MIDDELRURGSCHE COURANT.
istr Jaargang
1948
Vrijdag
11 Juni.
Kameroverzicht.
FEUILLETON,
Bïnnenlani
M* 138.
Daze coTirsat ver-client d a g e 1 g k s, met uitzondering ran Zoo- ee Feecidug®*.
Prjjs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als röot all® pli ats«n in
Nederland franco p. p. f 1.25
Afzonderlek® nummeri kosten 5 cent.
a
AdvertentiS* k 20 esat per egeL B| abonnement reel ltgei. Gebovrw«« apod- t*-
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elks regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel; Groote letters naa' de plaat-
die zij inaes«>!ifi
8ST' Adverteatieï vóór één nar te bezoigm
Tweed© Kamer-
Zitting van Donderdag.
Het beknopte verslag onder Laatste
Berichten in ons vorig nummer heeft
reeds de hoofdzaken gemeld van het ver
der debat over het tijdelijk gezantschap
bij den Paus.
Men zou de redevoeringen van de mi
nisters Loudon en Cort van der Linden
aldus kunnen kwalifieeeren: dal ze het
voorstel ontdaan hebben van de wolk,
waarin de oppositie hel gehuld had.
Zeer eenvoudig zette minister Lou
don nog eens uileen wat er is gebeurd
een g erucht van de embryonische vredes-
actie aan het Vaticaan, de wensch der
regeering om 'daaraan deel te nemen,
zonder eenige bijgedachte aan de kwestie
der positie van den Paus; een onderzoek
ter plaatse, en daarna een voorstel met
Verzoek tot spoedige behandeling omdat,
wanneer men wacht tol een der partijen
neiging tot vrede-sluiten heeft, het den
schijn zou kunnen wekken dat men par
tij koos.
Van vrede is nog in geen langen tijd
sprake, maar zeker is 't dat "de wede
komt en daarom moet men ter plaatse
zijn.
De zaak is dus dood eenvoudig, toch
spreekt men van verstoring van den
Godsvrede en van gevaar voor onze inter
nationale verhoudingen. De zaak is te
goeder trouw overdreven door personen
voor wie samengaan met den Paus iets
ondenkbaars is. Zelfs kreeg de spreker;
anonymc brieven, inhoudende de waar
schuwing dat het laatste uur van zijn mi
nisterieel leven en van 'dat van zijn ambt-
genooten geslagen was.
Maar, (vroeg hij, is het anli-papisme dan
zoo groot en geeft men zich dan geen
denkbeeld van het afschuwelijk oorlogs-
tooneel en zijn economische gevolgenen
van het feit dat elke verkorting van be-
.teekenis is, al is 't maar met één dag?
Niet ten onrechte sprak de heer I.oh-
man later van een „zakelijke rede" van
.den Minister van Buitenlandsche Zaken
En ook terecht zei hij dal meer licht wel
•niet te krijgen is. Immers ook de Minister
had voorop gezet, dat hij verschillende
leden zou moeten teleurstellen, 't Is nu
eenmaal, zei hij, hel lot van een Minister
van Buitenlandsche Zaken, dat hij juist
in lijden van internationale spanning meer
nog dan anders moet zwijgen
Minister Gort van der Linden had
hel meer over de beteokenis van het
^voorstel ten opzichte van het beleid der
regeering tegenover het land zelf. En hij
maakte daarbij opmerkingen die troffen
door den nuchleren eenvoud, waartegen
at de van zekere zijde geopperde bezwa
ren en argwanende vèrmoedens verdamp
ten.
Zoo is de vrees geuit dat het voorstel
afbreuk zou doen aan het Protestantscli
karakter, van ons volk. Maar vergeten
moet niet worden dat een aanzienlijk deel
katholiek is Het Protestantsch karakter
zal toch geen schade leiden door eenige
diplomatieke handeling? Had ons volk
geen protestantsch karakter toen er nog
;cen definitief gezantschap was?
KONING ZIJN.
Door COLETTE YVER.
Voorts de opmerking dat het een een
voudige realiteit is dat de Paus een be
langrijke internationale politieke macht
is; dat wij door onze diplomaten bij de
verschillende neutrale mogendheden «f
de hoogte kunnen zijn als daar een vre-
desactie begint, maar dat wij dal niet
kunnen indien het in Rome geschiedt.
Dal alleen reeds motiveert de missie
Niet zonder leedwezen las de regee
ring de vragen in het voorloopig verslag,
omdat als men samenwerking zoekt, men
niet de klemtoon erop moet leggen dat
men verder zooveel mogelijk alle aanra
king vermijdt. ^De minister verklaarde
echter de tegemoetkomende houding van
Paus te waardeeren. Men lean toch moei
lijk samenwerking zoeken en tevens af-
stooten den persoon, met wien men wil
samenwerken.
