MIDDKLBlItfiSCHK COURANT
iw Jairgui.
1913
Donderdag
'20 November.
Kameroverzicht.
Dtt Stad en Provincie.
Kerknieüws.
Knust en Wetenschappen.
r 27s.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland lraneo|pp.)iJ"2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiün bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middags voér een uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën 2® cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels t' 1.60; elke regel meer
29 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen
Tot de plaatsing van advertenfcitfn en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemee» Advertentie-Bare»»
A. DE liA KAB Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Ög deze courant behoort een bgvoegsêl.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag
Voorzooverre er in ons Parlement van
succes te spreken valt, viel er heden een
te boeken
Het optreden van den Minister van
Koloniën, gisteren ietwat scherp in
gezet, is een succes geworden, èn door
den toon waarin hij sprak èn door het
zelfbewustzijn, dal in zijne beloften door
straalde Zijn stem mag iels eentonigs
hebben, zijn korte en logische betoog
trant blijft boeien. Er was belangstelling
heel deze rede door; er was cenig wel
gemeend applaus bij de peroratie En
in de replieken kwam reeds uu de heer
Bogaardt vertrouwen in dezen Minister
betuigen; zijn verdraagzaamheid prijzen
kwam de heer Vliegen het voor de In
dische Partij opnemen op eene zoodanige
zachte wijze dat hij zich van de aange
kondigde motie vrij gemakkelijk zal kun
nen losmaken.
In een der loges zal de heer De
Waal Mate fijt en volgde de redevoering
van zijn opvolger En tol hem, die ijve
rig en trouw zijn zware taak heeft be
hartigd, moet het toch wel zijn doorge
drongen, hoeveel sterker een koloniaal
bewindsman staat, die Indië kent, over
het land en zijne bewoners een eigen
oordeel kan vellen!
Minister Pleyte heeft zich een onpar
tijdig en tactvol Minister getoond. Deed
hij gisteren het licht vallen op het con
tra in de Sarikat Islam, heden bracht hij
haar goeden invloed naar voren, zonder
haar daarom op te hemelen als de heer
Bogaardt dit in eerste instantie deed
De> Minister verheugde zich over doel en
streven der S. I.wenschte niets liever
dan dat ze zou slagen in haar pogen om
den inlander op te heffen, maai- wees
er op hoe de Gouverneur-Generaal recht
had haar aan banden te leggen toen haar
slechte organisatie tot buitensporigheden
leidde De Minister vereenigde zich ge
heel met. de wijze van beleid van den
heer Idenburg; er werd gewaakt zonder
aan de S I. de gelegenheid voor een eerr
lijk© proef te onthouden. En zoo zal
blijven geschieden in de naaste toekomst,
waarvan men de resultaten zal moeten af
wachten
Geheel iets anders is het met de Indi
sche Partij, geïncarneerd in den persoon
van Douwes Dekker. Ook in haar optreden
evenmin als in dat van de S I. schuilt iels
nieuws; de Minister bracht de geschiet
denis der Kolonie in herinnering om aan
te toonen hoezeer reeds vroeger de leuze
van Indië voor de Indiërs had weerklonk
ken De Minister schetste den persoon
van D. D. gelijk deze zich voordeed;
overdreven verheerlijkend het Oosten,
overdreven neerhalend het Westen. De
Minister smaalde niet op hem, legde hem
geen bijbedoelingen ten laste; achtte hem
in deze omstandigheden en deze omge
ving gevaarlijk. Van zijn invloed maakte
hij misbruik en dat diende gekeerd. De
Indische Partij toonde een opstandig ka
rakter niettegenstaande ze in schijn be
reid bleek hare statuten te wijzigen; om
erger te voorkomen diende gebruik ge
maakt van een dier exorbitante rechten,
die men in elk land in moeilijke omstan
digheden ter beschikking heeft
Uitvoerig ging de Minister op de in-
terneering in. Ze is niet bedoeld als
een straf zonder einde, als een middel
om de beide inlandsche leiders uit hun
land te verbannen Doel is slechts om
deze leiders in zichzelven gelegenheid
te geven tot uiting te komen. De heer
Vliegen riep des Ministers clementie in.
