156' Jaargang.
Zaterdag
27 December.
TAMINIAU's
JAM
de BESTE.
r. 305
1918
Deze corneal veraebijnt degelijks, met uitzondering van Zon.- en Feetfcdegec.
3rys per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. i 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertent.i6n bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentie voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór dén aar
aan bet bureau bezorgd zijn.
Advertentie 28 cent per tog»!, üj abonnement veel lager, •eboorte-, dood- en
alle andere iamilieberiohten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Croote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertontUn en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betredende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Burecn
A. DE LA HAK Aic., N.Z. Voorbargwal 26C, Amsterdam.
Dit nummer bestaat nit twee bladen en
ten Kinderblad.
EERSTE BLAD.
Kameroverzicht.
■Tweede Kamer.
Zitting vaji Woensdag
iieo iels had ui liel vorig zittingsjaar
wens door een linksch deskundige tegen
over den rechtsehcn voorzitter en den
rechlschen Minister moeten zijn gedaan'
Wal zou er niet zijn gejammerd over ob
structie, over onparlementair optreden,
over hel uitlokken van onzakelijke beslis
singen ijl zakelijke quaHteit! Wat zou
niet van verpolitiekt optreden zijn
opgegeven en een meerderheid beklaagd
zijn, <lie zulk een oppositie ziet voeren'
Nu is het natuurlijk heel wat anders
en wij beseffen volkomen dat de heer
Duymaer van Twist uitsluitend uit
diepgaande redenen van gemoed en over
tuiging gebruikt maakte van de onvollal-
Bigheid der Kamer, die trouwens slechts
één (Likl ;le weinig telde, pui <le verdere be
handeling der oorlogsbegrooting af te
wijzen. We veronderstellen geen politieke
beweegredenenobstructie in den eigen
lijken 'zin des woords heeft vocfr rechts
minder dan ooit reden van bestaan Maar
de heer Duymaer had het den voorzitter
vrij duidelijk als een persoonlijken
wensch doen gevoelen, dat men zich
in deze periode tot de algeineene bc-
echouwingen van oorlog zou beperken en
de artikelen zou laten liggen tol na de te
rugkomst in Januari. De heer Duymaer is
«en beetje verward ia de laatste jaren
zooals wel meer leden vau dc tegenwoor
dige minderheid, en dat heeft nu uit
De heer Duymaer heeft toen, van zijn
overigens niet te betwisten goed recht
gebruik makend, de eerste gelegenheid de
beste aangevat om toch de behandeling
der artikelen te slaken. En of de Kamer,
baar voorzitter incluis ,hem daarvoor
ten slotte niet heel dankbaar zullen zijn
geweest, 't staat te bezien.
De verwachting bij de stemming was
althans merkbaar gespannen en de mede
gedeelde uitslag van onvolllalligheid riep
reeds een glans van naderende Kerst
vreugde en -rust op menig gelaat. De
Kamer verdient haar rust dan ook wel!
Veel afgedaan is er zoodoende niet
hedenmiddag, wat niet weg neemt, dat
toch enkele beslissingen van beteckenis
zijn gevallen. De Minister van Oor-
Jog. wiens optreden gisteravond reeds
oen 'duidelijk te constateeren succes was,
vond daarbij tweemaal een vrij sterke
sterke meerderheid op zijn hand: den!
eersten keer toen de heer De Jong zijne
motie over de eischen der voorgeoefend
heid introk na des Ministers belofte de
zaak nader ernstig te zullen onderzoe
ken; -den tweeden keer toen de motie van
denbeer Duymaer van Twist betreffende
de bevordering van de sergeant-majoors
instructeur met 40 tegen 11 stemmen
werd verworpen Men ziet uit deze laatste
stemming hoezeer toen reeds de onvol-
lalligheLd dreigde!
