IHIDDELBURGSCHG COURANT. N° 17 188' Jaargaag Donderdag 21 Januari BINNENLAND. FEUILLETON. DE ONGEKROONDE KONING 1918 Deze courant verschyut dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p. p. f 1.25, Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentien a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle audere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemea. VS/fT' Advertenties vóór één oor 1 UIT DE PERS. Staatkundige brief van mr. Svan Houten. In zijn tweeden staatkundigen brief van de tweede reeks schrijft mr. van Houten over het militairisme. Mililairis- ïne. zoo zegt hij, is iets anders dan ■weerbaarheid en heeft niets te maliën met omvang of wijze van recruteering der weermacht. „Zonder militaire macht, in welke gedaante ook, is er natuurlijk geen militarisme mogelijk, maar het we zen van het militarisme ligt in het gebruik 'der strijdkrachten en in de mate van invloed van mili taire overwegingen op binnen- en buitenlandsch beleid." De weerbaarheid, hetzij te land of ter zee, wordt tot militarisme als zij niet meer in dienst staat van het recht, maar van nationaal egoïsme e n van het streven naar verzwakking van an dere Staten. Beschouwen wij nu, als bij vogel vlucht, uit dit oogpunt de geschiede nis van onze groote naburen, dan ko men wij, zegt hij, onmiddellijk tot de onbetwistbare conclusie, dat Engeland zich ten onrechte boven militarisme verheven acht. „Integendeel heeft Engelands zeemacht, en meer bijzonder ook zijn oorlogszeerecht, behalve eigen verweer, eeuwen lang tot bijzon dere laak gehad de macht van andere zeemogendheden te breken en van zulke gelegenheden tevens gebruik te maken om hun handel en Scheepvaart nadeel toe te brengen: Daarentegen is Duitschiand tol op onze dagen steeds het slachtof fer geweest van het Fransche mili tarisme op het vasteland, in dien zin, dat Frankrijk# streven er steeds en tot 1870 met goed ge volg op gericht was, Duitschiand te verhinderen door eenheid zijne volle krachtsontwikkeling te be reiken. Frankrijk werd bij dit stre ven regelmatig van Russische zijde ondersteund." Het is Bismarck's levenswerk ge weest Duifschland van dezen druk te bevrijden en de schrijver zag met ge noegen den derden nabuur, van wien wij nimmer leed hadden ondervondjen, zich tot zijn volle kracht ont wikkelen naast Engeland en Frankrijk, van wie onze vroegere Republiek, meer nog zelfs dan Duitschiand, in hun mi litaristische perioden geregeld het slacht offer was geweest. In Bismarck's werk school echter een groot gevaar door de eigenaardig ver houding' tusschen militair en burgerlijk gezag, die geheel los van elkaar staan, terwijl in het eerste de keizer onbe perkte macht heeft en niet als andere staatshoofden te doen heeft met mi nisterraden, die burgelijke en militaire gezichtspunten te zamen overwegen, maar met den invloed en de raadge vingen van twee geheel onderscheidend groepen van adviseurs, de burgerlijke en de militairen, die vooral op het grensgebied der aangelegenheden met hel, buitenland en in quaesties van oor log of vrede allicht van verschillende gezichtspunten uitgaan. „Het is voor ieder, die gewoon is de werking der organen van staatsbestuur, psychologisch na te gaan duidelijk, dat slechts een Rijkskanselier met de kracht en het zelfgevoel van een Bismarck de burgerlijke en zuivere diplomï- tïeke overwegingen de overhand Icon doen behouden die daaraan toe komt, en de naar het bondsrecht daarnaast staande oorlogsmacht in de dienende positie Icon houden, waarin zij in welgeordende staten moet blijven. „Daarbij kwam, dat dc langduri ge oefening der burgerij in