MIRDELRERGSCRE CÖFRA1T,
I- 274
1S6 Jaargang.
1918
Woensdag
19 November.
ftameroverciebt.
Uit Stad en Provincie
Onderwijs.
Ingezonden Mededeelingen
Emser-Zout
Uectata,
Landbouw.
Post en Telegraphie.
Leger en Vloot-
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland Irancojpp.JiJ
Afzonderlijke nummers Vosten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags voor eén uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën it 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel mee:
2# cent. Reclames 40 cent per regel. Sroote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betre tandt
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bare*»
A. BE LA HAK Az., \.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
^5 i
i courant behoori eeu bjjvoegsel.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Ia den voormiddag knetterde de heer
Rulgecs met zijn vonkjes van discussie,
ae uitwerpend naar links, ze uitwerpend
naas rechts. In den voormiddag ook
deed de heer Lobman het zwaarder
oppositie-geschut daveren, al was 't aan
merkelijk minder zwaar geladen dan men
na de geduchte Juni-woede-opzwellingen
had kunnen verwachten De Goesche af
gevaardigde kwam slechts op een paar
ineer bijzondere punten der discussie te
rug, in hoofdzaak op de kersteningspoli-
tiek en het onderwijs en liet de alge-
meene politiek rusten, beschouwde zelfs
de verhouding lusschen Minister en In
disch .onderkoning slechts uit staatsrech
terlijk oogpunt. Maar bij de algemeene
beschouwingen dezer eigene begrooting
komt er waarscliijnlijk wel meer'
In den namiddag was er groote belang
stelling voor de rede van den nieuwen
Minister. Men kent hem als uitstekend
spreker, als goed Indië-kenner, als vlug
werker, die zelfs in dezen korten lijd
zijn begrootiug onder de knie zal hebben
Maar zijn positie in dit Ministerie is niet
van de gemakkelijkste, waar hij als can-
didaal der concentratie den electoralen
strijd in alle felheid heeft medegestrc-
den en als Minister optreedt in een niet
direct op deze concentratie steunend en
extra-parlementair kabinet. Geen wonder
nlaf men belang stelde in zijn parlemen
taire maidenspeech, bijzonderlijk zich in
teresseerde voor de vraag hoe hij de
felle aanvallen, op zijn persoon onder
nomen, zou beantwoordenDe tot regee-
ren geroepen gestalte achter de groene
tafel was acht dagen reeds het voorwerp
van aller nieuwsgierige blikken geweest;
nu zou haar rol een actieve van betee-
kteniai woacden.
Minister Pleyte spreekt gemakkelijk en
beschikt over een orgaan, dat hem goed
verstaanbaar maakt, al werkt de acoustiek
dezer Kamer daartoe niet bevorderlijk.
Zijn betoogtrant verraadt den advocaat,
die zijn stof voor ziclizelven tevoren
oordeelt met logisch en onderling ver
band tusschen de hoofdpunten. Beeld
spraak treft men in zijn rede weinig
aan; hij duidt de dingen niet vaag of
Voorbijgaand aan, maar noemt ze met
oamc en recht omschreven. Hij groepeert
zijn argumenten om de hoofdzaak heen;
belicht de zaak zelve van meerdere zij
den, en laat als 't ware den toehoorder
zeiven de gelegenheid om een conclu
sie te trekken. Een zekere scherpte is
aan zijn betoog niet te ontzeggen; waar
hij meent te moeten aanvallen, doet hij
dat forsch.
Hoezeer de Minister dan ook bleek prijs
ie stellen op een verzoenend optreden
en daartoe zijn spijt uitdrukte dat men
hem van rechts bedoelingen toeschreef,
die hij geenszins koesterde hij bleek
daarom geenszins geneigd persoonlijke
aanvallen op zijn verleden of positie als
Minister en bagatelle te behandelen. De
heer Van Veen verkeerde blijkbaar nog
in de onderstelling dat er niets veran
derd was sedert de dagen, dat rechts er
de verzekeringstoegift voor het kiezers
volk doorjaagdede Minister aarzelde
niet om den afgevaardigde van Dokkum
rekenschap te vragen wat hem aanleiding
gaf tegenover dezen Minister een toon
aan te slaan, die zeker niet zijn gewone
is. De Minister deed duidelijk zijn positie
uitkomen door de nuchtere vraag of
iemand in de Kamer kan beweren dat
Men hem als Minister had aangezocht
omdat hij linksch Kamercandidaat was
geweestwees er op, dat dit desniet
tegenstaande was beweerd
Men en in het bijzonder de heer
Van Veen had hem aangevallen op een
enkele uitdrukking zonder dat men hem
deze had hooren gebruikenmen deed
recht op |de stukken en veroordeelde hem
op een stukje rhetorica, vergetende te
bedenken, dal maar weinig der hier aan
wezigen een ruiker van rbetorieke ver
kiezingsbloempjes, die ook de Minister zou
kunnen samenstellen, zouden willen aan
vaarden! De heer Van Veen was boven
dien verbluffend van logica; had gewild
dat door den Minister op 8 Juni zou zijn
tegengesproken wat eerst veertien dagen
later door den heer Marchant werd be
toogd!
