HIDDELBURGSCHG COURANT.
y
r ii6
I88e Jaargang
Woensdag
19 Mei.
Kameroverzicht.
FEUILLETON,
Binnenland,
üit Stad en Provincie.
ISJlö
Deze courant vencngut d k g e 1 p k s, met nitzouucim& r^u Zo^- es Feeatdagca,
Prigs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaaben in
Nederland franco p. p. f 1.25J
Aizocderlpko nummers kosten 5 cent.
Advertentie* 26 cent per regel. Bp aoonneniMt voel lager. Geboorte-, dood- ia
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats
die tjj iunemtll
Advertentiei vóór één aar te bezorgtni
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
De algemcene oefenplicht zal er dus
komen Waarschijnlijk wel niet zóó vol
ledig als de inzenders van het bekende
adres vroegen ,niaar er is dan toch blij
kens de meedeeling' van den Mini s-
t e r v a n oorlog aan diens departe-
tement een wetsontwerp in bewerking dat
„eenigermate gaat in de richting zooals
deze door sommige leden is aangegeven"
De Minister hoopte, dat dit ontwerp
spoedig de Kamer zal bereiken, dat ze
het als een noodregeling zal beschouwen
en zonder te veel discussie zal afdoen.
In dat laatste opzicht kan de Minister
Werkelijk hel beste verwachten, want
gisterbij hel voorstel om drie reeds ont
slagen landweerlichlingen alsnog bij den
landstorm te voegen ,kon hij een onge
kende tegemoetkoming van de Kamer
constaleeren
Zelfs de sociaal 'demoracten verklaar
den bij monde van de heeren Ter Laan
en Troelstra ,dal zij vóór dit voor
stel zouden stemmen, al tastte het ver
kregen rechten aan, In verband met
hel weinige wat de „bourgeoisie" ,uit
eigen beweging doel, getuige in 't hij
zonder het krasse feit dat slechts 2 pet,
der in vredestijd zooveel bombarie ma
kende schietvereenigingen zich beschik
baar stelde, zouden zij het steunen
Maar de heer Troelstra waar
schuwde den Minister tegen het toegeven
aan den aandrang van hen die het volk
willen overrompelen met een nieuw stel
sel, met een algemeenen dienstplicht,
waarvan de lasten enorm zullen zijn.
Die waarschuwing werd voornamelijk
gegeven naar aanleiding van een rede
van den heer De Savornin Loli
man Deze meende dat het thans slechts
de vraag is wat op dit oogenblik noodig
is. Principieele kwesties moeten thans
niet worden uitgevochten. Deze spreker
was bijv s teeds een voorstander geweest
van vrijstelling van broederdierst. En
dal zou natuurlijk vervallen als er algë-
meene dienstplicht werd ingevoerd. Maar
indien de regeering van meening is dat
de gdheele bevolking mee moet strij
den, dan schaart spr. zich aan haar zij
de De heer Lobman zei zelfs dat hij {alles
zou doen wat de Minister wil, omdat de
verantwoordelijkheid anders voor reke
ning der Staten Generaal zou komen,
wat hij niet wenscht. i
En de heeren Duymaer van
fT w i s t, :'Van Doorn en Eland
spraken in denzelfden geest.
De heeren Marchant en Tyde,-
m a n hadden het meer speciaal over het
bewuste adres voor een algemeenen
oefenplicht. Voor eerstgenoemde zou dat
de uitvoering' zijn van iets dat hij jaren
lang verdedigd heeft.
De heer Tydeman vond het denk
beeld sympathiek maar stelde de waag
of het zeer talrijke personeel beschik
baar is, dat noodig zal zijn voor de
oefening Men moet echter doen Wat
mogelijk is. Een plan lot opleggen van
oefenplicht aan niet-weerbare manschap
pen zou deze spreker gaarne steunen
Maar men moet den Minister niet iets
opdringen wat hij zelf nog niet wil. In
dien de Minister reorganisatie noodig
acht moet men dit afwachten.
KONING ZIJN.
Door COLETTE YVER.
De M i n i s t e r heeft ook niet aan den
aandrang tot ingrijpende reorganisatie
gehoor gegeven. Hij herhaalde wat hij in
de Memorie van Antwoord had gezegd,
ml. dat hij uitvoerige debatten vreesde
voor ontwerpen van wijdere strekking
In de wijziging der wetlen liggen voet
angels en klemmen De verantwoorde
lijkheid kan zich niet uitstrekken tot de
onvolkomenheden van de bestaande wet
ten, de fouten ,dïe vroeger gemaakt zijn
Men mlag niet vergen dat cfe Minister
thans tracht dal alley te herstellen.
