UIDDGLBIJRGSCHE COURANT. iö8- jaargang. Dinsdag 26 Januari Binnenland. Kameroverzicht. FEUILLETON, KONING ZIJN. N* 21 1913 i courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met nitzondering ran Zoh- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p. p. f 1.25. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zp innemen, y#" Advertenties Tóór één nar te bezorgen. Tweede Kamer. Zooals te verwachten was na de daarover reeds van. te voren gehoorde «temmen, werd er gisteren van verschil lende zijde der regeering een verwijt van gemaakt, dal zij niet voldoende pu bliciteit geeft aan de redenen die haar nopen zich met liand en tand tegen het naar huis zenden van een der oudste lichtingen te verzetten. Ons volk is nu eenmaal een volk van mopperaars. Gaat hel slecht, er wordt1 gemopperd, gaat het goed, het is geen zier beter. Toen in die eerste bange Augustusdagen, bij de verkrachting van Belgic's recht door een der staten die haar neutraliteit hadden gewaarborgd, wij het gevaar ook voor ons! kleine landje nabij voelden, sloeg ons de schrik om het hart, doch weldra schaarden wij ons vastberaden rond de regeering, die met zoo kloeke hand het roer van staat omval hield. Sindsdien is het te goed gegaan. Het is als met den machinedrij}. ver, die na jaren toch zijn wentelende assen ten prooi valt. Het voortdurend in hetzelfde gevaar verkeeren, maakt zor geloos ten opzichte van dal gevaar. He laas, het wordt er daarom niet te minder om Nu moet gezegd worden, dat er voor de tegenstanders van de regeering in deze zaak ook wel goede gronden van verdedi ging beslaan. Zoo legde de eerste spreker ia de vergadering van gisteren, prof. Eerdmans (U. L.), er den nadruk op, dat de gevechtswaarde van het hee- le leger sinds 1 Augustus zeer vera meerderd is en zelfs bij naar huis zenj. den der oudste lichting thans nog groop ter is dan toen. Spreker zou daarbij hen die er hun verlangen toe kenbaar maakten willen toestaan in dienst te blijven. Men moet, zoo zeide hij, deze kwestie niet uitslui tend van militair standpunt bekijken, en maakte daarbij een zijsprong naar Naar dien, waar naar zijn meening wel degelijk overhaasting heeft plaats gehad, en men ten [slotte toch ook met de omstandigheden rekening heeft moeten houden. Zoo kan het in dit geval ook gaan Misschien is het mogelijk de oudste landweerlichting daar te detacheeren waar de manschappen wonen, zoodat zij zich daar als Reserve gereed kunnen hou den. De heer Ter Laan (den Haag) deed een gansch anderen toon hooren dan de bezadigde van den vorigen spreker. Hij wees erop, dat de Kamer even zoo goed verantwoordelijkheid bezit als de regee ring, doch dat deze thans maar terzijde wordt gezet. Hij drong aan op spoed met het oproepen en oefenen der lich ting 1915. Is deze geoefend, dan kan van boven af begonnen worden met het naai* huis zenden Dat js (ook een militair belang, de geest der troepen zou er door verbeteren. De socialistische oorlogsspecialiteit moest nog al eens door den voorzitter tot de orde geroepen worden daar hij zich |op zijpaadjes begaf, b.v. toen hij klaagde over gebrekkige geneeskundige behandeling. De heer de Jong versterkte het be toog van den heer ter Laan nog door de meening uit te spreken, dat de Iiai- merleden als vertrouwensmannen van het volk, het recht hebben op mededeép lingen Het stelt hem te leur, dat de regeering aan dit begrijpelijk en demof- cralisch verlangen geen gehoor geeft, Zou het al meer gebeurd zijn dat kaj- pitein Duymaer van Twist en „part- tijgenoot" ter Laan in legerzaken op één aambeeld hamerden? De afgevaardigde van Steenwijk klaag de ook over de late indeeling van de lichting 1915. Is deze geheel ingedeeld dan kan ook volgens hem de oudste landj- weerlichting naar huis. Voorts smeekte hij om