HIÜOKLRII
Vrijdag
14 Mei.
Kameroverzicht,
FEÜILLiTOii
KGNIN© ZIJN.
BEw* <taSaae«eeBfl«iii
112.
r Deze courant vewehijnÊ d ajg e i g k e, met uitzondering van Zon- es Feeitdager.
Prjio por kwartaal, zoowel voor Middelburg uIe voor alle plaatsen ia
Nederland franco p. p. f 1.25|
Afzonderlijke nummeri kosten 5 cent.
«918
Aavertoafciëa a 2b cvu* per zegeu öp abonnement veol lager. Geboorte-, dood- j
alle andere fearilieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent por regel. Groote letters naar do plae'».
die zij mnemtat
Adverteaties vóór één nar te bezorgeei
Tweede Kamer.
Zilting van Woensdag.
Dc huidige minister van oorlog
is geen indrukwekkend redenaar, maar
dit maakt het nog van le meer bclcekonis
dal hij in de vier uur durende redevoe
ring Ier beantwoording van de kritiek
op de robbilisatie-toeslandeu de Kamer
.in zoo'n gunstige stemming bracht, dat
de repliek der nog aan liet woord komen
de sprekers zeer mak was en de heer
Terlaan zijn motie introk.
Toch heeft hij er zich niet met een
handigheid afgemaakt Integendeel lie-ft
hij de (meeste der aangevoerde gevallen
besproken;. Maar juist daardoor heefb
hy kunnen aantoonen hoe sterk vele
dezer grieven overdreven waren.
Uit dien stroom van meedeelingen kun
nen we slecflts de voornaamste aanstip
pen. Zoo verzekert dc Minister (lal ten
aanzien van de vergoedingen den burge
meesters nog eens zal worden vermaand
om niel onbillijk schriel te zijn, maar dal
over 'l algemeen hel toegestane voldoen
de is voorts dat dc plaatsing van be
paalde Lroependeeleu (de „dislocatie") iels
is dat uitsluitend Ier verantwoording van
den opperbevelhebber moet blijven, zoo
dal de Minister zich daarmee niel wil'
bemoeien; dal hel met kadervoorziening,
ook wal het reservekader betreft, thans
goed loopt nadat er in 'l begin van den
oorlog groot gebrek aan leader had ge-
heerscht; dat dc ontwikkelingscursussen
meestal niet mislukt zijn door gebrek aan
medewerking van militaire autoriteiten,
maar door de moeilijkheid om, door na
tuurlijk ongeschoolde leerkrachten, een
een cursus Ie doen behandelen die ge
schikt is voor de zeer uiteenloopcndc in-
telleclueelc ontwikkeling der gcm'obili-
scerden: dal den commandanten in over
weging zai worden gegeven of het mis
schien mogelijk is, de strook van 2 K M.
langs de grens weer vrij le laten voor het
vee; dal aan schadevergoeding voor de
ontruiming der huizen te Naarden niet
kan worden gedacht daar deze in de
huur- of koopcontracten ongetwijfeld
reeds is gedisconteerd.
.Voor Zeeland van beleekenis wis
zijn verzekering aan den heer Fru vlier
dat als er aan dijken wordt gewerkt, dit
alleen geschiedt met instemming der wa-
lerstaatsautórileilei{. in een door den
heer Fruytier bedoeld geval is een oogon-
blik gegraven in een dijk, waar hel niet
wenschelijk bleek. Het is toen onmiddel
lijk gestaakt
Ten opzichte van de vergoedingskwes-
tie wees de Minister er op dat hel crite
rium Ider wel is het voorzien in noodzake
lijk levensonderhoud. Maar uil rappor
ten van de burgemeesters blijkt dal soms
de kostwinners in het geheel geen kost
winners waren, zoodat de vrouwen liet
beter hebben nu die mannen in dieusL
zijn En als in andere gevallen do uitkec-
ring niel zoo hoog is, als het werkloon,
dan moet men niet vergeten dal de vader
of kostwinner ook niet ten laste van het
gezin komt.
