MIRDELBURGSCHE COURANT. N\ 308. 136° Jaargang. 1913 ,W oensda^r 31 December. Vredig uiteinde. I'; Kameroverzicht. ingezonden Hededeelingen. Dit Stad en Provincie. Deze courant verschijnt d a g e 1 y k 8, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. ?nj& per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland iranc# pp. i Aizenderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen. Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiën 4 20 cent per regel. Btj abonnement veel lager. Geboorte-, dood- od alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50 elke regel men 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing vau advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend- Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Borean A. DE LA HAK Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. lfc>h summer bestaat uit twee bladeu. Wegens Nieuwjaarsdag zal de Klddclbargsclie Courant Don derdag niet verschijnen, De gedachte aan het heftige gedebat- teer van dezen zomer doet ietwat vreemd aan in de politieke rust van hel oogen- blik Er zijn er geweest rechts en linies die met felle verontwaardiging hun tegenstanders niet denvinger aanwezen als doelbewuste belagers van het alge meen belang Er waren anderen en dat waren de meeslen in wie het niet zóó heftig kookte, maar die toch vol span ning den strijd volgden en snaren in zich voelden trillen waarvan zij anders wei nig bemerkten En nu is er rust Geen vrede, 'maai- wa penstilstand De geweren staan aan rotten maar toch bij de hand; de degen is opge doken, maar kan ieder oogenblik weer getrokken worden Bij een tusschentijd- sclie- verkiezing staan de partijen weer tegenover elkaar Maar overigens rust, de rust van af wachting Met overgroole belangstelling zien alle partijen gezamenlijk tegemoet wat 1914 hun zal brengen, door be middeling van een niet-strijder. "Wont die rust is n i e l alleen een uiting van het gewone verschijnsel, dat nil een verkiezing de gemoederen kalmeereu. .Wanneer een of meer der strijdende par tijen van den Juni-oorlog het bewind hadden aanvaard, zou men eens hebben gezien hoe heftig de partijstrijd zou zijn voortgezet. Men heeft het gezien in dc Tweede Ka mer hoe daar nog telkens weer de na werking der Juni-polemicken zich deed voelen. Maar de oude kracht was er uit. De leden konden slechts "tegen elkaar vechten, de regeering bleef er buiten, en zoo'n strijd zonder vast doel loopt op kibbelarij uit Dkt is de groote oorzaak van de hui dige rust- do verkiezingen wierpen de coalitie uit het bewind, maar stelden de tegenpartijen niet in slaat haar plaats in te nemen. Ze deden het althans niet En nu heeft een ander de taak op zich genomen, en die ander biedt zich aan als verzoener op het belangrijkste punt van geschil- de schoolstrijd. Oï het luk ken zal? Niemand die er iets over kan zeggen. Maar wel stemt het hoopvol dat ülle partijen zij 't ook één slechts on der den drang van de toetreding van zijn bondgenootcn zich bereid verklaarden aan de verzoeningspogingen mee te hel pen Een jaar geleden spraken we over 1912 als van een jaar van voorbereiding, waar reeds de passaat van 1913 door streek, die alle windvaantjes in die richting deed wijzen. Die passaat is in het afgeloopen jaar aangegroeid tot den Junistorm, welke een langen staart van onstuimig weer liad. Zouden we het zoo ver mis hebben als we voor 1914 als weer-verwachling voorspellen goed weer, gestadige maar matige wind, plaatselijke buien, nu en dan onweer? We gelooven dat het over-, overgroote deel der Nederlanders naar goed weer verlangt Ze zijn het politieke stormweer moe, dat ze niet alleen in de verkiezings dagen hebben meegemaakt, maar ook daarvóór bij bijna alle belangrijke