WinnKLKIIRIiSCHR COURANT.
r 62.
Maandag
15 Maart.
FEUILLETON.
IJlt Stad en Provincie.
I68e iumn.
191S
D«e «oarant verBeh^nt »t t* g e 1 ij k 8, met uitzondering van Zon- en Feectdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als toor all*- plaatsen in
Nederland fiauco p. p. f 1.25.
Afzonderlijk* nummers kosten 5 cent.
AdvertentiSn 20 tent per regel. Bij abonn ement veel lugtr. Geb« oru-, dood- es,
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regelü f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Gro >te letters naar de plaots
die zij ua.emeni
Advertenties vóór één nnr te bezorgen.
Zij die zich nu op ons blad
abomeeren ontvangen de nog in
deze ma nd verschijnende nou
mers gratis.
YOOR DEN KLEINEN MIDDEN
STANDER.
„Heel Uw volle zal de belcekeuis Uwer
Majesteit* aanwezigheid hier in deze bij
eenkomst nog beter beseffen, als het
weet dat de grondgedachte, welke tol het
bijeenroepen van deze vergadering heeft
gelekt, van Ilaar afkomstig is."
Aldus de van hooge waardeering ge
tuigende woorden die minister Treub tot
de Koningin richtte in de Zaterdag in Den
tfaeg gehouden bijeenkomst van verte-
begenwoordigers van credielinscUingen
Met die hooge waardeering zal heel
Neulerlard van harte instemmen. We heb-
Wo* reeds herhaaldelijk sedert het begin
ra» den crisis met bewondering booten
spreken over de belangstelling en het
inzicht waarmee de Koningin zich be
moeide mei de vraagstukken die de wel
vaart van Haar volk aangaan. Hel initia-
bief tol deze vergadering is een nieuw be
wijs van die belangstelling en dat inzicht
Hel doel van de nu ontworpen organi
satie is: daar te helpen, waar de Steun
comités uil hun aard niet helpen kunnen
omdat hun taak is, hulp tc verleenen!
aan hen die door den oorlog werkeloos
werden oF hun kostwinner verloren.
Het zou niet aangaan die comité's ook
nog te belasten met het op de been hel
pen van kleine bedrijven' die door den
oorlog- toe stand in liet ongereede zijn
geraakt Want daarbij gaat liet niet meer
•m het verstrekken van steun, maar om
het verleenen van kleine credieten,
t jij voor oprichlings- en bedrijfskapitaal
bij nieuwe zaakjes, 't zij voor aanvulling
van verloren bedrijfskapitaal bij verzwak
te zaakjes
Voor het grootbedrijf en hel grootere
middenslandsbedrijf zijn geen bijzondere
maatregelen noodig geacht, daar zij hun
credjetbehceften kunnen bevredigen,
djank zij de organisatie in Augustus j 1.
va» het Middenstandscrediet, en dank zij
de ontwikkeling van het landbouwcrediet
in de laatste jaren.
Mn ai-, naar Minister Treub in zijn
redevoering liet uitkomen bestaat ervoor
don kleinen middenstander, die weinig
waarborgen kan bieden, geen organisatie
die ook maar eenigszins afdoende zal
bannen voorzien in de credietbehoefte
welke de naaste toekomst voor hem zal
doen geboren worden.
En om nu zulk een organisatie te vor
men. wil men een tijdelijken band leg-
ge* om alle credietinstellingen, die zich
«net hel middenstandscrediet, hetzij ten
fcehoevc van den landbouw, hetzij ten be
hoeve van de ambachtsman of klein-han-
defcuar bezig houden
■venwel -- men lette hier terdege op
»iet voor dadelijke toepassing, maar
voot de toekomst'
.,Dc organisatie, zoo staat in punt
27 der regels, treedt in werking na de ge-
hcele of gedeeltelijke demobilisatie van
onder de wapenen zijnde militie- of land-
'wccrplichtigen
Hoofddoel is, zei minister Treub, er
voor te zorgen dat zij die in normale om
standigheden in een bescheiden zaakje
hun brood konden verdienen, tegen den
tijd dal de vrede in Europa zal teruglcee-
ren, door de economische 'verschuivingen
welkte alsdan Ie wachten zijn en die zich
nu reeds voor tal van kleine bedrijven!
aankondigen, niet onder de voel zullen
geraken. Daartoe moet bijtijds hel noo-
dige worden voorbereid. Wel is waar is
de Furopeesche vrede nog niet in 'l zicht
en beslaat nog steeds het gevaar, dat ook
Nederland onverwachts in den reusachli-
gen krijs, die om ons woedt, zal worden
medegcslcepl Wilde men echter met het
beramen van de noodige maatregelen
wachten tol de vrede zal zijn terugge
keerd, dan zou men niet gereed zijn,
lals de lijd tot handelen daar zal zijn
Op welke wijze hoopt men dal nu in
de practijk te bereiken?