Maar de heer Van Veen gaat naar 's Mi
nisters meening te ver in zijn gebrek aan
vertrouwen. Duidelijk is door hem in de
Memorie van Antwoord gezegd, dat hij
alle Indische relaties heeft verbroken,
toch vraagt de heer Van Veen nog^ens,
of hij zijn connectie met een bekend In
disch dagblad zal afbreken. De heer Van
Veen ging den Minister voorbij en sprak
met een ambtenaar van Koloniën. De Mi
nister zou over zulk optreden, dat hij
betreurde, geen oordeel uitspreken. Hij
zou zich stellen op christelijk standpunt,
doch hij hoopte, dal het niet in des hee-
ren Van Veen's bedoeling had gelegen
het vertrouwen te schokken, dat de Kroon
in hem had gesteld.
De heer Van Veen, die reeds bij de
aanduiding van zijn gezegde informaties
bij Koloniën, interruuipeerend om bewij
zen vroeg, achtte dit een insinuatie en
vroeg nadere verklaring. De Minister vond
het gezegde blijkbaar duidelijk genoeg en
glimlachte fijntjes.
Minister Pleyte, die deed uitkomen
hoezeer de verhouding tusschen Minis
ter en Gouverneur-Generaal nu eenmaal
een zoodanige is, dat de Minister de
verantwoordelijkheid voor beider da
den heeft te aanvaarden, verzette zich
ernstig tegen het publiceeren van rappor
ten, door ambtenaren vertrouwelijk aan
hun chefs uitgebracht; achtte dit een pre
cedent, dat niet te motiveeren viel door
liet betreurenswaardig feil, dat door een
onverklaarbare indiscretie een deel van
zoodanig rapport reeds was openbaarge
maakt. Medewerking in dezen geest is
van hem niet te verwachten.
Uitvoerig ten slotte sprak de Minister
over de Sarelcat Islam. Hij gaf haar ge
schiedenis in nuchtere en deels onbe
kende feiten, zonder omhaal, zonder
moedwillig nederhalen. De S I was ge
boren uit verzet tegen Chineesche woe
keraars; wilde zich eerst economisch be
wegen, noodzaakte later door haar be
moeienis met school en onderwijs tot in
grijpen. De S. I. is jwat jaren geleden was
de Boedi Oetomo, die den Javaan wil op
heffen. Haar doel verdient belangstelling,
verdient opmerking, omdat het bewijst de
gevoeligheid van den Javaan, de noodza
kelijkheid van het betrachten van voor
zichtigheid jegens zijn gewoonten en zijn
godsdienst. Op dit gebied zal deze Mi
nister anders optreden dan zijn voorgan
ger, en niet aarzelen te toonen hoe
zeer hij woorden als Ier Zendingsconfe
rentie te Buitenzorg zijn geuit, onvoor
zichtig acht. De Minister wees op de
wondeplekken in de S. I.; haai' slechte
organisatie, haar onkundig bestuur. En er
moge dan geen direct verband bestaan
tusschen de politiek van hel voorgaand
Ministerie en hel optreden der S. I., een
reflex ervan is deze beweging wel.
Hierbij brak de Minister zijn rede af
om haar morgen voort te zetten. De lieer
Van Veen wilde toen het woord heb
ben voor een wel te begrijpen persoonlijk
feit, maar de voorzitter meende, dat dit
eerst na 't einde van de ministerieele
rede kon ge snelheden. De heer Van Veen
zag dit niet in; de voorzitter vond het
blijkbaar voldoende als hij het inzag en
gaf het woord niet. Gemompel rechts,
gemompel links; de Kamer op z'n ge-
noegelijkst.
Gebrek aan besluitvaardigheid kan
men den nieuwen voorzitter evenmin
verwijten als den Minister gebrek aan
aanvallende kracht!
