MIDDELRIRGSGHE COURANT. Dinsdag 1 Juni. H* 126. 186" Jaargang 1915 Dcie courant Terachgnt d g e 1 jj k s, met uitzondering run Zon- en Feestdagen. Prjja per kwartaal, zoowel roor Middelburg als Toor alle plaatsen in Nederland franco p. p. f 1.25| Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Adrertentoen a 20 cent per regel, Bg abonnement veel lager. Geboorte-, dood» u alle andere familieberichten en Dankbetuigingen Tan 1-^7 regels f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent pei regel: Groote lettere naar de plaati die lp innemnai Advertenties róór éém te bezorgen! We vonden gister thuis in onze bus een uit Middelburg verzonden enveloppe met een strooibiljet, dragend het opschrift ,,Onze regeering wil Nederland een knie val laten doen voor den Paus van Rome Een onderteekening draagt hel niet Zelfs de naam van den drukker wordt niet vermeld. Was de schrijver of verzen der zóó bang voor de ontdekking dat h ij dit bedrijf op zijn geweten heeft? We kunnen het begrijpen Dc persoon, die dit schotschrift schreef is blijkbaar niet maar zoo een onontwik kelde Hij weet zelf wel wat hij verzwijgt. Tn gewone omstandigheden zouden we zoo'n anoniem stuk naast ons neer legv- gen. Maar om in de dagen, die wij int doormaken, te trachten met zulke mid delen het volk op le hitsen tegen, en wan trouwen te zaaien jegens de re geering, is zoo n onwaardig en bovendien gevaarlijk gedoe, dat we een openlijk protest daartegen gerechtvaardigd ach ten. In dit stuk staat niets meer of minder dan dal de regeering „van meet af haar eigenlijke bedoeling verzwegen heeft", nl. om „een vast gezantschap bij het Vati- caan binnen le smokkelen". (N. B. terwijl uitdrukkelijk het tijdelijke en bijzonder; karakter door de vegeering wordt op den voorgrond gesteld). En het stuk roept ten slotte hel volk van Nederland op duidelijk te zeggen „dat de vrede eerst wederkeert, als 't olijkl dat het gevaar van den vernederenden stap. dien men zich voorneemt, is gewe ken Wie „het volk van Nederland" thans lol zulke dingen ophitst, geeft blijk, niets te bezitten van de hooge stemming, die ;Mle politieke partijen in ons land er toe bracht den ouderlingen partijstrijd le sta ken, ter wille van de eenheid van de na tie. Dat er nu geadresseerd wordt; dal ei- moties worden aangenomen de regeering verzoekend haar voorstel in te trekken, we zijn het er niet mee eens, w? meé- neïi dat die protesteerders spoken zien, waar er geen zijn, maar dal blijft dan toch e en eerlijke manier van strijden, die altijd gevolgd lean worden als men het niet met een aanhangig voorstel eens is Maar dit middel dit anoniem opsto ken van hel volk door valsche insinuaties jegCns een regeering ,die in de ernstig.'; tijdsgtebeurtenissen boven alles het vol ledig vertrouwen van het volk behoeft. dit middel toont duidelijk dat er per sonen zijn die in een bekrompen verge ten van het vredesdoel der voorstellers, niets ontzien om toch maar hun doel te bereiken; niets, zelfs geen middel dal ze van revolulionnaire zijde sterk zou den afkeuren. Het lijkt er werkelijk op alsof sonr- migten dier prolesleerders een herhaling der April-beweging van 1853 beoogen We hopen van harte dat het niet zal ge beuren Is dil nu een tijd om in één volk den haat op te zwepen tus- schen de godsdienstige groepen' Vv'e gelooven ook niet dat het zoo ver komt We kunnen niet aannemen, dat werkelijk een groot deel van ons volk zoo ver keerd zou hegrijpen, zoo verkeerd zou lezen wal er inderdaad wordt voor gesteld. We zagen tot nu toe slechts liet drijven van één kleine groep. Geen volksbeweging. f We weten echter ook. juist uit die April-beweging, hoe slerk de uitwerking van onjuiste leuzen kan zijn als ze op don godsdiensthaat werken En daarom willen we nog eens met nadruk herhalen dat onze regeering slechts voorstelt een tijdelijk en bijzonder gezantschap met een speciaal doel, nl samenwerking met het Vaticaan om zoo mogelijk het tot slandlcomcn van den vrede te bevorde ren; dat het een ongegronde