M- 303
ISO* Jaargang.
1913
Dinsdag
28 I leceinber.
Kameroverzicht.
BINNENLAND.
Bit de Staatscourant
DIt"Stad ;en Provincie.
Kerknieuws.
Knnst en Wetenschappen.
Onderwijs.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- Feectdagen.
k per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaataeo in Nederland iraneo pp.
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectns8on daarvan zijn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiön voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór dén uur
aan bet bureau bezorgd zijn.
Advertentiön 20 cent per regel. B\j abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel moet
20 oent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende.
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-lSurean
A. DE LA Hlit Az., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
£D« beide Kerstdagen verschijnt
de Hiddeibnrggche Courant niet.
Tweede Kamer.
Zitting van Maandag.
De Kanier is althans hedenmiddag
soo ver met de afdeeling van arbeid en
ajbeids verzekering gekomen, dat de M i-
nisler zijn antwoord heelt kunnen aan
vangen Meer clan enkele kleine punten
heeft de Minister echter niet afgedaan;
de groote quaesties, die juist in dit
onderdeel van hel hoofdstuk voor hem
liggen besloten, heeft hij voor morgen
bewaard En daaronder zijn houding te
genover de verzekeringswellen, wellce on
getwijfeld de meeste belangstelling zal
wekken, gezien nu reeds de nieuwsgie
righeid, die tal van rechits.che afgevaar
digden aan den dag legden. Dat de Ka
mer echter morgen geheel hel hoofdstuk
van Minister Trcub zal doorwerken, nie
mand die het gelooft, terwijl dan in de
avondzillïngen van lieden en morgen Oor
log zou dienen gereed te komen De
Woensdag zal er beslist bij moeten, maai*
zelfs dan zal er van het achtste hoofd
stuk overblijven voor na Nieuwjaar. Waar
om, als men meer en meer de slechte
buitenlanaschc gewoonte gaal volgen om
de begrooting door credietwetten tc doen
voorafgaan, dan niet kalmer gewerkt en
meer aandacht besteed aan belangen,
die zulks zeker verdienen
Tal van arbeids- en arbeidersbelangen
werden door dc verschillende afgevaar
digden behandelde De heer Aalberse
betreurde des Ministers optreden, omdat
he,t zal doen breken mei Talma's ver
zekeringswetten en de continuïteit in het
regcerbeleid door intrekking dier wetten
zal breken alsof daaraan niet het afge
treden ministerie, dat onder hoogdruk,
tegen het gevoelen des lands in, dc wet
ten er doorjaagde, liet meeste schuld
heeft
De lieer Albarda sprak over de
arbeidstoestanden vond die schandelijk
in menig opzicht en vroeg invoering van
den vrijen Zaterdagmiddag.
De lieer D r i o n weersprak de feiten
van den heer Albarda en waarschuwde
ernstig tegen maatregelen, welke de
Twentsche nijverheid meer lasten zou
den opleggen dan ze dragen kon.
De lieer Rutgers trad even terug
in de verzekerhigsdebatten, vroeg naar
des Ministers plannen en pleitte voor
wettelijke regeling der huisindustrie. De
heer Van der'Molen wilde wijziging
van dal artikel der Arbeidswet, dat nu
nog gelegenheid biedt tot fabrieksarbeid
van kinderen van 12 jaar; de heer Kete
laar wilde dien arbeid ook verhinde
ren, maar achtte uitbreiding der Leer
plichtwet liet eenig afdoend middel De
heer K o o 1 e n pleitte voor betere be
scherming der in het buitenland wer
kende arbeiaers eener transportonder
neming. De heer Nolens nam de inter
nationale vereeniging van arbeidersbe
scherming nu op haar bejirL in bescher
ming tegen den heer Schaper en uitte
zich ironisch over hel optreden van den
heer Treub ten opzichte van de aan
staande staatspensionneering.
De heer Duys ontkende dien omme
keer geenszins; veeleer was er vreugde
in zijn hart over dezen berouwvollen
zondaar. Alleen hel feit, dat de Minister
de geneeskundige behandeling in de Ziek
tewet wil opnemen, maakt hem reeds
welkom in deze Zaandamsche oogen. En
daarnevens verwacht de heer Duys op
democratisch gebied veel van dezen
Minister, al keurt hij diens circulaire be
treffende dc toepassing van art. 369 af
en stelde hij zelfs de vraag of de Mi
nister tol zulk een interpretatieve uitleg
ging bevoegd was. Hel was een vraag en
antwoord tevens.