den wapenhandel onder den Keizer als opperbevelhebber den geest van het Duitsche volk aanmerkelijk wijzigde. Totdat de nieuwe organisatie had doorgewerkt, waren de burgers der verschillende Duitsche Staten, in het militaire eveuzeer als in het civiele, onderhoorigen van hun eigen staat en zijn bestuur. Na invoering dier oi-ganisatie bleven zij nog slechts in het burgerlijke le ven tot dezen beïiooren; als mi litairen werden zij met hun vor sten, voorzoover deze een plaats in liet leger innamen, onderge schikten van den Keizer-opperbc- velhebber en werden zij gewoon aan diens commando te gehoor zamen. „Deze Duitsche oorlogs-organisa- tie, «iet-ondergeschikt aan burger lijke gezagsorganen en van machti gen invloed op den volksgeest, be- licliaaml een aan de Duitscbers eigen militarisme, waaraan Enge land met zijn parlementaire regee ring en Frankrijk met zijn republi kein schen regeeringsvorm niet of slechts in zeer buitengewone om standigheden blootstaan en dat in derdaad hoogst bedenkelijk is. De quaesties' van oorlog en vrede b v die ook in Duitschiand theoretisch nog bij den Bondsraad behooren, komen daardoor feitelijk te liggen bij het legerbestuur, dat door zijn zelfstandig genomen besluiten den Bondsraad voor een fait accompli kan stellen en, zoodra het oorlogs commando gegeven is, door de ge woonte der gehoorzaamheid de mas sa's beheerscht." Bij het licht dezer beschouwingen gaat mr. v. H. voort 1wordt de loop van zaken bij de oorlogssituatie naar aanleiding van Servië gemakke lijk verklaarbaar. Reeds enkele jaren was te zien, dat militaire raadsgevers de overhand had den in de wijze van behandeling van Engeland. Bismarck's systeem bestond daarin, dat hij elke kwestie afzonderlijk op loste en liefst met een bondgenoot legen een geïsolecrden tegenstander Mr. dit wel geschied, dan zouden zij be- van Houten acht het waarschijnlijk dal langrijke mededeelingen hebben kunnen hiertoe ook de huidige kanselier en dc doen omtrent het gebeurde, mededeel- minister van builenlandsclie zaken hel lingen die een heel ander licht op de trachtten te sturen. I zaak werpen dan liet officieel rapport Het overwicht van het militair gezag! Het blad dringt aan op een alzijdig, was echter oorzaal;, dat de eisch van openbaar onderzoek vrijen doortocht door België werd ge- steld, waarbij de Engelsche oorlogspar tij een handig gebruik maakte van de gelegenheid om met Duitschiand af te te rekenen Landen met parlementaire organisatie staan, naar mr. van Houten hierbo ven reeds opmerkte, steeds bij uitzon dering bloot aan het overwicht van mi litaire belanghebbenden Nu het eens in oorlog is geraakt, schijnt dit met Engeland toch reeds te vreezen te zijn bij de wijze van toepassing van zijn oorlogszeerechl, allereerst bij de be paling der facultatieve contrabande en bij de behandeling der neutralen. Ten slotte komt mr. van Houten lol de conclusie dat het militairisme zich niet met de wapenen laat uitroeien: elke oorlog versterkt het. Het is slechts te bestrijden door versterking der vol kenrechtelijke veiligheid. Roman van PAUL OSKAR HACKER. naar het Duitsch. Nadruk verboden «8), „Als Evelyne mij ook niet uit deze benauwdheid redt, dan heb ik maar een die mij helpen lean, die daar!" Hij pakte zijn dienstrevolver die aan den wand hing. Erwin knikte zwijgend. Lang bleef hij zwijgen. Eindelijk zei hij op koelen toon: „Als er werkelijk geen keus voor je overblijft dan Evetyne of de revolver dan zou ik in jou plaats de revolver kiezen." „Zoo?" „Ja, Börries. Want die spreekt een korte, duidelijke taal. Evelyne daaren tegen zou van de gelegenheid gebruik