De heer Eerdmans: Dus wordt het
gezantschap permanent?
De Minister: Neen, mijnheer Eerd
mans, ik ontzeg u het recht, dat uit mijn
woorden af te leiden
De vrees voor de toeneming van den
macht van den Paus schijnt een van de
hoofdoorzaken van t verzet. De Minister
betreurt, dat het verzet tegen het gezant
schap bezoedeld is door een toomeloozen
geloofshaat
De heer Duys: He was van plan voor
te stemmen, maar nu slem ik tegen.
De Minister; Ilc bedoel, dat men
hier en daar dergelijke uitingen heeft
gehoord.
De lieer Tydeman: Waar?
De Minister: Men heeft dat In de
pers kunnen lezen; men vreest blijkbaar
den invloed van den Paus. Maar tegen
den internuntius heeft mien ^ich toch
nooit verzet. Die internuntius nu is een
agent van "den Paus, terwijl de tijdelijke
gezant bij den Paus "aan onze instructies
heel't te gehoorzamen, zoodat daardoor de
macht van onze regeering hij den Paus
wordt versterkt. Al was er geen enkele
katholiek in ons land, dan was het belang
voor ons omniet den Paus in contact
te komen, even groot. De belangen voor
de kerk staan hier totaal buiten. Het zijn
uitsluitend onze belangen, die wij dienen
Voorts hééft men de verdenking ge
uit, dat de regeering zou spelen met de
belangen van het land om politieke winst.
De heer Eerdmans heeft zich daarvan
de tolk gemaakt. Een regeering echter,-
die dat deed, zou de Kamer misleiden
en de Kamer zou geen oogenblik de
leiding van 's lands zaken aan zulk een
regeering meer mogen toevertrouwen.
(Geroep: Zeer juist).
Maar alleen de heer Eerdmans heéTt
die verdenking geuit. De Minister treedt
daarover niet in debat. Het is waar, dat
het vertrouwen van onze kalholtieke land-
genooten in de regeering door dezen
maatregel zal worden versterkt. (De heer
Troelstra: Dat heeft men in de Eer
ste Kamer gezien I)
Maar Js! dat nu reden om dezen maatre
gel niet te nemen?
Het slot van die redevoering van den
minister-president was een algemeene op
wekking tot handhaving van fte neutra-
traliteit, met een waarschuwing £egen
hen, die tot een oorlog aanzetten.
De regeering, zei hij, wil niet haar toe
komst bouwen op dezen oorlogsgruwel.
82).
Zij was zich gaan begraven in liet
■Jdeine witte huisje temidden van de
tuinen in het liooge stadgedeelte. Zij
was er teruggekomen veel ongelukkiger
dan den eersten dag, toen de beide Ko-
sors haar hadden aangenomen. En zon
der de vensters of blinden te openen,
was zij in de bibliotheek van dr. Kosor
blijven zitten, waai- de boeken, die zoo
lang in den rook hadden gestaan, nog
de geur van de pijp van den ouden pa
triarch verspreidden.
Maar om twaalf uur, toen het gebeier
van de klokken aan bet volk verkondig
de dat de aartshertogin en de vreemde
prins vereenigd waren, hield zij het er
niet meer uit, sloop den tuin in, door
de veriaten straat en haastte zich in
koortsachtige opwinding naar het cen
trum der stad. Beneden haar baadde
Oldsburg in het zonlicht en luidden de
klokken. In de zee van daken onder
scheidde zij de kerken met haar torens,
Er zijn er die drijven willen naar een oor
log, er zijn er in ons land die dag in dag
luit er op uit zijn een kunstmatige oorlogs-
slemming in het leven te roepen. Dit spe
len zou zeer gevaarlijk zijn, als ons volk
ecu meer ontvlambaar karakter had, dan
l gelukkig nu bezit. Spr. is thans over
tuigd, dat het gezond verstand ons volk
den weg zal wijzen De zaak blijft voor de
verantwoordelijkheid dier leden zelf, het
volk gaal zijns weegs en zal zich niet in
den oorlog laten drijven
Nederland is len oorlog bereid, maar
wil den vrede. Spr. is er zeker van dat
onze neutraliteit onwrikbaar vast slaat
door den wil van ons volk (instemming')
Wanneer wij Je kennen geven, juist omdat
wij neutraal zijn, den plicht Ic gevoelen
ons aan te sluiten bij de vredesactic
toonen wij te begrijpen wat er omgaat
in de ziel van ons volk.