ruimer verlof. b,In de landen die porlog voeren denkl men er niet over de leiders van verschillende bedrijven van hun werk weg te nemen, hier doet men dat wel", aldus verzuchtte de heer Knobel, die opkwam voor de belangen van "de Nijl verheid, en de heer van Nispen (Rheden) drong aan op groote vrijge vigheid van verloven aan die militairen, wier vrouwen hel zielental des rijks 'juist zijn komen vermeerderen, omdat de vrouw vaak een deel van de taak van haar man heeft overgenomen in nering en bedrijf De Roomsch-Katholieke leider, prof Nolens stelde zich dadelijk op een veel breeder standpunt dan de vorige sprekers. Er zijn onbillijkheden voor gekomen, zeker, maar dat geschiedt in de burgermaatschappij ook, men mag daar den minister geen grief van maken Bij de beantwoording van de vraag of er iets ten gunste van de oudste lichting kan gedaan worden moet de Kamer luisteren naar de deskundigen en ver trouwen stellen in de regeering. „Ja, maar geen blind vertrouwen, zeggen sommigen." Doch zouden de inlichtinj- gen in comité-generaal iets lot dat ver trouwen kunnen bijdragen? En als dat eens niet hel geval was. Neen, het mir litaire belang moet nu eenmaal vóórgaan. Later zal de regeering zich voor de Kamer kunnen verantwoorden, thans moet zij alléén de verantwoordelijkheid dragen. Hedenmorgen om 11 uur zou de Kamer wederom bijeenkomen en worg den de besprekingen over het Langer in dienst houden voortgezet. w«rd ons de richting aangegeven, waai de hoefijzers zullen heentrekken Onze zegstaan verontrust zich over een dergelijk aanzienlijk verlies van grondstof voor de binnenlandsche nijp verheid. Wij hebben echter ter bevoegj- der plaatse geïnformeerd en vernemen, dal uitvoer van ijzerwaren niet verbo den is (De Tijd). door COLETTE YVF.R. Geautoriseerde vertaling van Wi. E. P. EERSTE DEEL. nederland en de oorlog. Een mil'lioen hoefijzers. Naar wij vernemen, worden thans te Amsterdam en in omliggende gemeen ten groote bestellingen uitgevoerd van gesmeede hoefijzers; men spreekt ons zelfs van 1 millioen Deze hestelling is voor bui teniandsche rekening en ook DE VLUCHTELINGEN. Het aantal bons voor warm eten be" droeg heden 1082 Pas-kwel 11 in gen. Gisteren moesten de Belgen, die voor de heden vertrekkende extra-boot wa ren ingeschreven zich te Vlissingen aan- melden om te worden gekeurd en van definitieve passagebe wij zen te worden vóórzien om alsdan den nacht aan boord te kunnen doorbrengen. Ook van hier waren een veertigtal personen aan wezig en ook van Goes, Oostburg en andere plaatsen meer of minder Zooals wij dezer dagen meldden, moesten al deze menschen voorzien zijn van door den commissaris van politie geviseei-de bewijl zen, en zij waren dit dan ook. maar juist gisterenmorgen was bericht geko men, oat het stempel van genoemde autoriteit geplaatst moest worden over de pas van den houder Dit nu was door hel late bekend worden van deze bepa^ liug alleen het geval bij hen, die te Vlis singen vertoefden, maar degenen die van elders kwamen, werden teleurge steld en ondanks allen, ook door in vloedrijke personen aangewende pogin gen, om voor deze boot een uitzonde^ ring te maken, werd hnn het vertrekken ten strengste verboden Voor deze men schen, waaronder er waren, die reeds een deel van hun bezittingen hier te gelde hadden gemaakt, was dit een.lreuf- rige ondervinding en de vraag is wanneer zij nu zullen kunnen vertrekken. Voor de uitgeweken Belgen We hebben onlangs medegedeeld, dat er sedert het uitbreken van den oorlog door uitgeweken Belgen in de provincie Zeeland alleen reeds meer dan zeven fmillioen is gewisseld en dat tal van winkeliers er dan ook bijzonder goede zaken gemaakt hebben. Dit bericht heeft hel Handelsblad van Antwerpen aan leiding gegeven tot eeuige opmerkiuge» aan het adres