Wat het bewuste adres vraagt zou de
Min. gaarne willen. Niets liever dan alge-
meene oefenplicht zo uhij wensehen.
Doch de bezwaren en de moeilijkheden
die zich bij de uitbreiding! voordoen,
zijn zeer vele In militaristische landen
als Duitschland en Zwitserland is het
heel gemakkelijk nieuwe groepen aan
hel legér toe te voegen omdat daar
ieder die krachtig is, militair is ge-
geweest De Min. kent in Duiféchlandj
iemand van 60 jaar die nu bezig is re-
cru (eh te drillen Wie van de Kamerle
den zou dat kunnen?
Geroep- Duymaer van Twist! (Groot
gelach).
Hier te lande doen ze zoo'u öeetjie
aan exeerseeren, ééns per week. Maar
dal is geen opleiding tot militairen. Daar
naast is een theoretische vorming noo-
dig.
Begrijpt ons volk dan zóó weinig van
hel wezen van den soldaat"' roept de
Min. uit. Men kan meisjes wel een pakje
aantrekken en leeren tooneelspelen. Maar
zijn zij na veertien dagen dan soldaat?
(Grool gelach).
En daarop volgde als klap op den
vuurpijl de in den aanvang door ons
vermelde meedeeling over de voorbe
reiding van een wetsvoorstel inzake
oefenplicht
Toen nog enkele replieken, maar het
debat was uitgewerkt en zonder hoofde
lijke stemming werd het voorstel inzake
de landweerlichtingen aangenomen
Van hetgeen dezen dag verder behan
deld werd verdient nog vermelding de
kwestie van naturalisatie. Gewoonlijk
gaan de daartoe strekkende wetsont'-1
werpen zonder discussie voorbij. Maar
de tijdsomstandigheden maken dat ook al
tol een onderwerp van belangstelling
De heer Van Doorn betoogde ten
eerste dal de termijn van vijf jaar die
men in het land moet hebben doorge-
gebracht om genaturaliseerd te worden
te kort is En voorts dat de regeering
zich den weg afsnijdt om eventueel
hen, die nojg niet al te zeer van him
oorspronkelijk land vervreemd zijn, het
land uit te Wijzen.
De Minister van Justitie zette
uiteen dat meestal de termijn veel langer
is dan vijf jaar, en ook dat zeer nanw*-
keurig onderzocht wordt of er met de
naturalisatie geen belang van den staat
geschaad wordt.
De verzoeken die sedert Augustus zijn
gedaan, zijn nog alle in overweging.
TIJDELIJK GEZANTSCHAP BIJ HET
VATICAAN.
Een wetsontwerp, dat lol strekking
nVoel hebben het instellen als tijdelij-
ken maatregel van een gezantschap bij
66).
Zij trachtte niet zich te verzetten,
zij probeerde te gehoorzamen Wolfram
had nooit zoo'n macht over haar gehad
•als dezen avond, nu hij bij haar Was geko
men, minder als vriend dan als meester.
Hel was haar een zoel genot hem daar te
ontvangen, zij kon er zichzelf geen re
kenschap van geven en vreesde voort
durend, dal hij een eind aan dit heerlijke
bezoek zou maken Onbewust trachtte zij
hem bij zich te houden, trachtte zij een
gCsprek eindeloos te verlengen, dat haar
het hart verpletterde en tegelijk met
.een gevoel van zalig genot vervulde.
„IJ moet alleen maar houden van orde,
juffrouw Hersberg", hernam de koning
Toen wierp zij een wanhopigen blik op
haar geeslesVader en het scheen haar,
alsof het portret haar in dit tragische
uur smeekte terug te komen en onwille
keurig greep haai" hand naar hel kleine
deeltje „Slavernij", dat daar altijd lag,
bij den inktkoker, als een gedenkleolcoii
dal haar dierbaar bleef, aan het oude ge
loof Maar Wolframs aandacht werd plot
seling getrokken door die beweging en
hij vroeg snel
„Wal is dat voor een boek?"
Zij bezat te veel trots om zich niet
zelfs op dit oogeublik te beroemen op
een ding van zooveel geestelijke waarde;
zij dacht er aan hoe onverbiddelijk dit
boek overal in beslag genomen was, maar
antwoordde niettemin:
„Sire, dat is voor mij de dierbaarste!
herinnering aan mijn meester Hij bewon
derde dit werk, dat hij zijn -gebedenboek
noemde. Hij heeft er zooveel in ge
lezen,kijk
Zij opende het boek, bladerde het dooi
en wees op de geëerbiedigde, geelge-
worden sporen van zijn vingers Zij snoof
den geur van het oude boekje op en zei
mei gesloten oogen:
„Ik zie hem nog voor mij, zooals hij
zat in zijn rieten armstoel, zijn rookende
den Paus -en dat gisterenavond, blijkens
berichten in enkele avondbladen, bij de
Tweede Kamer zou worden ingèdicnd, is
dien avond niet in druk verschenen.