Minister Trcub is slechts korten tijd
aan het woord geweest Hij besprak klei
ne punten, en ook deze op zijn manier
met een gemakkelijkheid en vermijden
van alle oTficieel-doenerij, die wel eens
aan onverschilligheid doet denken Hij
gaf den heer Schaper toe, dal in de ha
ven te Delfzijl something, neen veel „rot
ten" was, maar de schuld was bij arbei
ders en werkgevers beiden; overigens be
hoorde de zaak bij zijn ambtgenoot van
Binnenlandsche Zaken en welk advies hij
dezen zou uitbrengen, wilde hij natuurlijk
niet mededeelen. Ten opzichte van dc
„zeejongens" te Scheveningen werden
maatregelen voorhereid; ten opzichte van
den vrijen Zaterdagmiddag in Twente wil
de Minister doen wat hij kan Eu wat
aangaat den bakkersarbeid, waarnaar de
heer Aalberse. had gevraagd, de Minister
bleek niet bang ^e zijn dat het klein
bedrijf zal worden benadeeld door -da.
ontwikkeling van het grootbedrijf toe te
laten.
Morgen zullen we zeker van Minister
Treub meer en meer belangwekkends
vernemen.
V. d. M.
Avondzitting
Aan deorde was „oorlog" en als het
meest beteekeugnd uit het debat noemen
we de verklaringen van drie vertegen
woordigers der vrijzinnige partijen over
hun houding ten opzichte van den mi
nister
Dc heer Eland voor de Unie-libera
len en de heer Tydcman voor de
Vrij-liberalen stelden zich aan de zijde
van den minister in zijn politiële van
voortzetting der onder minister Coliju
aangenomen wetten, de heer M a r c h a n t
van de Vrijz -democraten toonde zich te
leurgesteld in minister Bosboom.
De heer Eland zei dal als minister
Bosboom met dezelfde voorstellen was
gekomen als zijn voorganger, hij ook
door de Unie-liberalen zou zijn bestre
den. Maar nu die voorstellen zijn aange
nomen, mag men niet desorganiseerend
werken door er op terug te kómen. 1
En de lieer Tydcman, die in veel op
zichten met de politiek van minister
Colijn gesympathiseerd had, meende ook
dat minister Bosboom wel wat beters te
doen heeft dan af te breken wat zijn
voorgangers hebben opgebouwd.
Daarentegen betreurde de heer M a r-
chant, die onderscheid maakte tusschen
militairisten, nihilisten en militair-socia
len, liet dal de minister niet meer in de
richting der militair-socialen ging.
Veel werd er gesproken over de treu
rige uitkomst van hel voorbereidend exa.-1
men, en onmiskenbaar bestond er veel
wantrouwen dat de militairen met opzet
de eischen zoo sterk overdreven hebben
De heer Van Vuur en betoogde ook
dal de meeste examinatoren geen des
kundigen waren.
DE ONDERWIJSCOMMISSIE.
Naar de Tel. bericht zal in de onder
wijscommissie naast de leiders der zeven
fracties nog een tweede vertegenwoordi
ger van iedere fractie worden opge
nomen, meer speciaal als onderwijsdes
kundige Als zoodanig zullen uitgenoo-
digd worden de lieeren J. van der Molen
(anti-rev.), Th. M. Ketelaar (vrijz.-dem.),
A Roodhuyzcn (unie-lib en K. ter Laan
(soe.-dem). Over de andere personen
wordt nog overleg gepleegd.
ROTTERDAM III.
Als candidaat der S. D. A. P in Rot
terdam III is aangewezen de heer A
B. dc Zeeuw. De liberalen stelden prof.
Eerdmans, de katholieken wethouder Stu-
lemeyer.
VER. VOOR VROUWENKIESRECHT.
In de voortgezette vergadering van de
Ver voor Vrouwenkiesrecht werd na een
langdurige discussie in beginsel beslo
ten tol het houden van een volkspeti
tionnement
Daarna werd gediscussieerd over de
vraag, of men zou aandringen op alge-
meen vrouwenkiesrecht of op grondwet
telijke gelijkstelling tusschen man en
Ten slotte werd bij acclamatie de vol
gende motie van het hoofdbestuur aan
genomen
Dc jaarvergadering, enz.,
gezien de troonrede, waarin de hui
dige regecring onverwijld de voorbe
reiding eener grondwetsherziening aan
kondigt, lol toekenning van het kies
recht, behoudens vast te stellen uitslui
tingen aan alle mannelijke Nederlanders
van een te bepalen leeftijd en tot weg
neming der grondwettelijke belemmering
tegen het toekennen van het kiesrecht
aan de vrouwen,
protesteert tegen deze voortgezette on
gelijke behandeling der beide seksen ten
opzichte van het staatsburgerschap,
verklaart, dat de Nederlandsche vrouw
alleen dan voldaan kan en mag zijn, wan
neer man en vrouw in de grondwet ge
lijkgesteld worden,
en besluit tot het houden van een
volkspetilionnement voor de invoering
der grondwettelijke gelijkstelling van man
en vrouw en draagt hel hoofdbestuur op,
de bijzonderheden van dit petitionne
ment te regelen en voor de hiertoe noo-
dige actie een comité te benoemen
VRIJZ. PROPAGANDACLUBS.
