4 86Jaargang.
Woensdag
26 November.
Kameroverzicht.
BINNENLAND.
Pit Stad en Provincie.
'280
|*H
middelbiirgnchecourant
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland tranco pp. i 2
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor hot eerstvolgende nummer moeten des middags vóér één uur
aan bet bureau bezorgd zijn.
Advertentiën A 20 cent per rogel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50 elke regel mee:
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën ea reclames, niet afkomstig uit Z'ééland, belreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. BE EA HAK Az., A.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Dit nummer bestaat uit twee bladen,
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Kalm en bedaard al^of niet reeds het
einde van November nadert en het met
het oog op den beschikbaren tijd zeer
noodig wordt dat de Kamer zich in dc
algemeene beschouwingen der Nederland-
sche Staatsbegrooting gaat hegeven, wor
den de hoofdstukken der Koloniale be
groot ing afgewerkt. Het wil zelfs voor-
komcn dat deze beschouwingen dit jaar
uitvoeriger zijn dan eenig jaar tevoren
en hoewel geenszins het gewicht wordt
ontkend van de gemaakte opmerkingen,
evenmin de noodzakelijkheid wordt ge
loochend om op de voormelde punten dc
aandacht te vestigen, mag toch bijna wor
den gevraagd of niet iets geringer uit- J
voerigheid somtijds wenschelijk zou zijn.
De voorzitter grijpt elke gelegenheid aan
om tot bekorting mede te werken, her
innerde bij meer dan één hoofdstuk aan
dc punb-n die reeds bij de algemeene
beschouwingen ter sprake zijn gekomen,
en herinnerde er tevens den leden aan,
welke opmerkingen in liet voorloopig ver
slag zijn voorbereid en dus bij de open
bare discussie opnieuw ter sprake kun
nen komen Misschien helpt dit iels;
veel is het echter niet, want uitvoerig
zijn de beraadslagingen en uitvoerig is
steeds het antwoord van den minister.
De dag van heden begon toet een bree-
de discussie over liet amendement van
den heer Bogaardt, bedoelende de in
voering der opium-regie in die gedeelten
van Amboiua en Ternate, waar zij uog
niet is ingevoerd en eveneens in Zuid-
Guinea, voorloopig uit te stellen De
voorsteller verwonderde zich over hel
feit dat de regeering op deze wijze het
gebied der opium-regie wilde uitbreiden;
had daarbij de heeren Scheurer en
van Bylaud achter zich De Minis
ter echter, erkennende dat ook hij in
het begin over (lit van uil Indië lot
hem gekomen voorstel verwonderd was
geweest, zette daartegenover uileen, hoe
noodzakelijk deze uitbreiding der regie
was; hoe zij zou werken in streken die
weliswaar vrij heeten van opium, doch
het daarom allerminst waren en hoe
op deze wijze veel beter dc smokkel
handel zou kunnen worden tegengegaan
Tenslotte behaalde de heer Bogaardt de
overwinning; de Minister, de stemming
der Kamer reeds kennende, nam 't amen
dement over, al achtte hij de zaak niet
in principe uitgemaakt.
Anders ging het met het amendement
van denzelfden afgevaardigde om den
post der verlofs- en non-activiteits trac-
tementen zoodanig te beperken, dat de
voorgestelde verhoogingen der pensioen
bijdragen van de kapiteins en de majoors
van het Indisch leger niet zouden kunnen
worden toegestaan. De heer van De
venter had daartegen bezwaar; ook de
MinistcV verdedigde warm den post en
deed uitkomen dat dc militairen niet zoo
"m goede positie verkeerden als de heer
Bogaardt wel meende.
