N1BD1LBVI6SCHICOURAIT
w
u><>- Jaargang.
If?!
Zaterdag
15 November.
Het Artsen-monopolie.
ingezonden Mededeelingen.
TAMINIATJ's
JAM
de BESTE.
Uit Stad sa Provincie.
271.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. j£2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
AdvertentiSn bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Adverfentife'n voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóér één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentie A 2* cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.60elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel, Rroote letters naar de plaats, die zij i
Tot de plaatsing van advertentiVn en reclames, niot afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeem Advertentie-Bureau
A. DE LA MAK Az., X.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Dit simmer bestaat uit drie bladen en
esc Kinderblad.
EERSTE BLAD.
In verband met de uitgebreide polemiek
in tal van bladen gevoerd over het bekende
verzoekschrift der heeren mr. van Honten,
jhr. mr. v. Holthe tot Echten en prof mr.
Van Hamel tot opheffing van het artsen-
monopolie, werd door den heer Bloemendaal
voorzitter van het „Comité ter verkrijging
van wijziging der wet op de geneeskunst"
in - een ingezonden stuk in het >Hand." de
volgende opmerking gemaakt
Overigens moet wel in hoofdzaak
deze vraag gesteld mag een wettelijke
bepaling mij verhinderen, genezing voor
mijn eigen lichaam te zoeken, daar»
waar ik persoonlijk geloof, genezing te
kunnen vinden, al is dat niet bij den
gediplomeerden arts
We zullen dezo opmerking tot punt
-uitgang nemen, want we meenen ook, na
lezing van de beschouwingen over deze
kwestie, dat de zaak tot die vraag kan wor
den beperkt, en dat alle redeneeriDgen,
wanneer ze tot de beslissende kwestie worden
doorgevoerd, op datzelfde punt uitloopen.
De onmiskenbare bijval dien het adres der
drie bovengenoemde heeren bij een deel van
het publiek heeft gevonden, is ook hieruit
te verklaren, dat velen zich bewust of on
bewust die vraag stellen. Het zullen wel
voornamelijk de verhalen van wonderbaar
lijke genezingen van magnetiseurs, gezond
heidbidders, boertjes, kwakzalvers enz. zijn,
welke het publiek doen vragenwaarom
mag ik niet openlijk van de diensten dier
genezers gebruik maken? Waarom kan ik
dat alleen clandestien doen Waarom kan
aan die menschen ook niet het recht ge
geven worden zich als genezer openlijk be
schikbaar te stellen voor ieder?
En hoe overtuigend men dan ook rede
neert over de verderfelijke praktijken van
kwakzalvers, hoeveel voorbeelden men ook
noemt van hun gebleken onkunde, van ge
vallen die droef afliepen wegens te laat in
grijpen door deskundigen, toch zullen velen
uit het publiek aan die verhalen van andere,
gunstiger afgeloopen gevallen blijven denken
en zullen ze blijven vragenop wat voor
grond verbiedt de overheid mij te raadple
gen wien ik wil'?
We zullen daarom hier de kwestie alleen
van dit standpunt uit bezien.
Rn dan staan we allereerst voor de vraag
wanneer heeft de overheid het recht door
wetsbepalingen in te grijpen ia de individu-
eele vrijheid van deD ingezetene? Dat de
overheid een dergelijk recht heelt, zal wel
niemand ontkennon. Ieder oogenblik voelt,
men zich in zijn handelingen beperkt door
de weten schapdit of dut is bij de wet
verboden.
Maar de overheid mag alleen dat recht
dan uitoefenen, wanneer het werkelijk is in
het belang van het algemeen, van de samen
leving. We zijn aan die verbodsbepalingen
zoo gewend dat we er niet meer over den
ken. Maar als men zoo'n verbodsbepaling
beschouwt, zal men toch altijd weer op
dat belang van het algemeen terugkomen»
En zoo zal men in de bevordering van
de gezondheid der bevolking het algemeen
belang vinden, dat aangevoerd wordt voor
dat bij de wet vastgestelde artsonmonopolie,
geformuleerd in art. 1 der wet regelende
de uitoefening der Geneeskunst, luidend:
>Uitoefening der geneeskunst, waaronder
de wet het verleenen van genees-, heel- of
verloskundigen raad of bijstand als bedrijt
verstaat, is alleen geoorloofd arn degenen
aas wie de bevoegdheid daartoe volgens de
wet is toegekend."