Zondag is te Arnhem de jaarvergade
ring gehouden van den bond van vrijzin
nige propagandaclubs, welke vergadering
Zaterdag vooraf werd gegaan door een
feestavond in Musis Sacrum, waar dr.
I. II J. Vos, de bondsvoorzitter een feest
rede uitsprak In deze rede juichte dr
Vos het tot stand komen en het besluit
tot voortbestaan der concentratie toe en
wees hij op de beleekenis van de jonge
vrijzinnigen als goed geschoolde strijders
voor de liberale beginselen. Hij bracht
buide aan den heer Ijoos uit Rotterdam,
die als den vader van de propaganda
clubs der jonge vrijzinnigen mag wor
den beschouwd.
Op de huishoudelijke vergadering van
den bond Zondag j.l. word de pers
niet toegelaten liet volgende weet de
N, R C. er echter om van mee te dee-
len
Een telegram voor zijn groote toewij
ding aan de vrijzinnige beginselen word
aan den heer Eland gezonden, die daar
op telegrafisch dank zcide en sympathie
betuigde voor den bond
Aan minister Cort van der Linden werd
een telegram gezonden van den volgen
den inhoud „de Bond enz., dankbaar
voor uw optreden na de weigering der
minister-portefeuilles door de sociaal
democraten, door welke de meest aange
wezen oplossing dei crisis onmogelijk
was geworden; erkentelijk voor uw kloek
optreden, waardoor nieuwe banen voor
de ontwikkeling der vrijzinnige idee zijn
geopend, brengt u hulde en wenscht u
een zegenrijke regeering in het belang
van land en volk."
De heeren de .Tong, lid der Tweede
Kamer, en Joh C. Hoos werden lol eere
lid van den bond benoemd
De volgende alg vergadering zal te
Meppel worden gehouden
NED. OFFICIEREN NAAR ALBANIË
De 2e luit. G A. Mallinckrodt van
het le reg. inf. te Assen zal in Januari
naar Albanië verlekken, om tc worden
werkzaam gesteld onder den kolonel W
J. H. de Veer en den majoor L. W. J, K.
Thomson, welke zich aldaar bevinden
voor de oprichting van een gendarmerie
korps.
Reuter seint uil Wallona, dat de voor-
loopige regeering van Albanië zich tot
onze regeering heeft gewend met hel ver
zoek, nog meer officieren uit te zenden
als instructeurs voor de Albanegsche
gendarmerie.
Onze regeering zou ten antwoord gege-
ven hebben, dat nog twaalf officieren
zouden gezonden worden en dat deze
reeds vertrokken waren
Bij ingewonnen inlichtingen is dc N R.
C. gebleken, dat dit laatste zeker onjuist
is; wel moet hel verzoek ontvangen zijn
Bij Kon. besluit:
zijn benoemd tot burgemeester van
Deventer jhr. mr T. A M A. van Humal-
da van Eysinga, burgem. van Wormer-
veer, van Stad en Ambt Vollenhove C
A Besier, burgem. van Giethoorn;
zijn benoemdtot directeur van de R.
H. B. S. te Utrecht dr P van Mourik,
tot lecraar aan de R. H. B. S. te Wage-
ningen J. Spinoza Catella Jessurum uit
Arnhem en te Zwolle A. O. Vleeshouwer
uit Amsterdam,
is op verzoek e. o. verleend aan mr. H
G. Jordens, schoolopziener in het arrond.
Kampen f
is op verzoek e o verleend aan dr. W
Noordenbos als lector aan de R. U. le
Utrecht;
zijn mot 1 Jan. 1914 bevorderd tot
commies der posterijen en lelegraphie
2e kl M II. van der Wolde, T. W. L. M
dc Winter, J. Slingerland, W F. C B
Schmidt, o van Hollhoon, A Polman,
H F. van Beukcring, G. J Kole, J A. J.