Naar het oordeel der Regeering moet
de internationale toestand dit ten zeerste
gcwenscht maken.
Intusschen is uit ter bevocgder plaatse
ingewonnen inlichtingen gebleken, dat de
indiening eener suppletoire begrooling
van het hoofdstuk Buitenlandsche Zaken
voor het dienstjaar 1915, beoogfende de
instelling van een tijdelijk gezantschap
bij hel Vaticaan inderdaad te verwachten
is. Een termijn, na afloop waarvan het
tijdelijk gezantschap zal worden opge
heven, zou hel wetsontwerp niet bevat
ten, terwijl ook gCen persoon er in zal
worden aangeduid die met de tijdelijke
vervulling van het gezantschap zal wor
den belast
van gez. 2e kl. J. Nord op verz. wegens
Iangd. dienst e. o. en pensioen verleend
is benoemd tot kolonel de luit kol
der art J. E. Fabius en tot majoor de
kapt. der art. C. C E. d'Engelbronner.
De Rijksmiddelen In 1015.
De opbrengst der rijksmiddelen (hoofd
som en opcenten) over de maand April
1915 bedroeg f 12 482.011.17=.
Het één-twaalfde der raming over het
geheele jaar bedraagt f 13.356.333,26.
Wij laten hieronder volgen de inkomsten
over de eerste vier maanden van 1915,
vergeleken met die over de eerste vier
maanden van 1914.
Middelen 1915 1914.
Grondbelaet f 3.019.001 80 f 2.944 067.45
Personeel 719.134.40J 900.836.03
Inkomstenbei
Bedrjjfsbel.
Hoofdsom: 3.537 335,37j 2.989 279.43
Opcenten. 704.120.26 298.927.93
Vermog.be!.
Hoofdsom 3.448 362.62 3 182.547 25
Opcenten: 682.342.24 318.254.72
Invoerrecht. 5.275.392 53J 6 010 396.55
FormaaGeg 8.410 27j 10.848.15
Suiker 8 321892 01 8 675.213.35
Wjjn 464.014.23 427 660 50
Gedistilleerd 6.182.502.26 9 371 097.95
Zout 773 548 50 639 194.42
BierenAzgn 451 887.28 461.59319
2.488 191.38 1.856.213.99
Goud, zilver 121.316.25 176 864 92 j
oon 208.01 J 213.23
Zegelrechten 1.553 276.90J 2 374.779 55
Registrator 1.474.362.39 2.654 460 76
Hypothoekr 124 870.10 274.547.55
4.667 037,93i 7.608 985 23
Domeinen 201.964 36 264.858 02J
Staatsloterij 230 920 83 217.414 20J
Jacht,'vissch 1 380.75 2 934.42
Loodsgelden 434 439 59 183.995 98
Totaal f 44 885 912 24 f 52 845.184 79
Bij het bedrag der bedrijfsbelasting is
inbegrepen hetgeen aan Ned.-Indië zal zijn
uit te keeren.
De opcenten, geheven ten bate van het
Leeningfonds 1914, gaven de volgende op-
Ibel./ 277.587.76 Pers. belas-
,77 suikeraccijns ƒ405.546,47
wijnaccijns 4.14658accijns binnen-
breng8t: grondbel./ 277.587.76 Pers. belas
ting ƒ57.549,7*
wijnaccijns
bui tenlandsch gedistilleerd ƒ200.566.30; zegel
recht van buitenlandsche effecten 12.186,20
registratierechten ƒ39.273,621/,hypotheek
rechten 3.287,20totaal der opbrengst
1.000.143,90'/2.
Over de eerste vier maanden bedraagt het
totaal 2.396.610.58y2.
UIT DE STAATSCOURANT
Bij kon. besluit:
is met 1 Juni a s. aan den dir. off.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Kon. Nat Steuncomité.
Blijkens de 38sle lijst is van 2 tot en
met 8 dezer voor hel Koninklijk Natio
naal Steuncomité 1911 aan bijdragen ui-
gekomen een bedrag van f 52,102,831/»,
makende met de bedragen van vorige
lijsten een totaal bedrag aan ont
vangen bijdragen en toezeggingen van
f 2,148,520 47.