Kamer debatten der laatste jaren. Het heeft weerzin gewekt over vraag stukken van enorm zakelijk gewicht te zien beslissen op grond van pverwegingen tan politiek belang En daaraan ook Schrijven we het toe dat er weinig pf geen stemmen van verzet opgaan tegen het partij-loozc dezer régeering, die met nuchtere zakelijkheid zich over de par tijen heen richtte naar de wenschen der kiezers Een volk geeft bij een verkiezing meestal duidelijker te kennen wat het niet wil, dan wat het wel wil, is in de Ka mer terecht opgemerkt Het is nu aan hel ministerie-Gort van der Linden dat positieve op te lialen uil de warreling van lijnen in het verkiezingsresultaat Reeds heefL het de lijnen aangedikt van algemeen kiesrecht, opening der moge lijkheid voor vrouwenkiesrecht, handha ving maar verbetering van het Staatspen sioen, en verbetering oolc van de andere verzekeringswetten De verzoeningspogingen op onderwijs gebied zijn geen direct resultaat van de verkiezingen. Dat is een plan van de re geering zelf Misschien het verste van strekking, van nawerking in de toekomst. Wat hét negatieve resultaat van de groote verkiezingscampagne betreft, dat is zeer duidelijk geweest het volk wilde geen overwicht der kerkelijke par tijen, zooals dat in de laatste jaren merk baar was. Als het jaar 1913 ons tot dankbaar heid stemt, dan is het vooral door de tast- f bare bewijzen van het herleven der vrij zinnige gedachte De vorming en hel voortduren der con centratie, was niet alleen een kwestie van taktiek. Die taktiek was zelfs niet mo gelijk geweest wanneer niet de herle ving alom van de energie van al wat vrij zinnig is, vanzelf den wensch tot samen werking had ..doen ontslaan We liebhen hier in Zeeland die vrijzin nige opleving zeer duidelijk kunnen waar nemen. Wie had ooit durven voorspellen dat de Provinciale Staten öm zouden gaan1' De grootste optimist had dat niet niet verwacht We gelooven niet dat hier zoo sterk als in andere streken de kwes tie van de Tariefwet heeft meegewerkt Ook dc kiesrechtkwestie, hoezeer op iedere vergadering ter sprake gekomen, was niet een van de hoofdpunten van tegenstelling rechts en links, om de een voudige reden dat rechts de meesten in hun wenschen niet minder ver gingen, al gaven ze het een (anderen inaaïn. En even min de tegenzin in de wetten van Tal- ma. Al die factoren waren er wel, en werkten ook wel mee, maai* de groote stuwkracht waren ze, meenen wij, hier niet. Minder dan een politieke strijd om wetten was hier merkbaar het krachtige verlangen van velen om een einde te maken aan den druk dien men steeds sterker voelde van de overheerscliendc anti-revolutionairen en hun bondgenoo tcn dc,katholieken. Men voelde dit hier dubbel sterk in eigen omgeving, in den dagclijkschen gang van de publieke zaken en zelfs soms in persoonlijke aan gelegenheden, omdat rechts hier zoolang oppermachtig was. Wie ervaren heeft hoe juist in liet dagelijlcsch leven, vooral in de kleine gemeenten die strijd zich toespitst, ?n bovendien weet, met welk een laatduukeudc zelfverheffing van rechts de „mannen van de kroeg en de sociëteit" worden besproken en behan deld, die zal het ook begrijpen, dat velen, die jarenlang hadden berust, al waren ze er niet van zoo'n overwicht van een ker kelijke groep gediend, dat velen van hen zich nu verzetten Misschien, zouden ze het nog niet ge daan hebben, als niet de buitengewoon ijverige propaganda van links hen uit die berusting had opgewekt We herdenken nu met dankbaarheid den omkeer dien het jaar gebracht heeft. Maar laten we dan ook een deel van die dankbaarheid wijden aan de personen die Walcheren omwerkten voor de Kamer en voor de Staten, die in het Kamerdistrict Goes den vrijzinnigen candidaat tot een verrassend hoog