De meest interessante besprekingen
sponnen zich rondom de opleiding der
Indische bestuursambtenaren, waaraan
Prof Heer e, s een uitvoerig woord
wijdde, er daarbij op wijzende dal twee
ërlei moet worden betracht, het verkrij
gen van meerdere en van betere krach
ten, en het wekken van meer belangstel
ling voor Indië. In dit verband waar
schuwde de heer Fock er tegen om
nu alweer de opleiding der Indische be
stuursambtenaren te wijzigen; hel was
met deze opleiding toch reeds een
lijdensgeschiedenis geweest en men
moest dienaangaande voorzichtig zijn
Vooral achtte hij het gevaarlijk om de
opleiding voor civiel-gezaghebber te doen
plaats hebben gelijk dit thans wordt
voorgesteld; men zou daarmede verkrijg
gen dat jongelui van 18 jaar als studen
ten te Batavia rondloopen De Mini s-
t e r merkte op dat dit geenzins zijn voor
nemen was en ontwikkelde verder zijn
plannen die vooral bedoelen personen,
die reeds eenige jaren dienst hebben in
Indiê aan de op te richten school kennis
van administratie en het Indische recht
bij' te brengen.
Bij de afdeeling der politie bepleitte
de heer Van Raalte eenereorganisa
tie dier politie en de heer iMende lseen
betere verhouding tusschen de politie
in het belang der justitiabelen De Mi
nister de noodzakelijkheid eener re
organisatie niet ontkennende, vestigde er
intusschen de aandacht op d&U-er ver
schil is tusschen de dessa-politie en de
staatspolitie, waarmede wel rekening
dient te worden gehouden
Bij de afdeeling onderwijs en eere-
dïenst bracht de heer Van Deventer
hot vakonderwijs ter sprake en uitte dien
aangaande ook ten opzichte van de ont
wikkeling in de richting van het univer
sitair onderwijs verschillende wenschen
De heer,Gerhard wees op de enorme
afschrijving van leerlingen en haalde de
cijfers aan die toonen dal op de dessa-
scholen sleehls 3 °/o der kinderen dc
school geheel bezoekt; op de inlandsche
scholen slechts ltyg o/o.
Dc heer Ketelaar kwam op voor
hetere opleiding der onderwijzers en he
ler salarieering. De M i n i s te r bleek
evenals op andere punten niet nu
reeds te ruim met toezeggingen voor
den dag te willen komen, gaf in
tusschen den heer Ketelaar wel te ver
staan dat deze thans geen positieve voor
stellen van den Minister moet verlengen.
Dit temeer niet omdat het groote gebrek
aan onderwijzers afneemt zoodat ook de
heer Ter Laan moest erkennen dal er
meer samenwerking tusschen de Indi
sche en Nederlandsche regeering komt
bij de uitzending van onderwijzers liet
dessa-schoolonderwijs heeft de volledige
aandacht van den Minister, die er op
wees dat men hierdoor heeft willen te-
gemoet komen aan hel gemis van een
eenvoudige volksschool; voorloopig zag
de Minister geen heil in uilbreiding van
dit dessa-schoolonderwijs, want hij blijft
meenen dat het einddoel moet zijn een
voorbereidende school Een kweekschool
voor onderwijzers in Indiê wordt over
wogen en als de heer Ketelaar vraagt om
daarbij voeling te houden met hel Ned
Indisch Onderwijzersgenootschap dan
geeft de Minister gaarne een toezegging
in die richting
Met een heen en weer spreken over
de noodzakelijkheid al dan niet van de
bekende oprichting eener H. B. S te
Bandoeng, de vierde die dan in Indié
zou komen, welke door den heer Boo-
gaardt werd besLreden, eindigde de
middag. Morgen ochtend gaan we weer
verder.
V. d, M.
bladen veel ontstemming gewekt, wat ook
wel te begrijpen was na de bekende
motie van dc katholieke Kamerclub, die
daarin haar medewerking aan de kies-
rechthervorniing afhankelijk stelde van de
wijziging van liet onderwijsartikel in de
Grondwet. In Tijd, -Maasbode, Residentie
bode en Gelderlander wordt die houding
der regeer ing eenstemmig veroordeeld.