De verschillende artikelen werden vlug
achtereen afgewerkt; vragen werden ge
steld en beantwoord; amendementen in
gediend en verworpen. Zoo kwam dc
pauze, zoo kwam na de pauze de motie
ter Laan over het afschaffen van de
derde herhalingsoefening. De Minister
verzette zich met allo kracht legen de mo
tie; de derde oefening was hard noodig
waarvoor speciaal hoorden we intusschen
nietl en de lichtingen van 1907 tot
1911, die in een ongunstigen tijd van
proefnemingen zijn opgekomen (waaraan
toch waarlijk de miliciens geen schuld
hebben!) kunnen haar niet missen! Na
dat de discussie over dc motie was ge
ëindigd, sleldc de voorzitter .geheel in
overeenstemming met den heer ter Laan,
voor de stemming der motie te houden op
een nader le bepalen dag. Ieder begreep de
bedoeling, waardeerde de tegemoetko
mende houding van den heer ter Laan,
die waarschijnlijk spoedig dezen zetel
voor een beteren zal verlaten. Maar de
heer Duymaer van Twist begreep er nipts
van; hij werd methodisch en wi,lde ar
tikel na artikel afhandelen en vroeg
stlemming over het onschuldig ordevoor
stel van den voorzitter. En toen werd
or gestemd met den bekenden uilslag.
De afgevaardigde van Steenwijk glunder
de en de Kamer glunderde mede.
Zoo is ten tweede male dc Kamer
ai teen gegaan zonder haar regelmatige
budget-taak regelmatig in het oude jaar
4* hebben kunnen afdoen. Een slechte ge-
Ingezonden Mededeelingen.
ELST BIJ ARNHEM.
woonte gaat binnensluipen en maakt ver
vroeging van de opening van het zittings
jaar of eenigen anderen maatregel wel
gewenscht. zoo niet noodzakelijk.
V. d. M.
Binnenland.
TROELSTRA'S KERSTREDE.
Het was le verwachten dat de poli
tieke rede, die mr Troelstra gewoon is
ieder jaar op Tweeden Kerstdag te Am
sterdam te houden ditmaal grootendeels
gewijd zou zijn aan de portefeuille-kwestie
en al wat daar aan vast zit. En ook dat
de rede een samenvatting zou zijn van
het vele dat hij in de Tweede Kamer
bij de algemeene beschouwingen hecfl
gezegd.
Hij noemde ook nu hel kabinel-Cort
van der Linden het beste ministerie
daL uil de verkiezingen kon voortkomen
Dc weigering der portefeuilles door de
S. D A. P. werd zelfs betiteld als „de
meest verstandige en gelukkige daad, die
gesteld kon worden".
Over de politieke verhouding in de
naaste toekomst zei hij dat het nog niet
uit te maken is of de soc. dem bij een
volgende verkiezing tegenover de libe
ralen zullen staan als in den afgeloopeu
zomer. Wanneer de schoolkwestie van
de baan komt, zal er een groot aantal
leden van rechts voor de grondwetsher
ziening stemmen. Mislukken de pogingen
over de schoolkwestie, dan komt er weer
een strijd voor school en kiesrecht. De
soc. dem. slaan dan weer in dezelfde
verhouding als dit jaar, en de partij
komt dan ook weer voor de portefeulle-
kwestie.
Vóór dien moet over die kwestie dus
eenheid komen in de partij. Het beden-1
kelijke in deze kwestie is geweest, dat de
partij op een gevaarlijk oogenblik geen
leiding had. Dat behoeft niemand le ver- j
wonderen. De zaak was niet voorzien
en deswege treft de leiding der partij j
geen verwijt. Maar dat mag geen tweeden I
keer gebeuren. De beslissing over het
Zwolsche congres, was over de zaak
zooals zij daar lag, maar geen richtsnoer
voor analoge gevallen. De vooraanstaande
mannen in de partij moeten het nu met
elkaar eens zien te worden. Bij een
volgende gelegenheid moet de partij een
groep mannen tegenover zich zien, die
hun plicht hebben gevoeld te komen
tot een practische conclusie. Lukt dat
niet, dat moet de partij zorgen betere
leiders te krijgen, want dan hapert er
iets aan.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelbarg.