Op de laatste lijst koml ook voor de 6e
bijdrage, grool f 40.000 vau de verloting
van kunstwerken.
Verloven in den hooitijd
De minister van oorlog heeft de me
dewerking der burgemeesters ingeroepen
voor de controle op de te vcrleenen ver-
Loven voor de hoognopdige werkzaam
heden ten behoeve van den hooibouw,
hel wieden, hel boonen poten en ande
ren, soortgelijken veldarbeid De aanvra
gen zullen, zooals bekend is, worden, on
derzocht door een provinciaal bemidde
lingsbureau, welks oordeel omtrent de
aanvragen wordt vermeld op een roode
of een witte kaart De witte kaarten
(welke een gunstig oordeel inhouden) ko
men later bij de burgemeesters terecht,
om He coutroleeren. of liet verleende
verlof inderdaad wordt gebezigd voor het
dool, waarvoor het gevraagd wordt.
Ontmoeting met e e li Zeppelin
De IJmuider kotter Maria heel'l Dins
dag 11 Mei, des avonds ongeveer 7 uur,
op 30 mijl ten N W. van IJmuiden een
Zeppelin ontmoet. Het luchtschip, dat L
9 gemerkt was, bleef ongeveer een half
uur zeer laag (het raaide bijna de top
pen der masten) over de Maria zweven
Ofschoon de Nederlandsclie vlag woei,
de merken en nummers en het woord
„Holland" zeer duidelijk zichtbaar wa
rn, scheen de bemanning van de L 9
te vermoeden, Idat do kotter een vermomd
Engelscli vaartuig was De Maria was dan
oolc hot laatst afkomstig van een Engel-
sche haven en is van hel bekende Smack-
model, wat de Duitschers aanleiding zal
gegeven hebben terdege poolshoogte te
nomen.
Het luchtschip verdween na een half
uur, tot genoegen van de opvarenden van
de Maria, in Westelijke richting.
N. R. C.
De „Ni o be" aangehouden.
Naar de N R. C. meldt, is het stoom
schip „Niobe" van de Ivon. Ned. Stoom-
boolmij. in de Noordzee door een Duit-
schen onderzeeër opgebracht naar List
en vervolgens naar Cuxhaven Het kwam
van Kopenhagen en was bestemd naar
Amsterdam.
De aanhouding van de Niobe had plaats
wegens lading van een aantal kisten ma
chinegeweren, te Kopenhagen ingenomen,
welke later geconsigneerd bleken te zijn
aan de Nederlandsche regeering, waar
óp onmiddellijk tot vrijlating door het
prijsgenecht werd besloten.
Tegelijk met de „Niobe" werd het
Zwcedsche stoomschip „Björnmet de
Russische post voor Engeland aan boord
opgebracht Dit schip is vastgehouden,
wijl volgens Duitsche verklaring de Rus
sische postzakken contrabande bevatten
Niet gegund.
Naai- aan de Haarl. Ct. wordt medege
deeld, is de bovenbouw van de nieuwe
spoorbrug te Halfweg (binnen de stelling
Amsterdam), mei hel oog op den tegen
woordige» toestand, niel gegund aan de
Duitsche firma, laagste inschrijfster.
Vanwege den naam
De Frankfurter Ztg. meldt, dat bij de
ongeregeldheden in Durban ook de eigen
dommen van de firma W II Müller en
Co te Rotterdam ernstige schade hebben
geleden.
Uitgezet,
Hel „Arnh Dbld deelt mede, dat de
heer G A. de Vries, die namens de cla-
sis Arnhem der Geref Kerken onder
do Nederlanders in Rijn-Pruisen en West-
plialen arbeidt, van de Duitsche regeering
zonder opgaaf van redenen aanzegging
heeft ontvangen om binnen veertien da
gen hel Duitsche grondgebied te verlaten
belastingen do or uil België
uitgewken Nederlanders
aldaar verschuldigd
De Minister van Buitenlandsche Zaken
brengt hiermede ter ÏÜgemeene 'kennis,
dat Nederlanders, die ten gevolge van
den oorlog genoodzaakt waren hunne
woonplaatsen in België Ie verlaten en
daardoor geldelijk zoo zware schade le
den, dat hun vermogen om belasting te
betalen, werkelijk is verminderd, zich lot
hel zoo mogelijk verkrijgen van uitstel
van betaling of geheele or gedeeltelijke
kwijtschelding van de betaling van Rijks-
provinciale of gemeentelijke belasting in
©elgië rechtstreeks per "brief kunnen
wenden lot den voorzitter van het bur
gerlijk bestuur der provincie waarin zij'
woonden, onder bijvoeging van hunne be
lastingbiljetten en van andere stukken,
waaruit hunne, gehoudenheid lot belas
tingbetaling en hun geheel of gedeeltelijk
onvermogen daartoe blijkt.
pijp lusschen twee vingers van zijn rech
terhand, die zoo welsprekend, zoo geestig
was In de andere hand hield hij hiel
boek, dat hij bezig was te verklaren. De
geestelijke geur van die avonden is nog
in deze bladzijden overgebleven...