In ons vorig nummer heeft men reeds
kort kunnen lezen welke rol de slaat en
de Nederl. Bank daarbij zullen spelen.
Voor de toepassing is het echter van
niet minder belang het werk-plan na te
gaan
Zooals minister Treub deed uitkomen
zal hel ip de 'allereerste plaats noodig zijn
zoo scherp mogelijk te onderscheiden:
lusschen
«enerzijds de kleine bedrijven die vóór
eten oorlog geloond hadden levensvatbaar
heid te bezitten, maar door den oorlogs
toestand ir het ongereede zijn geraakt, en
anderzijds de bedrijfjes welke reeds te
voren ten aoode waren opgeschreven
en welker einde door den oorlogstoestand
werd verhaast.
Hoe hard het in sommige gevallen
ook moge zijn deze tweede categorie zal
onverbiddelijk van hulp moeien worden
buitengesloten De scheidingslijn zal in vele
gevallen niet scherp te trekken ziju. Me
nig geval zal bovendien veeleer bij het
Steuncomité thuis behooren, en daar
heen kunnen worden verwezen
De plaatselijke bank is de eerste die
over deze kwesties te beslissen krijgt.
Als een crediet-belioeftige zich wendt
lot een plaatselijke bank, wordt die aan
vrage opgezonden naar de Commissie van
Uitvoering der groole organisatie, maar
vergezeld van een gemotiveerd advies lot
afwijzing, of lot geheele of gedeeltelijke
inwilliging Maar daarvoor moet eerst
een grondig onderzoek plaats hebben
De eindbeslissing blijft echter bij den
Commissie van Uitvoering, en die beslis
sing kan behalve lot inwilliging of toe
wijzing ook strekken tot verwijzing van
de zr..ak naar hel Nationaal Steuncomité
of naar <lt Nationale Vereeniging tot
Steun aan Miliciens.
Iloe hoog de credieten kunnen gaan,
zal nog worden vastgesteld bij de nadere
regels
De rente zal zijn ten hoogste 1/3 per
cent boven het wisseldisconto van de
Nederiandsche Bank.
De credietneraer krijgt dan een schuld
KONING ZIJN.
Door COLETTE YVER.
3t>.
De commissi© van afgevaardigden van
de Oldsburgsche industrieelen kwam
werkelijk aan het paleis om een wijziging
4e vragen van de protectiewetten. Tegen
drie uur 's middag klommen zeven keu
rig gekleede heeren de monumentale trap
naar de koninklijke vertrekken op Maar
Wolfram zagen zij niet. Zij werden ont
vangen door den hertog van Oldany, in
tfjn hoedanigheid van particulier secre
taris van Zijne Majesteit Het onderhoud
"was geheim. Het duurde twee uur, in
de kleine audiëntiezaal, een soort kloos-
lerzaal met witte muren, vol marine-
tropheeën
Hertog Bertie, tenger en schraal in
korte jas, hoorde eerst onbewogen I
de klachten van de wevers aan, die met
de statistieken in de hand, hem hun drei
genden ondergang onder het oog wamen
brengen. Ten slotte spraken allen tege
lijk. zij schreeuwden en verklaard >n «ut
zl| voortaan geen groote kapitalen meer
Wilden wagen zonder het vooruitzicht
rente van te krijgen, beklaagden zich
'«ver do staking, over de eischen d|er
boekje waarin de aflossingen worden
«angeleekend
ln de middagbijecnkomsl waartoe
minister Treub zich gaarne bereid ver
klaarde naar aanleiding vau een vraag
van uir J. J I-Ieijse uil Middelburg om
reeds denzelfden dag tot een tijdelijke or
ganisatie te komen wérd in hel bijzon-
dei- de wenschelijkheid besproken voor
de niet bij een centraal lichaam aangeslo
ten hulpbanken, om zich bij een centrale
te doen aansluiten, zij 't ook tijdelijk.