Merkwaardig echter tegenover die hou
ding van dc meeste katholieke bladen,
die hier geheel met de Standaard-advie
zen meegaan, is het oordeel van „De Ne
derlander", die in een hoofdartikel in
zijn jongste nummer het verloop van de
non-possumus-politiek van 1886 in herin
nering brengt, bestreden door de toen
malige voormannen van de anli-re.v. Ka
merclub (Mackay eii Lobman maar door
gezet door de meerderheid, en uitloo
pend op de Kamerontbinding die de rech
terzijde in dc minderheid bracht en haar
invloed voor een groot deel deed inboe
ten.
„De toenmalige non-possumus po
litiek, zoo zegt „De Nederlander", is
voor de anti-reyphitionaïre partij een
mislukking geworden, doordal zij te
vroeg baar tactiek had blootgelegd.
Wij vermoeden, gaal het blad voort,
dat de Christelijk-IIistorische Kamer
club wel niet in hetzelfde euvel zal
vervallen, cn ook wij zeiven lalen
ons niet in niet de politieke advie
zen, die wij ook thans omtrent dit
punt in sommige rechtsclie organen
aantreffen. Wij hebben genoeg ver-
irouwen in het inzicht onzer Kamer
club, om aan haar het oordeel over
te laten over de vraag, hoe haar tak-
liek in te rtchtenj indien soms de.
Regeering of de linksdie partijen <Ie
herziening van het onderwijsartikel
los willen maken van die van liet
Kieswetartikel
TWEEDE KAMER.
Voorloopig verslag marine
Verschenen is het afdeclingsverslag
over de begrooling Aan marine.
liet belangrijkst daarin zijn wel de
zeer uitvoerige beschouwingen omtrent
den toestand van liet personeel, die dit
maal vooral in tweeërlei opzicht ter spra
ke kwam: lo. de houding welke de regee-
riug tegenover het vereenigingsleven
meent te moeten innemen; 2o. het ver
laten van den dienst.
Daar deze beschouwingen zeer waar
schijnlijk in de Kamer herhaald zullen
worden, en de mecning van den minister
voor '1 oogeitblik belangrijker is, zullen
we ons nu tot deze korte aanduiding be
palen.
Voorts vermelden we nog dat er te
leurstelling werd uitgesproken over liet
contracteeren met „De Vulcanwcrke" te
Stettin voor het bouwen van vier 300-tons
torpedoboolen
Al moge het waai- zijn, dat het hier
geldt een proef met een soort voorlbewe-
giugswerkluigen, waaromtrent in Neder
land lot nu toe geen ervaring werd op
gedaan, was daarin geen reilen gelegen
om zich tol liet buitenland te wenden,
daar ongetwijfeld in Nederland scheeps
werven waren te vinden, die zich, in
verbinding stellende met buitenlandsche
firma's welke op dit gebied ervaring heb
ben, met den bouw konden belasten en
volledigen waarborg voor de goede afwer
king en oplevering zouden geven.
Voorts werd gevraagd of ten aanzien
van de torpedobooten met zuigermachi
nes, die bij dc maatschappij „dc Schelde"
en te Feyenoord zullen worden aange
bouwd, andere groote scheepswerven in
de gelegenheid waren gesteld mede te
dingen naar de levering.
NON-POSSUMUS.
De zeer besliste afwijzing door de Re
geering in baar Memorie van Antwoord
op de algemeene beschouwingen, gege
ven van liet denkbeeld om de kiesrecht
kwestie samen te koppelen met de on
derwijskwestie, heeft vooral in katholieke
Uit Middelburg.
Naar aanleiding van geruchten over
het doen van opmelingcn ten behoeve
van een uitbreiding van het net der
stoomtram Walcheren van Domburg
langs Oostkapelle, Serooskerke, Vrouwe
polder naar Veere, kunnen we het vol-
volgende meededen
Ingevolge een opdracht van de al
gemeene vergadering der bedoelde tram
wegmaatschappij wordt de mogelijkheid
onderzocht van een verbinding van Dom
burg over Oostkapelle en Serooskerke
naar Middelburg. Van Vrouwepolder en
Veere was geen sprake. De plannen zijn
nog in een begin van voorbereiding.
