HIDDELBURGSCHE COURAN M* 95 138* Jasrws» 1t i Vrijdag 23 April. Binnenland. Uit Stafl en Provincie. Dtzo courant veriehgnt d a g e 1 5 k a, met uitzondering ran Zon- en Feectdagen. Prgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg ala voor alle plaiteen in Nederland franco p. p. f 1.25; Afzonderlijk» nummera kosten 5 cent. AdvertentdSn I 20 cent per regel. Bp abonnement reel lager. Geboorte-, dood- ea alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela f 1.50 egel meer 20 cent. Reclamea 40 cent per regel. Groote letters naar de pinos die zp inuemaai IW* Advertentier yóór één uur te bezorgen-. elke Bq dit nummer behoort een Bijvoegsel. Nederland en het Vaticaan. Wanneer een jaar of Lien en langer ge leden iemand in of builen de Kamer rep te van bet herstel van liet Nedcrlandsch gezantschap bij den Paus, kon men er zeker van zijn dat er dadelijk stemmen van protest opgingen. Dit jaar heeft men in ons parlement kunnen bijwonen dal er, eerst in de, Tweede Kamer, daarna in de Eerste uitvoerig over gesproken werd, en zelfs dat de minister van buitenlandsche za ken een geenszins afwerende houding aan nam ten opzichte dier kwestie, zonder dat in de Kamer iemand van een protest kikte, en ook zonder dat er daarover m de pers ernstige protesten opgingen En toen beweerd werd dal dr. Nolens naai' Rome is gereisd met een opdracht van onze regeering, in vcroand staande met het herstel van liet gezantschap bij den Paus, toen bleef hel nog stil Veranderde stemming? of een gevolg van de omstandigheden waaronder de kwestie opnieuw ter sprake kwam? Over 't eerste straks een enkel woord Over het tweede een herinnering aan wat dezen winter daarover in ons parlement is gezegd In ons vorig nummer hebben we on der Nagekomen Berichten nog kunnen melden, dat de reis' van den lieer No- lens len doel had „om de regeering zoo mOgfelijk in te lichten nopens de pogingen welke volgens daar omtrent verspreide berichten door het Vaticaan in het werk zijn gesteld tol bevordering te zijner lijd van het herstel van den vrede" Dat is ook geheel in overeenstemming met de aanleiding die de heer Nolens had om 17 Deo-, bij de bespreking van de begfooting van buitenlandsche zaken in de Tweede Kamer, het ontwerp aan te roeren Het was toen pas bekend gewor den dat Engeland, 'l welk te voren ook geen gezant bij het Vaticaan bad, een gevolmachtigd Minister en buitengewoon gezanl bij de Heiligen Stoel had be noemd, klaarblijkelijk met het doel deel te kunnen nemen aan de diplomatieke vredesonderhandelingen die naar men zei door het Vaticaan begonnen waren De heer Notens: vroeg toen. „of hel belang van onsi land niet medebrengt op een voor ruim veertig jaar geleden be slissing terug te komen", waarmee hij natuurlijk bedoelde de opheffing van hel Nederlandsch gezantschap bij hel Vati caan in 1871. De minister was in zijn antwoord in zoover terughoudend, dat hij in geen breede bespreking wilde treden over dit punt, daar de kwestie niet in het Voor- loopig Verslag was behandeld Maar later in de Eerste Kamer zei hij meer. Er was daar reeds bij het afdee- lingsonderzoek ook betoogd dat Neder- land's belang mede brengt in Rome ver tegenwoordigd te zijn bij de daar waar schijnlijk te voeren vredesonderhande lingen In zijn Memorie van Antwoord zei de Minister van oordeel te zijn „dat het brengen van een veranderiug, op dit oogenblik in de buitenlandsche vertegen woordiging van Nederland, aanleiding zon kunnen geven tot gevolgtrekkingen die niet overeen stemden met de be doeling der regeering" Maar loen 10 Febr. bij de openbare beraadslaging in onzen senaat de lieeren Reekers, Waterschout van der Gracht en van den Berg, opnieuw aandrongen, heeft de Minister een verklaring afgelegd, die thans zorgvuldige lezing verdient Hij zei volgens de Handelingen „Ik wensch op den voorgrond te stellen, 'dal ik tegenover het denk beeld van een diplomatieke missie van