stemmencijfer brachten; die in Oostburg en Zierikzee den zetel voor de vrijzinnigen behielden, hoewel in eerstgenoemd district de rechterzijde zich reeds spitste op een verovering een steeds dieper doordringen van liet besef, dat liet niet een waandenkbeeld is om niet- steeds aangroeiend succes liet gevaar van den oorlogsgruwel af te lei den langs 'de banen van scheidsrechtclijke uitspraak Die vrijzinnige propaganda houdt aan Gelukkig! want liet Slalcudislrict Middel burg heeft droevig geloond, hoe spoedig de energie der lauwen verslapt Wanneer -wij nu terugkijken naar de verkiezingen, dan ziet de uilslag er an ders uit dan terstond na de herslemming Toen scheen die zoo erg rood' Hel leek wel of dat de overheerschende beleeke- nis ervan was Dat zal men nu niet meer zeggen na alles wal gebeurde voor en na de wei gering der portefeuilles door dc S D A P ITeel duidelijk is gebleken dat de roodc vloed een breed stuk uiterwaar den overstroomde, om een beeld Le ge bruiken uit Troelslra's Kerstrede. Toen die roode partij teleur stelde, liepen de uiterwaarden wper droog, getuige voor al de bittere ervaring van Amsterdam III Maar hel was niet alleen de gewijzigde stemming in hel land die hel rood van den verkiezingsuitslag deed verbleken Nog altijd zitten er vijftien socialis tische leden in de Tweede Kamer, en hun macht zou groot zijn geweest als zij, door het optreden van een concenlralie- kabinel, de doorslaggevende partij zou den zijn geworden, die van de tegenstel- stelling lusschen rechts en links gebruik kon maken om te dwingen of le doen vallen En dat gebeurt nu n i e l, omdat het ministcrie-Cort van der Linden niet als partij-strijder tegenover rechts staat; zijn lot hangt niet louter af van den goeden wil der socialisten: hel behoed niel den da| speciaal Hoekscha belangen cc,lig ontzien zullen vinden De heer De \os E e rs l e'K a m e r. Zitting van Dinsdag. Er behoorde moed toe om over het ontwerp der wel, die den Iiock van Hol land met Rotterdam lot één gemeente zal maken, aan le vallen. Niet alleen, om dat tevoren kon worden aangenomen, dal verzet toch niet zou balen, zulks komt meer voor, maar omdat dan de minister van Binnenlandsche Zaken de zwaar ge troffen minister Gort van der Linden geheel den last van zijn ambtsplicht zou gevoelen en zou moeien antwoorden Dc belangen van liet land mogen geen reke ning houden met particuliere aangelegen heden ze beletten den heer De Vos van Steen wijk niel in een uitvoerige rede zijn bezwaren tegen dit ontwerp, alle in de Tweede Kamer reeds gehoord, te uilen; bezwaren, die minder gelden dit ontwerp speciaal dan 't inderdaad be denkelijk precedent, dal daardoor wordt geschapen Vandaag Rotterdam en Dc Hoek; waarom niet morgen IJmuidcn en Amsterdam? Er liggen even veel of wei nig plaatsen tusschcn heide, er kunnen even groote belangen bij 'zijn betrokken De Hoek zal in den Rotlerdamschen Raad worden vertegenwoordigd, maar wat beteekent <Lt; welken waarborg biedt dit. socialistischen steun af te koopen door concessies; het doet wat het zelf wil, en het weet dat de S. D. A. P het zal moeten ontzien, wil deze geen gevaar doen ontstaan voor het vervallen van zijn egien wenschen Ook die positie-verandering heeft rust gebracht We wachten op het resultaat met goed vertrouwen We hebben ons er niet toe kunnen brengen ditmaal bij den jaarovergang in een overzicht nog weer eens de voor naamste gebeurtenissen van 1913 aan te stippen De groote gebeurtenis van het jaar, de omkeer door de verkiezingen, heeft zoo'n indruk gemaakt, dat een her innering aan de feiten slechts een opsom ming zou zijn van wat ieder weet. En hetzelfde geldt van het karakter van 1913 als jubileums jaar Zouden we moeten herhalen wat telkens en