de Minister was daarvoor niet doof, maar
ook dan alleen wanneer een woord,
rechtstreeks tot den Minister gericht,
hem waarborgen gaf dat liij met recht
clementie van den G-G kon vragen En
de Minister maakte zich sterk dat hij
er dezen beiden inlaudschen bannelingen
de overtuiging bij kon doen winnen dat
bet Nederlandsch gezag niet is de druk
kende ijzeren hand, inaar de kracht van
het goede en Wijze
Een breed program voor zijne aan
staande werkzaamheid ontwikkelde de Mi
nister in antwoord op de vele tot hein
gerichte vragen In het onderwijs zal hij
de toegestane subsidies niet aantasten;
zorgen voor krachtdadige uitbreiding der
2e klasse-scholen; de facultatiefstelling
van godsdienstonderwijs bevorderen be
halve daar waar gouvernementsscholen
bestaan en dus elck wat wils wordt gebo
den, de tucht en het gezag bij de school
jeugd erin houden door ze van de onderwij
zers te eischen. Het volkscrediet zal op de
bestaande wijze worden bevorderd; de
bevordering van den landbouw worde
ter hand genomen, de zin tot sparen
worde aangewakkerd, al zal vooral dit
laatste moeilijk gaan De heer Van De
venter had nog niet veel gemerkt van
vooruitgang van den Javaan, de Minister
vond de cijfers nogal mooi, al wenschte
hij nog sneller vooruitgang. Tegenover
vermeerdering van politieke rechten slaat
hij eenigszins gereserveerd, tegenover
staatsexploitatie, die hij in Iudië met
kennis van zaken kan beoordeelen, even
eens al sluit dit geen koelheid in Bu
reaucratie wordt door den Minister ge
weerd, maar kans op promotie moet
blijven en het vermeerderend werk eischl
meer arbeidskrachten
De Minister vatte aldus zijn laak sa
men de Indische bevolking op te voeden
tot welvaart en zelfstandigheid. De Mi
nister heeft liefde voor land en volk daar
ginds en verwacht die liefde ook van
zijne ambtenaren. Op hun aller medewer
king vooral deed de Minister een beroep
opdat de geschiedschrijver eenmaal zal
kunnen boeken dat in de laatste periode
iets goeds is verricht
Alvorens de replieken aanvingen, kwam
de heer Van Veen het persoonlijk feit,
dat hem gisteren reeds op de tong brand
de, afdoen In 's Ministers woorden had
hij eene beschuldiging gelezen als zou
hij op het departement stukken, niet voor
hem bestemd, zijn komen inzien; dal zou
hij van anderen streng hebben afgekeurd
en dus zelf zeker niet doen De Mini s-
had dit allerminst bedoeld; had ziel)
echter onaangenaam getroffen gevoeld
door de hernieuwde vraag van den heer
Van Veen of hij werkelijk zijn relaties
met de Indische pers had verbroken en
had dit in verband gebracht met des
heer en Van Veen's bezoeken aan het
departement, waarbij hij nooit bij den
Minister kwam En wal bleek? Dal de
beer Van Veen om inlichtingen voor de
kweekscholen kwam, bovendien meen
de dat 's Ministers verklaring, alle In
dische relaties te hebben verbroken, al
leen op cultuur en financiêele onderne
mingen sloeg Tant de bruit pour line
omelette.
Na een theoretische en vrij overbodi
ge discussie of voor repliceeren toe
stemming der Kamer noodig was, gin
gen de lieeren Bogaardt, Vliegen
en V a n Veen nog heden tot de re
plieken over. Bij alle drie straalde waar
deering voor den Minister, vertrouwen
in zijn optreden door De heer B Of
g a a r d t sleepte er de politiek met de
haren bijde Minister deed dus niet aan
koloniale politiek naar het concentratie
program 1
Deze Minister doet gelukkig aan geen
enkele politiekhij vraagt volgens vrijzin
nig beginsel naai- het te behartigen belang
alleen en eischt vrijheid voor allen ge
lijk hij ze aan allen geven wil
V. d. M
gegund aan de machinefabriek Gonuer-
mann en Co te Haarlem
Zoodra het gemeentebestuur de aan
vraag om hel terrein aan de Loskade
zal hebben toegestaan wordt met den
bouw hegonnen.
Gisteravond omstreeks <i uur reden 2
verpleegsters en de huisknecht van hel
gasthuis met een brancard waarin een
ernstige zieke langs den Nieuwlandschen
weg alhier, toen de brancard werd
aangereden door een kar. De bestuurder
van de brancard werd legen den grond
geworpen en liep cenige ontvellingen aan
liet been op. Volgens hem is hel ongo
val te wijlen aan den voerman van de
kar, zekeren A D. De politie heeft pro
ces-verbaal opgemaakt van dit ongeval,
dal nog betrekkelijk goed is afgeloopen
Gisteravond omstreeks 0^., uur waren
eenige jongens op de Markt alhier
aan hel spelen Een hunner, de 14-
jarige A. V., wilde van hel bordes van
hel stadhuis naai; de Markt oversteken,
toen hij werd aangereden door een wiel
rijder. De jongen smakte tegen den grond
en brak daarbij zijn linkerbeen. Hij werd
binnengedragen in den politiepost m hel
stadhuis, van waai' hij later op last van
den geneesheer vervoerd werd naar hel
gasthuis. De politie heeft een nauwkeurig
onderzoek ingesteld iu hoeverre dit on
geval aan de schuld van den een of ander
is te wijten.