Dat de beide Ministers verklaarden
in een afstemming een bewijs van wan
trouwen te zien, zij nog even aangestipt.
Van de nog volgende redevoeringen
was 't belangrijkste die Van den heer
Nolens. Dit voorstel is heelemaal niet
volgens den wensch der katholieken Di-
plomaliek is 't zelfs niet beleefd om te
genover iemand mei wien de relaties ver
broken waren, en dien men daarna weer
noodig heeft, te zeggen ik wil nu wel
samenwerken, maar daarna, verder ook
weer niet. Maar als praktische partij,
zullen de katholieken liet voorstel ais
tijdelijken maatregel aanvaarden
De lieer Eerdmans verweerde zich
tegen de verwijten van minister Corl van
der Linden. Hij zei slechts veronderstel-
lender wijze erover te hebben gesproken
dal „onbewust" ook de binnenlandscliö
staatkunde in het spel is geweest, een
verzekering die de minister zei te aan
vaarden.
En voorts protesteerde de heer Eerd
mans, evenals de heer Tydeman legen
de kenschetsing van het verzet als ,,too-
melooze geloofshaat", iets wat den Minister
tot de herhaling aanleiding gaf dat hij
niet had gegeneraliseerd maar slechts van
sommige kringen had gesproken
Hel resultaat der stemming leent men
uil hel vorig nummer: aangenomen met
82 legen 10 stemmen. Alleen dient nog
gemeld dat de heer Duys vóór de stem
ming de zaal verliet.
In 'de pauze werden nog de werkzaam
heden geregeld, en is o a. besloten na af
doening der agenda, doch in geen geval
vóór a.s. Woensdag verschillende wetsont
werpen in de afdeelwgen te onderzoeken,
waarbij de wetsontwerpen lot nadere u i t-
braiding van den landstorm en
liet langer in dienst houden van militie en
landweer, en de Arbeidswet-Schaper.
Het slot van de zitting werd ingenomen
door de rede van Minister PI e ij t e
in antwoord op de interpellatie-van Vuu-
ren inzake dc Indische Iccning. Wc ko
men hierop in een volgend overzicht te
rug, daar de Minister heden zijn redo
zal voortzetten.
Eerste Kamer.
Zitting van Donderdag.
Zoo uitvoerig de Twee Kamer het de
vorige maand gehad heeft over het bui
tengewoon mobilisatie-crediet, zoo kort
maakte het de Eerste Kamer Slechts en
kele weinig beleekenende vragen over het
leger kouden makkelijk door den minister
worden beantwoord
Fn toen gingen z. h s. er door: het
mobilisatie crcdiet, de bijzondere maat
regelen voor de lichting 1916, de aan
vulling van den landstorm, de pensioen-
verhooging voor militairen beneden den
rang van officier, de bestendiging van den
staat van beleg, het buitengewone marine-
crediel, en het voorstel van voorloopige
hechtenis in den staat van beleg.
Maar daarop stokte de stroom bij liet
wetsontwerp betreffende de voorwaariic-
delijke strafopschorting.
De Eerste Kamer liet zich gelden in
haar kwaliteit van rem tegen nieuwighe
den.
Er werd althans van rechts een reserve
aangekondigd, die hopelijk minder ge
vaarlijk voor het voorstel zal zijn dan ze
schijnt.
De anli-revolulionnaircn Van den
Berg, Lucasse, en Bavinck kwa
men met een reeks bezwaren, die wel
licht het best gekwalificeerd werden dooi
de slotwoorden van den heer Bavinck,
nl een „voorwaardelijke veroordeeling
van hel ontwerp. Het denkbeeld zelf
werd niet zoozeer afgekeurd, dan wel
de wijze van uitvoering
De heer Van Basten Batenburg
(R.Kwas minder gereserveerd, maar
ging toch niet verder dan een „welwil
lende afwachting".
Daartegenover kwam een andere ka
tholiek de heer Verheyen verklaren
te zullen voorstemmen, en hield de lieer
Van der Feltz een algemeene ver
dediging van het ontwerp.
Vandaag zal wel de beslissing vallen.
Want de Kamer gaat heden tot Dinsdag
uileen.
pinakels en spitsen, en in het midden
van de stad de prachtige kathedraal,
waar deze vreugde van uitstraalde
Eenige laatkomers haastten zich ook naar
de stad. Zij Voegde zich bij hen, en vcr^
dween in de menigte. Zij wensch te niets
meer te zijn, omichtbaar, niet herkend
te worocii, geen argwaan te wekken,
maar zij wilde tenminste zien.