van haar uitgeweken land;- genoolen Na de vraag gesteld te hebben hoeveel millioen er door andere wel gestelde Belgen dan nog in Engeland verleerd zijn en erkend te hebben, dat iedere Belg vrijgelaten moet worden het vaderland al dan niet te verlaten, schrijft het blad „Hel blijft niettemin voor onze neringp doeners een diep bedroevende zaak, te moeten hooren dat in Zeeland alleen de vluchtelingen 7 millioen in de circular- tie brachten en de winkeliers er bijf- zonder goede zaken maakten. Intusschen zien onze winkeliers hun ne affaires verloopen bij gebrek aan kliënten, kunnen de bazen hun werk volk niet aan den arbeid helpen om dezelfde redenen en blijven de door diezelfde uitlandigen verschuldigde re keningen onbetaald. Wij misgunnen geenszins aan de win keliers in Engeland of Holland dal zij goede zaken maken; maar wij vinden, dat het hemd nader is dan dc rok; dat onze welstellende ingezetenen, vooral in ongelukkige dagen, bij ons volk hadden moeten blijven, ons volk hadden moer ten helpen en steunen, en wij hee.J ten het alles behalve fraai, het vel van de soep te schuimen in Antwerpen als er wat te verdienen valt en schamp pavie te spelen en uw geld op een ander te gaan verleren, wanneer uwe medeburgers in nood verkeeren Al helderder doorziet men nu. wat ex- gebeurd is. De Kaap was onzer, en uit Hol land logen er de eerste kolonisten heen. Onder Napoleon nam Engeland de Kaap dusgenaamd in bewaring, en bij den vrede van 1813 hield hel de Kaap, evenals Ceylon, voor zich Toen begon de poging om aan de Kaap het Hollandsch element te ver1- Engelschen en helaas, de groote inassa onzer kolonisten zag daarin geen been. Toch was er van meet af een kleine groep serieuze mannen, die weerstand bood. en die. toen Engeland niet af liet. naar de Vaal vlood Daar wai-en ze toen eerst vrij man, lol Engeland ze ook daar najoeg. Van 1) I. Olo-sbiirg, de parel van het Noorden, de hoofdstad van hel kleine koninkrijk Lithaueu, dat om zijn levenskracht en vruchtbaarheid het hart vau Europa werd genoemd, de golhisehe arbeiders stad legde zich ter nijSle 'n ocn vroegtijdige herfstschemering. Het laf- waai van rijtuigen verstomde; alleen de zware vi-achlwagens van de katoord industrie rolden nog in koortsachtige haast mei luid geratel over de straten, van den vroegen ochtend tot den laten avond voortgedreven door de bedrijt- vigheid van die groote linnen- en ka toennijverheid waar heel Lilhauen zich mee bezighield. Dan ontwaakte in de intelüiectueele wijle van de stad een ander leven, roinf- der luidruchtig, maar intenser. De Noor derstraat kreeg een levendig aanzien door de troepjes studenten. Daar ston den tegenover elkaar de Academie van .Wetenschappen en het Koninklijk Paj- ljeiv DSe straat had nog het poëtische karakter van een straatje uit de vo rige eeuw bewaard, doordat het on mogelijk was geweest haar te verbree- den. Aan de eene zijde koe men toch den gevel van hel sprookjesachtig mooie paleis met haar fijne beeldhouwwerk niet schenden en evenmin aan den an deren leant den eerbiedwaardigen gevel van het universiteitsgebouw. Zoo bleef de Noorderslraat dus een nauw, oud straatje met iets geheimzinnigs. De stu denten werden onwillekeurig peinzend gestemd, wanneer zij er doorliepen. Dien avond was er iets bijzonders Dal was merkbaar aan 't geluid van bun stemmen, aan hun ongewoon groot aan tal, dat nog vergroot werd door vera scheiden burgers en dames uit Olds* burg, merkbaar ook aan hun haast om de portiek te bereiken en aan een onmis kenbare opgewondenheid. Ze gingen dan ook naar liet college van juffrouw Hersberg. Voor de eer van juffrouw Hersberg. Voor de eerste scheen zij weer op het scheikundecollet- ge en de kranten hadden meegedeeld^ dal zij in 'l openbaar een demonstratie zou geven van haar