verdachtma king is le beweren dat de regeering niet bepaalt wanneer het gezantschap weer wordt opgeheven; want als men een gezantschap instelt voor een speciaal doel, eindigt 'het van zelf als dat doel bereikt js, al kan men natuurlijk niet van te vo ren zeggen, op welk tijdstip dat hef geval zal zijn, We willen hier nog' een woord aa toe laten uitspreken, daar schier alle bladen ingezonden stukken als op een wenk van hooger kan'. wei geren." Maar ook in een artikel in het jona ste nummer van het „Vrijzinnig'-gods- dienstig Maandblad voor Middelburg wordt als een „merkwaardigheid" inliet licht gesteld; „dat bladen van zelfs felle auli Roomsche gezindheid de zaak Ibans als onschuldig voorstellen en liefst met geen tegenspraók worden lastig gevallen." Het is werkelijk zoo Het is ook ons opgevallen dat van de talrijke inge zonden stukken, die blijkbaar aan alle bladen in ons land werden toegezonden, de meesten door de redacties zijn ter zijde gelegd We hebben het zelf gedaao, en we bemerkten ook dat ze niet in andere bladen verschenen. Maar zouden die argwanende pro testeerders niet in die plotselinge ee.t gezindheid een aanwijzing hebben voor het antwoord op de vraag waaróm die stukken geweigerd werden Als liet noodig is willen we hier wel de oprechte verzekering' geven, dat we in geen enkel opzicht ook maai den minsten wfcnk hebben gekregen van hooger h^uid of van wien ook, En even min ervan gehoord. Een afspraak is er ook niet gemaakt En toch handelen alle bladen eens gezind, bladen van alle richting, zelfs van felle anti-Roomsche gezindheid Nu weten weten we natuurlijk niet, wal andere bladen daartoe bewoog We welen wel wat ons eigen motief was, n 1. voorkomen dat een zaak die wij als onschuldig', zonder godsdienstig karak ter. en zelfs als een zaak van menseli- lievenden en heilzamen aard beschou wen, wordt opgeblazen tot een kwestie van godsdiensthaat in een tijd waarin iedere binnenlandsche strijd ver derfelijk kan worden voor de eenheid van ons volk Uit hetgeen andere bladen in hun hoofdartikels schreven, maken we op dat zij door dergelijke motieven werden werden geleid We gelooven dal onze pers een goed werk deed door te beletten dat een nog altijd zeer kleine groep een agitatie verwekt, die zoo algemeen door de ver antwoordelijke redacties verderfelijk wordt geacht. Binnenland. TWEEDE KAMER. Tijdelijk gezant bij hel Vaticaan. De ninrgenbladon bevatten het verslag van hel afdeelingsonderzoek naar hel' bovenbedoeld wetsontwerp. Dorr het late uur waarop wij die mor- gcnbladen ontvangen, kunnen wij slechts een beknopt uittreksel daarvan geven. In de eerste plaats over den aandrang der regeering tot builengewom spoedige behandeling Dat had by vele leden be vreemding gewekt. Zij vroegen alsnog een uileenze'ling van de gronden tot dien aandrang. Vele leden waren van oordcel, dat de Memorie van Toelichting geen voldoend licht geef', omtrent dc redenen welke de Regeering bij dc behandeling dezer aan gelegenheid hebben geleid. Men zou gaarne den inhoud kennen' van de aan den lieer Nolens verslrekle opdracht en van het schrijven van den kard i n aai-staatssecre tari s In het bijzonder miste men in de Me morie vm Toelichting de noodige in lichtingen omtrent de redenen, welke de Regeering hebben bewogen dc aanstelling van een lijdelijlcen gezant bij den Pauselij ke r. Stoel in 's lands belang te achten Ten opzichte van den inhoud van het voorstel bleek, dat de gevoelens der le den zeer uiteenliepen Nevens scherpen tegenstand bij enkelen vond het bij an doren instemming. Tusschen deze uitersten vertoonden zich de meeningen van velen die in meer dere of mindere mate bedenkingen tegen het ontwerp hadden en die hun stem over het wetsontwerp van nadere in lichtingen van de regeering afhankelijk voegen overde houding der pers in '1 stelden algemeen, en dat niet alleen naar aan- Het scherpst stonden tegenover hetrê- leiding van dit strooibiljet. géeringsvoorstel leden, die dit, afgeschei- Er wordt in .dit laatste