MIDDELBURGSCHE COURANT
Dinsdag
8 Juni.
II* 132
1ö8* Jaargang
1318
Deie eoursnt tenohgnt d a g e 1 g k s, met uitzondering wa Zoa- en Feertdagn»
Prga per kwartaal, zoowel voor Middelburg als Toer alle plaatsen ia
Nederland franco p. p. f 1.25,
Afzonderlijke nummers kosten 5^cent.
AdTertentiUn h 20 cent per regeU Bg abonnement Teel lsger. Geboorte dooci ix
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen Ton 1—7 regel» f 1,50
elke regel me-r 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters raar de plass»
die zjj inasraeai
Sg®F* Advertentie» vóór één unr te bezorgtai
Binnenland.
BUITENGEWOON GEZANTSCHIP
BIJ DEN PAUS.
In een deel der oplage van or.s vorig
nummer hebben we nog een uittreksel
kunnen publiceeren van de gistermiddag
verschenen Memorie van Antwoord over
bovengenoemd wetsontwerp.
Met het oog op liet belang dei* zaak
willen we hier nog enkele der voornaam
ste deelen uit dat regeeringsantwoord uit
voeriger vermelden.
Ten eerste de aandrang der regeering
lot spoedige behandeling.
„Het ligt voor de hand, zegt de regee
ring, dat, waar samenwerking tot een be
haald doel nuttig werd geacht, het voor
een goede verstandhouding alles behalve
bevorderlijk kon zijn de door het Vati
caan uitgesproken bereidwilligheid met
aarzeling en terughoudendheid van onze
zijde le beantwoorden. Bovendien scheen
't zaak, dat ook tegenover het buitenland
de .bedoelingen der regcering zoo spoedig
mogelijk openlijk werden tot klaarheid
gebracht. Voorts behoeft hel wol geen be
toog, dal de .aard van het onderwerp het
wenschelijk maakt de behandeling cr van
te doen [geschieden in een tijdperk, waarin
aan geen van heide zijden nog eenige ge-
geneïgdheid tol vrede duiten merkbaar
is. Die reilen blijft ook thans gelden."
Het gemis aan inlichtingen over de re
denen van 't daarbij betrokken achten
van 't landsbelang:
,.De redenen daarvan liggen zóó voor
-de hand, dal het voldoende scheen, ze
slechts aan te duiden. Uit Ncderland's in
ternationale positie volgt, dat zijn belan
gen betrokken zijn bij het sluiten van den
vrede. Het is derhalve vim groot nut, Jat
Nedeiland kennis draagt van tedere voor
bereidende vredesactie en mitsdien ook
van die, welke uitgaat van het Vaticaan.
„Zeer juist wordt in hel voorloopig
.Verslag opgemerkt, „dat de Paus in alle
landen relaties heeft, welke hem grooten
invloed verschaffen en hem in staat stel
len meer le doen dan door bepaalde
feiten is tc bewijzen." Het samengaan met
-den Paus kan, naar terecht werd gezegd,
onze positie als kleine onzijdige maar op
internationaal gebied op den voorgrond
tredende natie schragen en bevestigen"."
De verandering door de oorlogs
verklaring' van Italië.
„Dat het 'deelnemten van Italië aan den
oorlog de uitzending van een tijdelijk
gezant nutteloos zou maken kan de mi
nister niet onderschrijven, al erkent hij
dut het uitzicht op een spoedig herstel
van den vrede daardoor mogelijk ver
hinderd is. Voor het vermoeden ,dat
•onze vertegenwoordiger zich eventueel
belasten zou met de waarneming der be
langen van oorlogvoerenden is geencr-
lei reden; immers jalleen reeds juit hoofde
van het speciaal en tijdelijk karakter van
onze zending1 zou de regcering nimmer
hare toestemming daartoe kunnen geven.