Door COLETTE YVER.
63).
Door de motie-Terlaan was een hoofd
punt in hel debat geworden de houding
der militaire overheid ten opzichte van
Vrijheid van vergaderingen, het verbiedefr
van mobilisatie-clubs, Het Volk, enz
De minister herhaalde dal er in
de acht maanden vail de mobilisatie
slechts enkele gevallen van hel verbie
den van een vergadering zijn voorgeval
len. En hij vond de van de sprekers ge
eischle belofte om niel op oneerbiedige
wijze over de Koningin le spreken zeer
eenvoudig iels wat blijkens de inter
rupties niet doof alle Kamerleden zoo
ingezien werd.
Sterker stond de minister len opzichte
der mobilisatie-clubs. Tegenover de op
merking dat daar niet tegen het krijgs-
tuchtelijk gezag is geageerd, verwees hij
naar een oproeping in het Volksdagblad
tol l'.el vormen van dergelijke clubs voor
hel houden van cursussen in revolution-
nair socialisme
Zulke 'propaganda hoort in hel leger
niet thuis, en de opperbevelhebber moet
met zulke dingen rekening houden. De
door dezen uitgevaardigde geheime cir
culaire. die de Minister voorlas, spreekt
niet van sociaal-democralen maar van
„opwekking en aansporing tot anli-mili-
lairistischen zin", en vraagt slechts in
grijpen legen de clubs zoodra een po
ging ontdekt is ten doel hebbende het ge
zag of de krijgstucht te ondermijnen
En als zoodanig werd als voorbeeld ge
noemd hel voorlezen in een vergadering
onderofficieren en soldaten van „Het
Pantser" van Heijermans, dat dc Mi
nister alles behalve zoo onschuldig acht
te als de heer Hugenhollz wilde voor"
stellen.
Ten opzichte van „Het Volk" heeft
de Minister aan 620 lcommandanteii ge
vraagd of zij de lezing daarvan bemoei
lijkte of de verspreiding belemmerden;
Ilel bleek dal de eerste vraag algemeen
ontkennend werd beantwoord, en dat
slechts 17 de verspreiding hadden be
lemmerd. Bovendien toonden de bijzon
derheden van een dergelijk geval Le
Woerden aan, dal er alleszins reden
was voor den kommandanl om zoo op
te treden.
De Minister drong dan ook aan op
intrekking van de motie De bewoor
dingen maken deze al onaanneembaar
want er is geen sprake van verbieding
van bladen en schending van het recht
van vereeniging en vergadering. De mili
taire overheid heeft wettelijk het récht
in deze zaak op le treden En bovendien
legde, slechts een enkele kommandanl
een breidel aan.
De woorden waarmee de Minister
zijn rede besloot willen we hier laten
volgen zooals hel Kort Verslag ze weer
geeft.
Dal is wel wenschelijk omdat er altijd
personen zijn, die ernstiger gevolgtrek-
lagen maken uit zoo'n vloed van kritiek,
dan door de werkelijkheid gerechtvaar
digd is.
Als, zoo zei de Minister, een buiten
lander die ons volk enons leger niet
kent, de debatten Ih^d- bijgewoond, zou
hij heengegaan zijn met den indruk, dat
in het leger bijna alles le wenschen
overlaat Spreker zou dien man hebben
gezegd dal in elk huis, ook in l zijne, din
gen voorkomen, die niet in orde zijn Maar
als men in één huis alle slof op een hoop
veegt, daarop een schel, liefst tenden
tieus licht laat vallen en dan de deur
op een kier zet om te laten zien hoe
vuit dat huis is, dan is dat huis toch niet
veroordeeld. Ja, zal men zeggen- maar
er zijn toch zooveel aanmerkingen over
hel optreden van de officieren Dan zegt
spreker Dat is onjuist Die officieren
bestaan, als elke groep menschen, uil
bekwame en onbekwame, zorgzame en
niel zorgzame; liet-zijn vogels van diverse
pluimage Maar zij voelen als eersten
plicht de zorg voor hun ondergeschik
ten, de mannen, met wie zij misschien
straks den dood le gemoel zullen gaan,
Spreker heel'l dit willen zeggen, omdat
hij van overtuiging is, dat als op hetgeen
hier ten aanzien van verschillende of
ficieren is gezegd, geen tegenspraak zou
jevolgd Zijn, (minstens evenveel schade
zou zijn berokkend als door hel niel juist
optreden van enkelen wordt teweegge
bracht
Van hetgeen toen nog volgde slechts
een enkel woord.