gezegd, dat de den van andere bezwaren, uit principieel regeering het vast gezantschap wil bin- oogpunt onaannemelijk achtten nensmökkelen iVborB waren er leden, die de indie- zonder zelfs het volk zich le ning van het wetsontwerp betreurden, omdat zij vreesden, dat het bij een deel des volks gevoeligheden zou opwekken, ook aTfrachtte me r aan het voorstel elke principieele be teekenis te ontzeggen. Verscheidene leden meenden, dat in dc beslaande omstandigheden de quaes- ties van buitenlandsch beleid aan de re geering zooveel mogelijk de vrije hand moest worden gelaten Waar het niet ten permanente, maar een tijdelijke mis sie geldt, meenden zij de verantwoorde lijkheid voor den voorgestelden maatre gel voor rekening der regeering te moe ten laten en hadden zij tegen aanneming van het wetsontwerp geen bezwaar Vele andere leden stelden zich op het standpunt, dat het bordeel over het voor stel der regeering behoort af te hangen van de beantwoording der vraag, of er voldoende reden is om aan te nemen, dal met de aanneming 's lands belang ge diend kan zijn Gevraagd werd voorts of er eenige kans is, dat het herstel van den vrede kan worden bevorderd door de hooge sa menwerking tusschen de Nederlandsche Regeering en den Pauselijken Stoel In de tweede plaats, in hoeverre de aanneming van het wetsontwerp een praejudice zou vormen ten aanzien van de verdere regeling der diplomatieke be trekkingen met het Vaticaan In verband met de vroegere verklarin gen van den Minister van. Buitenlandsche Zaken in de Eerste Kamer, vroeg men of de regeering bereid is te verklaren lo. dat z ij tol instelling van een per manent gezantschap bij den Paus in geen geval haar medewerking zal verleenen 2o dat zij aan de tijdelijke zending een einde zal maken, zoodra de vrede geteekend is of reeds vóór dien tijd, als mocht blijken, dat samenwerking met 'den Pauselijken Stoel niet aan pogingen tol herstel van den vrede bevorderlijk kan zijn; 3o. 'dat zij, indien men zich later ter bestendiging van het gezantschap zou be roepen op het antecedent der tijdelijke missie, dat beroep ongegrond zou ach ten Verscheidene leden verklaarden hun slem niet aan het ontwerp te kunnen ge- «en indien de regeering deze tragen niet onomwonden in bevestigenden zin be antwoordde. Tegenover deze beschouwingen -werd door anderen, onder wie er waren, die tegen blijvend herstel van de diplomatie ke betrekkingen met het Vatikaan over wegend bezwaar hadden, opgemerkt, dat bij de gemaakte bedenkingen aan het voorstel der regeering een veei grootere beteekenis is gegeven, dan daaraan blij kens het wetsontwerp en de Memorie van Toelichting is te hechten Het oppe ren van principieele bezwaren, ont leend aan de scheiding van Kerk en Staat, werd misplaatst geacht, waar het voorstel der regeering geenszins beoogt de aanstelling van een permanent ge zantschap bij den Pauselijken Stoel, maar enkel een tijdelijke en bijzondere mis sie, welke uitsluitend bevordering van het herstel van den vréde ten doel heeft Van krenking van het karakter van Nederland als Protestautsche natie lean daarom even» (ruin sprake zijn Onjuist achtte lnen het verder te zeg gen, dat de aanneming van het wetsont werp met zich zou brengen de erkente nis, dat de Paus als souverein zou zijn te beschouwen. Opgemerkt werd voorts o.a. nog, dat er wegens de talrijkheid der oorlogvoe rende partijen niet licht oen meer ge schikte bemiddelaar zou zijn ce vinden voor hel herstel van den vrede dan de Paus, voorts o a dal de Paus geen grond gebied bezit on geen wereldlijke belangen heefl te behartigen en dat hij in alle landen relaties heeft, welke hem grooten invloed verschaffen en in staat stellen meer te doen dan door aanvoering van. bepaalde feilen is te bewijzen. Het sa mengaan met den Paus kan, naar men meende, onze positie als kleine onzij dige, maar op internationaal gebted op den voorgrond tredende natie, schragen en bevestigen. Van de zijde der leden die gestemd wa ren voor een permanent gezantschap bij