Al hebben de gezanten van de eene partij
Rome verlaten, zij blijven van uit Zwit
serland, waarheen zij zich begeven heb
ben, in voeling met het Vaticaan, dank
zij de door de Garanliewet van 1871 ge
waarborgde vrijheid van post- en tele
graaf verkeer over het Italiaansch grond
gebied."
En dan eindelijk de kwestie van een
verdekt oogmerk van een blijven de
zending
„Al handhaaft de Minister zijne in de
Eerste Kamer uilgesproken meening te
genover het beginsel van zoodanig her
stel, hij aarzelt niet met de meeste be
slistheid te verklaren, dat de gedachte
daaraan geheel vreemd is aan het onder
havig wetsontwerp. Met de woorden „tiji-
delijk en bijzondei-" in de Memorie van
toelichting is niets anders bedoeld dan
het incidenteel karakter der zending met
nadruk op den voorgrond te stellen.
Ofschoon uit de hem gestelde drie
vragen een zeker wantrouwen spreekt,
wil de Minister het antwoord daarop
niet schuldig blijven.
Op de eerste vraag of n.l. lol instelling
van een permanent gezantschap hij den
Paus de regeering in geen geval hare
medewerking zou verleenen aarzelt hij
niet ontkennend le antwoorden, om
dat z i. 'de regeering niet mag vooruitloo-
pen op hetgeen 's lands belang in de
toekomst zou kunnen eischen.
De tweede vraag (het beëindiging der
zending van den vrede of daarvóór als
de pogingen mislukken) indien de Minis
ter hare strekking goed begrijpt ,viudt
haar antwoord in het eenig, duidelijk
.aangegeven doel der zending
En wat de derde vraag betreft (geen
antecedent voor een blijvende missie)
waar de Regeering met klem verklaart,
dat een tijdelijke en speciale zending
als de bedoelde geheel op zich zelve
staat, zou ontegenzeggelijk een beroep
op die incidenleelc zending om le ko
men tot vestiging van een blijvend ge
zantschap ongegrond zijn te achten.
Wij meenen dat er na dit antwoord
geen sprake meer kan zijn van wam
trouwen over een „bedekt oogmerk" der
regeering. En (ook: dat daarin de hoofdbe-
teekenis van het antwoord ligt. Want wij
hebben ons niet kunnen ontdoen
van het vermoeden dat de mee sten der
andere bezwaren geboren werden uit de
argwaan, die sommige leden bleken le
hebben over de „eigenlijke" bedoeling.
Het antwoord op de eerste vraag is
door de dubbele ontkenning voor
tweeërlei uitleg vatbaar. Maar de zin
die er op volgt (n.l. dat de regeering niet
mag vooruitloopen op 't geen 's lauds
belang in de t oekomst kau eischen) rechlf
vaardigt de opvatting dat de regeering
weigert 'te verklaren dat ze „in geen ge
val haar medewerking voor een perma
nent gezantschap zal verleenen"
Maar dal heeft in ieder géval niets te
maken met wat nu aanhanging is. De nu
beoogde zending staal geheel afzonder
lijk en doelt alleen op het verkrijgen van
vredesonderhandelingen. Op niets an
ders.
En na 't regeeringsantwoord zijn we
versterkt in onze overtuiging dat het ge
loof in de- kans op wélslagen daarvan
een kwestie is waarover al evenmiu za
kelijk te redeneeren valt als over an
dere kwesties van geloof.
Wij voor ons mecnen dat een samen
werking1 tusschen het neutrale Neder
land, dat reeds zoo vaak een. leidende
rol speelde bij internationale regelingen,
en het Vaticaan met zijn uitgebreide re
laties in alle landen, wel degelijk goe
de gevolgen kón hebben.
