MllHIELBERGSHHE COIRJIT. ma Dinsdag 2 December. Kameroverzicht. üit Stad en Provincie. Knnst en Wetenschappen. Rechtzaken. 285. 156 Jaargang. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, s per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland trancopp. r2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen. AdvertentiSn voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór ié n uu aan het bureau bezorgd zijn. Advertentiön 26 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Gab oorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1' 1.50elko regel meer 26 cont. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar, de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA 91AB Az., W.Z. Voorbars;wal 266, A mnterdam. t?v 'iece courant behoort een bijvoegsel. RECHTS- OF GELDKWESTIE? Toen de heer Lohman gister in de Tweede Kamer aan het eind van zijn lan ge rede over de verkiezingen ook nog enkele woorden aan het ministerie en daarbij tevens aan den schoolstrijd wijd de, zei hij o.a. „Laat het Kabinet thans dien strijd beëindigen Maar dan moet niet van de rechts- een 'geldkwestie worden gemaakt, en er moet niet komen een commissie om te onderzoeken oï met uitkeeringen de lastige tegenpartij kan worden gepaaid of tevredengesteld "Wat de heer Lobman hier zei vindt ineu, zij l ook in gewijzigden vorm terug in de rechlsche pers, vooral in de katho lieke en "anti-revolutionnaire, in verband mei de ontstemming over de weigering der regeering om de schoolkwestie op te lossen door wijziging van art. 192, en over haar plan om door een commissie té trachten een bevredigenden fiiiancieeleir grondslag te vinden voor de regeling van ons volksonderwijs ■We moeten echter altijdvweer vragen: Wanneer de rechtskwestie van den schoolstrijd nog niet is uitgemaakt, waar om hebt gij hel dan niet gedaau toen ge onder het minislerie-Kuyper en onder het ministerie-Heemskerk er de macht toe had Maar wij beweren dal de rechtskwes tie wèl is uitgemaakt, nl. in 1889, en we kunnen ons daarvoor beroepen op de be weringen van rechts zelf. Toen bij het onderzoek der iwet-Kuyper in 1904 door „sommige leden" werd ge vraagd of dal voorstel niet in strijd was inel de „pacificatie" van 1889, wal werd toen rechts daartegen aangevoerd? Dat in 1889 de rechtskwestie werd be slist. dat de financieele regeling die men toen getroffen had niet bevredigend was gebleken, en dai daarom deze nieuwe voordrach t-Kuy per was opgebouwd ge heel -berustend op de beginselen van de wet-Mackay. En in dien geest is verder gehandeld met alle verdere subsidie-kwesties. Als men van rechts nu vraagt: volko men gelijkheid van openbare en bijzon dere scholen, dan heeft men daarvoor? boven alles op het oog een gelijke subsi die óók uit de gemeentekassen, Dat is eenvoudig niet te ontkennen En opnieuw komt de vraag, waarom hebt gij rechts dan- geen voorstel daartoe gedaan toen gij de macht had? En als dit een rechts- en geen geld kwestie is, waarom hebt ge die rechtsbe slissing dan toen niet uitgelokt? Het was de heer Lobman zelf, die in f1889 de „Pacificatie" schreef. Hij zegt nu, dat hij zich toen illusies maakte, en zich vergiste in de gevoelens der vrijzinnigen. Maar wij mogen dan toch ook wel vra gen of de vrijzinnigen zich niet vergist hebben in de gevoelens van den heer Lobman en zijn medestanders, die aldoor hun eindpunt verder weg stellen, en dan verontwaardigd zijn als de vrijzinnigen, nog durven reppen over verzet. Men wordt rechts erg boos als er be weerd wordt dat (die onderwijskwestie tel kens weer"wordt opgeblazen cn verlengd, louter omdat men er zoo'n mooi propa gandamiddel door heeft. Maar die veronderstelling heeft dan toch werkelijk wel eenigon grond, als «men let op die „pacificalic"erkcnning van 1889, gevolgd door de subsidieerings- voorslellen onder Kuyper en Heemskerk, öu door al wal er nu gevraagd wordt. Tweede Kamer. Zitting van Maandag Alles was tot den grooten strijd gereed, men wist dat hedenmiddag de algemeene beschouwingen