WDDRLBURGSCHK C0IJKAN1.
M° 32
ids* Mmm
1913
Maandag
8 Februari.
BINNENLAND.
Uit Stad es Provincie.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonuenieut veel lager. Gebooit' -, dood- bl
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaat
die zij innemen.
aST" Advertenties vóór uur te bezorgen.g
3ij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Een vergeten factor.
De leiders der S. D. A P. beleven
BDoeilijke dagen. Ze hebben tegenover)
zich in hun partij een roerige oppositie
die, in weerwil van afkeurende afdcelings-
moties, kritiek blijft uitoefenen op de
wijze waarop de Kamerfractie en „Hel
Volk" in de eerste crisis-maanden del
mobilisatie-maatregelen der rcgecring ge
steund hebben Nog dezer dagen sprak
„Het Volk" een waarschuwend woord
tegen Iwee weekbladen der partij in het
Noorden, die „hun politiek losmaken van
en de een meer, den ander minder be
slist, stelling nemen tegenover de partij
leiding", wat bet blad de verzuchting
doet slakenWil men in Nederland één
sociaal-democratische partij'
En behalve dit hebben zij de onbe
haaglijke wetenschap dal veel van 'l geen
zij vroeger in hun propaganda hebben
verkondigd als de internationale kracht)
der sociaal-democratie, is gebleken fan
tasie te zijn geweest. Zoo iels is aller-)
onaangenaamst voor bel eigen gevoel, en,
dat wordt er niet beter op als daarbij
nog het besef komt, dat de invloed der
partij op de massa van zelf moet ver
zwakken dioor dat ineenzakken van een
deel van haar toekomstbeloften.
Nu hebben de leiders der partij rond
uit openhartigheid blijft altijd een
deugd dier partij het verkeerde inzicht
van vroeger erkend. Maar daarmee heb
ben ze nog niet al hun volgelingen over
tuigd, die al die wijsheid von vroeger)
ais richtsnoer aannamen, en nu in eens)
hun leiders een heel andere richting zien
in slaan.
Nu spreekt het van zelf dat wij als
niet-socialisten van oordeel zijn, dat de
ïeiders thans toonen een nuchterder be
sef van de werkelijkheid le hebben dan
vroeger. Maar ook, dat we terugdenken;
aan den halelijken spot waarmee de so-<
cialisten vroeger ieder bejegenden die van
vaderlandsliefde en nationale beginselen
sprak.
Dat blad levert bijna lederen dag merk
waardige lectuur. Niet alleen door de
kolommentange polemieken met den op-
posilieleioer. R Kuvper. Ook in het oor
deel over tegenstanders kwam wijziging
Als die herinnering niet zoo sterk was,
zouden we misschien meer waardeering
hebben voor de bekentenissen van veran
derd inzicht, waarvan de verklaringen,
van verschillende sociaal-democraten van
gezag in „Het Volk" blijk geven.
Dat de redactie van Het Volk zich in
Ben Lang antwoord verdedigen moet tegen,
het verwijt van eenige inzenders die het
blad aanvielen omdat het minister Corfc
van der Linden prees als een man „wiens
onkreukbaarheid van karakter en wiens
wijsheid pan de overgroote (massa van ons
volk ontzag en vertrouwen inboezemt",
het is een merkwaardig verschijnsel
van den tijd. Die inzenders blijken nog
altijd le zeer onder den indruk van de
vroegere propaganda te zijn, dan dal zij
in minister Gort van der Linden iets an
ders kunnen zien dan „den man van de
iuchthuiswet", dan „den'machtigen uiW
voerder der bourge.oisie wiens eventueclg
wijsheid slechts ten bate ider heerschendq
Masse khu worden gebruikt."
Dat de heer Hugenholtz bekent in het
Laatste halfjaar allerlei dingen op militair
gebied heel anders te hebben leeren zien,
jSoodat hij voortaan met wat minder ge
ringschatting zal spreken van wat ook
met kleine middelan te bereiken is liet'
is een verklaring waarvan de openhartig-)
heid den man eert, maar die toch ook
weer doet denken aan den afmatten den
tegenstand der sociaal-democraten tegen
bijna iedere poging om onze weerbaar
beid te verhoogen, een tegenstand die als
hoofdmotief had: al dat geld is wegge
gooid, want wij zullen toch niets vermo
gen legen de groote legers en groote
vloten.