Het loopt in een oorlog' bijna: altijd
zóó, d,at op een gegeven oogenblik een
der partijen in een positie is gekomen,
waarin 'zij gaarne een bemiddeling zal
aanvaarden, wanneer er maar een adres
is, waarheen zij zich zonder zelfverncr
dering kan wenden,waar zij een ander be
reid vindt bij den tegenstander te pol
sen welke voorwaarden te krijgen zou
den zijn. Is zoo'n bemiddelings-atlres er
niet dan moet zij wel blijven dcorveeli,-
len.
Wat Nederland en het Vaticaan thans
zouden voorbereiden, opent dus het
vooruitzicht op een spoediger beêindigiig
van den oorlog dan wanneer men de
strijdenden geheel aan zich zelf over
liet
Dat voordeel voor de heele menscli-
heid is o. i. zeker een tijdelijke zending
waard. En hel is ook een Nederlandsch
belang dat de vrede zoo spoedig moge
lijk terugkeert, nog daargelaten, dat wij
voor onze eigen belangen beter zullen
kunnen opkomen wanneer wij zelf een rol
spelen bij de opening der vredesonder
handelingen dan wanneer we moeten af
wachten of we worden toegelaten bij de
onderhandelingen door de oorlogvoeren
den zelf geopend.
NED. BOND VAN PROT. KIEZERS.
De gister door ons aan 't „Hand ont
leende motie waarin de meerderheid van 't
hoofdbestuur van bovengenoemden Bond
protesteert legen de anli-papistische actie
waarin de Bond is gemengd, kan niet
zijn genomen in een volledige hoofdbe
stuursvergadering, want de secretaris ds.
W. H. Lieflinck (een van de bekende
prolesteerders legen liet tijdelijk gezant
schap) meldt dat zoo'n vergadering nog
niet heeft plaats gehad. Er is er pas
een legfen morgen, Woensdag, uitge
schreven.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De Leidsche theologen en alge-
me e n e o e f e n p li ch t.
Gisterenmiddag is in Leiden een ver
gadering gehouden van de 'teologische
faculteit der Leidsche studenten, welke
werd bijgewoond door den oul-hoog-
teeraar Oort en de hoogleeraren Eerd-
mans Pijper en Knappert
Met belangrijke meerderheid werd een
inotie aangenomen, waarbij instemming
werd betuigd met algemeene oefenplicht,
en de wensch werd uitgesproken, dat bij
het invoeren van zoodanige algemeene
oefen plicht aan de theologische studenten
geen vrijstelling zal worden verleend én
besloten deze motie onder betuiging van
verschuldigde gevoelens van eerbied co
hoogachting, ter kennis te brengen van
den minister van oorlog.
De lichting 190 7.
Van de landweermannen "der lichting
1907. die den loden Mei jl. met voorloo-
pig verlof naar hun haardsteden, mochten
vertrekken, zijn ongeveer 9 pet. vrijwil
lig onder de wapenen gebleven.
S t o o m L r e i 1 e r b e d r ijf t ij d el ij k
atil gelegd.
Wegens vermissing van den stoomtrei-
ler Rijnland on de zeer vermoedelijke
vermissing, wegens over tijd zijn, van nog
eenige IJmuider sloonflreilers, hebr
ben gisteren de opvarenden van de te
IJmuiden binnen zjjn.de stoomtreilers in
vergadering besloten: tot as. Maandag
niet met de treiters uit te varen, ten ein
de te controleeren, hoeveel en welke
Ireilers vermist worden en zoo mogelijk
de oorzaak van de vermissing te weten
te komen; verder, aan de reederijen le
verzoeken, de gage voor''do stilliggende
wcelc uit te betalen; aan de Oorlogvoe
rende zeemogendheden te doen verzoe
ken nieuwe en nauwkeurige opgaven van
de door mijnen gevaarlijke gebieden, én
bij 'de regeering a an te dringen op spoe
dige inwerkingtreding van de Zeeonge
vallenwet. N. R. C.
Een Waarschuwing.