over de staatsbegrooting aonden beginnen en wie bedenkt dat dit de eerste gelegenheid voor de officieele leiders der partijen is om ten aanhoore van gansch hel volle hun meening te zeg gen over de gebeurtenissen van Juni, kan begrijpen dal er belangstelling heerschte aan beide zijden van de Kamer. Er was dan ook een zekere ironie in 3e" stem van den voorzitter niet te ontkennen, I toen hij bij de aan-de-orde-stelling dezer algemeene beschouwingen onnoozel weg vroeg of een der leden het woord wensch- te. Er scheen een oogenblik een zekere aarzeling, zoodal de voorzitter zelfs ver wonderd moest vragen of niemand het woord wensclile. Dal bleek geenszins het geval; alteen had men niet verwacht dat reeds dezen eersten middag een der voor naamsle. redevoeringen van rechts zou worden uitgesproken, de lang verwachte redevoering van den Jiecr deSavornin L o h m a n. Er is reden voor dc linkerzijde bovenal om deze rede met groote belangstelling tegemoet te zien. Geen toch die na de ne derlaag in Juni op zoo lelie wijze zijn driften heeft doen losbarsten, op zoo krasse beschuldigende manier tegenover de concentratie cn haai- voormannen is opgetreden als dc redactie van „do Ne derlander", welke men van den invloed van den heer de Savornin Lobman niet geheel vrij mag veronderstellen. Geen van reehls van wien het heette dat zoo alle wrok over de (nederlaag nog was gebleven als bij dezen en geen van rechts ook wien een zoo vurig temperament is ge geven dat een losbarsten in felle en niets ontziende woede moest doen verwachlen. Een redevoering van den heer de Savor- pin Lobman, slaande tegenover een soci aal-democratische groep van zoo groote beleekenis, welker beteekenis liijzeir daar in heeft gebracht, hel was een schouw spel dal na zijn optreden tegen de con centratie met rechtmatige belangstelling erd verwacht. De redevoering van den heer dc Savor nin Lobman is in cliL opzicht een teleur stelling geweest De grieven die hij tegen de concentratie had en die trouwens vrijwel bekend mochten worden veron dersteld, heeft hij geuit, doch ze zijn! slechts een zwakke weerklank geweest van al wat hij onvoorzichtiglijk en onver- dragelijk in zijn blad deed neerschrijven. Er is in geheel zijn rade van af den aan vang dal hij zich verbaasd toonde oven de felheid van den verkiezingsstrijd van dit jaar tot aan het einde waarin hij het heerlijk sociaal-democratisch ideaal ging verheffen ter wille van een politiek suc ces,* een gekunstelde naïviteit, die wer kelijk aan het prestige, dat de afgevaar digde van Goes jaren achtereen in de Ka mer heeft bezeten, geen goed lean doen. Zelden werd door een staatsman in vroe ger jaren zoo streng verkondigd dal slechts zakelijke motieven den doorslag mogen geven, gestreden voor recht en rechtvaardigheid; zelden ook zag men ge weldiger logenstraffen van al dit gepre dikte Een de Savornin Lobman die gaat verheerlijken wal dr Kuyper gedaau heeft; een de Savornin Lobman die nog maals met .kracht en met klem gaat vol houden dat er voor een zekere groep van protestanten motieven zouden kunnen zijn om zich met de katholieken tegen een an dere groep protestanten te verbinden. De rede van den heer de Savornin Lohman was aanvankelijk gehouden op hel thema dal de vrijzinnige gedachte steunt op de revolutie van 1795 en daar door uit den aard der zaak moei ontken nen wat heilig in de gereformeerde leer is. Hij spon dit thema uil ton opzichte van de schoolkwestie en gaf een breed voerig en zuiver geargumenteerd betoog om aau te toonen wat men van rechts wil in de schoolkwestie; er nog eens den nadruk opleggend en dit zeker niet ten onrechte dat van vrijzinnigen kant veel in den rechlschen schoolstrijd ver keerd is voorgesteld, veel ook te streng is tegengegaan; daarbij echter vergeten de, dat de elementen van rechts in wer kelijkheid ook wel zeer zijn veranderd in den loop der jaren. Folie critiek is daarna gevolgd op de wijze waarop de verkiezingsstrijd is gevoerd en natuur lijk is aan verkeerde leuzen de link- sche