telkens uit den treure is gezegd bij de tallooze herdenkingen onzer honderdjarige onaf hankelijkheid? Als we er nu achteraf iets over wil len opmerken, dan moet het dit zijn dat een jubileum niet hetzelfde bleek te zijn als een jubcling Als er gejubeld is, dan was het meer om het feest dan om het feit dal her dacht werd. Wij althans hebben niet den indruk gekregen, dat ons volk over het algemeen werkelijk warm werd bij de ge dachte aan die historische gebeurtenis van 1813. Misschien zijn de Nederlanders daar te nuchter voor Evenmin gelooven we dat het ten- toonstellingsplan 1913 werkelijk gebracht heeft, wat men er van verwachtte, al hebben ook enkele tentoonstellingen, zoo als die te Middelburg niet over den uitslag te klagen. Maar één ding is er uit dit jaar aan te van Steenwijk achtte het zelfs tegen do Gemeentewet, geheel dit wetsontwerp Ook de lieer Van den Berg had be zwaren, gedeeltelijk juridische, gedeelte lijk practische. Lijnrecht stond hij inlns- schen hierhij tegenover den heer Lobman in de Tweede Kamer en veel was er in zijn rede, dal den Minister bij de verde diging lol steun kon strekken Minister Cort van der Linden liet in niets na zijn ambtstaak te vervul len Terwijl toch zijn gedachten moeten zijn vervuld met geheel andere gedach ten; terwijl toch de handdrukken, van medegevoelen getuigend, hein zoo juist gegeven, hem heel andere beelden voor den geest moesten roepen liet zelfs niet na er aan te herinneren, dat de Minister van thans, advocaat vroe ger te Semarang, er veel met opiumza ken in aanraking kwam' Ten slotte kwam do heer Van Kot aan het woord, zijn maidenspeech als senator. Jaren is 't geleden, dal des lieeren van Ivol's vol en breed geluid zich in dc Tweede Kamer deed liooren om er te bulderen legen het onrecht, dat den inlander wordt gedaan Sedert is hij uil de actieve politiek verdwenen; is jaren achtereen in vele vreemde landen en in het bijzonder in Indiê ge weest. Dc heer Van Kol was nog grooten- decls dezelfde; zijn rode was breed van opzet en rijk aan details Geen onderdeel van de Indische begrooting was niet daar in aanwezig; geen onrecht werd over geslagen Maar de Indische Partij werd even danig afgewasschon als in 't bekend interview, dat den heer van Ivol tegen over zijn partijgenooten plaatste; er werd gesproken van exces d'humeur van deze partij iu de Tweede Kamer, er werd zelfs clementie gevraagd voor de drie verdoolden Er werd ook Ier eere van hel jaar 1913, clementie gevraagd voor andere veroordeelden. bannelingen, mis schien reeds vergeten Geheel de toon van deze rede was sympathiek gelijk de spreker sympathiek was tegenover mi nister en landvoogd, beider samenwerking prijzend, torenhoog hen met zich mede nemend boven het kleinzielig rechtsch part ijge vil. Morgen zet „de hoer van Kol zijne rede voert Maar met 'Loog op den Oudejaars dag vergadert de Kamer slechts tot twaalf uur, zeer dc vraag dus of de senator van Kol voldoenden tijd heeft' V d. M Emser Pastilles Maatukontrolle. Tegen hoes» en verkoudheid 30 cent per kokertje. Uit Middelburg. Heden herdacht een der letterzetters der firma D. G Ivröber Jr., L. J. Sclie- heeft hij pers, den dag waarop hij 25 jaar gele- hel ontwerp verdedigd als noodzakelijk den bij genoemde firma in dienst trad voor de praktijk en toelaatbaar volgens de De vergrooting der Middelburgsche Cou- getdende wetgeving Geen detail werd rant was indertijd de aanleiding dat hij verzuimd; ook het verwijt van den heer I hier werkzaam werd gesteld En al is hii van. den Berg als zou de Kamer gesteld j in de laatste jaren minder trouw aan zijn voor een fait accompli als meer- de courant werkzaam geweest, we had- imalen geschiedt, had hij er fijntjes aan den toch ook als redactie