Nederland bij het Vaticaan zeer zeker niet vijandig sta. Ik geloof, <iat als wij nog in de dagen van 1871 leefden, ik geheel als miJfT loenma- ligen ambtsvoorganger mij tegen het amemlement-D umbar zou hebben verzet, maar zooais ik reeds in mijn Memorie van Antwoord heb tekeü- nen gegeven, meen ik dal de om standigheden er niet naar zijn 0111 op dit oogenblik die Missie te her stellen Het voorbeeld, dal door andere landen is gegeven, slaat bovendien niet geheel op Nederland, in het bijzonder niet de speciale missie welke Engeland heeft noodig gevon- den thans by het Vaticaan in te J stejleh. Ik wil er nog dit aan toevoegen, dat indien de omstandigheden zoo mochten worden, dal hel op een ge geven oogenblik wenschelijk ware, ten einde onderhandelingen of be sprekingen van welken aard ook ie voeren, een gezantschap lijdelijk, of miSschien zelfs permanent bij het Vaticaan te vestigen, ik al thans en i k inerfn in dezp namens de geheele re.gee ring tespreken mij uit be ginsel daartegen zeker niet zóu ver zetten Wat nu de heer Nolens' Ln Rome doel is dus zicli vergewissen van hetgeen daar gebeurt, opdat onze regeering er over zal kunnen beslissen een lijdelijk ,,of misschien zelfs een permanent" gezant schap naar het Vaticaan te zonden. Hel is een plan van beleckcnis. Hel opent een vooruitzicht voor een poging om tot een vrede lc komen waar- naai' iedereen snakt Maat" de bovenstaande woorden van Minister Loudon, en in 'l bijzonder zijn verzekering namens de geheele re geering te spreken, wijzen op een groo- ten omkeer, in de opinie over het vraag stuk van het at of niet plaatsen van een NedcrJandschen gezant hij den Paus. Vroeger heeft Nederland een gezant bij het Vaticaan gehad, d w z bij den Jverkelijken Staat E11 loen die Staat in 1870 verdween door het binnentrekken der Italiaansche troepen in Home is Ne derland het eerste land geweest dat zijn gezanl terug trok Dat kan natuurlijk nooit in ernst ge beurd zijn, omdat door de opheffing' van den Kerkelijke» Staal wij geen be trekkingen meer niet dien staal had den. want die betrekkingen zullen wel nooit beslaan hebben Dal gezantschap was natuurlijk een gezantschap bij het hoofd der Katholieke Kerk, niet een bij den wereldlijken souverein van het minia tuur staatje van Rome en omgeving Er werd wel, en er wordt nog wel, al.v argument aangevoerd dat men geen ge zant kan hebben bij een vorst (lie geen staal meer heeft, en dus ook niet bij een Paus zonder wereldlijk gezag En een feit is hel ook dat het verdwijnen van dal wereldlijk staatsgezag van den Paus de aanleiding is geweest t ol het voorstel om het gezantschap op te heffe» Maar dal hebben we altijd een drogreden ge vonden De ware beweegreden wortelde ergens anders, en is ook in 1871 als hel hoofdmotief aangevoerd Hel Was toen niet lang geleden dat het liberale beginsel van scheiding van staal en kerk ten opzichten van de Prolestant- sche Kerken had geleid lot opheffing der administratie» van eerediensten, en hel werd door velen als een logische consequentie beschouwd dal men nu ook geen hand moest behouden tusschen den Nederlandschen Slaat en de R Katho lieke Kerk En bijgevolg stelde hel Tweede Ka merlid Dumbar voor 0111 den betrokken post op de begrooling van buitenland sche zaken met f 8000 te verminderen Lang niet alle liberalen waren het daarmee eens. Ook de minister van bui-' lenlandschc zaken hrn Gevick van Her- wijnen uit het derde niinislerie-Thor- beclce verklaarde er zich legen, min der 0111 het beginsel, dan wel om de krenking der katholieke landgenoolen. De diepe ontroering, die de gebeurte nissen te Romealom hadden verwekt, maakte toen de kwestie van de wereld lijke souvercinileit lot een brandende vraag van den dag, en het had ontegen zeggelijk den schijn dal men door de intrekking van hel gezantschap - zooais we reeds zeiden hel eerste van alle lan den een oordeel wilde uitspre ken over de wereldlijke souvereinitoit van den Paus Slechts met een kleine meerderheid, 39 tegen. 