V. d. M.
Uit Middelburg.
Gisteravond werd in de Bakkerszaal
van het Schuttershof alhier een verga
dering gehouden van mineraalwaterfabri
kanten in Middelburg en omstreken met
het dool om te komen lol een onderlinge
overeenkomst betreffende hel heffen van
statiegeld van flesselien.
De heer v. d. Loos van Haarlem, die
betreffende dit onderwerp de vergadering
voorlichtte, wees er op, dal het heffen
van statiegeld met veel succes op vele
plaatsen is ingevoerd. Bovendien is het
van zeer veel belang voor de handelaars,
daar velen jaarlijks een niet onbelangrijk
bedrag op de zoekgeraakte flesschen toe-
jen. De bedoeling is nu niet alleen om
een onderlinge overeenkomst te sluiten
tot het heffen van staangeld, maar ook
alle leden der te stichten vereeniging te
binden tot het naleven van het contract
door het daarop stellen van een boete
Nadat de heer v. d. Loos de bezwaren
der verschillende aanwezigen op duide
lijke en heldere wijze had beantwoord,
bracht de voorzitter der vergadering het
voorstel in stemming tot het oprichten
ecner vereeniging, waarvan de con
tributie nader vastgesteld werd op f 0.40
per maand. Met bijna algemeene stem
men werd toen een vereeniging opgericht
onder den naam: Vereenigde mineraal-
watcrfabrikanlen, bier- en mclkhandela-
ren te Middelburg en omstreken.
Als voorzitter werd gekozen de heer
P J M. Dierikx en verder werden als
bestuursleden gekozen de hoeren J. A
Pielers en J. Heuker.
Voorts werd besloten opzegging van
hel contract tc straffen met een boete
ten bedrage van f 50. De datum van in
voering zal nader worden bepaald
Uit Walcheren.
In de Dinsdag gehouden gemeente
raadsvergadering van Koudekerke
waren tegenwoordig alle leden (een va
cature)
Ter afdoening van B en W wordt
overgelaten de wijziging der verordening
der pensioenwet, zooals door Ged Staten
is aangegeven
Ingekomen zijn drie verzoeken om be
tere verlichting of uitbreiding Eerstens
een verzoek om een lantaarn bij de
kruising der stoomtram en electrische
trambesloten wordt de adressanten mee
te deelen dat voor een verlichting daar
ter plaatse deze zich hebben te wenden
tot de beide maatschappijen Bewoners
tusschen 'l Zand en de Griffioen ver
zoeken meer licht. Daar er slechts drie
gezinnen wonen wordt afwijzend op dit
Verzoek beschikt. C. Huijson verzoekt
meer licht in de Breeweg Daar dit ver
zoek pas is ingekomen wordt het naar
B en W. geren voyeerd.
De rekening van den Vüssiugsch-Kou-
dekerkschen strraaiweg 1913 wordt in
ontvangen uitgaaf vastgesteld opf941 485
met een goed slot van f 62.72 De be-
grooling van dienzelfden weg voor 1914
met goed slot van f 6272 wordt vastge
steld op f 966.115.
Het burgerlijk armbestuur verzoekt op
de begrooting 1913 over een post van
f 34 te mogen beschikken. Zonder hoof
delijke stemming vereenigt de raad zich
hiermede.
Wegens aftreding van dhr. C. Boone is
een voordracht ingekomen van twee per
sonen, de lieeren C. Boone en A Jonge-
pier, voor lid van het burgerlijk armbe
stuur.
Gekozen werd met 5 stemmen dhr
C. Boone, terwijl 1 slem op A. Jongepier
werd uitgebracht. De heer Boone, tegen
woordig, verklaart onder dankzegging voor
het vertrouwen in hem gesteld, de be
trekking te aanvaarden.
De veldwachters Roth en Plansoen be
danken voor de hun verleende verbete
ringen.
De heer F Brasser deelt mede, dat hij
zijn benoeming tot lid van den raad heeft
aangenomen Na onderzoek van zijn ge
loofsbrieven wordt tot zijn toelating be
sloten.
Hierna gaat de vergadering over in
een met gesloteu deuren voor het be
handelen van het kohier van den H O
Uit Zuid-Beveland.
Aan de NV. Werf Zeeland te H a n s-
weert is wederom de bouw opgedragen
van een Rijnschip ter grootte van 82 X
9 70 X 2.60 M. voor Iïollandsche rekening
waarmede zij thans drie schepen van on
geveer dezelfde grootte in bouw heeft,
terwijl bovendien nog in aanbouw is een
dito schip van 52 50 X 7.30 x 2.35 meter.