kunnen maken je zoo vreeselijk in dis credit te brengen, dat je later toch nog naar je revolver grijpen moest. Hat zou du9 maar onuoodig uitstel zijn." NEDERLAND EN DE OORLOG. Sigaren en tabak voor onze m i 1 i ta i re n. De Commissie voor de inzameling van gelden lol verstrekking van sigaren en tabak aan onze militairen te velde en in versterkte plaatsen, ónder voorzitterschap van den luitenant-generaal b d W. G F. Snijders, besloot in Nov j.l wegen: gebleken verminderde belangstelling van het publiek, hare taak te beëindigen, na dat de loopende zaken zouden zijn af gewikkeld. Maar inmiddels heeft zij nog weer zoo veel toezendingen van geld en rooknuite- riaal ontvangen, dat zij nog steeds werk zaam bleef En thans heeft een toezeg- girg van een speciaal opgericht shilling- fonds in Pretoria haar leven nog langer verlengd. Ook anderen kunnen nu hun gave aan de commissie zenden. Penning meester is de heer Z. Hoek, Waldeck Pyrn.'ontkade 133, den Haag De ontruiming van huizen te Naarden. In tegenspraak met de verklaring daar omtrent door den minisLer afgelegd, houdt de heer van Diesen, lid van de Prov. Staten van Noord-Holland, in een adres aan de leden der Tweede Kamer vol, dal te Naarden personen gedwongen zijn hun huizen le ontruimen, althans dat de houding van de militaire overheid de oorzaak whs dat de bewoners in allerijl hun huizen hebben ontruimd, waardoor dezen belangrijke schade is berokkend. Het drama te Zeist. Een der geïnterneerde Belgische sol daten, die bij hel gebeurde op 3 Dei- cember te Zeist door twee kogels werd gewond, schrijft aan „Het Volk", dat de gewonden niet door of namens den minister van Oorlog zijn gehoord. Ware Voor het verwoeste land Naar aan de N. R C. wordt mege- deeld, heeft een financieelc commissie uit een der voorname fabriekscontra van België de hand gelegd op 60 70 millioen Hollandsche steenen van de Waal, om terstond na den oorlog met kracht he' herbouwen van verwoeste fa brieken en huizen ter hand le kunnen nemen. Verzending naar Z V1 aan er e In verschillende bladen vonden we bet volgende bericht, waarvan ons geen meedeeling werd gedaan -■ De Provinciale Stoombootdienst op de We ster-Schelde le Vlissingen deelt mee. dat volgens beschikking van den terri- torialen commandant van Zeeland, naar de grensgemeenten Biervliet, Oostburg, Sluis, Aardenburg, Relranchemenl en Cadzand do volgende artikelen niet an ders vervoerd worden, dan wanneer van zendingen de dubbele waarde woixjt gestort bij den ontvanger der invoer^ rechten en accijnzen le Breskens Elke storting moet op zegel geschieden, en komt de pas, na aflevering van de goederen, niet of niet behoorlijk door een ambtenaar of onderofficier geteekend terug, dan is de storting in Jiaar geheel verbeurd. De artikelen zijn: aardappelen boek weit, boter blrood, borstel of bierdraf, gerst of gerstemeel, gort, graanafval, grondnotenkoek of meel, haver, hooi, kaas, kool of koolzaad, kracht voeder koe ken, lijnkoek of lijnmeel, lijnzaad, ttiais en maïsmeel, oliezaden, peulvruchtenen meel daarvan, pulp, runderen, raap koek en raapkoekmeel, rogge en rogge meel, rijst, meel van rijst, rijslafval. Spek, spoeling, stroop, stroo, suiker en suikerbieten, tarwe en tarwemeel, var kens, vet, vleeschraeel en zout. DE VLUCHTELINGEN. Heden werden 1147 bons voor warm eten algegeven. De commissaris van politie alhier deelt mede dat ingevolge ministerieele beschikking Belgische mannelijke vluch telingen die deze gemeente wenschen te verlaten om zich naar Engeland te begeven voorzien zullen moeten zijn van een legitimatiebewijs dat op werk dagen wordt afgegeven tusschen 