nieuwste ontdek*- king, een vondst, die in den loop dex- laatste vacantie een ommekeer in de scheikunde had gebracht het isoj- leeren van een nieuw element- het thermium. Want met een klein deel van die I daar toen de bange worsteling tusschen Engeland, Transvaal en OranjoVrij-< slaat, die, ten spijt vau het heroisme der Boeren, uitliep op het krenkend Traclaal van Vereeniging Van toen af werden de echte Boe*- ren met de half ver-Engelsclile bevol king in de Kaap dooreen gemengd, en de echte Boeren delfden het on derspit Ze kwamen in minderheid, en Botha zette met de Kaaps'che meer derheid hun den voet op den nek Nu ging men zelfs zoover van te elschen, dat de echte Boeren mee zou{- den doen, om de Duxtsche kolonie, die achter Transvaal ligt in le palmen Doch natuurlijk begrepen de Wet en Beijers uitstekend, dat hun dan ook hier elke „trek" van onder de Engelsche suprematie zou zijn afgesneden Dal wilden ze niet. en dal deden ze niet En voor dit heilig nationaal bel lang is nu ook Fourie zijn harden maiv telaarsdood gestorven. De „Vaderlander" schrijft „Van al het ten hemel schreiende, dat deze wereldoorlog te zien gaf» dunkt ons het allerergste de fusilleering van kapitein Fourie, den Transvaaü- schen Boorencommandant, die weigerde te gaan strijden tegen Duilsch Zuid-West wat elders gebeurde was tenminste van vijanden tegen vijanden, al wordt hel daarmee natuurlijk allerminst goedge> praat, maar dit was niet anders dan een broedermoord, en nog wel van den eenen broeder op den anderedie nog weinige jaren geleden naast elkander streden om de onafhankelijkheid van het geliefde land De heldhaftige Wijze, waarop Fourie den dood tegemoet ging, stelt het Kaïns!- teeken voor de gansche lengte der dagen op Botha's hoofd, den eerzuchtige, die thans „een voorbeeld heeft gesteld Men huivert bij het denkbeeld, dat hij ook de Wel in zijn macht heeft, en vraagt zich met schrik af, of aan de wereld nog misdadiger schouwspel staat te blinde staatszucht brouwen; wat is zóó wachten. Met Vondel vraagt menWat kan de Schendig dat haar rouwt?" millioenen hadden hier duizenden men» schen, die nu in noodtoestand verkee ren, even eerlijk en deftig als vroeger hun kostje gewonnen en duizenden werklieden zouden niet vci-plichl zijn geweest bij liet Comité tei-echt le kor- men 30,000 werklieden zouden vandaag niet verplicht zijn in onze stad bij de werkloozenkas aan te bellen Wanneer ge daarbij de millioenen in den vreemde gaat uitgeven, en intusL sehen uwe eigen landgenooten op de konx laat bijten, hebl ge ten minste de lcieschheid diegenen onder uwe land,- genoolen met vrede te laten, die hier met de behoefligen het oorlogsbrood deelen, en de centen, die zij te verte ren hebben, door eigen stadgenooten laten verdienen Ned Comité tol Steun Met dé 24e verantwoording van den penningmeester, waaronder zich een gift bevind uit Manchester van f 599 en een van het Belg. Steuncomité te .Sioex-abaja van f 9000, w o f 4000 voor hel hex-slellingsfonds, is thans in totaal bij het NedcrI. Comité tot Steun van Belgische en andere slachtoffers in gekomen f 96418, 21 voor hel herstel!- lingsfonds, l 15010,00 voor het onder wijsfonds en f 406.945,11 frs 5.596.47" Mk. 163,91 voor algemeene doeleinden urr de De Nationale Martelaar De „Standaard" driestart Fourie's martelaax-sdood heeft dan toch eindelijk in alle kringen vain ons vader land de oogen voor wat aan de Kaap dreigt, doen opengaan Aanvankelijk dorst men Botha niel te hard vallen, en zelfs waren er niet weinigen die, om Engeland te sparen, hel pleit voor Botha opnamen. Doch nu is 't dan ook u it. Nu de la Rey en Beijers het be stierven, nu generaal de Wet en Ds. Broekbuyzen, met Grobler gevangenzit ten, en men zich niet ontzien heeft Fourie gewelddadig ter dood te bren gen