Wel een bewijs dus, dat het genoemde
werf voorloopig niet aan werk ontbreekt
Bij Kon besluit is aan A. P. W,outer-
sen, te Krabbendijke, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als dijkgraaf van
den Stroodorpepolder.
Tengevolge van het voorkomen van
eenïge gevallen van diphlerites onder
kinderen van de bewaarschool te Krui-
n i n g e n is deze ontsmet en voor eeni-
gen tijd gesloten.
o
Uit Schouwen-Duiveland.
.Men schrijft ons uit Bruinisse
t Is hier op 't dorp weer allerwege
zichtbaar dat Sinterklaas begint te na
deren Bijna alle kinderen loopen weer
met een zoogenaamde „zwane Een ge
bruik van zeer ouden datum. Een week
of drie voor Sinterklaas worden door één
bakker liler deze zwanen gebakken. Met
wat fantasie kan men zich van het stuk
je koek dat op een stokje is gestoken
een vogel voorstellen, daarover is een
zadel van papier en daarop een poppe
tje van KoeK. De bakker vraagt dan de
dochters van zijn klanten om een avond
je te komen en deze versieren dan die
zwanen met vlaggetjes, hutjes en strik
jes van gekleurd silspapie hoe bonter
hoe mooier, waarna ze voor 5 en 10 cent
verkocht worden en onder de kinderen
grooten aftrek vinden Deze moeten ze
dan tot Sinterklaasavond bewaren als
een teeken dat ze him speelgoed wel be
waren kunnen om van den goeden Sint
weer wat nieuws te krijgen
Uit Zeeuwsch Vlaanderen O. D
De telefoonleiding te Sas vaiiGeul
heeft een belangrijke uitbreiding onder
gaan doordat verschillende perrceelen aan
de Oostzijde van het kanaa! om aanslui
ting verzocht hebben Daardoor is het
noodzakelijk geworden het kabelnet aan
zienlijk uit te breiden, hetgeen met be
hulp van een duiker is tot stand ge
bracht
De kabel is thans gebracht tol in de
brugwachl aan het kanaal Terueuzen-
Gent Vandaar zal een vermoedelijke uit
breiding naar W e s t d o r p e onder hel
kanaal door in de naaste toekomst aan
de orde zijn
Deze laatste uitbreiding mag geacht
worden alleszins urgent te zijn wanneer
men in aanmerking neemt, dat in gemelde
plaats een levendige handel heerscht en
hel dorp thans over geen enkel commu
nicatiemiddel met de overzijde verbon-
bonden is.
Bovendien is er geen dadelijke genees
kundige of verloskundige hulp te ver
krijgen, zoodat het als vanzelf sprekend
op den weg ligt van het gemeentebestuur
dier plaats stappen te doen lol spoedige
verkrijging van een doelmatige aanslui
ting bij het daar gevestigde bijkantoor
der posterijen.
In de op Dinsdag te Hulst gehouden
raadsvergadering waren aanwezig 8 le
den Afwezig de heereu van Dalsum,
Fruytier en Hombach Mededeeling ge
schiedt van enkele ingekomen stukken,
die meest alle voor kennisgeving wor
den aangenomen en waaronder is een
verzoek van bewoners der Slalionsbuurt
om den overlast, veroorzaakt door de
bewoners van woonwagens, enz. te ver
minderen door het nemen van een be
sluit, waarhij het verblijven van 'die woon
wagens verboden wordt of waarbij aan
deze een andere standplaats wordt aan
gewezen. Op voorstel van den Voorzitter
wordt aan B. en W. machtiging verleend
om eene verordening samen te stellen,
waarin het verblijven met woonwagens
in de gemeente verboden wordt en waar
bij tevens eene regeling zal gemaakt wor
den betreffende het venten in de. gemeen
te
Wordt besloten tol het aanbrengen
van een nieuwen regenbak bij de Gas
fabriek. Van Mevr. Seijdlitz is ingekot-
men een bezwaar tegen een der voor
waarden, waaronder haar vergunning
werd verleend tot het hebben van een
uitweg van hare gronden builen de Gent-
sche poort. Aan dit bezwaar zal worden
tegemoet gekomen
In de begrooting voor 1913 wordt eene
wijziging aangebracht in verband met de
aan een der onderwijzers toegekende
tegemoetkoming ingevolge het toeslag»-
wetje en over den post der onvoorziene
uitgaven wordt gedeeltelijk beschikt om
aan het hoofd der school te kunnen uit
betalen de hem toekomende vergoeding
wegens gemis van vrije woning over de
maand December 1912
Aan B en W wordt machtiging ver
leend om het door de gemeente aange
kweekte Kanadaplantsoen aan den han
del te verkoopen
De begrooting van het Burg. armbe
stuur wordt vastgesteld in ontvang en
uitgaaf op f 3100. Evenzoo de begrooting
der gasfabriek op f 20 800 en die der
gemeente op f 31 594.88, alle drie zonder
eenige bespreking, zooals zij door B
en \V ingediend zijn
Tot slot wordt nog vastgesteld een
suppletoir kohier hondenbelasting.