De heer Ter laan vond frissche dee-
len in de rede van den Minister en trok
zijn nota in, al zei hij twijfelend, dal hij
den minister meer vertrouwen gal' dan
hij als lid der S D. A. P. mag doen
De lieer Bos was minder dooi- de te
gemoetkomende houding van den minis
ter getroffen, speciaal wat belemmeren
van vergaderingen en vrije lectuur be
treft.
Maar deze spreker en de heer O 11 o
loonden zich erkentelijk voor de toezeg
gingen van den Minister inzake de ont
wikkelingscursussen voor hel geval ook
in den a s. winter de mobilisatie mocht
voortduren
Ten slotte werd z h. s. ook de aan
gevraagde 50 millioen buitengewoon oor-
logscrediet toegestaan
Het blijkt met de financiën mee te
vallen.
Men zal zich herinneren dat bij de
indiening van het leeningsontwerp de on
kosten tot 1 April werden geraamd op
130 millioen
Hel bleek nu uit de meedeelingen
;an deu Minister dat van de voor 1911
toegestane 100 millioen nog "15 millioen
over zijn.
Maar een juist overzicht is op hel
oogenblik nog niet te geren
Soms, wanneer zij van die arrestaties
Jas, sidderde Clara als een getemde leeu
win, die zich in haar kooi de woestijn
herinnert. Dan ging zij regelrecht naar
dengenc, die tegenwoordig haar gewe
tensbezwaren besliste, die eens, zeker
van zijn inzicht, van zijn kracht en van
den weg dien hij gaan moest, had ge
zegd; ik weet waarheen ik ga.
„Maar juffrouw Kersberg", zei hij ge-
geduldig, „waarom blijft u halsstarrig vol
houden een regeering le beoordeelen als
een particulier persoon? Bedenkt u toch,
dat ik als koning een gedragslijn moet
volgen, waarvan ik als mensch afkeerig
ben Daarom is een koninklijke opvoe
ding zoo ontzaglijk moeilijk. Men is een
jong man, zooals de natuur, de aristocra
tische (ojpvoeding en de begrippen van
adel u gevormd hebben en men moet
een buitengewoon wezen worden; voe
len, alsof men niet de zoon van een
vrouw was; handelen zooals men tot zijn
twintigste jaar nooit gedacht heeft. O!
dat is een eigenaardige crisis en een psy
choloog zou daarin heel wat stof vinden
tot studie Ik zal u dat wel eens later
vertellen... Ilc persoonlijk heb veel aan
den hertog van Oldany le danken Hij ïs
een grool geeslesdokter. Die man ïs een
geboren staatsman... Er zijn van die ab
normaliteiten. Ik wil u leeren minder
streng le zijn, waar het de handelwijze
van de regeering belrefL
Clara hoorde hem aan in die volgzame,
aandachtige houding van bewonderend
luisterende vrouw Haar edel, ernstigge-
laal had een uitdrukking van kalme te
vredenheid, haar handen lagen rustig ge-
vrouwen om haai* knie, haar zwarte ja-
jon «iel in onbewegelijke plooien neer.
En de koning vervolgde
„De menschheid is niel, zooals de hu-
manilairen haar voorstellen; gij zijtdich
ters, die er een lusthof van schoonheid
van maakt. Onderlusschen slingeren de
ondeugden zich als woekerplanten om
|de takken, de hartstochten gisten er,
wanorde schijnt de natuurlijke toestand.