Blijkens mededeeling van het Duitsche
gezantschap zijn langs zekere gedeelten
der Nederlandsche-Belgische grens elec
trische geleidingen aangebracht, waar
door van af Juni een electrische stroom
wordt geleid, hm gevolge waarvan het
aanraken van die geleidingen ernstige on
gelukken kan teweegbrengen
De plaatsen v.aar deze electrische ge
leidingen zich bevinden, zijn door de
Duitsche militaire overlieden op duidelij
ke uit de verte goed waarneembare wijze
aangegeven. St. Ct.
Briefwisseling met Engeland.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat de Britsche Regeering het vervoeren
en verzenden naar en uit* Engeland van
brieven of andere schriftelijke mededee-
lingen voor een ander persoon, wien ook,
bestemd, anders dan niet de post, heeft
verboden Overtreding van die verbodsbe
paling wordt met strenge straffen be
dreigd. St. Ct.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Do afdeeling der S. D. A. P. al
hier heeft gisterenavond besloten aan
de anti-revolutionnaire kiesvereeniging
mede te deelen, dat zij niet ingaat op
het voorstel om de verkiezing van leden
van den gemeenteraad bij enkele candi-
daatsteiling te doen afloopcn.
De afdeeling besloot in het derde
district één candidaat te stellen en wel
den heer W. P. Cornelisse.
Gisterenavond hield in de concert
zaal alhier de gep. majoor van het
Indisch leger Mac Leod een lezing voor
do gemobiliseerden over Toekoe Oernar.
Behalve de garnizoenscommandant ma
joor Muskeijn, officieren, waarvan eeni
ge met hun dames, waren ook de bur
gemeester dezer gemeente, de comman
dant van de vrijwillige landstormafdeeling
en verscheidene landstormvrijwilligers,
die tot de lezing waren uitgenoodigd, in
de zaal aanwezig.
Nadat majoor Muskeijn den spreker
had voorgesteld, begon deze met er op
te wijzen welke groote belangen er voor
ons land ami hel behoud onzer koloniën
verbonden zijn en hoe noodzakelijk het is
dal de belangstelling in dal rijke land, die
gelukkig in de laatste jaren iets verbeterd
is, in het moederland toeneme. Daarop
vertelde majoor Mac Leod de Oemar-
geschiedenis, die hij zelf voor een groot
gedeelte als actief officier heeft meege
maakt.
Men herinnert zich nog wel de ge
schiedenis van dezen verraderlijken sin
jeur, die een der donkerste bladzijden
uil onze koloniale historie uitmaakt. Na
dat generaal van der Heydcn Atjeh had
onderworpen, werd hei gebied onder ci
viel bestuur gebracht en ging er meer en
meer anarchie heerschen, tot ten slotte
de onzen slechts veilig waren in de kraton
van Kola-Radja, waar zij nog voortdurend
werden bestookt Van een twist tusschen
Oemar en de Moslemin, die om onze stel
ling woonden t rok het gouvernement par
tij om Oemar op onze hand te krijgen
en hij was hipt die door zijn krachtig
optreden eerst de XXV, later de XXVI
Moekims in ons bezit bracht Zijn dapper
heid, de invloed die hij zich tengevolge
zijner huwelijken verworven had en zijn
rijkdom, door roof en scharrelarij in pe
per verkregen, stelden hem daartoe in
slaat In Maart '96 echter, toen juist de
expeditie naai- Langkra op touw was ge
zel pleegde Oemar het bekende verraad,
dal zoo zijn geheele toeleg gelukt was,
ons een klap zou hebben toegebracht,
als wij nimmer in ïndië leden. Wij kon
den echter nog, zij het ook ten koste
van zware offers, ons handhaven en open
den een krachtige actie, die het gevaar
bezwoor. Oemar sneuvelde in 1898 bij
Menadoe, zonder dal hij door onze troe
pen was herkend. Hij was toen 39 jaar
oud.