De troepen waren langs den weg op
gesteld ,en de menigte was teruggedron
gen naar de zijstraten De /,on straalde
fel op de kurassen de snoeren, de hel
men, de galons, en op het tuig van de
paarden
„Als ik eens gedroomd had I" dacht
Clara.
„Heb ik hel wel -duidelijk gezegd? Ts
Ismaël wel werkelijk opgesloten? Zal hij
niet weer opduiken?"
Eu zij dacht, dat zij haar versland zou
verliezen, dal de burgcrmenschen om'
haar heen met de ellebogen stootten,
haar wegduwden, ojp - haar letten en op
merkten, dat zij vreemd deed Plotseling
steeg een gemompel uit de menigte op;
de groote deuren gingen open; het ge
flonker van kaarsen was zichtbaar in de
donkere diepte der kathedraal. De koet
sen wachtten voor den ingang. Fanfares
schetterden cn overstemden de laatste to
nen van het orgel. En het gejuich van
de menigte hield aan, en nam toe bij
iedere straal.
Vooraan reed een afdeeling cavalerie
mei herauten voorop, daarop volgde on
middellijk, omgeven door twee rijen witte
gardes, de galakoets van de aartshertogin.
Wanda leek sterk en levendig; zij glim
lachte legen haar volle, en had haar sluier
opgfeslagen om bet beter te kunnen zien.
met haar blik haar volk te omvatten, dat
zich op haar weg had geschaard, en ook
met de gedachte zich te laten zien, zich
zwijgend geliefd te maken bij die duizen
den, die haar met de oogen verslonden.
Hertog Berlie salueerde strak en hij werd
ter wille van Wanda toegejuicht
Toen kwam Wolfram voorbij, in de
uniform van kolonel der garde, met den
helm met den witten zwaan, zooals Clara
hem ide eerste maal gezien had. Misschien
zou hij haar ontdekken in die menigte
Zij was tot stikkens toe benauwd. Hij
streek met de hand langs zijn rossigen
baard. Tegenover hem zaten zijn adjudant
en de grootmaarschalk. Voor het laatst
keek zij nog eens naar hem. De koets rol
de langzaam verder zij volgde hem met
de oogen. Hij verdween om den hoek van
de Torenstraat. Het scheen Clara toe als
of een ijzige wind over het plein woe.
ONGEWENSCIITEN IN DEN STAAT
VAN BELEG.
Voor de streken, die in staat van be
leg zijn verklaard is het van belang
erop te wijzen, dal nu ook de Eerste
Kamei^haar goedkeuring heeft gehecht
aan het wetje lot toelating' van voor
loopige hechtenis in verband met art
45 der wet op den staat van oorlog en
beleg1.
Hel betreft hier de ontzegging dooi
de militaire overheid van hel verblijf aan
aan personen wier aanwezigheid gevaar
lijk geacht wordt voor de rust en de alge
meene veiligheid
Wanneer personen, aan wien het ver
blijf is ontzegd in de bedoelde streken,
toch daarin terugkeeren, kon niet anders
tegten hen worden opgetreden da,a door
het instellen van een strafvervolging op
grond van art. 15 der voormelde wet, c q
gepaard aan een nieuwe uitleiding. Maar
die strafvervolging vordert geruimenlijd;
en voorloopige hechtenis kon niet worden
toegepast, omdat op het misdrijf een ge
vangenisstraf van ten hoogste drie maan
den is gesteld.
Zulke personen blijven, totdat hel we
gens verboden terugkeer tegen hen gewe
zen strafvonnis uitvoerbaar is geworden
op vrije voeten en behouden dus een
ruime gelegenheid om telkens terug te
keeren, en toch de dingen te doen waar
voor zij werden tÖtgewezen.
Vandaar nu dit noodwetje om in de te
genwoordige buitengewone omstandighe
den voorloopige hechtenis in die gevallen
toe te Laten.
NEDERLAND EN Dl'ITSCHLAND.
De correspondent van de Voss. Ztg
lieefl zijn interview-reeks voortgezet'
door een onderhoud met den aartsbis
schop van Utrecht. Deze zei dat de neu
traliteit van Holland en ook de neutra
liteit der R IC. kerk hem verboden zieh
uit te laten, maar hij kon den correspon
dent wel de verzekering geven van zijn
onbegrensden eerbied voor den heiden-
moed van hel Duitsche volk.