33 stemmen werd het amende ment- aangenomen Van dien tijd af heeft Nederland geen officieel vertegenwoordiger bij den Paus Dal onze regeering geen directe be trekking met liet Vaticaan onderhoud! kan men echter niet zeggen, want dit heeft wel een vertegenwoordiger bij ons nl den apostolischen nuntius. Wal is dal anders dan een gezanl, al moge hij formeel in een ietwat andere verhouding tot onze regeering slaan dan een eclile gezanl? E11 zou het niet rationeel zijn dal wij dan omgekeerd ook een gezant hadden bij den H. Stoel? We kunnen niet veel voelen voor de principe-kwestie dat het beginsel van scheiding van kerk en slaat zou dwingen tol het afbreken van iedere relatie met liet Vaticaan Dc werkelijkheid toont dat er nog altijd relaties bestaan, die dan be ter langs den rechten weg worden behan deld, dan langs een omweg. Trouwens is d&l de beteekenis van dit beginsel? Is die niet veeleer dal de staat geen medezeggenschap eischt in kerkelijke zaken? En dat is toch heel iels anders dan hel vergemakkelijken der be trekkingen door een gezant. Er zijn een paar millioen Katholieken onder de Nederlanders En er bestaan werkelijk wel diplomatieke posteu voor belangen waarbij een heel wat geringer aantal Nederlanders betrokken zijn Maar die nog niet aan de orde zijnde kwestie van een blijvend gezanlscliap daar gelalen, mag er toch zeker wel verwacht worden dal, mochten er in Rome vre desonderhandelingen in wording zijn, het zenden van een tijdelijk gezantschap niet zal worden belemmerd door overwegin gen van die principe-kwestie Als er werkelijk vooruitzicht op beslaat dal door bemiddeling van hel Vaticaan de strijdende partijen tot elkaar gebracht en vredesonderhandelingen aangeknoopt worden, dan is liet zeker van groot be lang dat ook Nederland op de hoogte is van wat daar pan gaat Daarvoor zitten we hier te dicht in liet gedrang. UIT DE STAATSCOURANT Bij Kon. besluit,- is benoemd lol luit kol prov adj in Ulreohl de majoor M Q Buijs Ballot van hol 3e reg. veld-art.; zijn bevorderd tot majoor de kapiteins dar artillerie II C. C Ilackstroli. W II Doorman V. A .1. Bloom en P. Verzijl. NEDERLAND EN DE OORLOG Postverkeer Holllan d— Engeland. De directeur-generaal der posterijen en telegraphie maakt thans, in de Sl. Cl. van heden bekend, dat het postverkeer met "Engeland tot nadere mededeeling is ge staakt. De N. R. G. verneemt, dal van heden af de post weder met de Harwifch-booit wordt verzonden. Hedennacht heeft de vrachtboot Brussels de post meegenomen. De Amerikaansche post, die ongéëxpe- dieerd te Vlissingen is blijven liggen, wordt vandaai- teruggehaald en gaat nu Zaterdag met het stoomschip Potsdam van hier naar Amerika Nader vernemen wij uit Vlissingen Hedenmorgen arriveerde alhier circa half acht de „Kopenhagen" van de Har- wichlijn, die de post nieebraeht en tege lijkertijd de post, die aan boord van een der booten van de S. M. Zeeland was, meenam naar Engeland. De boot verlrolc te half twee heden middag. De O land a. Kapitein Piscaer van de „Olanda", die gisteren te Rotterdam is aangekomen, deed aan de N. R. C het volgende ver haal omtrent het einde van zijn schip, dat, naar men zich zal herinneren, door liet slooten op een mijn is vergaan. Zondagmorgen om half negen zat ik in de kajuit te ontbijten, toen ik eensklaps een hevigien slag hoorde, waarvan hel lioele schip dreunde Ik vloog naar hel brugdek en zag, dat aile luikefci van ruim 2 waren afgeslagen en de kolen uit dat ruim over hel schip verspreid lagen Hel zeewater liep het ruim binnen. Onmiddel lijk ging de geheele hemanniug in de red dingsboot, waarmede wij van boord af stieten Toen ik zag, dat het schip drij vende bleef, ging ik weer naar boord te rug Ruim 1 bleek toen geheel vrij van water; in de machinekamer lekte een der schotten erg. Ik trad in overleg met een van de