Het stoffelijk overschot van den heer
P. W. H. de Kan werd gistermiddag op
de begraafplaats aan den Nieuwland-
schen weg alhier ter aarde besteld.
Tal van vereenigingen, waar de overle
dene tijdens zijn leven in het bestuur zit
ting had, waren door medebestuurders
bij dc groeve vertegenwoordigd om de
laatste eer te bewijzen; zoo waren aan
wezig het kerkbestuur van de Waalsche
gemeente, het Burgerlijk Armbestuur, de
Verceniging Uit het Volk—Voor het Volk,
hel Nut van 't Algemeen en andere meer
intieme kringen.
De predikant der Waalsche gemeente,
de heer C. le Cornu, sprak eenige woor
den van hartelijke waardeering voor het
geen de overledene voor zijn gezin en
voor het algemeen had gedaan.
De schoonzoon van den overledene
dankte namens de familie voor de eer
aan den overledene bewezen.
Heden morgen omstreeks kwart voor
elf kwam zekere B. wonende in de Punt-
poortslraat alhier in beschonken toe
stand thuis. Zijn vrouw wilde hem niet
binnenlaten, waarom hij met geweld zich
toegang trachtte le verschaffen en een
ruit insloeg Een en ander veroorzaakte
een flinke oploop
Uit Vliasingea.
Heden morgen omstreeks 9 uur ge
raakte een touw los, van een plank
waarop twee matrozen van het s.s „Prins
Hendrik" le Vlissingen bezig waven de
schoorsteenen te schuren, met hel onge
lukkig gevolg dat P dc L., wonende te
Middelburg vrij ernstig aan het hoofd
gewond werd..'Op last van dr Vermaas
werd zijn opname in het St Joseph
ziekenhuis noodig geacht, waarheen hij
per brancard werd vervoerd De andere
matroos kon direct zijn werkzaamheden
hervatten
Uit Zuid-Beveland.
Woensdag hield te Borssele deaf-
deeling V. W. alhier mei hare onderaf-
deelmg de schietverecniging „Frank van
Borssele" een, algemeene vergadering
Door den penningmeester werd verslag
uitgebracht over het verloopen dienstjaar
De inkomsten van V. W waren f 2175
en de uilgaveu f 16.49 Aahgaandc hel
verslag van de schietverecniging bleek
dat de inkomsten daarvan bedroegen
f 269 08 en de uitgaven f 269 30 Aan
de beurt vau af lieden waren de hecren
Joh Huisen cn J Blok. In de plaats van
eerstgenoemde, die niet meer in aan
merking wenschte te komen, werd ge
kozen de heer J. v. de Velde Dc heer J
Blok werd herkozen In de plaats van L
Nieuwenhuize werd gekozen de heer A
Nieuwenhiüze. Tot bode werd benoemd
G. Schipper voor f 25 per jaar De ver-
eeniging telde op het oogenblik 62 leden.
Tot corpsehjlters werden benoemd de
heeren P. Ivarcise, C. Zweemen, A Nieu
wenhuize, J. Walhout Johsz. en .1. v. Bo
ven Mz. Tot eerelid werd benoemd de
heer P Wouters.
Dinsdagavond is le Heinkenszand
opgericht een muziekgezelschap „Euter
pe". Aanvankelijk traden 19 werkende
leden toe. Als bestuursleden werden ge
kozen de heeren M. v d Linde, F. v.
Cleef, Job. v d. Dries, W. v. d. Dries en
H v. Iwaarden.
Woensdag gaf te Wemeldinge de
afdeeling Wemeldinge ten bate van het
Centraal genootschap voor kinderherstel-
lings- en vacanlie-kolinies een concert,
dat in alle opzichten mag geslaagd heeten.