Wolframs trekken waren hard en stroef
geworden, zijn oogen waren strak
vestigd op hel onbeduidende zwart lin
nen bandje, waarop in roode letters de
titel stond: „Slavernij, of verhandeling
over den toestand van onderdrukte vol
ken."
Clara vervolgde:
„Ik zelf heb er vreugde en kracht in
gevonden
De koning stak de hand uit en Clara
reikte hem argeloos het kleine boeltje
toe. Op zijn beurt bladerde hij zenuwach
tig de versleten bladzijden door.
Toen zei hij plotseling-
„U moet dat boek niet lezen, juffrouw
Hersberg."
Zij sprong op van schrik, zuchtte toen
met een neerslachtig gebaar, maar ant
woordde niets
„U moet het niet lezen/'want u, zal
er niet de helderheid, de onbewogenheid
of het koelbloedige^iu vinden, dat een
filosofisch werk eischt Hel werd ge
schreven in de koortsachtige opwinding
van iemand, die zichzelf niet was. liet
is de vrucht van een vervoering
En hij gooide hel boekje vau de eenc
baud in de andere, mishandelde het ver
achtelijk Soms aarzelde hij even en hij
vernielde den band met beide duimen.
„En wie zegl u, of degene, die hel vroe
ger geschreven h eefl, er niel alle regels
van zou willen vernietigen, al de ver
keerde gedachten eruit zou willen terug
nemen ora te voorkomen, dal die ver
der onder de menschon verspreid wor
den Dat wil hij, o, dat zou hij willen,
Hij hijgde naar adem, hij was vreeselijk
om aan ie zien. Toen zij hij plotseling,
veel kalmer, ibijna vriendelijk:
„Kom, juffrouw Hersberg, vindt u goed,
dat wij samen vriendschappelijk doen wal
er mei dit boek gedaan moet worden"
Het bezit ervan is verboden: ik kan niet
toestaan, dat u hel hier heeft, 't is beter
oïn het vanavond
En met een korte beweging nam hij
DE VLUCHTELINGEN.
Voor het vertrek naar hel vluchtelin
genoord le Uden op Zaterdag a s., heb
ben zich lot heden ongeveer 60 perso
nen aangemeld. Nogmaals herhalen wij
onze raadgeving aan alle vluchtelingen
die slechts met moeite eenigen lijd in
hun eigen onderhoud zullen kunnen
•oorzien, om mede te gaan. Het is beslist
de laatste maal, dat gratis vervoerplaats
heeft Oolc hel teruggaan naar België,
zooals weder een enkel verkiest boven
vertrek naar Uden, komt ons voor de
meesten minder raadzaam voor Het uur
van vertrek op Zaterdag is nog niet vastge
steld, maar zal toch zeker tusschen 9 en
10 uur des morgens plaats hebben. Ook
morgen kan nog aangifte plaats hebben
aan het bureau op de Marlet
Nekkramp.
In het interneeringskamp te Harder
wijk is een geval van nekkramp geconsta
teerd.
Het interneeringskamp is thans geheel
geïsoleerd
Uit Vlissingen.
- Het badseizoen le Vlissingen zal
geopend worden Zondag 23 Mei a s.
het opengeslagen boek en scheurde het
in tweeën Zijn gelaat was verwrongen.
Clara uitte een kreet. Toen zag zij
een man buiten zichzelf de bladzijden
losrukken, ze verscheuren, ze verfrom
melen en in het vuur gooien
Geen woord kwam over haar lippen,
zij hijgde naar adem Met groote oogen
staarde zij naar het vuur, dat eerst
deze papiermassa scheen te verachten,
en er maai- heel langzaam aan likte, in
beet en het verslond als een monster,
dat al verzadigd is Toen, nu het laatste
spoor van dit groote verdwenen leven
vernietigd was, kou zij twee stille tra
nen niet weerhouden, die aan haar wim
pers glinsterden en over hjaar wangen
rolden Op dat oogenblik keek de koning
haar aan Dal bewijs van haar bedwon
gen, hevige smart, de zachte onderwer
ping van zulk een vrouw troffen hem1
diep.
(flfiordt vervolgd)