Heden slaagde voor het diploma
verpleegster in het Wilhelminagasthuis
ie Amsterdam zuster R. Adriaanse, vroe
ger woonachtig alhier.
Voor het examen vrije- en orde
oefeningen slaagden te Breda de heeren
K. M. Scbot en C van Hondt, beide
uit Tholen.
benoemd de heer II X Everacrs. thans
te P h i 1 i p s I a n d
Voor de benoeming van leeraar in
de wiskunde en de wis- en natuurkun
dige aardrijkskunde aan het stedelijk gym
nasium te Winschoten worden aanbevo
len
1 mej. J F van Veen te Amersfoort
en2. de heer C. de Waard te Middelburg
Echt natuurlij It)
60 cent por flacon.
Ter openbare civiele terechtzitting
der arrondissemcnts-rechtbank te M i ti
de I b u r g van heden is de lieer mr.
R. lP. Cleveringa Pznals advocaat en
procureur bij deze rechtbank beëedigd
In de jongste zitting van et kanton
gerecht te Middelburg verd naar
de VI Cl. meldt f 1000 b< subsidiar
een maand hechtenis geêisc. tegen J K
agent der naamlooze vennootschap de
Tijdgeest"' aldaar wegens overtreding der
loterijwet. Naar wij vernemen was door
de maréchaussee uit V1 i s s i n g e n op
last van den ambtenaar van het O M
ten huize van bebl de voorraad loten in
beslag genomen, doch een paar dagen
later had K een nieuwen voorraad en
hingen de loten als voorheen voor zijn
raam, terwijl hij zelf hiervan kennis kwam
geven, er bij voegende dat deze nu den
nieuwen voorraad weer in beslag kon
doen nemen
Mr H C J. Zaaijer, alhier,de
door de Z. L M aangestelde rechtskun
dige adviseur voor leden deze Maal
schappij heeft in het jongste nummer
van het „Zeeuwsch Landbousvbl. een
uiteenzetting gegeven van hel doel en
den omvang der werkkring van deze be
trekking.
Naar aanleiding van liet treurig ver
loop der Donderdag 13 November ,te
O o s l b u r g gehouden paardenmarkt
waar slechts tien middelmatige paar
den waren aangevoerd, wordt door
A. J Lako in het „Zeeuwsch Land-
bouwbl.' een warm pleidooi gehouden
voor het verkoopen van paarden op de
markt, die z. i te verkiezen is boven
het verkoopen op sta! of in de weide.
De frankeerzegels van l'/z cent zulten
voortan in meer donkerblauwe kleur dan
die der tegenwoordige worden gedrukt en
de zegels van 50 cent zullen in lila-kleur
met grijze omlijsting uitkomen
Met de verstrekking aan de postkanto
ren van genoemde zegels in de nieuwe
Meuren zal worden aangevangen, zoodra
de voorraad van de oude kleuren is uit
geput.
Ook de zegelopdrukken van iy2 cent
op de enkele en dubbele briefkaarten
zullen in donkerblauwe kleur worden
opgedrukt. (Msb
De directeur-generaal der posterijen
en telegraphie maakt bekend, dat de
jubilciunzegels. bedoeld bij het Kon
besluit van 23 November 1912 (St.bl no.
353), te rekenen van 29 November a s
aan de kantoren der posterijen voor het
rpubliek verkrijgbaar zullen zijn
'Stct
Hedenmorgen had op het midden-re-
duit aan den Vlissingsche weg de plech
tige in ontvangst neming plaats van hel
nieuwe vaandel door hel 14e regiment
infanterie.
De parade werd gecommandeerd door
majoor Weenink; de troepen werden ge
ïnspecteerd door luitenant-kolonel Wie-
ringhen Borski.
Tot onderwijzer te Vlaardingen is' Nadat de troepen in een carré waren