Dit is naar minister Treub uiteen zette
noodzakelijk, omdat de Nederiandsche
Bank twee handleekeningen op haar pro
messen eisclit
Wal de niet bij de Centrale aangesloten
hulpbanken aangaat, werd staande de
vergadering een commissie benoemd,
welke zich zal bezig houden met het
ontwerpen van zoo eenvoudig mogelijke
statuien voor een centrale mei een klein
kapitaaltje, die aan de Nederiandsche
Bank de vereischte tweede handteekening
kan verslrekken en vertegenwoordigers
zal aanwijzen in de algemeene commissie
terwijl de daarbij aangesloten organisaties
zoo weinig mogelijk van hun zelfstandig
heid prijs geven.
Leden van die commissie, die het
recht heeft zich meerdere leden te assu-
meeren, zijn de heeren: Fiedeldy Dop en
Boas (Amsterdam), mr. Heijse (Middel-
bürg), Pijnacker Hordijk (Tiel), Ouwer-
sloot (Oldeberkoop), Brugman en Maury
Den Haag).
„TEL BRILLE".
Men schrijft ons 1
Iemand vroeg eens aan Prins Man-
rils, wie paar zijn meening de eerste
veldheer vnn zijn tijd was. „Spinola is de
tweede" was 's prinsen antwoord.
Even „gelukkig" is het opschrift boe
ven dr. A. Kuypers herdenking van W
Üovy „tel brille au secoud rang". De
lezer voelt, wie er „brille au premier'
Ook is het zeer kiesch van dr Kuvper,
dal hij de tweede helft van Boileaus
versregel „qui s'éclipse au premier",
weglaat Men zou er anders door kunh
nen vermoeden, dat het er om te doen
was, den overledene uil de rij der voor-
aanslaande parlijgenooten lerug te du
wen.
Wie sprak er eens van „seniele aftake.
ling bij oudere burgemeesters?
BESTEN Dl GIN G STAAT VAN BELEG.
Een wetsontwerp is ingediend tot be
stendiging van den slaat van beleg, waar
in bij Koninklijk besluit van 11 Febr j l.
zijn verkt> ardde provincie Zeeland,
voor zoover deze niet reeds in slaat van
beleg verkeerde; en eenige andere doelen
(des rijks.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Professoren en de oorlog.
De Leidsclie professoren geven een
goed voorbeeld Een aantal hunner oefe
nen zich in de duinen van Katwijk in
werklieden. In den grond waren zij
woedend dat zij in plaats van den ko
ning, slechls een tusschenpersoon te zien
kregen en ze werden brutaler, hoe lan
ger de koelbloedige vreemdeling tegen-;
over hun lawaai het stilzwijgen be
waarde.
Toen ze eindelijk genoeg kregen van
hun verwijten en beschuldigingen nam
de hertog het woord. Zijn stem had een
schralen, eigenaardigen klank, hij maakte
nu en dan eeu kort gebaar en de blik
Mit de staalblauwe oogen was niet lang
te weerstaan. Zijn toespraak was kort,
zijn houding gebiedend en overhecr-
schend, hij verschanste zich acliter Zijne
Majesteit Zijne Majesteit zou niet tus-
schenbeide komen Het fortuin van en
kele industrieelen kwam niet in aanmer
king, wanneer het gold het algemeene
beheer van de Lithauische industrie. De
bodem van Lilhauen was rijk aan steen
kool.
Was men niet verplicht de lagen in
1 het Zuiden te exploiteeren Neen, neen,
nooit zou er iets aan een wet, die in deze
mate den bloei van het volk bevorderde
veranderd worden. Binnen enkele jaren
zou Lithauen zichzelf kunnen voorzien,
wat betreft kolen en koren; de rijkdom
men zouden bet land toevloeien, de loo-
nen zouden vanzelf stijgen; tot dien tijd
moest vaderlandsliefde en trouvr de di
recteuren der fabrieken er toe drijven
om door enkele opofferingen dezen nieu
wen tak van werkzaamheid, waaraan
zooveel moeite gepaard ging, te helpen
steunen.
Zijn woorden waren hard en stroef;
niemand zou met zoo'n ijzige kalmte
zich onverbiddelijker hebben kunnen too-
nen Zij spraken reeds op veel gematig
der loondie rijke burgers die (straks zoo
veel praats hadden, waren nu schaak
mat gezet. Zij wisten zelf niet waardoor.
Deze vreemde man, die hen beheerschte,
had geen indrukwekkend uiterlijk, was
niet welsprekend, bekleedde geen bui
tengewoon eere-ambt. Hij stond op en
zij vertrokken zwijgend.