overwinning toegeschreven. De heer de Savornin Lohman ging zelfs zoover om tegenover de coalitie die toch werke lijk niet een zoo hechten ondergrond heeft om andere politieke verbintenissen te bespotten te stellen de concentratie die slechts een negatief element gemeen zou hebben Vooral sterk stelde de heer de Savornin Lohinan op den voorgrond hoe de overwinning was behaald met medewerking van sociaal-democraten, hoe het eigenlijk geen overwinning was maar een nederlaag jegens dc rechtsche begin selen En merkwaardig was zijne verde diging in dit opzitht van het zeil' steunen der sociaal-democraten, hetwelk gemo tiveerd heette daardoor dal deze partij niet speculeerde op de godsdienstige ge schillen der rechterzijde. Wij hebben van den lieer de Savornin Lohman te dien opzichte wel eens andere toonen gehoord en die minder mild waven tegenover hel sociaal-democratisch optreden. Ten slotte mocht uil de redevoering van den heer de Savornin Lobman blij ken dal hel thans opgetreden Kabinet door hem welkojn wordt geheetcn en door hem wordt geacht hel juiste Kabi net om in dezen toestand ,op te tre den. Hij hoopte dat het zou regeeren naar den eisch des rechts, omdat hel niet meer mogelijk is de bijzondere scho len klein te houden. Daarom ook kwam hij reeds bij voorbaat op legen de in stelling eener commissie die de zaak op de lange baan zou moeten schuiven en pathetisch herhaalde hij wal reeds uit zijn rede doorstraalde dat men aan de Mohammedanen hun godsdienst wil waarborgen, maar deze onthoudt aan een groep van Christenen uit bet eigen land! Hel is wel een merkwaardig sloteffect van een redenaar, die zich durft verzet ten legen valsche leuzen welke door an deren zouden zijn gebruikt 1 Na den heer dé Savornin Lohman was de heer v a n W ij n b e r g. e n aan het woord. Voor dezen spreker is er nu een maal slechts één gevaar in Nederland, het gevaar van de Loge Hij ziet liet overal, hij voelt hel overal en hij grondt daarop bijna alles wal hij te zeggen heelt. Wij hebben dan ook nu pas vernomen waar in hel geheim van de Sinksche overwin ning van dezen zomer is te vinden; dat geheim is te zoeken in hel bezoek ons kort te voren gebracht door den groot meester der Belgische Loge Wanneer men weel dat d.- overige motieven vrij wel op dezelfde hoogte van argumentatie stonden, zal men begrijpen dat de Kamer op deze wijze meerdere vroolijke oogen- blikkcn doorleefde. V. d M. Avondzitling. Hel meest merkwaardige van de avond- zitlingziuing was wei de figuur van.mr. Troelstra op deu voorzitterszetel. En het merkwaardige ervan werd nog verhoogd door hel feit dat hij tweemaal zijn partij genoot Kleerekooper wat in-bond toen deze te uitvoerig over de behandeling van de Russische politieke gevangenen en over de bloedbeschuldiging tegen de Joden sprak. Het was nl. de begrooting van builen- landsohc zaken die in deze avondzitling behandeld werd Er was ditmaal veel be langstelling. De heer Knobel sprak over de verbetering van de positie der diplo matieke ambtenaren; de heeren Anker man, van Doorn, van Leeuwen en Limburg over de houding der regeering tegenover de vredesbeweging; de heer van Nispen (Nijmegen) over hel Oranjeboek, de te rugleiding van minderjarigen uit België en over de suikerconventie, en de heer van Deventer over de ópiumconferentie. En de heer van Leeuwen hield bovendien een betoog van vervormen van een deel van den diploinatieken dienst lot een meer consulaire. kanarievogels in hel Schuttershof op 17, 18 en 151 Januari, en ook een zilveren door den heer J. A. v. d. Kamer, alhier Uit Middelburg. Met ingang van 1 Januari a.s. is be noemd tot controleur bij de plaatselijke belastingen te Leeuwarden de heer B. Nijholt, thans in gelijke betrekking al hier. De heer P. Dumon Tak heeft zich bc- •eid verklaard het cere-voorzitlerschap der ver Uit het Volle—Voor het Volle a I- hier te aanvaarden. Door de verecniging van vóór de wet van 1909 gepensionneerde militairen, be neden den rang van officier, van leger, marine en