den Pnuselyken Stoel werd opgemerkt, dat van hen kan gezegd worden, dat zij door het uitbrengen van hun stem voor dit ontwerp een offer brachten. Het voor stel der Regeering brengt immers geen blijvend herstel van de diplomatieke be trekkingen met het Vaticaan en is h zelfs niet al; een eerste slap in die rich ting tc beschouwen Zij zagen in dat voor stel enkel een maatregel van tijdelijken aard, die door de Regeering uitsluitend in het belang van het land wordt voorge steld. DE NEDERLANDSCHE BANK. Hel is een interessant verslag dal gis ter in de jaarvergadering van de Neder- landsche Bank werd uitgebracht door den president mr G. Vissering'. Hel daarin behandelde boekjaar, eindigend 31 Maar, werd grootendeels belieerscht door den oorlogstoestand, en terecht wordt door den president opgemerkt, dat de Bank in dien tijd veel meer dan vroe ger liet financieel middelpunt in ons land is geweest. Het is ons onmogelijk bij onze plaats ruimte een overzicht te geven van dil uitvoerige stuk, dal een economisch stu die-werk is geworden. Maar we willen er enkele feiten uit aanstippen. Zooals men weet is de oorspronkelijk op 40 pet. voorgeschreven minimum-dik - king in metaal der bankbiljetten kort na het uitbreken der crisis bij de wet verlaagd tol 20 pet Een verlaging is ook werkelijk noodig' gebleken, zij 't ook niet lot 20 pet Het laagste percentage was 32.59 pet op 16 October Maar daar na is de me taal voorraad bijna doorloo pend toegenomen Spoedig was niet slechts de 40 pet. bereikt, maar ging het bedrag' der metaaldekking nog daar boven /om op 31 Maart tot ruim 52 pet. op te Ioopen. De Bank zou dus, als de nood aan den man kwam, in staat zijn tot een enorme vermeerdering van 't bedrag der door haar uitgegeven bankbiljetten Toch heeft de uitgifte van bankbil jetten maxima berikt welke in de geschiedenis der "Bank nog ongekend waren. Op 25 Juli '14 stond een bedrag van f 310 millioen aan bankbiljetten uit Op 31 Juli was dat gCstegen tot 369 millioen, op 7 Augustus tot 461 millioen Dal die plotselinge snelle toename reus achtige eischen gesteld heeft aan den aanmaak van nieuwe biljetten sprekt van zelf. De gunstige stand van den metaal- voorraad van October is vooral te dan ken aan den grooten toevloed van me taal uit het buitenland, ter betaling' van uit Nederland betrokken leveranties De voorraad was op 1 April '14, dus bij het begin van het boekjaar 169 millioen. en was op 16 October gedaald lot 15S millioen.- maar daarna steeg1 ze gelei delijk ,en was 30 Maart gekomen lot 296 millioen, het hoogst bekende cijfer dat ooit voorkwam. Met voldoening' wordt er op gewezen dat dank zij het gezamenlijk oplreden van de groote bankiers en de Nederland sche Bank het succes bereikt is, dat in Nederland geen moratorium behoefde te worden afgekondigd; en wanneer men in de maanden, volgende na afkondiging van de moratoria in het buitenland, lie -ft kunnen lezen in tal van buitenlandsche tijdschriften hoe in verschillende Lin den om ons heen in bittere uitingen is gfeklaagd over de slechte werking van moratoria en oyer het feit, dat dn regeeringen tot afkondiging daarvan wa ren overgegaan. dan mag Nederland zich gelukkig prijzen aan den drang van zekere groepen tot instelling van een moratorium geen gehoor te hebben gegeven Uitvoerig verdedigt mr. Vissering de door de Bank gevolgde politiek ten op zichte van den Irentovoet. Dat men in ho- gin Augustus aan de Rank een verwijt over de hooge prolongatie-rente maak te, was niet alleen onbillijk (daa- het hooge cijfer een gevolg was van het feit dat de prolongatie-rente in deze abnor male omstandigheden plotseling door hef bestuur van den Ned. Effectenhandel was vastgekoppeld aan de Bank rented maar de Nederlandsche Bank mocht op nrin- dan zou zij in groote maté hebben blool gestaan aan pogingen om posten uit het buitenland naar hier over te brengen; reeds thans had men biina dagelijks hiertegen te strijden UIT DE STAATSCOURANT. Bij Kon. besluit; is aan den vioe-admiraal