11 en 12 uur op het bureau van politie aan de Lange Giststraat. Vluchtelingen te Vlisssingen. Nu liet aantal Belgische vluchtelin gen te Vlissingen eer toe- dan af neem!, is door den Regeerings Com missaris voor de vluchtelingen in Noord-Brabant en Zeeland, na overleg „Geen sprake van. Als ik haar smeek." „Zij zal je lang laten smceken. Heel lang. Ze zal je zelfs laten bedelen. Bedelen, kerel. En ze zal van je eischendat je duidelijk en ondubbelzin nig je zuster veraadt, dat je je vader veraaadt en je heele familie. En ten slotte verschaft zij zich zelf dan hoogst waarschijnlijk het genoegen je toch te laten glippen, omdat ze jou noch een van jullie noodig heeft. Willen wij wedden „Je kent haar volstrekt niet." „Ik ken haar alleen uit haar daden. En daar naar Ife oordeelen... Börrie9 kom toch tot inkeer. Werp je zelf niet weg! Ze hebben je zuster haar levensgeluk ontroofd laat je zelf nu niet ook je eer ontnemen." De luitenant stampte zoo hevig met den voet, dat de heele kamer trilde. Maar plotseling greep hij met beide han-l den naar zijn keel, alsof hij geworgd werd, en kermende viel hij in den stoel voor zijn schrijftafel. Weder een langdurig stilzwijgen. Erwin leunde met het voorhoofd te gen het raam en keek in de op Zon dag zoo stille straat. Het sneeuwde zachtjes en het begon schemerach'J tig te worden. „Ik kan nie't, ik kan nietl" stiet Börries uit. En onsamenhangend kwam toen van zijn lippen: „Hier het .regi ment vaarwel zeggen ergens in een klein grensplaatsje bij de infanterie soldaatje spelen in tijd van vrede en te weten dat men spottend zegt „die heeft het niet laeng bij de ca valerie kunnen uithouden. Het is ver schrikkelijk! Er zijn in die verwensch- te provinciestadjes duizend vernederin gen niet één, maar duizend!" „Die angst van jou voor een pro vinciestadjeIk voor mij ga heel kalm van hier tnaar Sönderhof, in het stil le hosch en teer daar behagelijk op de heerlijke herinneringen aan Rome, aan „Sleipner", de Iuxelreinen en aan Ber lijn. Maar dat is een kwestie van smaak. Ik begrijp nog veel' beter als je zegt: de stille dienst in vredestijd bij de infanterie geeft mij te weinig aF wisseling." „Afwisseling! te drommel! iedereen heeft toch eerzucht! Te paard had ik wat kunnen bereiken. Ik was al bezig mij te trainen voor de wedrennen Maar 1 wat heb je nu aan dat vervelende sol daatje spelen? Een twee een twee langzamer pas in den winter! Vooruit marsch, marsch! liggen gaan in den zomer." „Moet je dan bij de infanterie, Bör ries?" „Papa heeft het mij gezegdEén met de plaatselijke autoriteiten, een co mité ingesteld, ten einde leiding te ge ven bij de verzorging der vluchtelin gen le Vlissingen. Dit comité is samen gesteld uil de navolgende heeren. J. R. Snoeck Henkemans, gedelegeerde van den Regeerings-Commissaris, voorzitter; 'J G. van Niftrik, Lid van Ged. Staten en van het provinciaal Vluchtelingen comité, plaatsvervangend voorzitter, H. J Tichelman, wethouder, dr ff H. van Eijk, speciaal arts voor de vluch telingen en Mr. F S. Witteveen, ge meentesecretaris, Secretaris Dit Comité noodigde verschillende Nederlandjsche en Belgische dames en heeren uil met het Comité samen te werken voor het Sta- tionswerk, de verstrekking van voeding en kleeding, het huisbezoek en dc aan raking met behoeftig-geworden gezin nen uit den meer beschaafden stand. Met al deze medewerkenden werd Dins dagavond (en stadhuize aldaar een zeer geanimeerde vergadering gehouden, waar in allo bijzonderheden omtrent de or ganisatie en de verzorging werden ge regeld en vastgesteld. Het bovenstaande is ontleend aan het „Vaderland" Onzerzijds