Is die bevordering van de gezondheid der
bevolking nu werkelijk alleen veilig in
handen van de door de wet bevoegden
We meenen zeer zeker van wel 1
We beweren niet dat beslist iedere niet-
bevoegde geen genezing zou kunnen tot
etand brengen We willen zelfs, al zouden
ELST BIJ ARNHEM.
we niet direct met wérkelijk vaststaande
feiten kunnen uankomen toch aannemen
dat er verscheidene personen genezen zijn
door niet-bevoegden.
Maar daar gaat het niet om.
De vraag is, of de vrijheid ook van niet-
bevoegden, niet-gediplomeerden, om de ge
neeskunst uit te oefenen, een gevaar
zou zijn voor de gezondheid van het alge
meen, voldoende voor een verbod.
En naar onze vaste overtuiging bestaat
dat gevaar zeer zeker, en is het zelfs groot.
Om te beginnendoor het gevaar van
verspreiding van besmettelijke ziekten. Want
een onbevoegde die zich als genezer naast
een ziekbed plaatst, en daardoor een be
voegde weert,is zelf niet in staat een
diagnose te stellen, en wanneer bij
bij een lijder aan typhus, cholera, pest of
een andere voor de omgeving hoogst ge
vaarlijke ziekte komt, zal hij in de
gevallen den aard der ziekte niet dadelijk
kunnen onderscheiden, en zal de kostbare
tijd verloren gaan, waarin de ziekte reeds
andere slachtoffers gemaakt heeft, en de
beperking hoogst moeilijk zoo niet onmo
gelijk is geworden.
re weten het dal ook bij een bevoegde
wel eens een genl door slipt als niet onmid
dellijk herkend. Maar in die uiterst moeilijk
te constateeren uitzonderingsgevallen zal
onbevoegde zéker niet den waren aard
der ziekte kunnen vaststellenterwijl bij
een bevoegde de kans veel grooter is, en
voor de gewone gevallen vrij wel vast staat.
In de interessante artikelen-reeks door
prof. G. van Eijnberk geschreven in het
Ned. Tijdschr. voor Geneesk. trof ons niet
het minst zijn drastische beschrijving van
het geen er gebeuren zal wanneer bijv.
een onbevoegde geplaatst wordt voor een
geval van longenpest, de kwaadaardigste en
moeilijkst te herkennen vorm dier ziekte:
«Wat zal de magnetiseur bij zoo'n zieke
geroepen, doen? Hij zal, als hij al denkt, niet
verder denken dan aan gewone lorgontsteking
denken, passes maken over li9t lichaam van
de zieke, en trachten op zijn manier «flui-
dum» op hem te doen uitstralen. De christian
scientist zal bidden. De natuur genees
kunstenaar zal hem misschien een braak
middel geven om hom „boven uit" te laten
komen. De iriskijker zal in de oogen, de
piskijker in de urine van deu pestlijder
zien. En deze z »l intusschen ongestoord zijn j
baccillen uit hoesten, zijn vlooien versprei
den h ij moge bezwijken of overleven, zijn
kwaal overleeft hem zeker. Een onzegbaar
onheil kan over een heel volk, over een
geheel werelddeel komen, uitgaande van één
kwaadaardig, miskend pestgeval".
En mocht dit pest-voorbeeld voor som
mige lezers te uitheemsch zijn om diepen
indruk op hen te maken, dan wijzen we
nog op een ander voorbeeld, waarop een
icus ons dezer dagen opmerkzaam maakte,
ul. het optreden van de cholera eenige jaren
geloden te Rotterdam. Zou toen ook maar
één onbevoegde, als hij bij het eerste geval
geroepen, gedacht hebben aan iets
anders dan aan hevige diarrhee En toch
was het uitsluitend te danken aan de spoe
dige aenduiding van het geval als cholera,
dat men toen nog tijdig genoeg èn uitge
breide voorzorgsmaatregelen kon nemen, èn
de mensohen kon waavschuwen. Dat laatste
was misschien wel het meest gewichtige,
want men heeft toen gezien hde snel een
enkel geval een uitgebreid deel van de Maas
besmette. En hier in Middelburg heelt men
toen ook kunnen er.aren, hoe spoedig de
besmetting naar een andere plaats wordt
overgebracht. Maar ook alweer dank zij
de spoedige constateering van de cholera bij
dien zieke hier, kon ook die besmetting
beperkt blijven. Hoe zou dat zijn gegaan
ala die zieke hier eerst onder behandeling
was gekomen van een kwakzalver, die nooit
ook maar eenige kennis heeft opgedaan
die gelukkig zeldzame ziekte En hoe vaak
komt datzelfde niet voor bij typhus?