In een overwinning van Duilschland
gevaar voor Holland te zien noemde de
aartsbisschop onzin Iiij heeft geen re
den aan Duitschland's woord ie twij
felen en venvacht van een Duitsche ver
winning integendeel opbloei voor Hol
land.
Voor den oorlog was, meende de aarts
bisschop, de stemming in Holland be
slist voor Duilschland Toen kwamen
zekere berichten uit België cn sloeg de
stemming bij de groote massa om
Maar ook dit is grootendeels weder
verdwenen Laat u niet belieerschen
door de gedachte, dat Holland beslist
anti-Duilsch is want dat is niet zoo Wees
verzekerd, dal Duilschland vele, vele
vrienden in Holland heeft, wien het een
voudig onmogelijk was te toornen legen
hel volk, dal zulk een heerlijken helden
moed en geestdrift ontwikkelde.
Hel „Centrum" heeft het noodig' geacht
ter bevoegder plaatse nadere inlichtingen
over dit interview in ie winnen. Het kan
nu meedeelen dat, al is het gesprek in
hoofdzaak goed weergegeven, Z. D II.
toch niet voor de juistheid van elk woord
in 't verslag kan inslaan
Men zou in zijn woorden niets anders
moeten lezen, dan dat hij niet kon in
zien dat een Duitsche overwinuing een
ondergang voor Nederland zou beleeke-
nen; en voorts dal men niet den indruk
mag krijgen hls zou men hier te lande
zoo hevig anli-Duitsch wezen.
Toen volgde de koningin met haar hof
dames, de douairères van Hansen, de
hertogin van Saventino, 'de echtgenooten
der hoogwaardigheidsbekleders, leden
van het korps diplomatique, de ministers,
de kamerhecrep, de president van de Ka
mer van Afgevaardigden; daarna defileer
den nog de pages van de koningin, de
generaals en de troepen. Het getrappel
van de paarden, die steigerden en hinnik
ten verwijderde zich langzaam, de* mu
ziek speelde het beroemde trio van den
marsch der garde. En langzamerhand
stierf het geluid in de verte weg
Op zekeren morgen in "November had
de koning zijn laatste audiëntie verleend
en maakte zich klaar om met Gemma
te dejeuneeren. Hij liet haar minder al
leen sinds de aartshertogin en Bertie
Oldsburg verlaten hadden om een reis
door Europa te maken Maar kolonel Ru-
dolphe kwam naar hem toe en zei enkele
w-oorden, die hem deden opspringen.
„Maar natuurlijk, Iaat haar binnenko
men". riep hij levendig uit
E Clara Hersberg werd binnengeleid.
(Slot volgt)
NEDERLAND EN DB OORLOG
De theologen en de lands
verdediging.
De theologische faculteit van hel Am-
sterdamsche Studentencorps heeft, even
als die te Leiden, een motie aangenomen,
waarin de wensch wordt uitgesproken,
dat bij een evntueel wetsontwerp op alge-
mcenen oefenplicht of in het algemeen
bij elk wetsontwerp, dat de materie der
•olksweerbaarheid regelt, gebroken wor
de met de onder de huidige mïlitiewet
beslaande bevoorrechting van de theolo
gische studenten
De motie zal terkennis worden ge
bracht van den minister van oorlog
Tegenspraak.
Het algemeen hoofdkwartier deelt
mede
In de Londensche editie van I Indé-
pendance Beige is een artikel verschenen
(oa overgenomen in de Telegraaf van 9
Juni, ochtendblad), waarin wordt mede
gedeeld, dat met name genoemde
Belgen door onze troepen in Zeeuwsch-
Vlaandercn zouden zijn overgeleverd aan
Duitsche grenswachten, dat een Belg
door onze soldaten is gewond, een ander
gedood.
De voorstelling van de feiten is of ge
heel onjuist of verdraaid.
Vooreerst is er nooit een Belg door
Nederlandsche soldaten aan Duitsche
posten overgeleverd. Een Belg, is door
een geweerschot gewond, cn een zekere
Dries is neergeschoten, beiden omdat zij
op hoogst verdachte wijze over de grens
kwamen en op het aanroepen van onze
soldaten geen acht gaven; op beiden
is eerst geschoten nadat een paar waar
schuwingsschoten in de lucht waren ge
geven. De gewonde Belg is door een
Belgischen dokter vervoerd naar St, Ni-
colaas om te worden verpleegd.
Aan onzen gezant te Londen zal kennis
worden gegeven van de leugenachtigheid
der voorstellingen in l'Indépendance Bei
ge.
Uitvoerverbod.
Verboden is de uilvoer van alle wape
nen, behalve jachtwapenen.