Maar intusschen deed de duurte van
de koten zich steeds pijnlijker gevoelen,
alleen al door het feit, dat de tempera
tuur voortdurend daalde Met den dag
werd de koude snijdender, zij drong
door in den grond, in alle dingen, alsof
er een groole ramp in aantocht was en
Be wereld verstijven ging. Al een week
lang kwamen de kinderen uit de voorstad
blauw en rillend van de kou op de Olds
burgsche kade kijken naar de gladde,
doorschijnende ijsschotsen, die de ri
vier afdreven, 'Op zekeren morgen ver
spreidde zich het gerucht door de stad,
dat het water niet meer stroomde. De
rivier was dichtgevroren van den eenen
het schieten om, wanneer het vaderland
in nood kom'l, in hel leger hun plicht
le kunnen doen N R C.
Uitvoerverboden.
Verboden is de uitvoer van cacaopasla
en cacaomassa.
Ingetrokken is de lijdelijke opheffing
van het uitvoerverbod van boter en van
salpeterzuur
illaximumprijs van boter
De minister van landbouw, nijverheid
en handel heeft met intrekking van zijn
beschikking van 1 Maart bepaald, dat
de maximumprijs voor boter, bestemd
voor verbruik in Nederland, geleverd
door producenten aan verlcoopers van
boter, gedurende de maand Maart 1915
f 1.45 per K G. zal zijn bij verpakking in
wil fust van 50 K G.
Uit Middelburg.
In de Zaterdag alhier gehouden
algemeene vergadering van de afdeeling
Middelburg van het Algemeen Neder-
Iandsch Verbond werd hel jaarverslag
uitgebracht over 1914. waarin o a. herin
nerd wordt aan de voordracht, welke de
beer Hullebroeck voor de afdeeling heeft
gehouden.
Uit het financieels verslag blijkt, dat
het jaar begon met 58 en eindigde met
70 leden. De ontvangsten, waaronder het
voordeelig saldo over 1913 begrepen is
bedroegen f 374 761/2 en de uitgaven
f 252 00i/2. zoodat het saldo over 1914
f 122.76 bedroeg. De heeren mr. G F.
baron thoe Schwartzenberg en Ilohen-
lansberg cn dr. L A. J Burgersdijlc wer
den als bestuursleden herkozen. De heer
J H. Deibei, voorzitter der afdeeling, die
wegens ongesteldheid verhinderd was de
vergadering bij te wonen, had medege
deeld als voorzitter en tevens als be
stuurslid te bedanken. Besloten werd te
trachten den heer Deibel le bewegen
als bestuurslid aan te blijven.
In plaats van wijlen den heer A H.
Polak te Vlissingen werd tot bestuurslid
gekozen de heer dr H. T. Oberman 'al-
ar.
Als afgevaardigde naar de groepsver-
dering, welke op 20 Maart te Dor
drecht wordt gehouden, werd gekozen
de heer T. van Houwelingen en als zijn
plaatsvervanger de heer K van Schou
wen
Besloten werd zoo mogelijk eenige
alhier vertoevende Belgische leden hetzij
geldelijk hetzij op andere wijze te steu
nen
De schultershofzaal was gisteren
avond zeer goed bezet met een pu
bliek, d at klaarblijkelijk van de vroolijke
uitvoering van den heer Struijven en
zijn gezelschap genoot Nu, het dappere
troepje heeft dat verdiend, want telken
male als het optreedt brengt het frisch
en oorspronkelijk werk, in een toon ge
lijk men van deze voorstellingen het
liefst wenscht. Ook nu weer wisten
de dames Kesteloot, Struijven vader en
zoon, het grappige jonge dueltistenpaar
en de uitvoerenden van de beide blij-
spelletjes de zaal te pakken, zoodal ei*
1 hartelijk gelachen en niet minder harte-
I lijk geapplaudiscerd is
I De heer V. was zoo welwillend een ex-
1 tra zangnummer ten beste te geven
Daai' ons gebleken is, dat ei- een
misverstand is omtrent hel echtpaar,
dal volgens ons bericht van Zaterdag
na onderlinge ruzie uit elkaar is ge
gaan, deelen wij thans mede, dal met L.
niet bedoeld is de heer L Lcijnse. wo
nende op den Dam Noordzijde, doch een
andere L wonende Dam Zuidzijde.
Gisteiien werden 854 en heden 860
bons voor warm eten afgegeven
a
Uit Vlissingen.
- Men schrijft ons uit Vlissia-
gen.