Voor ons is dat besmettingsgevaar reeds
een afdoend motief om aan de overheid het
recht te geven tot het verbod geen onbe
voegde bij een ziekeHet gevaar voor de
samenleving is te groot.
Maar wij meenen dat er ook nog een
ander motief bestaat.
Brengt de verantwoordelijkbeid van
overheid voor het algemeen belang ook niet
mee dat zij er voor dient te waken de ge
zondheid van de bevolking tol een zoo hoog
mogelijk peil op te voeren?
En meent men werkelijk dat men dat zal
bevorderen door het toelaten van een klasse
van personen die, al mogen er enkele eer
lijken onder door loopen, toch van oudsher
zeker niet ten onrechte den naam hebben
van de sluwste menschenbedriegers
O, we weten wel dat er menschen zijn,
die geen vertrouwen hebben in de »officieele"
geneeskunde, omdat die ook wel fouten
maakt en niet alles weet. Maar het is toch
een heel dwaze logica om dan maar in eens
zijn vertrouwen te stellen in menschen, die
zeer zeker de grondbeginselen van hun vak
de samenstelling van het menschelijk lichaam
en zijn stoornissen, niet kennen.
En moet het nu maar geoorloofd zijn dat
ieder die een geneesmethode beweert te
hebben uitgevonden, de menschen gebruikt
als proefkonijntjes een vivisectie, niet
ter wille van de wetenschap, maar ter wille
van zijn eigen beurs
Wie zal het moeten uitmaken of zoo'n
geneesmethode nog toelaatbaar is, dan wel
of ze valt onder de ook door de drie adres
santen strafbaar gewenschte: »misleiding,
misbruik van vertrouwen, speculatie op de
onwetendheid van het publiek"?
Straf willen ze ook voor «kunstfouten»,
wanneer die het veroorzaken van dood of
lichamelijk letsel door grove schold ople
veren. Maar wie zal dè.t uitmaken Prof.
van Rijnberk Bteekt er heerlijk den draak
als hij vraagt wat men ooit als >konst-
fout" aan een gezondheidsbidder kan ver
wijten, die een zieke onder de zooden ge
holpen heeft. Dat hij niet lang genoeg
of niet luid genoeg of niet innig genoeg of
niet dringend genoeg gebeden heeft
Maar eigenlijk behoeven we niet verder
daarop in (e gaan. Want door dien eisch
van 8traibaarstelling van sommigen der
onbevoegden erkennen de adressanten
de noodzakelijkheid voor de overheid om
eischen te stellen ter bescherming van de
bevolking tegen bedrog en verkeerde behan
deling juist wat wij ook betoogden.
De eischen van onze wet zijn voldoende
studie, gebleken bij voorgeschreven examens-
De adressanten willen andere eischen.
Welke moeten dat dan zijn, wil men nu
tóch weer tot een »officieele< geneeskunst
komen, waardoor weer andere worden bui
tengesloten En wat blijft er dan over van
de zoo op de voorgrond gestelde vrijheid
voor ieder om zelf zijn „genezer" te kiezen
Uit Middelburg.
Vrijdagavond werd in liet „Schutters
hof" alhier een algemeene vergadering
gehouden der vcreeniging „Handelsbe
lang", die bij afwezigheid van den voor
zitter werd geleid door den vice-voovzit-
ter, den heer G. J. Krijger
Door den heer G. W. den Boer werd
verslag uitgebracht over het van 22—24
Juli alhier gehouden Middenslandscon-
gres. Van hel beknopte maar niettemin
zaakrijke verslag willen wij enkel hel slot
vermelden, waarin gezegd wordt, dat hel
congres uitstekend geslaagd is en verre
de verwachtingen heeft overtroffen.
De voorzitter bracht zijn dank aan den
verslaggever en herinnerde er aan hoe |dc
vereeniging „Vreemdelingenverkeer" en
de Nijverheids vereeniging een groot aan
deel hebben in hel welslagen van het
congres; de eerste door gratis toegang
te verleenen tot d e tentoonstelling in de
Abdijgebouwen, de laatste door het aan
bieden van een concert in den Buitentuin
aan de congressisten, waarvan dankbaar
gebruik is gemaakt.
Een bijzonderen dank ontving de heer
G. J. van der Weel; die zoo welwillend
was om door menig artikel in het Bonds
blad op te wekken lot een bezoek aan
Middelburg en die ook de schrijver was
van de „Wandeling door Middelburg"
voorkomende in de congresgids, welke
gratis is uitgereikt aan al de deelnemers.