Het bestuur had gezorgd voor een
zeer afwisselend programma. Na afloop
keerde het talrijk opgekomen publiek
zeer voldaan huiswaarts.
Men meldt ons uit Wemeldinge.
Bij het stormachtig weder van Vrijdag
middag zijn in de Witte tonnenvailei
gezonken de sleepschepen „Hendrik Con
science", schipper van Boven cn „Rhein-
schiffahrt 14", schipper C. Klop. Beide
schepen waren geladen met kolen be
stemd voor België. De opvarende zijn alle
gered.
Met veel averij werd hier binnenge
sleept het sleepschip „JozeF', schipper
A. Meuleman. Doordat de dekkleeden
waren weggeslagen kreeg het schip zoo
veel waler binnen, dat het slechts met
behulp van pompers kon worden drij
vende gehouden.
Uit Noord-BevelanÖ.
Toen Donderdagavond een brik van
den steiger te Kortgene naar huis
reed, moest zij even buiten het dorp,
op den Molenweg uitwijken voor een
met een paard bespannen Utrechtsch wa
gentje van den landbouwer F v H. Daar
hel paard van den heer v H schrok bij
het uitwijken, sprong het op zij en kwam
met het wagentje terecht in een slootje
langs den weg. Het wagentje kantelde,
zoodal alle ruiten braken De drie inzit
tenden kwamen gelukkig met den schrik
vrij.
Uit Schouwen-Daiveland.
Te Zierikzee heeft zich Woensdag
een comité gevormd, hetwelk zich ten
doel stelt te onderzoeken, de mogelijk
heid van oprichting eener Electrische
Centrale voor Schouwen en Duiveland,
welks bestuur beslaat uit de hecren; G J
Boot voorzitter; mr. H. Polvliet secre
taris; J. C van der Have penningmeester;
M. Bolle LLz. C. J Hocke Hoogenbooni;
J Snellen en S Hage.
Woensdagavond omstreeks zeven uur
werden te B r u i n i s s e aan de haven
noodsignalen vernomen.
Men veronderstelde dat bij den hevigen
Noordwesten wind een schip in gevaar
was. Niet lang werd geaarzeld; de ge
broeders Kik Gz. voeren met hun lera-
slerjacht de haven uil om te zien of as
sistentie verleend kon worden.
Terwijl zij onderweg waren klonken
nog sleeds de noodsignalen Hel bleek
hun dat aan den noorderkant van de
zandbank voor Bruinisse een tjalk u\et
gebroken mast in zware slagzee tegen
de plaat aan lager wal geraakt was. De
roeiboot was vol water geslagen zoodat
de opvarenden, vijf in getal, de schip
per, zijn vrouw, twee kinderen en de
knecht daarvan geen gebruik konden ma
ken om hel ontredderde vaartuig, dat ge
vaar liep uit elkaar geslagen te worden,
te verlaten. Zij zalen met den dood voor
oogen uil le zien naar redding, die zij
meenden dal kwam opdagen toen twee
sleepbooten in 't ziclil kwamen Deze
stoorden zich niet aan hun noodkreten
doch voeren voorbij
Men begrijpt hun blijdschip toen zij
het schip van gebr Kik zagen aankomen
dal recht op hen aanhield Een harde
dobber was liet ontredderde schip, waai
de golven overheen sloegen, te naderen
Door vereende krachten gelukte hel ver
binding lusschen de twee vaartuigen te
krijgen door middel van een louw, waar
na spoedig de vrouw en de kinderen van
den schipper op hel reddende vaartuig
werd overgebracht
Het ontredderde scliip, dat bleek dc
tjalk „Onderneming" van schipper De
Fiet uit St. Maartensdijk le zijn, werd
op sleeptouw genomen en zoo kwamen
omstreeks 11 uur redders en geredden
na een paar uren van vreeselijken angst
behouden hier in de haven binnen
Een woord van warme hulde aan de
dappere redders is hier zeker op zijn
plaats
Uit T h o 1 e n.