(Wat zich in de socialisten thans wreekt
is de miskenning van den factor der na
tionaliteit. Ze hebben zich zoo blind
sti'ard op do voorstelling dal iedere slaat
dc vertegenwoordiging is van de kapita
listen-klasse, cn dus hun vijand, dat ze
(vergaten zelf ieder tot een nationaliteit'
te belmoren.
En nu?
Het werd Woensdagavond nog door
den heer "Vliegen le Amsterdam in een
redevoering erkend, volgens hel verslag
In het „Hand.":
Geheel onvoorbereid zien wij nu
i dc sociaal-democraten in de ver
schillende landen zich stellen op het
nationale standpunt Er is blijkbaar
een kracht geweest waarmede wij
niet voldoende rekening hebben ge
houden, die der nationaliteit
We kunnen het nu gerust aan den;
heer Vliegen en de andere leiders over
laten om voor hun volgelingen een ant
woord te geren op <ie vraag waar nu het
internationale beginsel van de sociaals
democratie blijft.
Voor de niet-sociaal-democralen blijfL
het feil vast staan dat een der groote.
beginselen van de sociaal-democraten als:
een pot in scherven brak toen het niet
langer een onbewezen bewering was,
maar als realilieit in de harde wereld ge
plaatst werd om zijn 'deugdelijkheid te
bewijzen.
En als nu de sociaal-democratische
fractie in onze Tweede Kamer, in weer
wil van hun erkenning van het nationaal
belang als allereerste vereischte, toch de
nieuwe oorlogs-credieten niet goed zou,
keuren, zöoals ze ook tegen de aange
vraagde verlenging van de mobilisatie^
stemde, dan kunnen we daarin niet anders
zien dan de handeling van personen die,
Lan hun beginsel afgeslagen, nog niet
precies weten waaraan ze zich te houden
hebben en die in bezorgdheid voor de
kritiek van dc hun niet-begrijpende vol
gelingen, toch nog weer gedeeltelijk aan
hun wenschen toegeven
NIET-OFFICIEELE EFFECTEN-
KOERSEN.
Morgen zal de Effectenbeurs te Ami-
sterdam weder geopend worden, maar
voorloopig alleen voor de geldmarkt en
voor één fonds1, de NederLandsehe staats^-
leening-1914. Eerst langzamerhand zal
die officieele lijst worden uitgebreid
Evenwel zal aan de Beurs ook handel
worden gedreven in niet-officieele fond-
n.
Hieromtrent zullen geen officieele nor
teeringen worden vastgesteld. Het ge
ven van volledige en vooral van be
trouwbare koersen van dien niet-offi-.
deel toegelaten handel zal niet moge
lijk zijn, zonder dat gevaar ontstaat voor
onwillekeurige misleiding van het pit-
bliek
Om echter de lezers der dagbladen
geregeld van den siand der Effecten<-
markt in hel algemeen op de hoogte 1e
houden zal de Vereeniging van uitgevers
van dagbladen „De Ned. Dagbladpers"
dagelijks een bericht verschaffen, dat Izal
worden opgemaakt door enkele (en volle
betrouwbare, belanglooze financieele re
dacteuren van dagbladen die ook in ge
wone omstandigheden de Beurs bezoe
ken. 1
Het zal ook i n ons blad verschijnen
ja]s „Beursbericht van de Vereeniging
De Nederlandsche Dagbladpers".
UIT DE PERS.
Een Bezadigd Woord.
Sprekende over hel Duitsche blokka-
debesluit, waarbij het Kanaal tot oor
logsgebied wordt verklaard, laat de
„Nieuwe Courant" de volgende gerust
stellende woorden hooren
Wanneer de oorlogvoerende mogend
heden zich op elkanders overtredingen
of schendingen van het volkenrecht be
roepen om maatregelen be nemen wel
ke den toets van dat recht niet kun
nen doorslaan, dan blijft voor de klei
ne onzijdige stalen, indien him levens
belangen daardoor niet zóó ernstig ge
troffen worden dal zij ook genoopt zou
den zijn het zwaard te trekken, geen
andere weg open dan die van het
protest. Maatregelen als, naar men zegt,
Amerika overweegt, nl. om zijn groote
handelsschepen te convoyeenen, d.
hun een welbewapend geleide over
zee mede te geven, vallen niet binnen
ons bereik. Na het protest ter wille
van ons recht hebben wij, ons reken
schap gevende van de werkelijkheid, af
le wachten welken loop de zaak voor
I ons neemt en daarbij 1e doen wat in
j ons vermogen ligt om dien loop i n de
goede richting te leiden Tot nog toe
bleek dan dikwijls de wolk niet zoo
zwanger van onweer te zijn als zij
I er bij haar dreigende nadering uitzag.