Op onderhoudende en geestige wijze
vertelde de heer Mac Leod van deze epi
sode, waarbij onwillekeurig een schel
licht viel op de door ons civiel en militair
bestuur in die dagen gemaakte fouten,
maar tevens ook een blik werd gegund op
de moeilijkheden waarmee het koloniale
leger in Atjeh tc strijden heeft gehad,
de bewonderenswaardige wijze waarop
het er zich van zijn taak kweet en... de
ongelooflijke onbetrouwbaarheid van do
Atjehschc hoofden.
De vaak soldateske uitdrukkingen van
majoor Mac Leod verwekten een vertrou
welijke stemming tusschen spreker en
auditorium, dat dan ook ten volle instem
de met het slotwoord van majoor Mus
keijn, waarin deze de hoop uitsprak, dat
bij een voortduren van de mobilisatie,
majoor Mac Leod nog eens op een win
teravond zou terugkomen, om dan een
grooteve schare toehoorders rond zich
veroenigd te zien.
- Reeds eenigen tijd bestonden h i e r
plannen om voor meisjes een padvind-
'sters-organisatie op le richten Thans zijn
deze plannen tot verwezenlijking geko
men en hebben Zaterdag jl. de eerste ge
oefend. Voorloopig is 'het aantal nog niet
groot, maar meerderen hebben plan zich
aan te sluiten. Een voorloopige leidster
is aangesteld.
Uit Vlissingen.
Naar wij vernemen wordt ingaande
Juli een nieuwe sneltrein Roosendaal
Vlissingen ingelegd, vertrekkende 9 30
v te Roosendaal, aankomst Vlissingen
11 uur v.
- De overplaatsing naar Tilburg van
den portier der Staatsspoor C. W. J.
de Boer te Vlissingen ingaande 13
Juni is op zijn verzoek ingetrokken.
Uit Zuid^-B ere land.
- In de Maandag te Heinkenszand ge
houden vergadering van ingelanden van
het waterschap s Heer Arendsker-
ke \verd de rekening over het dienstjaar
1914—'15 vastgesteld in ontvang op
f 21151.436 en in uitgaaf op f19891 30.
De begrooti ng voor den dienst 1915
'16 werd in ontvang en uitgaaf vastge
steld op f 21348 425. Hieronder is begre
pen een le sluiten geldleeuing groot;
f 4000, ten behoeve van den aanleg van
grintwegen in hoofdzaak in den polder
Ankerveere. Het dijkgesehot werd be
paald op f 10 per II A voor de scholbarc
gronden over 1515 4477 H A. en op f8.50
voor de vroonen over 97.2914 HA.
Voor de bijdrage aan het waterschap
voor de uitwatering door de sluis in de
Piet is een grootte aangenomen ad 1770
H A tegen f 3 per H.A., omdat ook van
een deel der in het waterschap gelegen
zijkantwegen, dijken en onbelastbare
gronden dijkgesehot zal worden geheven.
- Toen het dochtertje van den ar
beider A. St te Schore olie uit een
bus in een kannetje zou schenken, viel
de kurk tusschen een openstaande, ralten-
klem Zij wilde den kurk oprapen, de
klem sloeg toe en ze zat met haar wijs
vinger gevangen.
Door haar schreien opmerkzaam ge
maakt, verlosten de dochters van den
jachtopziener de B. ze uit haar netelige
positie.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Men kent liet streven van Jacques
Dalcroze. Als rylhmische gymnastiek
wordt het gewoonlijk ontschreven
Ook weet men, hoe deze Fransch-Zwit-
ser in Duitschland een stalige inrichting
bezat, waar hij zijn theorieën in praktijk
bracht, maar hoe de oorlog daar een.
stokje voor stale. Dalcroze liet zich over
de Duitsche wijze van strijdvoeren uit op
een manier, die den menschen, tusschen
wie hij woonde en die, in zijn geheel ge
nomen, zijn instelling tot bloei hadden
gebracht, niet naar den zin was.