Omtrent dc richting van de lijn van
St. Laurens door of om Middelburg
naar het begin van de lijn aan het kanaal
alhier is nog niet vastgesteld.
Opmetingen zijn nog niet gedaan,
maar zullen wel gedaan worden, daar (een
volledig plan aan de algemeene vergade
ring zal worden voorgelegd
Of er tot exploitatie zal worden over
gegaan, zal natuurlijk veel afhangen van
de vraag of er voldoend kapitaal voor
deze lijn verkregen zal worden
De armenraad te Middelb urg heeft
aan de instellingen van weldadigheid al
hier en aan allen, die in haren arbeid
belang stellen per circulaire meegedeeld
dal zijn bureau is ingericht en gereed
om van voorlichting en advies te
kunnen dienen. Men kan zich om te Wor
den ingelicht omtrent personen en ge
zinnen lot den Armenraad wenden en
daar volgens de wet, de instellingen van
weldadigheid, de werkgevers en de in
stellingen, belast met wettelijke verze-
ring, verplicht zijn den Armenraad de ge-
wenschte inlichtingen te verschaffen, mag
men vertrouwen, dat de gegevens, door
den Armenraad versterkt, volledig en be
trouwbaar zijn.
Opdat deze taak gemakkelijk en tot
aller voldoening vervuld worde, ver
zoekt de Armenraad aan de besturen van
de Instellingen van weldadigheid
lo. om alle verzoeken om inlichtin
gen zoo spoedig mogelijk te willen be
antwoorden
2o. om aan het bureau te willen toe
zenden enkele exemplaren van hunne
statuten of reglementen, van de laatste
jaarverslagen en van de Wijkvcrdeelingen,
naamlijsten en formulieren bij hen in
gebruik
Het bureau is voorloopig gevestigd
Dam N.Z. F 97 en is elkfcn werkdag
werkdag geopend van $es voormiddags
10 tot des namiddags 12.30 uren.
De St. Ct. van beden bevat in een bij
voegsel (no. 3550) de akte van oprichting
en de statuten van de coöperatieve ver-
eeniging tot het oprichten en drijven
eener ijsfabriek „Walcheren" te M i ri
de 1 b u r g.
Een avoiiQ naar Solser en Hesse betee-
kent nog steeds eenige uren van onge
dwongen lach. Solser ais vrouw uit
"t volk gisteren was ze ouvreuse van
den schouwburg en Hesse controleur -
blijft onovertroffen, waarbij zijn sappig
Amsterdamsch accent niet weinig mee
werkt Hun liedjes zijn steeds grappig
zonder schuin te zijn en de voordracht
moge niet fijn zijn, zij blijft steeds sma
kelijk. De liedjes van mevr Tlesse-Slau-
derof zijn geestiger dan die van de 1001
soubretten oie het Nederiandsch variété
onveilig maken en haar voordracht is in
nemend van eenvoudigheid.
Verder zijn bij dit gezelschap nog Mary
Beekman en Jacq. Sluylers, die samen
Jonge-Jannen, d. w.z. zij is hel onberis
pelijk uitgebeelde oertype van het be
driegende mainleneetje, dat om te stelen
zoo lief is en hij toont zich in 6 ver
schillende rollen een watervlug karakter
grimeur en een zeer verdienstelijk acteur
Het is jammer nat het stukje, „Wraak"
getiteld, vair zoo geringe waarde is, bei
der spel is beter waard. Mevr Hesse is
hierin nog een zeer verdienstelijke „Pijp-
sche" kamerverhuurster. Men kan zien
dat dit ensemble leeft en streeft met
onze hoofdstad.