waakt in ons land toch weer van allen kant ie IS van de oude syra|- pathie voor de zaak der echte Boeren op. De zaal, waar de scheikundeoolleges gegeven werden had 't uitzicht op de tweede binnenplaats van de Academie van Wetenschappen Van alle zalen was deze de grootste. Er was ruimte voor achthonderd toehoorders. En dien dag was geen plaats meer onbezet, zei men, hel was tenminste nog geen half acht, toen de steeds toestroomende belang stellenden met moeite een plaats moes ten zien te veroveren in de hoogste banken. Op de tafel, waar de proeven gedaan werden, stonden ovens van vuurvasten steen met gloeiende kolen ex-ineen Bunschensche brander maakte èen snor- ffend geluid, een batterij van acht gal vanische elementen verspreidde een scherpe lucht van nilreuze dampen. Er stonden glazen distilleerkolven, half ge vuld mot een melkachtige vioeistoT, die kookte boven de blauwe spiritusvlam,- men, Twee jonge meisjes, amanuenses aan do Academie voor Vrouwen en helpsters van juffrouw Hersberg, lie pen heen en weer. Zij hadden groote zwarle schorten voor; de eene lette op de elementen, de tweede vulde de glazen bollen van de retorten bij met water Eindelijk haalde de laatste uit hel laboratorium een smeltkroes je, zoo hoog als een hand en zette dat neer op de plaats van de docente. Er ging een zacht gemompel door de rijen banken. Een deur werd geopend. Juffrouw Hersberg trad binnen. De vier eleclrische kronen verspreidden een wit licht, dat haar gelaat bleek deed schijnen. Zij was slank en haar geheel* geslalle had dat zekere harmonieuze van oen beeld; het zwarte haar was geschei den en omlijnde het blanke voorhoofd de sombere, mooie oogen hadden een zachte uitdrukking. Zij overzag met vluchtigen blik de banken en de aan blik van deze groote vergadering bracht een glimlach van voldoening op liet ernstige gelaat. Toen zette juffrouw Hersberg zich neer in haar groolen armL stoel. Na eenige papieren gerangschikt te hebben, nam zij de smeltkroes en zei met een eenvoud, die spreekwoorde lijk was te Oldsburg „Eindelijk kan ik u hel thermium laten zien." Met behulp van een pincet nam zij uit de smeltkroes enkele kleine, groen achtige kristalletjes, die veel leken op gekleurde absinlhballetjes en legde er voorzichtig vier of vijf van ongelijke grootte op oen glazen plaat. Erheersch- te een eerbiedige stilte. Groote achllienv- jarige jongens hielden den adem in, de vrouwelijke toehoorders trilden van spanning. Een van de assistenten bood de glazen plaat aan een van de aanwezif- gen, die het meest vooraan zat, een hoer met een langen, rossnigen baard, die een jong meisje bij zich had, en voor het eerst kwam het nieuwe ele ment onder de oogen van het publiek Nu gingen de stukjes thermium van bsuik tol bank en juffrouw Hersberg begon haar college. Zij beschreef het ontslaan van het thermium. Haar stem! had niets buitengewoons, maar er lag een zeker gezag in, waarvan men zich niet duidelijk rekenschap kon geven, want het was lach de doodgewone, tamelijk! zachte stem van een jonge vrouw. De beroemde scheikundige was inderdaad; cor.sl dertig jaar oud. Terwijl zij bezig was, zoo vertelde zij, met het onder- zoeken van mineralen afkomstig uit de steenkoolvelden van het Zuiden, had zij er "orst sporen van bismuth in ontdekt in den vorm van tetradymiet, een tellu- riumhoudend metaal, dat zeer zeldzaam* is. En toen zij dit zout met verschillende zuren wilde behandelen, om het tellu rium Ie isoleeren, had zij een tvpischen neerslag overgehouden, waarvan één bij- zondcrixeid haar vooral was opgevallen- een van die kleine deeltjes had, toen zij het in koud water liet vallen, daarin even een geborrel doen ontstaan, alsof er ee« gloeiend kooltje in gevallen was. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 1