Blijkens hel jaarverslag over 1914 van
het bureau voor rechtskundig advies aan
arbeiders, uitgaande van bel plaatse^
lijk Christelijk Arbeidssecretariaat af-
hier zijn dit jaar de verwachtingen over
troffen Er verden 459 gevallen behan
deld tegen 137 in 1913 Van deze geval
len behoorden er 196 lot hel publiek
recht en 256 tot het privaatrecht, terwijl1
er 7 niet onder een bepaalde afdeeling
waren te rangschikken Van de 459 per
sonen die om advies kwamen en 94 ver
schillende groepen vertegenwoordigden
behoorden er 118 lot leden van aange
sloten vereenigingen en waren er 341
niet aangesloten
Er zijn 647 conferenties gehouden,
terwijl 133 brieven werden verzonden
c-n 227 stukken werden opgemaakt
23 kwesties worden langs minnelijke»
weg geschikt.
Aan schuldvorderingen werd geind
f 202 85 en aan arbeidsloonen f242 64»
Langs gerechlelijken weg kwamen re-
speclievelijk binnen f 36 10 en f160 32
Voor den kantonrechter werden 11
zaken gewonnen 1 geval werd afgewe
zen; ook 2 gevallen krachtens de in
validiteitswet werden gewonnen.
Verschillende kleine zaken werde»
voorts tot een goed eind gebracht
Uit Walcheren.
Men schrijft ons
„Onder Souburg hoorde men Vrijdag
morgen VOor liet eerst den leeu.wrik'
lees ik in de Midd. Crt. van Zaterdag
Die Souburgsche leeuwrik is niet
merkwaardig vroeg; een vrij gewoon ver
schijnsel is dat de leeuwrik reeds zingt
op Maria Lichtmis, d i. 2 Februari
In de Zaterdag gehouden raadsver
gadering te Seroosker,ke werd het
verzoek van den gem -veldwachter F. de
Lissine om eervol ontslag ingewilligd en
werd benoemd tot concerge voor 't ge
meentehuis mej Seijs—Muller
Uit Znld-Bevelind
Men schrijft ons uit Goes
Gisteravond meldde zich op het por
litiebureau aldaar een zwerver om nacht
verblijf aan.
oever lot den anderen, het was één groote
chaos van ijsmassa's met spleten en
scheuren, groote ijsblokken met de kleu
ren van albast; de rivier scheen een lijk
tusschen haar golvende oevers.
Toen begon men te spreken over de
feesten van het hof, de zoogenaamde ijs-
feesten, die eiken winter op het kasteel
Conrad builen de stad gegeven/wer
den.
Tenslotte, toen het water overal in me
taalhard ijs was veranderd, was het de
beurt van de sneeuw. Drie dagen lang
vielen dichte vlokken op Oldsburg en het
land er omheen Zij hechtten zich aan'
torens, aan waterspuwers, dakvensters,
rozetten en boomtakken en vormden aan
alles, waaraan zij bleven hangen, een
teer, glinsterend galon. Heel de lucht
van grijze wolken, als zachte watten,
daalde neer over het land en bedekte
het met een schitterend wit kleed.
Toen kwam de zon door.
Dat was een apotheose vol schittering
en kleuren, een witte sprookjesstad on
der een diep-biauwe lucht. De steun
bogen van de St. Gelburgskerk, nu don
zig wit, droegen den onderbouw van
den toren, waarvan ieder deeltje met
ijzel bedekt was. In de Noorderstraat
was de gevel van het paleis één schit
tering: liet prachtige beeldhouwwerk
schitterde in lijnen van Ijzel en de wa
terspuwers schoten uit de donkere mu
ren te voorschijn als langgerekte herme
lijnen Aan den ingang van de cathedraal
bleef de sneeuw zacht en mollig hangen
aan de gebeeldhouwde steenen figuren,
en de torenspits, die zoo spookachtig
zwart was in donkere nachten, wan
neer de maan niet scheen, verhief zich
donzig wit in de hooge, reine
lucht.
Dien dag werden de monumentale hek*
ken van bel paleis wijd geopend om den'
koninklijken stoet door te laten, negen
calèches bespannen met trappelende
paarden, waarbij zich het kleine escor
te van de vijftien pages der koningin
voegde De troepen, die aan verschil
lende kanten van het plein opgesteld
waren, reden naar voren en voegden
zich geleidelijk bij den sloet van rijtui
gen. Er was een «detachement cavalerie,
een délachement kurassiers en een de
tachement van de garde De groene uni
formen van de cavaleristen vormden een
stemmige plek in het schouwspel, de
kurassiers flikkerden in het zonlicht en
kondigden de praal der vorstelijke fami
lie aan; de wijde, witte mantels van
de lijfgarde gaven den koninklijken stoet
oog een luisterrijker aanzien
In volle vaart reden de calèches de
Koningsavenue in.
(W;ordt vervolgd).