Door de politie alhier is proces
•erbaal opgemaakt tegen eenige knapen
ter zake van diefstal van suikerbieten
in opslag liggende aan de Loskade.
Uit YHasinfon.
liet s.s „Nederland" gebouwd op de
Scheepswerf voorheen Jan Smit Czn te
Alblasserdam en door de Maatschappij1
..De Schelde' te Vlissingen van ma
chines en ketels voorzien, heeft gisteren
ter reede van Vlissingen met goed ge
volg proef gestoomd
Uit Zuid-Beveland.
De Spaansche schatgraver was dezer
dagen in Goes bezig. Hel ging hier om
een som van 900 000 francs, die aan een
Fransch station in bewaring heette te
zijn gegeven. De geadresseerde wasech
ter wel zoo verstandig er niet op in te
Uit Middelburg. I
Morgen, 21 November, den datum
waarop honderd jaar geleden van Hogen-
dorp en van der Duijn van Maasdam in
een proclamatie verkondigden dat zij in
naam van den prins van Oranje het al
gemeen bestuur van hel land op zich na
men tot zijn komst, zal van de gemeente-
gebouwen alhier gevlagd worden. De
aankondiging zal voor particulieren wel
licht een aansporing zijn, het voorbeeld,
te volgen.
In de Woensdagavond gehouden jaar-
lijksche algemeene vergadering der Nij-
verheidsvereeniging alhier werd ver
slag uitgebracht over het boekjaar
1912/13.
De balans en de winst- en verliesreke
ning werden goedgekeurd en het dividend
na ruime afsclirijving bepaald op 170, be|-
taalbaar vanaf 24 dezer
Herkozen werden als Bestuurslid de
heer Jacq. Hackenberg en als Commis
saris de heeren P Dumon Tak en M G.
Boasson, terwijl als zoodanig werd geko
zen de heer A L. J. Goethals.
Gisteravond had alhier in de St
i Joris een bijeenkomst plaats van het
bestuur en de commissie van toezicht
van de onlangs opgerichte ijsfabriek Als
opzichter bij den bouw werd aangewezen
de heer A. M. Baljeu Jr. alhier. De leve-
I ring der machines werd thans officieel
In de Woensdag gehouden vergadering
ran den gemeenteraad van E1 Ie wouls-
d ij k werd kennis genomen van de goed
gekeurde raadsbesluiten tol regeling van
de pensioenbijdragen voor de gemeente
ambtenaren en hunne weduwen en wee
zen en de daarmede in verband staande
aanvullingen der gemeenlebegrooling
voor 1913.
Het in de vorige vergadering geno
men besluit lol onderhandsclie verkoop
van een stukje grond voor f 5 werd op
verzoek van Ged. Stalen aangevuld met
de bepaling, dat de kosten van koop en
levering van hel verkochte voor reke
ning van den kooper zullen komen. De
raad bleek van meening, dat het plaatse
lijk gebruik niets anders eischt, maar
vulde het besluit maar aan, omdat hel
overtollige nimmer Lol schade is.
De gemeentebegrooting 1913 werd aan
gevuld met f 350.10, een som verkre
gen uil den afkoop van de polis van ver
zekering van lijfrente aan den veld
wachter die door de pensioenwetten in
betere positie gekomen is.
De gemeentebegrooting voor- 1911, on
derging op verzoek van Ged. Staten eeni
ge aanvulling wegens pensioenbijdragen
gemeenteambtenaren.
Niettegenstaande de uitgaven op dezen
grond met f 318.48 worden bezwaard,
kon deze som uit onvoorziene uitgaven,
gemakkelijk worden vrijgemaakt, en werd
door de leden met genoegen vernomen,
dat er ook thans nog geen uitzicht tot
verhooging van lasten bestaal en hel
maximum van den lioofdelijkcn omslag
zijnde f 1550 kon blijven, zooals dit al
meer dan 25 jaren geweest is.