zij er bij opgemerkt, dat de bovenbedoelde com missie reeds in December 1914 werd samengesteld. Voor de Belgische school te Vlissin gen hebben zich heden nog 100 leer lingen doen inschrijven Totaal dus 223 Diamantindustrie In Bergen op Zoom zijn naar de Avondster meldl, door enkele Belgen in de bestaande slijperij enkele molens gang gezet. Van het stichten eencr stijperij te Schevenïngen hoort men niets meer Nu komt het bericht, dat te Turn hout cenige diamantslijperijen eenige da gen per week zullen geen werken Do geïnterneerde studenten Maandag is te Amersfoort het eerste 'college geopend van het universiteit je, voor Belgische geïnterneerde studenten: gesticht, dank zij vooral de bemoeiing van prof. Schrijnen uit Utrecht Prof. Collard, die het eerste college gal', mocht wèl zeggen dat toen hij ver leden jaar zijn colleges in Leuven open de, hij het nooit geloofd zou hebben, als Iemand hem had voorspeld dat een jaar later die opening onder zulke benarde ómsLandigheden zou plaats hebben op een vreemden, gastvrijen bodem Er zijn nu 80 studenten en 30 profes soren, van wie 15 Utrechtsche. Ingewisseld Belgisch geld Wij melden reeds dal in de provin cie Zeeland alleen voor ruim 7 milli oen frank door de Nederlandsche Bank werd ingewisseld. Hel totale bedrag van het in Neder land uitgewisselde en ook wel groo- tendeels verteerde Belgisch geld is, vol gens de Telreeds tot boven de 1 8 millioen frank gestegen. Belasting voor ge vluchten BRUSSEL, 20 Jan. Eenige stedelijke besturen in België opperden het plan paard. Meer kan ik niet betalen Als hel heel mooi is dus: bataljons-adju dant in het een of ander gat." „Voor d e eerzucht en voor de zenu wen is er toch nog een ruim veld, ook zonder garde-cavalerietoelage. Word vlieger, kerel!" „Vlieger'' Hoe kom je daar aan?" „Mij dunkt het is meer bevredigend en eervoller in de luchtzee daar boven als man het succes le dwingen dan hier beneden als mannetje naar een goudvischje te hengelen." Börries was heel ernstig geworden. „Vliegen. Dat is wel een goed plan, Erwin. Ja, daar zou ik wel lust in heb ben. Ik heb al dikwijls gedachtMaar er zouden toch veel hinderpalen over wonnen moeien wordenEn al die schulden die ik hier gemaakt heb, die ruim je niet zoo in eens uit den weg ook." „Hm),, Erwin herademde. „Hoor eens, ouwe, je weet wel een kapita list ben. ik niet Maar ik ben altijd goed toegekomen, ik heb zelfs een klein beetje geld op de bank. Laat eenshoo- ren, Börries, misschien is 't voldoende." „Neen, neen, neen, neen! In 's he melsnaam! Van jou niet!" „Ben ik minder in je oogen dan Eve lyne? Weder stampte Börries met den voet. „Zoo meende ik het niet Maar ik zou het ellendig vinden.... Neen; ik weet, je hebt gespaard om een eigen huishou den in te richtenO, het zou gemeen van mij zijn Erwin glimlachte berustend. „Een huishouden Ja zeker, ik had gedacht, dat ik al voor de poort stond met de groene eikenkrans en het roode plakaatHartelijk welkomMaar dat duurt nog wel een poosje. Je kunt het gerust aannemen." Börries keek hem schuw aan. „Al leen voor het allernoodzakelijkste Lang bleven zij zwijgen en peinzend voor zich uit staren. Eindelijk klopte Erwin den ander op den schou der en zei: „Ze wachten thuis op sons, Börries. Op je 'besluit. Ben je nu zoover?" De jonge man wierp zijn litewka af om zich gereed te maken uit te gaan. „Ik ga niet op reis, Erwin", rel hij met een diepe ademhaling. Toen baron van Erxieben, vrijwel ge nezen de kleine woning betrok in een villaatje in de Wilmersdorfer wijk, kwam Ingrid uit Rotholz terug. (W ordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 1