Tezamen voeren bovengenoemde artis-
ten nog een tweetal kluchten op, die aan
het, voor Nederland blijkbaar onontwijk
bare. euvel mank gaau van niets om het
lijf te hebben.
Men lacht echter, cn is dal in ons niet
overmatig vroolijk stadje niet veel waard
De meerderheid van 't Middelburgscli
publiek zegt neen, en heeft ongelijk.
Uit Walcheren.
In de Maandag gehouden gemeente
raadszitting van Arnemuiden werd
met algemeene stemmen tot onderwijzer
benoemd de heer W. R. van der Linden
te Rotterdam Voorts werd in beliande-
genomen een schrijven van Ged
Staten in zake de pensionneering der
gemeente-ambtenaren, waaruit blijkt dal
deze geen genoegen nemen met het door
den raad op 3 Nov. j.I. genomen besluit
Na een levendige discussie vond de raad
echter geen termen op dit besluit terug
te komen
Bij de behandeling van een verzoek
schrift van den kerkeraad der Ger. ge
meente om tegemoetkoming in de kósten
van een herstel der schutting van den
Pastorie-tuin werd ten slotte met 5 te
gen 2 stemmen besloten een vergoeding
10 cent per strekkende M. te verleenen
Een voorstel om 1 Jan. a s. een aanvang
te maken met den aanleg der nieuwe be
graafplaats werd met algemeene stemmen
aangenomen
Dinsdagnamiddag vergaderde de ge
meenteraad van Vrouwepolder. Af
wezig was de heer F. Dekker Fz„ mei
kennisgeving.
Aan C. Baaijens en A. van Lange velde j met 6 stemmen; de heer C. T. Dieleman
werd gedeeltelijke ontheffing van hunnen verkreeg 4 stemmen, terwijl op den heer
aanslag in den hoofdelijken omslag ver-Ij. M. Oggel 1 stem was uitgebracht. In-
leend wegens vertrek uit dc gemeente. diensttreding 1 Jan 1914. Op de aanbe-
lu verband met het bekende schrijven velingslijst waren geplaatst de heeren A
betreffende pensionneering der gemeen-Ij. Hol en C T. Dieleman
te ambtenaren, werd op voorstel van de I
meerderheid van B. en Wop grond, Maahdag is te Hulst op 40-jarigen
dat de draagkracht der gemeente hetleeftijd overleden de heer Jos van Waes-
niel toelaat, met algemeene stemmen be- berghe, bekend als lid van de firma Ls
sloten, het in de vorige vergadering ge-1 v. Waesbergbe-Janssens. en bovendien
nomen, besluit te handhaven, namelijk,1 ook door zijn ijverige deelneming in het
de inkoopsommen voor rekening der ge- j openbaar leven, vooral in het kalho-
meenle te nemen, uitgezonderd die van lieke vereenigingsleven.
den burgemeester en den gemeentegnees- Van 1903 tol 1910 was hij lid van
heer, en de bijdragen voor eigen pensi-de Prov Staten. Van tal van katholieke
oen en^ voor weduwen- en weezenfonds,vereenigingen was hij bestuurslid en vaak
respectievelijk 3 pet. en 5 pet. op de ge- i mede-oprichter Voorts was hij secreta-
meenteambtenaren te verhalen. I ris vau de Gezondheidscommissie, lid
ovan de commissie voor de visscherij op
Uit Zuid-Beveland. j de Zeeuwsche. stroomen, en was hij
Bij beschikking van den minister van commissaris van verschillende handels-
waterstaat is bepaald, dat de verplaatsingonderneminen.
van den ingenieur van den Rijkswater-! Reeds geruimen lijd leed hij aan een
slaat 2de klasse V. J. P. de Blocq van j kwaal; maar toch is die eerst enkele da-
Kuffeler, van Hoorn naar Goes, zal in- gen zoo verergerd dat men een ernsligen
vergadering een dertigjarige annuiteits-
leening groot f 7000, aan te gaan met
de Maatschappij voor Gcmeentecrediet,
tegen de annuïteit van 6,33 °o.