Aan de liandboogsckulterij „Zorgvlied"
werd toegestaan in één der vertrekken
van het gemeentehuis in een daarvoor
te vervaardigen glazenkast, te bewaren
het kostbare vaandel geschonken door
den ambachtsheer M. J. van Hattum van
Ellewoutsdijk. bij gelegenheid van diens
zilveren bruiloft op 17 Augustus j.l.
Mededeeling werd gedaan, dat de on
langs aangelegde, zoogenaamde stoom-
wals-macadamwegen, systeem-Boesewin-
keJ, uitstekend bestand "zijn gebleken te
gen hel enorme vervoer der laatste we
ken en de wegen zich op 't oogenblik
bevinden in deneelfden toestand als
waarop sze waven, toen ze als voltooid
werden opgenomen in de maand Juli jl
en ontvingen B. en W machtiging om
na den onderhoudstermiju, die op 1 Dcc.
a. s. eindigt, met den aannemer af Ie re
kenen.
Bij het einde der vergadering, drong
één der leden aan op liet dichten van
een gemecnüeput, waarin vóór enkele da
gen een oud man liet leven verloor
De voorzitter bracht onder de aan
dacht dal deze put al gedeeltelijk is ge
dempt is en de grond welke verkregen
wordt bij het herstellen der sclioolvloe-
ren, bestemd iis, om 'de rest te voltooien
Te 's G v a v e n p o ld e r geraakte
Woensdag de landbouwer C. v D. bij
hel behandelen van een veulen onder het
dier, met het ongelukkig gevolg, dat
hij een been brak Dr. Klos van Nisse
verleende geneeskundige hulp
Woensdag vergaderde de gemeenteraad
te Nisse Naar aanleiding van een
schrijven van Ged. Staten wenschte de
raad hun vroeger genomen besluit in
zake de pensionneering van gemeente
ambtenaren te. handhaven
Naar aanleiding van een mededeeling
omtrent gasvoorzieuing van de Maat
schappij tol Bouw en Exploitatie van
Gemeentebedrijven te Utrecht werd be
sloten de gewenschte inlichtingen trach
ten te verkrijgen.
De heer Jacs. Eehhardl, periodiek af
tredend lid van het Burg Armbestuur,
werd herkozen.
Enkele overschrijvingen iu de begroo
ting werden voorgesteld en aangenomen
Besloten werd palen te plaatsen aan
den Ambachtsheeredijk
De voorzitter de lieer D Mulder, lier-
dacht toevallig dien dag hel feit, dat hij
voor 35 jaar werd benoemd tol burge
meester van Nisse, Driewegen en Ove-
zand inplaals van den heer jhr M J.
dc Marees van Swinderen
Uit Noord-Beveland.
Uil het Dinsdag op de jaarvergade-
•ing van de ijsclub „Ons Genoegen" te
Colijnsplaat uitgebracht jaarverslag
bleek, dal liet ledental steeds achteruit
gaande is, waarschijnlijk een gevolg van
den zacliten winter der laatste jaren De
ontvangsten over het laatste dienstjaar
hadden bedragen f 170 146 de uitgaven
f 65 74®
Het terrein voor ijsvermaak zal voor
taan gehuurd worden voor f 25 'sjaars,
terwijl dat vroeger f 15 bedroeg. De
nieuwe pachter zal geen verbod tot het
rijden op Zondag doen, wat tol nu wel
het geval was
De aftredende voorzitter J C Nieuw -
dorp en de secretaris D. J. Aneniaet wer
den bij acclamatie herkozen; in de plaats
van den vice-voorzitter C Schrier, die
als zoodanig niet meer in aanmerking
wenschte te komen, werd gekozen de
heer L H Kievit.
Besloten werd dezen winter, zoo mo
gelijk, een ijsfeest te organiseeren
Uit Schouwen-Duiveland.
Te Zierikzec circuleert volgens de
Z. N. een lijst van de plaatselijke afdee-
ling van den Bond voor Staatspension-
neering ten einde op 9 December een
feestavond te organiseeren, en daarop te
noodigen alle ouden van dagen, die dien
dag lol het in ontvangst nemen van hun
eerste wekelijksche uitkeering de blijde
schreden naar hel postkantoor hebben
gericht.