Zoo ging het met de Engelsche „slui
ting der Noordzee" van November, zoo
"zal het allicht ook met het Duitsche
mare clausum van Februari gaan-
En bij de nadeelen die onze handel
en scheepvaart dan toch ondervinden,
moge Nederland nuchter bedenken wat
een ervaren staatsman ons eenige
maanden geleden zeidc Wij trekken, in
normale omstandigheden, zoo verbazend
veel economisch profijt van onze bij
zonder gunstige aardrijkskundige lig
ging, dat wij ons in den algemeencn
oorlog, die rondom ons gunstig hoekje
van Europa het felst woedt, ons maar
het een en ander moeten getroosten,
dal we tóch niet verhinderen kunnen
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Uitvoerverboden.
De Sl Cl. van Zaterdagavond bevatte
de Kon besluiten van 6 dezer waarbij
dc uitvoer wordt verboden van koper
vitriool en lcoperoxyde en van kalveri-
magen en Iebpraeparaten
De o o r 1 o gsl e e n i n g
De stortingen op de leening zijn tot
dusver "hoofdzakelijk geséhied in banlv-
papier en schatkistpapier (lot dusver
nijna 50 millioen in schatkistpapier)er
h slechts zeer weinig zilver teruggeko
men. Op het oogenblik is er nog 22
millioen meer aan zilver in omloop
dan op 1 Juli 191-1
Opmerkelijk is1 voorts bet betrekkelijk
geringe bedrag, dat beleend is gewon
den, waar men herhaaldelijk de meo-
ning heeft hooren uitspreken, dal de
meeste inschrijvers de stukken wel niet
in huis zouden nemen N. R C
Dc Nedcrl. Overzee Trust-
maats'ohapp ij.
Naar de Nieuwe Ct verneemt, wordt
met de Duitsche regcering overlegd, of.
zoo noodig, van de diensten der Nederl
Overzee Trust-maatschappij gebruik ge*
maakt kan worden voor uitvoer uit
Duitsehland voor eigen Nederlandsch ge
bruik, op gelijken voel Sis waarop haar
tusschenkomst gebezigd wordt voor "uit
voer uil Engeland voor eigen Nedeiv
landscb gebruik.
Steuncomité Curasao.
Wij ontvingen van het dezer dagen
opgericht Steun-Comilé „Curasao", dat
slaat onder bescherming van H. M.
de Koningin, een inteekenlijst voor de
behoefligen in die kolonie.
Toen de Europeesclie oorlog uitbrak
en in Nederland werkloosheid en ar
moede heerschten heeft Curacao door
daden haar gehechtheid aan het Moe
derland bewezen.
Thans verkeert echter de bevolking
der kolonie zelf in een n oodlijdenden
toestand.
De nijvere negerbevolking, vlijtiger
dan Üe rasgenooten elders zag zich
tol werkeloosheid gedoemd en daar
door in een benarden toestand ge
bracht: alleen op Aruba met ongeveer
10000 inwoners, leden 6000 lieden ge
brek 1
Zoowel van besluurswege als van de
zijde van particulieren in de kolonie,
en door het „Ondersteuningsfonds Ne
derlandsche Antillen" aldaar, dal ge
vormd werd uit enkele jaren gele
den hier le lande bijeengebrachte gel
den, wordt het mogelijke gedaan lot
leniging der armoede, maar versterking
van de beschikbare middelen is niet
temin dringend noodig.
Op vorstelijke wijze gaf Hare Ma
jesteit de Koningin weder het goede
•oorbeeld, door eene aanzienlijke gift
ter beschikking van het Comité te stel
len. Ook van Hare Majesteit de Ko
ningin Moeder en van Zijne Excellentie
den Minister van Koloniën werden be
langrijke bijdragen ontvangen.
Laten alle Nederlanders, ieder naar;
eigen kracht, deze schoone voorbeel
den volgen, en daarbij bedenken dat
wie snel helpt, dubbel helpt- Zendt
daarom zoo spoedig mogelijk uwe bij
dragen aan den penningmeester van
het steuncomité „Curasao,,den heer
J. W- van Aalst, Molenstraat 15, 's
Gravenhage
Geestelijke verzoirging van
Militairen
Omtrent de commissie, die naar wij
m ons vorig nommcr meedeelden, op
initiatief van ds. Talma is geslicht voor
de geestelijke verzorging der milita
iren, deelt een medewerker aan het
„Handelsblad" nog het volgende mee:
Een dergelijke commissie is onder
zijne leiding reeds opgericht in de
stellingen Den Helder, Groningen,
Utrecht en Gorincliem, terwijl er reeds
vroeger eene zich had geconstitueerd
in Amsterdam.