Ten aanzien van de pensioenen der
gemeenteambtenaren werd besloten te
handhaven liet besluit in de vorige ver
gadering genomen (hetwelk door Ged. St.
niet was goedgekeurd dus om het maxi
mum te verhalen op dc ambtenaren, wat
de wet toestaat
De begrooting voor 1911 werd daarom
gewijzigd vastgesteld in ontvang en uit
gaaf op f 23.578 12j/2.
In den nacht van Zondag op Maandag
wenlen onder Hoedekcnskcrkeop
verschillende plaatsen konijnen ont
vreemd De rijkspolitie stelde in overleg
met de gemeentepolitie terstond een uit
voerig onderzoek in, hetwelk lot resul
taat had, dal men de konijnen terug
vond bij een koopman in konijnen te Goes.
In hel voorloopig verslag van het on
derzoek der Marinebegrooting in de af
deel ingen der Tweede Kamer wordt de
klacht vermeid dat het kanaal van
Zuid-Beveland ook gebruikt wordt
door monitors die de scheepvaart komen
belemmeren door vastraken en schade
veroorzaken door aanvaringen tegen
bruggen.
Uit Tholen.
Vanwege de afdeeling' Tholen van
den Bond voor vrouwenkiesrecht zal
door den heer mr. J. A. de Jong, griffier
van het kantongerecht, een cursus van
eenige avonden gegeven worden in
staatsinrichting.
Van die afdeeling gaal dezen winter,
evenals den vorigen, een kookcursus uit
-o
Uit Zeeuwsch Vlaanderen O. D
Door eenige dames en heeren die me
degewerkt hebben aan het uitvoeren cfer
feestcantate, Ier gelegenheid van het on
af liankelijkheidsf eest te N e u z e n is het
initiatief genomen tol het oprichten
eener neutrale gemengde zangvereeniging
Dinsdagavond is eene vergadering gehou-
waarin tol de oprichting werd besloten
Ongeveer 35 leden traden toe- Tot di
recteur werd benoemd de heer Joh
Bierlé. De vereeniging zal den naam voe
ren van „Ter Nouzensch Gemengd koor"
In de Dinsdag te Axel gehouden vol
tallige raadszitting werd een verzoek van
den heer J. den Hamer c. a. om gedu
rende de wintermaanden gebruik te mo
gen malcen van een lokaal der o. 1. school
gerenvoyieerd naar B. en W. om advies.
Met algem. stemmen werd goedgekeurd
een wijziging in de begrooting der gas
fabriek voor 1913, en werd gunstig be
schikt op het verzoekschrift van de 7.
L. M om dc veemarkten in April en
September op te heffen. Een voorstel
tot het aanleggen van een telefoon naar
de woning van den burgemeester werd
aangenomen met algemeene stemmen Tot
li<l der commissie tot wering van school
verzuim werd benoemd de heer A J.
Hol, onderwijzer aan de o. 1 school,
gaan 1 Mei 1914 in plaats van 1 Febru
ari 1914, cn dat de ingenieur van den
Rijkswaterstaat 3de klasse J. A. Ringers
tot 1 Mei 1914 in plaats van tot 1 Fe
bruari 1914 wordt belast met de waar
neming van den dienst van arrondisse-
afloop kon vreezen.
De uitvaartdienst, gevolgd door deter
aarde bestelling, zal plaats hebben mor
gen Donderdag te 10 urn'
Zondag en Maandag j 1. werd te P h i-
ments-inginicur in het arrondissement <T i p p i n e door de fanfare „Willen is Kun-
Goes van de 11de directie, nen" een tooneeluitvoering gegeven Het
I programma werd goed afgespeeld. Voor-
De Raad der gemeente Wolfaarts-jöl hel blijspel „Een .uurtje Wonderdokter"
dijk besloot in de Maandag gehouden viel bij het publiek in den smaak Dit is