herhaaldelij'- tocgevoegd werd afdoende ontzenuwd j gelegenheid met hem in aanraking té Dc heer de Vos van Steenwijk. komen en hem te waardeeren. Door de\ die hel debat aanbond, vroeg niet eens: firma, door zijn medezetters en door de N stemming, hij wist de zaak tevoren verlo-1 courant werd hem een stoffelijk aanden- ren en wilde slechts zelf worden geacht ken aan dezen dag geschonken tegen te hebben gestemd Waarvan na tuurlijk acte Tal van kleine wetsontwerpen werden vervolgens mei een enkelen liamertik afgedaan; daavondev dc eerste twee hoofdstukken der begrooting en het hoofdstuk der nationale schuld, daar onder ook verschillende verhoogingen van. begrootingen van vroeger jaren Waar- Uit Vlissingen. Dc lieer W. C. Visser werkmeester bij de Staatsspoor te Vlissingen wordt met ingang van 1 Februari 1914 overge plaatst naar Zwolle, Centrale Werkplaats. De nachtboot „Oranje Nassau" bracht hedenmorgen te Vlissingen eene mede niet gezegd is, dat de algemeeno I Amerikaansche post aan groot 950 zak politieke beschouwingen, bij Hoofdstuk ken Hiervoor liepen vijf poslrijluigen I gebruikelijk, niet zullen worden gehou den, wel verre vandaar, daarvoor toch zoowaar is dr Kuyper niet aan deze zijde van het Binnenhof in den Noord-Duitschen mailtrein. Uit Walcheren. Voor congierge van hét nieuwe ver- verzorgd betoog in geleerde cn door werkten trant, waarin de saamhoorig- heid der groepen van dc Indische bevol- „„.„I kmg in verband met hetgeen Turkije stippen, dal misschien later aan 1913 [jians tc zien geeft, werd beschouwd Dc Indische begrooting heeft de ton- eenigingslokaal te Serooskerke had gen los gemaakt Dc heer Van den: den zich 6 sollicitanten aangemeld. Uit Berg hield een breed, als immer wel- de twee laagste inschrijvers J Houler- man en L Joosse werd de eerst genoem de bij loting benoemd een blijvende plaats in de geschiedenis geeft; dc opening van het Vredespaleis. O, 't is gemakkelijk er over te spot ten, vooral nu men dit jaar oorlogen heeft gekend zoo gruwelijk en bloedig als men in jaren niet gezien had Maar er is een kiem gelegd die kón groeien, die misschien eenmaal mogelijk maakt Dinsdag vergaderde in het vereeni- gingslokaa! te Serooskerke de ver en voorts op voortdurende unificatie van eeniging tegen brandschade voor Wal- het Indisch recht werd aangedrongen, waarin ook nog meerdere detail-onder werpen werden aangevoerd. De heer II o v y sprak over de Sarekat Islam en bestreed de bewering als zou de kcrstenings-politiek der Christelijke re geering daartoe aanleiding hebben ge geven, als zou niet veel meer een jaren- wat nu nog onmogelijk is, die wellicht lange toestand van klachten daartoe heb- eenmaal voor goed doet verdwijnen wat^cn 8e'e'd En de heer Van der Bie- nu op zijn best beperkt kan wdeil to w^dde zijn bijzondere aandacht T aan de opium-quaeslie; vond, dat de zijn noodlottige gevolgen. Laten we ho- regcering daartegen krachtig moest op pen dat de stichting van het tastbaartreden, niet moest toelaten, dat in de bestuurslid de heer H. Beelaerts van symbool daar in den Ilaag van de Vre- opiumkit de divan staat om den lijder te i Emmichoven, die aanwezig, zijne benoe- desbeweging het beginpunt wordt van vergunnen daar -zijn roes uit te slapenming aannam en herkozen werd als cheren „Helpt Elkander" De heer P. Melis werd als voorzitter herbenoemd Een ll-lal nieuwe leden die zich hadden aangemeld, werden aan genomen. De jaarpremie over 1913 van elke f 1000 werd bepaald op f 1. De volgende vergadering zal in Maart te Middelburg gehoudpn worden. Uit Schouwen -Duiveland. Nadat in de vergadering van Dinsdag der Verecniging „Algemeen© Ontwikke ling' te Zierikzee gekozen was als

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1913 | | pagina 1