Boonslra, .T Rijkeboer, C. van Andel,
mej. A. G. Buysman, A. van Borrcndam.
J P Bronlsema van Eikema, W. A. van
Voorst Vader, J. G. van Runnard, J. Vrij
er, S. G Eman, G Walstra, mej W. M.
Drost en J. W. Schoonman, allen thans
3e klasse.
Uit Middelburg.
Het bureau van den burgerlijken stand
op het Stadhuis alhier zal op de
Kerstdagen en de Nieuwjaarsdag niet
geopend zijn
Uit Walcheren.
Maandagavond werd het nieuwe ver-
eenigingslokaal te Serooskcrke in
gewijd In zijn openingswoord tol de
vele aanwezigen brengt de voorzitter, dc
heer D Muller een woord van dank aan
den aannemer voor de goede aflevering
van 't gebouw, 't Is dan ook eeu flink
lokaal met ongev. 150 zitplaatsen, bene
vens een ruime bestuurskamer.
*üil liet verslag van den secretaris P
de Visser bleek hoeveel moeilijkheden
dc vereeniging heeft te hoven moeten
komen, voor dal het lokaal er eenmaal
stond.
Vastgesteld werd een huishoudelijk re
glement terwijl vroeger reeds rechts
persoonlijkheid door de Vereeniging was
verkregen.
Eerdaags zal de benoeming van een
concierge plaats hebben
Aan de fam Tak, thans in 'L buiten
land vertoevende, zal een dankbetuiging
gezonden Xvorden voor 't gratis afslaan
van een lokaal, toen zij te Serooskerke
woonde
Het nieuwe lokaal voldoet aan eene
beslaande behoeften vooral in een ge
meente als Serooskerke, waar het ver-
eenigingsleven zoo sterk bloeit.
Uit Zuid-Beveland.
Hedenmorgen werd de woning van een
geheel alleenwonende ruim 70jarige we
duwe, mevr. P te G o e s op een latei-
uur dan gewoonlijk nog gesloten gevon
den, wat de opmerkzaamheid der buren
Irok Na dc deur geopend te hebben
werd de vrouw levenloos te bed gevon
den.
In de Maandag gehouden gemeente
raadsvergadering te Waarde waren al
le leden tegenwoordig.
Tot havenmeester werd benoemd de
heer W. van der Weele en lot lid van
het burgerlijk armbestuiu- hel aftredende
lid de heer J J. Mol, tot lid van de
commissie van toezicht over de gasfa
briek „Oosteinde" de heer J J. Mol en
tot zijn plaatsvervanger de heer C. Bal
Ingewilligd werd het verzoek van den
heer M. II. J. Weststrate om met de ge
meente een stukje grond te mogen rui
len
Uit Tholen.
Iledeu overleed te Tholen de heer
J van Elsacker De overledene werd voor
40 jaar benoemd tot deurwaarder, welk
ambt hij nog vervulde. Ook vele jaren
bekleedde hij de kerkelijke betrekking
van ontvanger der Ned Herv. gemeente
aldaar.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor 's-Gravendeel L de
Bruyne te Bunschoten.
Beschuit met muisjes.
Men schrijft ons uit Goes:
Dc N V „Tooneelvereenigiug", directie
lierman Heyermans, gaf Maandagavond
alhier een opvoering van „Beschuit met
Muisjes", met den verklarenden onder
titel „Vrooiijke familiegebeurtenis" in 3
bedrijven, van Herman Heyermans.
Dit tooneelstuk zou eigenlijk moeten
hcelen: „Geen beschuit met Muisjes";
de ironie, de satyrc heeft het alleen den
doopnaam gegeven van Beschuit mot
Muisjes. Want juist omdat er geen be
schuit met muisjes kan gegeven worden,
is de geschiedenis uilgeloopen op een
vrooiijke gebeurlcnis voor de familie Bien
Aimé.
We mcenen over den inhoud van dit
tooneelstuk niet tc moeten uitweiden
Het is door de persbesprekingen, en ook
doordat hel reeds in een tijdschrift ver
scheen, bij velen bekend.
Het stuk is druk, zoo druk, dat het op
den duur den toeschouwer wel moet
gaan vermoeien, die het goed en aan
dachtig volgen blijft.
De heer Henri Brondgeest (Prosper
Bien Aimé) is schier van het begin tot
het eind op de planken en speelde de
druktemaker van je welste; het was in
de branding van ruzie en gekakel, dal hij
zich blijkbaar in zijn element gevoelde,
zoo af en toe was het een rustig oogen-
blik, als hij n 1. achter de coulissen was.