U zal mij toegeven, dat de menschen in
hel algemeen leugenachtig, 'haatdragend,
opvliegend, afgunstig, diefachtig, moord
dadig en dol eerzuchtig zijn. Superieure
geesten, zooals u kunnen moeilijk begrij
pen, wat het geweten van een laagstaand
mensch voor onrechtvaardige, trouweloo-
ze en misdadige plannen kan uitwerken
en hoeveel kwade krachten er in hel
volk zijn om zijn lusten bot le vieren.
En wanneer men de heftigheid, de slecht
heid en dc geheimzinnige macht van de
menschelijkc begeerten beschouwt, die in
NEDERLAND EN DE OORLOG
maar het is grool om zijne houding Veel
is er gedood en ver,woest, maar spr.
hoopte dat hetgeen opgeofferd is, tot een
goed resultaat moge lijden Hij zou om
begrijpelijke redenen niet meer zeggen,
maai* hoopte dat de minister de over
buying zal medeuemen. dat hier een groot
medelijden beslaat met alles wat België
geleden heeft en wellicht nog zal lijden.
Nadat de heer Poullel de afbeeldingen
bewonderd had, nam hij het woord en
r „De Tijd" uil goede bron ver- zcld<! Le zijn om dankbeluigin-
liceït de regeering den spoor- f11 tonm8 Belg.e
1 jover te brengen, en niet om zelf pre
senten te ontvangen, hij is daarom diep
getroffen door hel geschenk. Niels zal
hein in de toekomst aangenamer zijn dan
het doorbladeren van de photo s
De opdracht van den koning luidt dank
le brengen aan de autoriteiten en comi-
Dc zending van Mgr. Nolens.
Uit Rome wordt aan het Cenlr. ge
meld, dat in de afscheidsaudiënlie door
den Paus aan mgr. Nolens verleend, de
Paus aan den Nederlandschen prelaat een
opdracht voor II M. de Koningin heeft
meegegeven.
Duurte-toeslag spoorweg
personeel.
Naar
neemt.
wcg-direclies gevraagd, of er overwegen
de bezwaren bestaan lot het verleenen
van een duurle-toeslag aan liet Nedert-
lamdsch personeel gedurende den tijd der
mobilisatie Aangezien de brutowinsten
der maatschappijen in de laatste jaren
toch door het rijk gewaarborgd blijven I
ffefhirendfi de mobilisatie, krad.teas dn 6,s ,SP';, flchm h°l bijzonder
lol de IJoliaiidsclie dames, over
UIT DE STAATSCOURANT
Bij kon besluit:
is met 16 Juni benoemd lol directeur
van hel post- en telegraafkantoor te
Kampen J K. van Loo, thans id. le Lo-
chem.
der individu woelen, staal incr ver
baasd dat er ten slotte nog een betrekke
lijke orde heerscht in de menschclijke
maatschappij Die orde is heel merkwaar
dig Die wijst op den zin voor samenle
ving, die het menscheli.jk dier eigen is,
een zin, die een gelukkig tegenwicht is
voor het brute egoïsme Terwijl alle
hartstochten, van de menschelijke ziel ge
neigd zijn tot atgemeene verwarring, en
men eigenlijk kon verwachten, dat de
menschen volgens hun natuurlijke nei
ging zouden plunderen, wurgen, verbran
den, vernietigen en wraak nemen en
zich toeigenen, wat zij van een ander
begeeren, kan men juist liet tegenover
gestelde waarnemen; zonder nu bepaald
in onderlinge liefde te leven, leven de
menschen in vrij goede verstandhouding
in stalen, in volken bijeen.