In de Woensdag gehouden raadsver
gadering van Tholen werd een commis
sie van 5 leden benoemd ter voorberei
ding van dc te nemen besluiten in zake
de verlichting Deze zal o m. haar aan
dacht wijden aan de wenschelijkhcid van
I overname der gasfabriek van de tegen
woordige exploilante of verlenging van
de concessie, aansluiting bij de Provin
ciale electrische centrale van Noord-
Brabant, enz.
Een verzoek van dc Maatschappij lot
bouw en exploitatie van gemeentebedrij
ven te Utrecht, om ieen door de gemeente
te stichten gasfabriek te pachten werd
afgewezen.
Voorlezing geschiedde van een bericht
van Ged Staten, dat zij er in berusten
kunnen, dat de in strijd met de verorde
ning tot de school toegelaten kinderen
daarop blijven, omdat alle op 1 Januari
1914 reeds 6 jaar oud zullen zijn
Een verzoek van den scheepstimmer
man om plaatsing of verplaatsing van een
gaslantaarn werd aangehouden.
De voorzitter deelde mede, dat
i vertegenwoordigers van het hoofdbestuur
der scliippersvereeniging „Schuttevaer"
met B. en W>. in een raadscommissie
confereerden over de bekende bezwaren
dier vereeniging tegen het plan van een
vaste brug over de Eendracht met een
doorvaartlengte van 4 M boven vloedpeil.
„Schuttevaer" erlangt een beweegbaar
gedeelte in de brug of anders een door-
I vaarthoogte van 8 M „Schuttevaer" (al-
I thans het hoofdbestuur) had zich ter zake
nog niet tot den Minister van Waterstaat
gewend, doch de overtuiging werd op de
conferentie verkregen, dat de vei'eeniging
dit stellig zal doen, indien de gemeente
aan het opgemaakt plan blijft vasthou
den. Na de conferentie werd de ontwer
per van bet brugplan, de ingenieur Kuy-
pers, uitgenoodigd, aan het ministerie
van Waterstaat bij een persoonlijk bezoek
te informeeren naar den stand van de
aan dat departement aanhangige zaken
van de overbrugging.
Voorts werd medegedeeld, dat den 12
Januari a.s. een algemeene bijeenkomst
van gemeenteraden van het eiland le St.
Maartensdijk zal gehouden worden ter
bespreking van de stichting eener water
leiding. Den daarop volgenden dag zal
tot het nemen van bindende besluiten
wederom alhier raadsvergadering gehou
den worden.
Uit de discussie bij de rondvraag bleek,
dat B. en W overwegen, bij den Raad
voorstellen in te dienen tot het verande-
j ren der o. 1. school in een school voor
I uitgebreid lager onderwijs.
De heer jhr. Van Vredenburch betoog
de nog de wenschelijkheid, een deputatie
te zenden naar den Minister van Water-
slaat, ten einde de belangen der gemeen
te bij de overbrugging te bepleiten. Aan
genomen werd, hel rapport van de be
vindingen van den ingenieur af te wach
ten en in de Januari-vcrgadering nader
te besluiten
o
Uit Zeeuwscb -Vlaanderen O. D
De gemeente-veldwachter te Zaain
slag v. P. heeft op een persoon welke
zijn woning wilde binnendringen gescho
len De man was terstond ecu lijk He
den is het parket naar Zaamslag vertrok
ken om ter plaatse een onderzoek in
te stellen
De gemeenteraad van Boschka-
p c 11 c besloot met algemeene stem
men tot gunstige beschikking op een
verzoek van hel onderwijzend personeel
om ook hunne jaarwedden met 3 o/o te
verhoogen als tegemoetkoming in hunne
pensioenbijdrage, aaangezien dc raad in
eene vorige zitting had besloten om 3 «;0
der jaarwedden te vergoeden in de
pensioensstorling der overige gemeente
ambtenaren
Even over de grenzen van hel Z.