Ook betuigt de voorzitter dank aan den
heer Commissaris der Koningin in onze
provincie en a an den heer Burgemeester
van Middelburg, die zoo overtuigend blijk
gaven van hun zeer gewaardeerde belang
stelling.
Van de ingekomen stukken noemen
we een schrijven van den heer Inspec
teur der Posterijen en Telegrafie, hou
dende afwijzende beschikking op een ver
zoek van „Handelsbelang" om maatrege
len tc nemen voor een meer in hel oog
loopen van de builenbrievenbus aan het
postkantoor. Besloten wordt om nogmaals
bij den Inspecteur aan te dringen op
verbetering.
Leedwezen wordt betuigd over liet
houden van een „Bazaar len voordeele
van de vereeniging lot Bezoeken der Ar
men", omdat deze zoo kort voor St. Nico-
laas werd gehouden en bij de winkeliers
nadeelig kan werken op de SI. Nicolaas-
druktc. Met genoegen wordt vernomen,
dal het Bazaarcomité lieeft toegezegd om
bij een volgende gelegenheid hiermede
rekening te zullen houden
Besloten wordt instemming te betuigen
met een streven van de Schoenmakers-
vereeniging 0111 hun vak op hooger peil
te brengen, doch voor medewerking voor
een op te richten coöp. schoenfabriek
wordt geen voldoende kans van slagen
aanwezig geacht.
Voor de vacature in de Kamer van
van Koophandel en Fabrieken werd ge-
hozen tot candidaat van de vereeniging
„Handelsbelang" de heer mr G. J Spren-
ger, agent \an de Nederlandsche Bank en
oud-secretaris van de Kamer van Kooph.
en Fabrieken
Door de vergadering werd nagenoeg
eenparig de wensclielijkheid gevoeld om
de a.s Landbouwtentoonstelling in Mid
delburg te krijgen, waarom aan het be
stuur machtiging werd verleend een be
drag van f 50 te reserveeren tot bijdrage
in een eventueel tekort aan de 900 gld
die noodig zijn voor lerreinhuur.
Verder werden nog een paar voorstel
len ter tafel gebracht, die evenwel
niet rijp voor behandeling waren, aange
zien zc eerst dbor het bestuur dienen te
worden onderzocht.
Naar de „N Zondagbverneemt zal
Woensdag 10 Dec in den namiddag het
jongenspavilloen van Kiuderzorg plech
tig geopend worden door mr H J. Dijck-
meester Commissaris der Koningin in
Zeeland. Ds. de Ligt zal als voorzitter
de samenkomst leiden O. a zal een Zaagf
koor uit de verpleegden zich laten hoo-
Gislernanuddag kwam een 5-jarig jon
getje, dat op een met hout beladen kar
aan deu IConingsbrug alhier mee
reed te vallen, waardoor hel tusschcn het
wiel beklemd geraakte. Gelukkig liep het
ongeluk nog betrekkelijk goed af, het
jongetje kwam met eenige kneuzingen
vrjj.
Gisterenavond werd de hulp der poli
tie alhier ingeroepen tegen zekere S
die sporen van krankzinnigheid vertoon
de Hij werd daarna naar het politiebu
reau overgebracht en vandaar op advies
van een geneesheer naar het gasthuis
In den afgeloopen nacht omstreeks half
een ontstond in de Stationsstraat a 1 -
hier kwestie lusschen eenige personen
waarbij een hunner 2 revolverschoten
loste. Hij gaf als reden zijner handelwijze
op, dal hij geschoten had om de aandacht
der politie te trekken. Deze stelt thans
een onderzoek in
Uit Walcheren.
Tot bestuurslid van de afdeeling
Domburg van 't Groene Kruis is ge
kozen de heer L J van Voorthuijsen in
de plaats van den heer J do Visser, die
bedankt had
o
Uit Zdid-Beveland.
Vrijdagavond hield de afd. Goes van
den Vrijzinnigen Bond een algemeene ver
gadering onder voorzitterschap van den
heer T. H. Siemelink
Medegedeeld werd dal er te "Vlissingen
een afdeeling van den Bond was opge
richt en dat er ook te Middelburg stem
men zijn opgegaan voor hel vormen van
een afdeeling.