machinisten om ons te over tuigen of wij met pompen liet schip drij vende zouden kunnen houden, waarop, indien er hulp in de nabijheid geweest was, misschien wel kans zou zijn geweest. Een schip, dat op ongeveer 5 mijl pas seerde, nam geen notitie van ons, hoe wel wij vuurpijlen oplieten. Inmiddels steeg hel water in hel schip voortdurend en terwijl de bemanning in hun boot ii ide nabijheid bleef, verliet ik eerst te I half 4 in de namiddag met den tweeden stuurman de Olanda, mijn instrumenten en scheepspapieren medenemende. Offi cieren en bemanning konden slechts hun kleedingstukken, die zij aan hadden, me- denemen om overlading van de boot 'te voorkomen Om vier uur zonk het schip over bakboordzijde, nadat de machineka mer was volgeloopen Nadat het stoom schip was gezonken, zetten wij in onze booten zeil op en ongeveer 58 mijlen van de Humber werden wij opgepikt door den treiler Onward gemerkt Grims by 8 Deze treiler was bezig met visschen en haalde onmiddellijk de nellen op Maandagmorgen om 7 uur kwamen wij in Grimsby. Toen de Olanda op de mijn liep, bevonden wij ons op 53 graden, 52 min. N B. en één graad -10 min O.L. Kaasprij zen. De minister van landbouw, nijverheid en handel heeft, met ingang van 1 Mei, ingetrokken zijne beschikking van 22 Ja nuari en nieuwe bepalingen vastgesteld DE VLUCHTELINGEN. Hel vertrek der v I u c h l e 1 i li g e 11 Morgen vertreklcen van hier een 100 tal vluchtelingen uit het gebouw in de Lange Delft en uit de Bogaardzaal naar hel kamp te Uden De volgende week waarschijnlijk zal een tweede en derde groep vertrekken naar 'de kampen te Nun speet en Ede Voor de „pauvres honteuxdie in Mid delburg zeer talrijk zijn, heeft een ver tegenwoordiger der regeering door per- soontijk bezoek, den stand van zaken op genomen Het plaatselijk comité wacht nu op de beslissing der regeering ten opzichte der verplaatsing dezer vluchtelingen Over het algemeen zij aan de enkele ondersteunde vluchtelingen, die nog geen antwoord inzonden op de door het plaat selijk steuncomité verstuurde circulaires, aangeraden, dat spoedig te doen, daar 1 Mei de rijks-ondersleuning 'eindigt voor lien die hier blijven Een aantal vluchtelingen heeft in ant woord op die aanvrage le kennen gege ven, op eigen kosten hier te willen blij ven De gezinnen, waarvan een lid wegens ziekte blijkens dokters-attest niet kan reizen, beboeren voorloopig niet weg Hedenmiddag vernamen wij nog. dat hel plaatselijk comité alhier naar aan- leiding van zijn telegram, vragend de vluchtelingen hier te laten, het volgend antwoord ontving namens den minister 'an bïnnenlandsche zaken „De maatregel, dat alle van Rijkswege ondersteunde vluchtelingen, waaronder ook de „pauvres honteuxzijn begrepen, ■óór den le uwer kennis gebrachten da tum de provincie Zeeland zullen moe ten verlaten, wordt geboden door hel militaire belang en door het militair ;ezag verlangd Uil dien hoofde kan daarin geen verandering gebracht worden." Door de Bakkerspatroonsvereeniging, alhier is aan den Minister van Binnen- landsche zaken het volgende telegram verzonden Exellentie! De bakkerspatroonsvereeni ging le Middelburg verzoekt de alhier gehuisveste Belgen niet te doen overbren gen naar elders De vereeniging zal U zeer dankbaar zijn, omdat hel verblijf der Belgen ©eniger mate don druk dei- tijden verlicht. lieden werden 697 bons voor warm eten afgegeven Te Vlissingen zijn thans alle lood sen ontruimd, alleen de loods nabij het station blijft nog steeds in gereedheid en herbergt nog voortdurend zgn passanten, 'die men in een havenstad als Vlissingen wel steeds zal blijven houden. Te Vlissingen deed zich hetzelfde ver schijnsel voor als hier ter stede, dat voor lol ontruiming van de loodsen werd over gegaan verschillende personen en gezin nen deze verlaten hebben om voor eigen rekening op kamertjes te gaan wonen Omtrent het vertrek van de „pauvres honteux" is nog geen beslissing