Zijn vlot, filmsnel spel moet bewonde
ring wekken. Wie zal hem dit nadoen?
Als groot contrast van dezen, onstuimi-
gen Bien Aimé was oom Aristide, (Van
Warmelo) die op dood bedaarde, leuke
manier zijn rake, geestige zetten aan hel
adres van Prosper plaatste; een te ver
makelijk mooi type van een overigens
bedilziek manne.tje
Dan komt er in voor een neef Bapliste
(J. v Hoven), die mei oom Prosper het
varkentje probeert schoon te wasschen,
en de erfenis le ontfutselen aan de we
duwe, die door een kreupelen zoon van
laatstgenoemde wordt ingelicht, dal haai
man een ton heeft nagelalen waarvan
zij geen notie had.
Deze op krukken voortstrompelende
knaap, (AIcx Faassenbeeldt het mep-
schelijk sentiment uil, waartoe hier en
daar opzichtige versieringskunst wordt
aangewend niet door den vertolker maar
door den schrijver van het stuk.
Zijn zuster vertoont het erfelijk be
last zijn van vaderszijde, ruzie- en her-
riemalcend; vinnig malcontenl en drei
nend Ilun moeder is een goede ziel, die
als een schip zonder roer door het leven
gaat en louter onder kommando van
manlief staat Betsy van Perk speelde
deze rol karaktervol
Dc grootmoeder was de zooveclste her
ziene en verbeterde uitgave van een be
moeiziek en criant vervelende schoon
moeder, als wij ons niet vergissen was
hel Marie Faassen, doch hel kan ook zijn
Neily de Heer, zooals hel programma
op vriendelijke wijze inlichtte, die deze
rol subliem vervulde.
Ten slotte zij vermeld, dat de rol van
Pollie, de weduwe, naar onze meening
een meesterstuk van compositie en uit
beelding van den schrijver, hierin is dé
hand van een man van buitengewone ta
lenten als dramaturg te zien
En de vertolkster, Henrietle van Kuijk,
gaf forsch, artistiek de wedergave van
deze creatie in het brein van jden
auteur, er was een bewonderingswaar-
dige climax in haar hevig passievol spel,
dal trof door ongerepte natuur.
Zij was van het Vlaamsclie tempera
ment, dal zich ongebonden door elke
conventie openbaart, al is het ook vaak
op stuitende wijze, wat woordenkeus
belreft, voor beschaafde ooren, doch men
voelt in den toon, in de expressie een
hart, een warm gemoed trillen, dat rijk is
aan liefde on diep gevoel.
Mejuffrouw van Kuijk zij hier door ons
de cerepalm aangeboden
Het waren, zooals reeds werd opge
merkt, drukke overdrukke tooneelen, die
het oog voorbij trekken als de films van
een cinema wat het tempo aangaat.
Wie zich eeu ouderwetsche, rustige
kraamvisite had gedroomd, toen hij ten
schouwburgzaal, toog om „Beschuit met-
Muisjes" te gaan zien is door den schrij
ver heerlijk in het ootje genomen, zoo
als dat Heijermans en hij alleen van
onze Nederlandsche tooneelschrijversdat
kan.
De zaal was zoo goed als geheel bezet
door een hoogst dankbaar en voldaan ge
stemd publick, dat hiervan door her
haald warm applaus blijk gaf.
o
Frans Litzinger f
Zondag is te Düsseldorf overleden de
oraloriumzangcr Frans Litzinger, een man
die met zijn weinig krachtig tenorgeluid
zeker nooit een grooten naam zou hebben
verworven, maar die door zijn buiten
gewone voordracht-.gaven tot een van de
besten kon worden gerekend. Zoo in
drukwekkend als hij de zware Evangelist-
partij uit de Passionen van Bach zong,
werd door geen anderen tenor van onzen
lijd nagedaan. We hebben er hier in
Middelburg herhaaldelijk van kunnen ge
nieten.
Hij kwam hier graag, en toen hij hier
de laatste maal was, in 1907, heeft hij
weer diepe bewondering opgemerkt.
Hij is slechts kort ziek geweest, en
is 58 jaar oud geworden
Geslaagd voor derden stuurman
groote vaart de heer N. J Schuring,
leerling van de De Ruyterschool te
Vlissingen
Voor akte Engelsch m. o. B is te
Groningen geslaagd mej. M. A. de Bruijne
van Z i e r i k z e e.