De rekening over 1912 wijst een goed
slot aan van f 4 1 265, terwijl de alge
meene kas ruim f 80 bevat
Onder dankzegging aan de penning-
meesteres, mejuffrouw P A Snoep, werd
deze rekening goedgekeurd en vastge
steld.
Ter voorziening van twee vacatures in
het bestuur werden benoemd de heeren
J C Massee en C J. Snouck
Na eenige bespreking over de regeling
van te houden spreekbeurten in 1913-' 14
werd besloten deze in Zuid- en Noord-
Beveland te houden, waarmede a.s. Don
derdag zal worden aangevangen te Goes,
waar <le heev A Roodhuyzcii, lid dei-
Tweede Kamer, als spreker zal optreden
Ook is in beginsel besloten tot het
houden van een Bondsdag te Goes in
1914.
Het bestuur der afdeeling is thans sa
mengesteld uit mej P. A Snoep, pen
ningmeesteres, en de heeren T. H Sie-
linlc, voorzitter, jhr von Schmidt auf
Altenstadt, F J. Tliiery, J E Massee,
C .1 Snouck en A C. Boluijt, secretaris
Vrijdagmiddag hield de raad der ge
meente s Heer Arendskerkc een
algemeene vergadering waarin o a. werd
meegedeeld dal zich voor liet herhaliugs-
onderwijs te 's Heer Arendskerke 5 leer
lingen hadden aangemeld en voor dal te
Nieuwdorp en te 's Heer Hendrikskinde-
ren geen enkelen leerling
Besloten werd den heer C van Strien
te ontslaan als sccretaris^enningmees-
ter van hel groot armbestuur te 's Heer
Hendrikskinderen met ingang van heden
De jaarwedde van den te benoemen
secretaris-penningmeester werd vastge
steld op f 125, terwijl de aard en het ber
drag van diéns boi-glocht werd behaald
op een inschrijving op een der grootboe
ken van de N W S ten bedrage van
f 900 reëel.
Tot onderwijzers voor het herhalings-
onderwijs te 's-Heer Arendskerke wer
den benoemd de heeren J van Houte ep
J Eversdijk en mej W. A Swenne
Verder werden benoemd de leden van
de Nieuwjaarscommissies, waarvan als
voorzitters zullen optreden van die te
's Heer Arendskerke de heer Jac Nijsse,
van die te 's-Heer Hendrikskinderen de
heer A Zaudce en van die te Nieuwdorp
de lieer D Schippers
Hel voorstel van B. en W tot aangaan
van een geldleening groot f 15 000 voor
verbetering dorpstraat en wegen werd
aangenomen. De ieening zal aangegaan
worden legen 41/2 °/o en moeten afgelost
worden in 25 jaar
Het maximum van den hoofdelijken
omslag werd van f 7500 gebracht op
f 11000 Ten slotte werd de gemeente-
begrooting voor 1914 vastgesteld in ont
vang en uitgaaf op f 38154 645 met post
voor hoofdelijken omslag van f 11000 en
een post van onvoorziene uitgaven van
f 391 825.
In de gisteren gehouden gemeente
raadsvergadering van K a p e 11 e werd
om. besloten: een verzoek van de be
woners der Parallelweg om verlichting
enz in handen te stellen van B en W
de inkoopsommen voor de gemeente
ambtenaren in liet pensioenfonds te ne
men ten laste der gemeente; de school
te Kapelle te verbouwen en een onder
wijzer van Biezelinge, die daar al jaren
te veel is trachten overgeplaatst te krij
gen naar Kapelle Voor f 4750 werd een
woning van H. Blok aangekocht die be
stemd Is voor woning van hel hoofd
der school.
Uit Noord-Beveland
Donderdagavond gaf het Fanfaregezel
schap „Eendracht maakt macht" te
Kortgenc haar eerste uitvoering in dit
seizoen, in liet café van den heer C. J.
van Danime. De muzieknummers werden
goed uitgevoerd zooals we dat van dit
gezelschap gewoon zijn, wal voorzeker te
danken is aan hun flinken directeur den
lieer Flipse. Voorts werden met succes
opgevoerd een tweetal tooneclstukken, en
weder ter afwisseling eenige voordrach
ten gegeven. De zaal was matig bezet;
jammer voor de thuisblijvers. Een gezel
lig bal dat tot in de kleine uurtjes duurde,
besloot dezen avond.
Vrijdag hield de gemeenteraad van C o-
lij n s p I a a t een voltallige vergadering
Naar aanleiding van een schrijven van
Ged. Staten, betreffende het raadsbesluit
van 3 October j.l.inzake pensionneering