koloniën, afdeeling Middel burg, is in een bestuursvergadering be sloten tot uitkeering van 30 gulden aan ieder der 10 rechthebbenden Deze toelage werd mogelijk gemaald door den steun uit velerlei richting, waarvoor het bestuur zich. blijft aanbe velen lot leniging van den nood, waarin zich een groot aantal weduwen en wee zen van oud-militairen bevinden. Door den Commissaris der Koningin alhier is een zilveren medaille ge schonken voor de a.s. tentoonstelling van Uit V11 s s i n g e a. In de zaal. van tien heer Buning te V1 i s s i n g e n werd Zaterdagavond een uitvoering gegeven door hel Spoorweg- mannenkoor Vlissingen S. S. uitsluitend toegankelijk voor spoorwegpersoneel met hunne gezinnen. De zaal was geheel met spoorwegpersoneel gevuld. Het programma beslaande [uit een veer tiental zang en muzieknummers, werd op zeer verdienstelijke wijze uitgevoerd. De solo-viool en solo-zangnummers vielen bijzonder in den smaak Een hartelijk ap plaus klonk na ieder stuk. De heer Goekoop Ingenieur der Staats spoor bood een lauwerkrans aan, waar voor dc lieer Visser, directeur vau hel mannenkoor vriendelijk dank zégde. Eenige komische voordrachten werden "zeer ten gcuoege van de aanwezigen uitgevoerd Een gezellig bal besloot den avond. Gisterenavond werd door hel muziek korps „Vooruitgang is ons Streven" le S o u burg aan haar nieuw benoemden directeur den heer Audi*. Geijsen te Vlis singen eene serenade gebracht. Uit Walcheren. Maandagmiddag hield dc raad van Nieuw en St Jo os land een open bare vergadering waarin alle leden Le- genwoordig waren. Van Ged. Stalen was bericht ingekomen, dat de Minister van binnen zaken bereid is ie bevorderen dal aau deze gemeente, boven de gewone bijdrage, - cn bedrag vail f 6500 worde verleend, in de te betalen som voor den bouw van een nieuwe school- Hoe wel. de raad het betreurde dal ZEx. niet mee kon gaan met het advies van Ged. Staten welke f 7500 wilde geven werd toch besloten liet buitengewone subsidiebedrag te aanvaarden. Tegen de in de vorige vergadering door den raad vastgestelde verordening, inzake de pcnsionncering der gemeente ambtenaren hadden Ged. Staten bezwa ren geopperd. De uitzondering daarin ge maakt voor enkele ambtenaren, werd als nu vervangen door de bepaling dat elke ambtenaar wiens jaarwedde voor één betrekking minder is dan f 500 geen pen sioensbijdrage moet betalen voor wedu wen en weezenpensioen. Aan het ver langen van Ged. Stalen om de ambtena ren hoogstens 4 o/u in totaal le laten betalen, meende de raad niet te kunnen voldoen met hel oog op de financiën der gemeente. Alleen de burgemeester was er voor. Uit Zuid-Beveland. In de Zaterdag te Baarland gehou den raadsvergadering werd lot lid van hel Burgert Arnib. herbenoemd de heer den Herder, tot leider der commissie tot wering van schoolverzuim de heeren S dc Leeuw, P. Bruggeman Weer aan dc orde komt de pensioen regeling der gemeenteambtenaren, daar op de vergadering van 3 October alle drie de voorstellen werden verworpen. De lieer Van Damme stelt voor te verhalen op de tegenwoordige ambte naren 2 o/u voor eigen pensioen en 4 o/0 voor weduwen- en weezenpensioen. Het voorstel wordt (met 4 legen 3 stemmen verworpen Tegen stemden Mol, vim Win- gen, Remijn en burg. Bruggeman, De heer Schout maakt het voorstel om 2 o/o voor eigen pensioen 2 voor wed en wcez. pens. en 1 «/u op de vrouwelijke ambtenaren te verhalen Dit geldt alleen de tegenwoordige ambtenaren, op de toekomstige ambt. zal het maximum, dat de wet toelaat verhaald wordeu. Dit voorstel wordt aangenomen met 4 tegen 3 stemmen. Tegen slemden vanWingen, dc Jonge en Mol. De heer dc Jonge maakt eenige opmer kingen op de voorwaarden der havenver- pachling. Hij wil, dat beier zorg zal wor den gedragen voor de Traven Daarna sluiting Uit Schouwen-Duiveland. In den loop der vorige week werd te Bruinisse een circulaire verspreid om Zaterdag door het uitsteken der vlag den dag van hel terugkeeren van den Oranje vorst te herdenken Behalve van het genieentehuis en