Dinsdagavond wilde de schipper van
de gezonken motorboot Zeeland, die 11
Vrijdag in het Engelsch vaarwater zonk,
zich in 't donker aan boord begeven
van den bak die het gezonken vaartuig
moet lichten en die te Bruiniss© in
de tramhaven lag. Hij moest daartoe over
een ander vaartuig heen waarvan de lui
ken opengeslagen waren Dit niet wetende
stapte hij mis, zoodal hij in het ruim viel
waar hij bewusteloos bleef liggen De
onmiddellijk ontboden geneesheer consta
teerde hersenschudding Hedenmorgen is
hij per sleepboot naai- Dordrecht ver
voerd.
gekozen bewoordingen zijn hartelijke!»
dank uit, dat ide bouw zoo flink van-stapel
was geloopen
Ook !moel gemeld dat het nieuwe ameu
blement en het sloffeerderswerk een uit
nemende versiering vormen van de fraaie
raadzaal en andere kamers
De leveranciers de gunstige bekende
MiddeLburgsche firma Belderok en van
Roo. hebben allo eer van hun werk De
zetels, van massief eikenhout in moderne
stijl vervaardigd, prijken allen met het
Hoofdplaatsche wapen op de voorzijde
der leuning Op de achterzijde is een
zinkend vaartuig aangebracht
Dal tijdens het gezellig samenzijn me
nig glas wijn geledigd is op den bloei
der gemeente, spreekt wel van zelf, uit
ingenomenheid met dezen feestdag moest
ook een meer edele drank er aan te pas
komen
Dinsdag gaf de rederijkerskamer J-acob
van Lennep tc- Biervliet een welge
slaagde opvoering voor een vrij talrijk pu
bliek van hel tooneelspel „de Twee Rin
gen in 3 bedrijven door A Ruysch,
en de Hollandsclie soldatcnklucht in 1
bedrijf door overste Bom
Beide stukken voldeden ruimschoots
De soldateiiklucht vond al bijzonder
veel bijval.
De Harmonie verleende als gemeen
lijk haar verdienstelijke medewerking de
muziek was goed
Zondag tevoren was tegen entree ge
speeld Toen was de ruime zaal eivol
alle zit- en staanplaatsen waren bezet
Voor het bal, na afloop op beide avon
den. was zeer veel liefhebberij
Besmettel ij ke ziekten
In de week van 12 tol en met 18 Nov.
werden ter kennis van den Centralen Ge
zondheidsraad gebracht 1 geval van ty
phus of febris typhoidea te St Maar
tensdijk; 3 gevallen van roodvonk te
Stavenisse1 geval van die ziekte te
Groede, Hontenisse, Ossenisse en Stop
peldijk, 2 gevallen van diphteritis te Zie-
rikzee en Kruiningen en 1 geval dier ziek
te te Noordgouwe Koudekerke, Honte
nisse en Goes
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Tholen A. V. Euke-
laar te Hedel; te IJzendijke J. G. Steen
beek te Amsterdam.
Gereform. kerken.
Beroepen te Hazerswoude .1. Tho
len te Hasselt; te Klundert L J. C.
Kuyl te Huizen.
Remonstr Broederschap
Beroepen te Dordrecht G. J. Sirks,
Doesburg.
Ned. Israël. Kerk.
Benoemd te Vlissingen J. Colieu te
Kampen.
Uit Zeeuwsch Vlaanderen W. D.
Aan het korte verslag van de inwijding
van het Hoofdplaatsche raadhuis
op Dinsdag moet nog toegevoegd worden,
worden, dat architect en aannemer mede
aanwezig waren.
Burgemeester Thomaes sprak in wel
Ten opzichte van de 26 dezer door
hel „Nut" alhier te geven voordracht
en melodrama-avond verzoekt men ons
er op te wijzen dat dame s-kaarlen ook
ter beschikking zijn van die dames, wel
ke feitelijk geheel buiten het Nut staan
Naar onze lezers reeds hebben kun
nen lezen, ltoml hel Ensemble Solser
Hesse uil Amsterdam, Dinsdag a s. een
voorstelling geven in den schouwburg.
Op het rijke programma komt onder meer
voor de klucht „Kimmel komt thee drin
ken", met welk blijspel dit gezelschap
in Casino te Rotterdam en Flora te Am
sterdam, benevens iu de provincie zeer
veel succes heeft. Voorts treedt op de
heer Jacq. SIuyIers Jr in zijn transfor
matiespel „Wraak", waarin alle daarin
voorkomende mannenrollen door den heer
Sluyters alléén worden vervuld.
Nog maar pas is Isouard van Lier
ter aarde besteld of een. andere bekende
theater-directeur volgt hem in den dood
Woensdagmiddag toch is te Amster
dam overleden de heer Gustave H Prot
in den leeftijd van 65 jaren De heer
Prot was jaren lang directeur van Fras-
cati-schouwburg. Daar heeft hij een tijd
perk van roem en glorie gekend