Hij was dus gedwongen, zijn tweede va
derland te verlaten. Nu heeft hij zich te
Genève neergezet en zijn instituut daar
op nieuwe, geldelijke grondslagen geves
tigd Dalcroze "blijft de artistieke leider.
RECHTZAKEN.
Naar wij vernemen zal de heer jhr.
mi'. W. II. Hoeufft, sinds 13 December
1900 rechter in de rechtbank alhier
binnenkort ontslag als zoodanig vragen.
Maandag had zich voor de Ilaarlem-
sche rechtbank te "Veranlwoorden het be
kende bestuurslid van de S. D. A. P.
de heer David Wijnkoop, die in een rede
te Beverwijk sprekende over den czaar
van Rusland de woorden „bloedczaar"
en „moordenaar" zou hebben gebruikt.
Geëischt werd f 50 of 25 dagen hech
tenis.
POST EN TELEGRAFIE.
- Heden is 'In het veerhuis aan het
Kor t geensche veer een pubïfek tele
foonstation geopend
- Mejuffrouw J. C. II de Bruine en
de Heer N. de Bruine, zijn benoemd tot
kantoorhoudster, resp vervangend kan
toorhouder van het hnlptelegraaf en
hulptelefoonkantoor te Haamstede.
VERSCHILLENDE BERICHTEN.
ZEDELIJKHEIDSAPOSTELEN
Men schrijft uit Amsterdam aan de
N. R. C.:
Het comité voor het Artislen-zoiner-
feest, Zondag 13 Juni as. in het Stadion
le geven, heeft de onderscheidene carica-
turen en platen, welke in het programma
voor dit feest zullen worden opgenomen,
in verschillende muziekhandels ten toon
gesteld
Gistermorgen kwam een Rotterdamsch
advocaat, die hier tijdelijk vertoefde,
langs de Nieuwe Muziekhandel aan den
Heiligenweg. Een plaat voorstellende een
caricatuur op Pygmalion en Galatea door
Albert Hahn trok zijn aandacht. Het on
derschrift i
Galatea trek 'nblousje aan, sprak vorst
(Pygmalion,
Dan gaan we met ons beidjes naar
't feest in 1t Stadion,
zegt reeds voldoende, dat ten 'aanzien
van de Galatea-figuur met een bijzonder
zomerseh toilet refienfng gehouden was
De Rotterdamschc ingezetene althans
heefl aanstooï aan de plaat genomen en
onmiddellijk het politiebureau Singel "ge
waarschuwd, dat naar zijn oordeel, ingrij
pen. ingevolge de zedelijkheidswetteil
noodzakelijk was.
De politie liet de plaat terstond ko
men, doch vond geen termen haar in
beslag te nemen, evenmin om procesver
baal op te maken
Waar de plaat echter aanstoot heeft
gegeven, ried de politie den uitstaller
aan, de plaat uit de etalagekast te ver
wijderen, aan wélken raad gevolg werd
gegeven.
PROF. COHEN ZWAAR GEWOND.
Naar het N. v. d. D. verneemt, is gis
teren hier ter stede bericht ontvangen,
dat prof. Gustave Cohen, hoogleeraar in
het Fransch aan de Gemeentelijke Uni
versiteit, in Argonne, bij het verlaten van
een mijntrechter, zwaar gewond is Het
bericht was 27 Mei te "Parijs aangeko
men Er stond bij, dat de geneesheer
hoop gaf.
BURGERLIJKE, STAND.
Vliieingen.
Van 5—8 Juni Getrouwd A. C. v. d.
Hammen, jm. 36 j. met D. L. Huson, jd.
29 j i
Bevallen: I. M. Vandierendonclc, geb.
Hartong, d. W Minderhout, geb. Rief
mens, d.
Overleden J L. Vader, vrouw van
B Slager, 59 j. K R. Ultervalghe, z 10
Goes.
Van 5—8 Juni. Bevallen, D N. de Ko
ning. geb. Flissebaalje, d.