burgemeeslerswoning woei van slechts enkele particuliere wo ningen onze driekleur Slechts de kinde ren hielden optochten met vlaggen en trommels en daarmee was alles afgeloo- pen. Wel is in den loop van den zomer getracht eeii feestcommissie bijeen le krij gen maar door de ernstige kwaal, gebrek aan geld, is klaar niets van gekomen. Dooi den storm van twee jaar geleden, ver keert de gemeentekas nog in zoo'n deso,- laten toestand dal die voor feesten geen geld uil kan koeren en daar liet met de mosselhandel nog steeds slapjes gaat, kon er van particuliere zijde ook niets van komen 8 December is bier de eigenlijke dag onzer verlossing. Den zevenden werden door twee schippers van hier een Wol- fert Jumelet en een Jakob Oklcersc met een zekere Martinus Heere uit Zierikzee per roeiboot de brieven van* overgave naar de Engelsche vloot gebracht die on der Colijnsplaat voor anker lag met dit gevolg dal de Engelsclieu den 8slcn De cember Zierikzee binnentrokken en ook Schouwen-Duiveland van de Fransclic ovcrlieersching verlost was. O Uit Zeeuwsch Vlaanderen O. D. Maandagavond brak door onbekende oorzaak brand uit in de schuur van den landbouwer Pr. v. W. te Koewacht De groote schuur brandde tol den grond af; een partij ongedorschte haver en tar we verbrandde medehet vee en de var kens konden gered worden, slechts een paar kippen vonden hun dood in de vlammen Verzekering dekt de schade. Uit blanke steden onder blauwe tucht, door Louis Couperus bij L. J Veen, Amsterdam. Blank en blauw is de omslag van dit kostelijk boek. De tekstpagina's zijn in een eenvoudig oranje-kader gevat en lusschen de verschillende beschrijvingen staan afbeeldingen van de behandelde kunstwerken Couperus is aan het woord. Men heeft dus geen dorre, kunsthistorische beschou wingen te wachten. Beminnelijk causeur, hartstochtelijk minnaar van wat een schoon verleden voor zijn kunslenaars- erbeelding oproept, vlot zich verplaat send toerist en flaneur, toont hij zich in dergelijk werk wel op zijn best. In Italië toch is hij, die eens bekende zich Ita liaan te voelen, ofschoon verliefd en ge hecht aan Holland's laai, in zijn clement. En van Italië uitsluitend vertelt hij. In „Het Vaderland" zijn deze meeste vertellingen verschenen. Zeker, ze heb ben alle betrekking op voorwerpen van kunst, en de beschrijvingen daarvan, zoo wel vim middeleeuwsclie schilderingen als klassiek beeldhouwwerk, worden door afbeeldingen verlevendigd, welke uiteraard hun, die deze in liet dagblad lazen, onthouden bleven, nochtans vindt men in dit boek den geheelen, ingewik- kelden mensch terug, die Couperus in onze litteratuur gebleken is gretig en bekoorlijk verteller van wal daar in 't Zuiden zijn blik boeide, zijn zinnen betooverde (wie leeft zoo in de klassieke mythologie als hij?), maar tevens, arge loos en openhartig, den lezer onderhou dend over details van zijn tocht, die eerst van belang worden, omdat hij ze beleefde en weer oververtelt Het nieuwe Kantongerechtgebouw al- h i e r aau de Balans mag een hecle ver betering genoemd worden. Was de be huizing tol nu toe in het gerechtsge bouw aan het Hofplein maar primitief, thans is hiervan geen sprake meer Rechts van den ingang is de zittingszaal, die er waarlijk keurig uitziet Het geheel is 'wit geschilderd, terwijl de wanden be dekt zijn met door vergulde lijsten afgezet behangsel Gelukkig is hu ook gezorgd voor voldoende zitplaatsen voor de ge tuigen Tegenover de zittingszaal is een flinke wachtkamer Boven zijn de bureaux van den ambte naar van liet O M. en den griffier Het zijn allen ruime flinke kamers, die levens overvloedig licht van buiten ontvangen. Ook de conciergc-woning is ruim en gemakkelijk ingericht. Nog was lieden niet alles op orde doch morgen zal men er toch wel mee klaar- J komen Zooals we gisteren reeds meld- den zal Donderdag de officieele over- dracht plaats hebben. j Door de gemeentepolitie te Vlis- 6 i n g e n is procesverbaal opgemaakt te-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1913 | | pagina 1