G. F. Tqde- man, directeur en commandant der ma rine te Amsterdam, op verz wegens langd dienst e o en pensioen verleend onder dankbetuiging voor de vele goede en gewichtige diensten Moor hem aan den lande bewezen zijn bevorderd tot schout-bij-nacht de kap t zee \V. C .1. Smit en F. Bauduin, tot kap t. zee de kapl. luit t. z. L. II. G. Krol en L P W. van der Wal tot kap luit. t z de luit. t. z. le kl. M, Wijk en C J J de Neve; tot luit t z, le kl, de id 2e kl. A. C. van der Dussen en W. .1, Smit en i s aan den kap t. z. E. E Dulle- mond, comm v. h. Kon Inst. voor de ma rine te Willemsoord de titulaire rang verleend van schout-bij-nacht, is den off. mach le kl. .1. Zwart op verz. wegens langd dienst e. o en pen sioen verleend en is bev. tot off mach. le kl.,de id 2e kl J W. M, Reuken; 'i ter zake van lichaamsgebreken e o en pens verleend aan den res. luit. kol. H J. Knibbeler, comm. v. h. 37e batal- jon-landweer-infanterie is bevorderd tot dir off. v. gez. 2e kl bij de landmacht de id 3e klasse K. E. Ziegeler en tot dir off. 3e kl de off. gez 1 kl. M. van der Weerd. NEDERLAND EN DE OOILOCI Crisis-documenten In de door de Kon Bibliotheek uitge geven verzameling Documenten van de economische crisis van Nederland in oorlogsgevaar verscheen in serie 2 de aflevering' 5, handelend over oorlogs- contrabande ter zee Dekking van buitengewone u i t- ga ve n Het bestuur van de Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten heeft een com missie tv an advies benoemd inzake de vraag, op welloe wijze bij voorkeur de dekking zal moeten geschieden van dc door de gemeenten tengevolge der cri sis gedane buitengewone uitgaven Uitvoer van var ken s vlee s ch. De Minister van Landbouw enz. brengt ter aigemeene kennis, dat het Kon be sluit van 18 Februari, houdende verbod van uitvoer van alle varkensvleesch, met arkensvleesch" bedoelt alle deelcn va» varkens, met uitzondering van borstels en van geheel van spieren ontdane, voor technische doeleinden bestemde, been deren M ais. De afwijkende kwaliteiten mais, die gisteren te Rotterdam namens de regee ring verkocht werden brachten van f 166 tot f 2 04 per last op Een nuttige commissie. Onder leiding van den generaal-majoor commandant in de Stelling van Amster dam heeft zich aldaar een commissie ge vormd, die zich belast met het geven van geldelijke ondersteuning aan die ge zinnen van militairen, welke in de ver wachting verkeeren fe worden vermeer derd en wellce die ondersteuning noodzakelijk behoeven De uitkeering ge schiedt op verzoek der commissie door bemiddeling van de burgemeesters der gemeenten, waar bedoelde gezinnen woonachtig zijn Tegen spionnage Het stations- en trampersoneel der H. IJ S M. heeft, zoo meldt de Nieuwe Cl,, instructies ontvangen, om te letten op personen op de stations of in de trei- cipieele gronden niet toelaten, dat groc- j non, die zich schuldig zouden maken aan pen personen, welke belang hadden bij spionnage ten in voorkomende gevallen eene lagere prolongatierente .zich zour alle medewerking te verleenen voor aan- den gaan mengen in de Bankpoliliek houding ten aanzien der discontorente. Op 29 Juli was de renle door de Bank De „Gerardina." over de geheele lijn met 1 pet. ver-1 De „Gerardina", het Scheveningsche hoogd. op 1 Augustus met nog fa pet Tuvisschersvaartuig, waartegen door'de be de tweede helft van Augustus werd lietmanning van de „Lilian Drost" een klacht rentetarief jgn 't geheel met 2 pet ver-was ingediend, wegens het niet verleenen laagd. en verder is hel tot nu toe on ge- van hulp bij de schipbreuk van dat schip, wij7ig'd gehouden, en daarmee is de Ban1: is gisteren te Scheveningen binnengeko- gebleven gelijk aan en teil deele onder men, waar het onderzoek voor de politie de laagste rente welke door de buiten- heeft plaats gehad landsche erediet-banken in deze oorlogs-Daaromtrent wordt vernomen, dat do maanden is berekend Was zij nog lager schipper verklaard heeft, dal hij destijds

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 1