genomen, evenmin aangaande het vertrek van hen die op de schepen en booten zijn ge huisvest, cn Mie nu het eerst voor ver- vertrek in aanmerking komen. Het Belgisch Athenaeum te Vlissin gen zal "Maandag geopend w'orden Het wordt gehouden 111 de lokalen der Bur geravondschool Men schrijft ons uit Wemeldingc: Gedurende een drietal a vonden werd hier door eenige vluchtelingen een wél- geslaagde uitvoering gegeven De eerste avond was bestemd voor de kinderen der vluchtelingen; de twee de voor de ouderen en de derde, uit dankbaarheid voor de gastvrijheid der burgers, voor de Wemeldingers De nummers van het zeer afwisselend programma werden met de meeste aan dacht gevolgden uil het applaus, dat elk nummer ten deel viel, bleek de waar- deering van het publiek Het slotnummer, een tableau vivanl „De Vrede", maakte een schitterend effect Na afloop hield de heer Plateau (een Belg) een boeiende improvisatie, waar in hij nogmaals hun lijdensgeschiedenis schetste, die zooveel indruk maakte, dat aan veler oog een traan ontglipte Hij drukte ook namens zijn landgenooten zijn groote dankbaarheid uit aan H M. de Koningin en liet hier bestaande steunco mité voor de gastvrijheid en steun in zoo ruime mate ondervonden F e n oordeel van min P o u 11 e t. Bij hel bezoek van min Poullet aan Z Vlaanderen W. D vroeg een corres pondent van „de Tijdden minister over zijn bevinding in Holland ,Over de vluchtelingen-verzorging in Holland ben ik hoogst tevreden en dankbaar", aldus liet do minister zich uit. „Alles wat gedaan kon worden, is overvloedig gedaan en 't is interessant om te hooren, hoe de vluchtelingen dit een- stem mm ig toegeven en dankbaar erken nen Ook in de vluchtelingenkampen als Nunspeet en elders, zijn de vluchtelingen zeer tevreden en vol lof." Vindt uwe Excellentie dus ook in de kampen den toestand goed?" „Maar excellent zelfs, excellent'." „En hoe denkt Uwe Excellentie over den terugkeer der vluchtelingen9" „Ja, daarover spreek ik juist nooit, om de menschen daarin geheel vrij en naar eigen goeddunken :t.c laten handelen „En zij die openbare functies be- kleeden?" „Die moeten terug. On dei-wijzers b v., burgemeesters en rechters, die be- hooren zoo spoedig mogelijk terug te keeren. Uit alles bleek, dat de Belgische regee ring Holland onnoemelijk dankbaar is roor de verzorging der vluchtelingen Uit Middelburg. De totaal-opbrengst van den verkoop der Emma-hloempjes alhier bedraagt f 365 60. Voorts kregen we nog belicht dat de opbrengst was; te Westkapelle f 20. te "s Heer Arendskorke f 36 Dinsdagavond 11. hield de schoen- makerspatroonsvereeniging „Crispijn" in een der zalen Van St Joris haar 2de jaar vergadering De voorzitter do heer J K C Mantz zei in zijn inleidend woord gelukkig we derom vooruitgang van de vereeniging te kunnen melden, docli niet le mogen ver zwijgen, dal de onderlinge verhoudiug tot elkaar nog niet steeds zoo is als 't wezen moet, al is er gelukkig ook op dit punt vooruitgang Uit hel jaarverslag van den secretaris den heer C. M. de Rijke, bleek dat het le dental van 20 tot 33 was gestegen 16 nieuwe collega's waren toegetreden doch 3 hadden tusschentijds bedankt In liet afgeloopen jaar 'is de zoo lang gewenschte coöperatieve inkoopvereeni- ging tot stand gèkomen waarover men zeer tevreden mag zijn. Tevens is er oen schuldinvorderingskas in werking waar van op 't oogenblik gelukkig nog geen druk gebruik gemaakt is De heer A Buijs, penningmeester, deelde mede dat de ontvangsten bedroe gen f 38 565 en de uitgaven f 31.33 Na nog enkele besprekingen werd be sloten deel te nemen aan een cursus voor ontwerpen van patronen volgens hoekstelsel welke door den voorzitter zou gegeven worden - Heden, naai' kenners zeggen bij zonder vroeg, z,ijn de eerste nieuwe aar dappelen uit Walcheren op de veiling van de veilingsvereeniging Walcheren al hier aangevoerd.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 1