De machten van het kwaad sluimeren
in de menigte, de vernielende krachten
zijn in dien oceaan bedolven, alles is
kalm. En de oorzaak is een lichte nei
ging, die oogenschijnlijlc weinig lelt in
ieder individu, maar die men alleen bij
de massa kan waarnemen, namelijk de
natuurlijke neiging tot gezelligheid, die
door de weiten beschermd wordt
Maar laat die zachte band, die de men
schen bindt, maar eens losgemaakt wor
den, laat de bekoring ervan weggenomen
worden, dan zult gij ze op elkaar zien
losstormen Dat is de geschiedenis van
de revoluties
gedurende de mobilisatie, krachtens de
overeenkomsten, hebben de directies tot
gunstige adviseering besloten
Soldalen-belasting
ambtenaar.
Naar „Hel Volk" verneemt, keeren de
belasting-ambtenaren, die tot dusver on
der de wapenen waren, zoowel mili
ciens-soldaat als gegradueerden, naai' hun
standplaatsen terug, ten einde daar weer
in hun betrekking bij de administratie
der directe belastingen, invoerrechten en
accijnzen werkzaam le zijn
DE VLUCHTELINGEN.
Het bezoek v a 11 Minister
Poullel
Betreffende dit bezoek, waarvan wij
Woensdag kort melding maakten, geven
wij hieronder nog enkele mededeelïngen
Aan het bureau van liet vreemdelin-.
genverkeer werd de Belgische minister
ontvangen door de lieeren de Caseinbrool
en Snijders, voorzitters van het provin
ciaal en van liet plaatselijk comité en door
deze voorgesteld aan de overige leden
van de beide comité s en aan de dames,
die zich met de zorg vöor een of ander
onderdeel van de vluchtelingenverzorging
hebben belast
Na deze voorstelling nam de heer Snij
ders het woord en zeide, dat men ge
meend heeft den minister in het kleine
lokaal te moeten ontvangen, omdat dit
hel lokaal is, waar hel plaatselijk com-
mité aan honderden en duizenden van
mcnschlievendheid en hulpvaardigheid
zooveel vluchtelingen hem hebben ge
sproken.
Nooit is liet in een oorlog voorgeko
men, dal in een neutraal laad zooveel
hulp werd verleend, dikwijls is reeds de
gedachte opgekomen, dal dit in Neder
land geschiedt is doordat hier een vor
stin aan het hoofd staat, die zelf het
voorbeeld geeft De vriendschapsbanden
tusschen beide landen zullen hechter wor
den en België en Nederland zullen eeuwig
één zijn.
Vervolgens begaf de minister zich naai
de Belgische school, waar de lieer de
Maegt met zijn helpers en enkele leden
der commissie hem ontvingen.
In iedere klasse sprak de heer Poidlet
de kinderen toe. hetzij in het Franscli,
hetzij in het Vlaamsch en bracht hen de
groeten van hun beminden vorst over;
Sprak hen moed voor de toekomst in
Toen ook de laatste zaal bezocht was,
kwamen daar al de leerlingen binnen,
ook die uit andere klassen en trad een
der kleine meisjes naar voren, 0111 een
opdracht in dichtmaat op le zeggen:
Gij die van zoo verre komt
Uit de streek waar d' oorlog gronvl
Waai* onze vaders, broeders slaan.
Maar toen werd de aandoening dc klei
ne le machtig, haai* stem hokte en ze
brak in snikken uit, en menige aanwe
zige voelde zijn oogen vochtig worden.
Dc opdracht werd toen schriftelijk aan
boden
Nog een drietal zangnummers werden
de landgenooten van den minister raad j t(,n gehoore gebracht, eerst het Wilhcl-
en inlichtingen heeft verstrekt. Namens mus, toen hel aardige Fransche lied Les
hel plaatselijk comité
aagt de heer Snij
ders den minister wel te mogen aanbie
den een aantal photo's van de bureau's,
de vluchtelingen-lokalen en alles, wal met
de zorg voor de vluchtelingen in verband
staat, waarbij een dorre opsomming van
cijfers is gevoegd, die echter een goed
overzicht geven van het aantal personen,
dal van 8 October lot 11 Mei alhier in
dc verschillende lokalen en op de sche
pen heeft vertoefd
Cavaliers en de Vlaamsche tekst van de
Brabanconne
De minister verliet liet lokaal zichtbaar
voldaan over alles wat hij hier gezien en
gehoord had
HeL volgende bezoek gold de Rocke-
feller-inrichling op den Dam Hier werd
de minister ontvangen xloor de -dames
mej. M. J. van Benlhem Jutting, mevr.