De ervaring heeft n 1. geleerd, dal
bij al wat er gedaan wordt voor de
geestelijke verzorging en ook de ont
spanning der militairen, vele detache
menten, vooral aan de grens, versto
ken blijven van alle verzorging dooi
de kerk. Dit kan op sommige plaatsen
dan ook zeer moeilijk geschieden, om
dal veelal dc kleinste gemeenten en
gehuchten de meeste militairen herber
gen. Vooral in Zeeuwsch-Vlaanderen is
dit het geval. Daarbij komt dat vele
Prolestantsche gemobtiscerden geplaatst
zijn in zuiver R -Kalk. omgeving, en
omgekeerd.
De veldpredikers zijn eveneens te
weinig in getal om voor genoegzam.
geestelijke verzorging te kunnen zorg
dragen.
Eene commissie ais bovengenoemde
kan zich op de hoogte stellen van
de posten, waarvoor niets gedaan wordl,
en met krachten in en buiten de
provincie in 't ontbrekende werk voor
zien. Ook kan zij. waar noodig, zich
beter en meer officieel met de mili
taire overheid in verbinding' s tellen dan
predikanten en kerkeraden
De commissie, die in Zeeland is op
gericht, staat evenals de andere (be
halve Amsterdam) onder presidium van
den veldprediker ds. Talma; en heeft
tot secretaris ds. J. de Visser, Ilerv.
predikant le Middelburg. Zij is zoo
breed mogelijk opgevat en bestaat uit
predikanten van de verschillende Pro-
testantsche kerkgenootschappen in Wal
cheren en Z.-Vlaanderen; terwijl ook
de richtingen in die kerken vertegen
woordigd zijn.
Er wordt in Zeeland veel gedaan
voor de militairen, maar er was in dit
werk weinig concentratie lot nu toe.
Dit kan nu beter worden; het is
te meer gewenscht, omdat, behalve
door hetgeen door de prov. afd. d)er
„commissie lot ontwikkeling en ont
spanning van gemobiliseerden" gedaan
wordt, het werk van ontspanning voor
de militairen hoofdzakelijk geschiedt
door hen, die ook hunne geestelijke
verzorging op zich genomen hebben.
Zoodoende bleven vele detachemen
ten in Zeeland gansch en al verstoken
van het vele goede werk, dat er in
het belang van de militairen wordt
gedaan.
Een onderzeeër onlloopen
Het Zaterdag van Hull le Rotten-*
dag aangekomen Engelsche stoomschip
Whitby Abbey" van den vasten Hull
dienst is, naar de N. R. C. verneemt, op
gelukkige wijze aan een onderzeeboot
ontsnapt.
Bij het zien van den onderzeeër stoomj-
de de „Whitby Abbey" met volle kracht
vooruit en door zwaar stoken kon men
het schip een snelheid van 14 mijl ge-
Doordat de onderzeeër achter was
en niet meer dan 14 mijl kon maken, is
de „Whitbv Abbey" aan het gevaar van
den grond te worden gehoord ónl-
snapt.
De militaire bevelhebber van Gronin
gen heeft een protestvergadering der
S D P. waar Wijnkoop en I.ansink zou)-1
den spreken .verboden. Vad
art 76 van het burgerlijk welhoek hun
woonplaats hier le lande kunnen ves
tigen Vaderl.
DE VLUCHTELINGEN.
Het aantal bons voor warm eten be
droeg gisteren 1091 en heden 1112.
Te O ud-Yossemeer is het laatste
gezin Belgische vluchtelingen, dat er
nog vertoefde en door het comité werd
geholpen, naar Engeland vertrokken,
zoodat alleen maar enkele alleenleven-
de personen nog bij particulieren zijn
gehuisvest; dit getal zou nog 8 bedra
gen
H uwelijken
De minister van buitenlandscho zak
ken heeft de aandacht van zijn amblgei-
genoot van justitie gevestigd op de omj-
standigheid, dat in enkele gemeenten
do ambtenaren van den burgerlijken
stand weigeren de huwelijken van Bel
gische uitgewekenen te voltrekken op
den enkelen grond, dat de aanslaande
echtgenoolen hier te lande geen woon
plaats hebben.