VI gebied onder hel Belgische Nijver
heidsdorp S e 1 z a e 1 e worden thans de
voorbereidende werkzaamheden gedaan
voor het slichten van eene der grootste
industrieën, die zich op 't oogenblik langs
j het kanaal Neuzen - Gent bevinden
De nieuwe industrie zal bestaan in hel
vervaardigen van staal cn de fabriek zal
volgens mededeeling van den bouwmees
ter eene der grootste worden van geheel
België
Voor den bouw der fabriek is een ter
rein gekozen, daL eene oppervlakte heeft
van circa 50 Hectaren, terwijl in die
omgeving gelegenheid is tot uitbreiding
van de dubbele grootte
Met den grond, die afkomstig is van
de uitgegraven fundamenten wordt onder
de gemeente Selzaete een dooden ka-
naalarm gedempt, waardoor het markt-
plein dier plaats met eene lengte van
ongeveer een halven kilometer zal wor-
den verlengd.
I Volgens de mededeelingen staat deze
I combinatie geheel op zich zelf, los van
1 de overige Belgische staalfabrieken en
is het de bedoeling van hier uit een
flink afzetgebied naar de Hollandscbe
industrieplaatsen te vinden
Tweeden Kerstdag is te Schoon,-
dijke Mej. Joh Klippink uit Amsterdam
opgetreden in de Ned. Herv. Kerk, een
hernieuwde kennismaking, daar genoem-
I de dame in het begin dezes jaars ons ver
gast had op eenige liederen. Ook nu
weer gaf de zangeres te genieten van
haar mooi en ruim orgaan, in 't bijzonder
in de aria uil de „Messias van Handel,
j Het talrijke publiek kan voldaan zijn
I over het gegevene, al moet de opmer
king onze berichtgever van het hart, dat
uit den aard der zaak Nederlandsche
liederen het best bevallen.
Een woord van hulde ook voor den
organist Joh. Dubois, die het programma
mooi aanvulde
Besmettel ij ke ziekten.
I Volgens opgave in de Staatscourant
zijn :n de week van 17 t- e. m. 21 Dec.
de volgende gevallen van besmettelijke
ziekte in de provincie Zeeland voor
gekomen roodvonk Clinge 1, Goes 1,
's-Gravenpolder 1, Hontenisse 2 en Rit-
thern 1; diphtlierilit.Goes 1, Hontenisse
1, Koudekerke 1, ICruiningen 3 en Poort
vliet 1.
Ingezonden Meieleelin^eii.
Zelf «loktcren heeft roods velen ten
gronde gericht. Wanneer mea het aantal men-
aehen eens nagaap die jaren lang met een
maagkwaal rondloopen, begrijpt men niet,
waarom zij zich niet van het natuurlijkste
geneesmiddel bedienen. Het echte Franz Joeof-
bitterwater is van allo Middpnonropeescho
mineraalwateren het rjjkst aan oplossende en
afvoerende zonten. Zjjn werking volgt dan
ook reeds, vooral in tegenstelling mot do
kunstmatige middelon, na het gebruik van
kleine doses, gemidde'd l wjjnglaB. metgroote
zekerheid. Professor v. Leube, lid van den
Keizerljjk Duitschen Rjjks-Gezondheidsraad,
beeft het volgende geconstateerd Het Franz
Josef laseerwator heeft geen enkele onaange
name bjjwerking, ook niet wanneer het in wat
te grooto doaeB gebruikt wordt. Zelfs in
gevallen dathetbjj prikkelbaren darm gegevon
werd, had de patient stoolgang zonder pjjn.
Bjj apothekers, drogisten en mineraalwater
handelaren in alle landen verkrijgbaar.