Blauw en mevr. Dieleman, die zich met
de leiding van dit werk hebben belast
Spr. wil hier een énkel woord aan Achtereenvolgens werden de knipkamer,
toevoegen Hel land, waarover de mi- de kamer van de inachinevverksters en
nisier mede regeert is thans maar klein, j die der handnauioters bezocht met overal
keurige versiering die de vrouwenhand
Verraadde Al de werksters waren gelooid
met het zwart-geel-rood Ook hier sprak
de minister allen toe en hoorde hij zich
de Vlaamsche Braban?onne toezingen.
Op de bovenzaal van de sociëteit de
Een staatshoofd, dat de verantwoorde
lijkheid draagt voor die noodzakelijke 01 - -
de, denkt niet zonder grooten angst, zelfs
in vredestijd, aan alles wat er bromt en Vergenoeging aan de Markt hadden zich
dreigt onder de kalme oppervlakte vaninlusschen honderden Belgen vereenigd.
liet deel van de menschheid, dat hij re-Toen de heer Poullel djan ook binnen
geert. Hij weet ook, dat bij den minsten kwam. was de zaal meer dan vol. men
schok, die dunne zijden draad van de stond man aan man en vrouw aan vrouw
gezelligheid ineens kan afbreken en dalen tol op de trappen en de gangen,
dan de verderfelijke machten ontketend llier w*as het de heer dr. Arendt, die
zullen zijn; hij moet dan ook eiken 1110- namens het Belgisch komiteil en namens
gelijken schok voorzien, dien voorkomen,alle Belgen in een sclioone Fransche re-
dien door alle middelen trachten tegende den minister dankte voor zijn komst
le houden Ja. ilc verklaar, dat alle en het vertrouwen in de regeering en in
middelen geoorloofd zijn om een versto- de toekomst uitsprak
ving van de maatschappelijke orde te ver- j De minister aulwoordde in het Fransch
mijden. Van twee kwaden moet men het1 en het Vlaamsch, en vond daarbij gele-
minsle kiezen. Iedere rechtsweigering is genneid mede te deelen, hoe veel beter
le verkiezen boven een verstoring van het Belgische leger er voor staat dan in
dien vrede, die weliswaar iels bedriege- October; hoe vol vertrouwen de soldalen
lijks heeft, maar toch vruchtbaar is en vvoor het cmdsucces zijn. Ze is overtuigd
waarin alleen de menschheid zich kan dat de droeve dagen wel haast voorbij
ontplooien en ontwikkelen U spreekt vanzullen zijn. Wijzende op al wal in Neder-
willelceurige arrestaties, van misdrijf van land voor de vluchtelingen Is en wordt
meening Maar de leerstellingen van de
Unie waren op hel punt, hel maatschap
pelijk evenwicht te verbreken; wan
neer op zoo een oogenblik de lot
dier geworden mensch niet meer de hand
der macht had gevoeld, zou alles ver
loren geweest zijn Het was de losban
digheid van de haat Wij moesten hande
len zooals wij gedaan hebben, juffrouw
Kersberg.
fWordt vervolgd)
herinnerde spr. aan de woorden
van onze Koningin in de Stalen-Generaal
Wij zullen onze neutraliteit handhaven,
maar hulp bieden aan de slachtoffers van
den oorlog De Belgen zijn speciaal dank
verschuldigd aan twee neutrale stalen,
Holland en Amerika
De rede werd herhaaldelijk door ap
plaus onderbroken
De minister onderhield zich vervol
gens met verschillende dames en hce-