De minister van justitie laat nu de
ambtenaren van den burgerlijken stand
door tusschenkomst "vau den officier
van justitie uitnoodjlgen, de uilgeweket-
nen zooveel mogelijk ter wille te zijn cn
in voorkomende gevallen belanghebben
den er op te wijzen, dat zij ingevolge
Uit Middelburg.
Behalve mevr Hendrikse - Versloot
en dr. van der Kamp heeft ook de
heer A A Noske de welwillendheid
gehad zijn medewerking toe le zeggen
bij de beide uitvoeringen van 'den
Walcherschen Turnbond
Voor de uitvoering van Donderdag
avond zijn voor de militairen 300 kaar
ten beschikbaar gesteld.
Gisteren vóór een week had. naar
de „Baanbreker" meldt, alhier de ge
delegeerdenvergadering plaats der ge
westelijke federatie Zeeland van de S.
D A P.
Hel lid van het partijbestuur J A.
Matthijssen wees in die vergadering
op de moeilijkheden welke de distrikts-
federatie Zierilczee ondervindt bij het
(voeren eener stevige propaganda, als
gevolg van schuld der laatste ver
kiezingen. Na enkele besprekingen werd
deze zaak tot aller genoegen gere
geld.
Tot leden van het dagelijksch bestuur
werden gekozen de hoeren J. Onder-
dijk (Middelburg) voorzitter; G F Lin-
deijer (Vlissingen, Bellamy-park) sekre-
taris; A C. van Hal (Vlissingen, Kanaal-
straal 62) penningmeester, en als over-
rige bestuursleden de heeren. M
Pols (Goes); W. C Quakkelaar (Sint
Maartensdijk); G Dalebout (Noordgouwe)
en J. Ivoekebakker (Aardenburg)
Als lid en plaatsvervangend lid van
den partijraad, waarvan de heer Lin-
deijer reeds ambtshalve lid is, wer
den gekozen de heeren J. Onderdijk
en C. v. d. Weel, beiden van Middel
burg.
„De Baanbreker", lot nu toe een
uitgave der afdeelingen Middelburg en
Vlissingen ging, zonder eenige schuld,
over aan de Gewestelijke federatie
- Het was heden 40 jaar geleden, dat
de heer M. M Mervel in dienst trad van
de firma Hackenberg goudsmeden op dc
Lange Burg, bekend ais de „kléine win
kel' De tegenwoordige firmant, de heer
C M. J Hackenberg heeft gezorgd, dat
dezen dag niet onopgemerkt voorbij ging
door aanbieding van een geschenk in en
veloppe
o
Hit Vlissingen.
De voordracht voor Prov rond
reizend huisbezoekster voor de Prov
Zeeuwsche Ver lot bestrijding der Tu
berculose luidt als volgt.- mej. L. H.
Bruijn te Vlissingen en mej A. A.
van Riemsdijk te Amsterdam.
Uit Walcheren.
Nadat de heer J. de Visser uit
Middelburg, voorzitter van het provin
ciaal comité van den Chr. Nat.
Werkm. Bond in Zeeland te Grijps-
kerke in een samenkomst het doel
en het nut van den Werkmansbond
bond had uiteengezet, is er in deze
gemeente een afdeeling van den C N
W. opgericht met aanvankelijk 19 leden
In bel bestuur hebben zitting als voor
zitter J. A. van Selms, als secretaris
J. van Weele en als penningmeester
J. Brouwer.
In de meeste gemeenten van Zeeland
bestaat thans een afdeeling van dezen)
bond Zeeland telt de meeste afdeelingen
van alle provincies.
Verleden week heeft het circus
„Van Kinsbergen" te WestkapeMe
een drietal avondvoorstellingen gegeven
die telkens zeer druk bezocht werden.
Zaterdag werd de schooljeugd door
den burgemeester ,den heer Viruly, in
de gelegenheid gesteld een middagvoor
stelling bij te wonen. "Niettegenstaande
de te beperkte ruimte, waarover het ge
zelschap kon beschikken, klaagde de uit
voering der verschillende nummers van
hel program heel goed. Zeer veei'schik
had de jeugd in bet kleine rekenpaardje,
dat haar versteld deed staan van zijn
rekenkunst, m de Koorddanseres met
naar gedresseerde duiven Een daverend
applaus en een hartelijk gelach viel den
kleinen der tien jarigen ciown ten deel
met zijn kluchten.
Het gezelschap vertrekt van hier naar
Koudekerke, en daarna naar andere
plaatsen van Zeeland, om voorstellingen
te geven Voor hetgeen te zien geefL tel
gen een heel matig entrée, verdient het
