MIDDELRERGSCHE COURANT,
w
136* Jaargang.
I!M 8
Dinsdag
21 October.
SEEN DIKKE WOORDEN.
BINNENLAND.
Bit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
249
Deze courant verMkijnt i g e 1 ij k s, net uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwarta&J, zoowel voor Middelburg als vo*r alle plaatsen in Nederland Irancopp. f2.
AAxeaderlykft nnnnaers kosten 5 cent.
AdvertentiSn by abonnement op roordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan bet bureau te bekomen.
Advertentie* voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
Advertentiën A 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
aan het bureau
zijn.
Tot de plaatsing van advertentie en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Wandel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het AlgemeeH Advertentie-Bureau
A. DE LA HAR Az., N.Z. Voorburgwal 866, Amsterdam.
3$ Jeze courant behoort esn bijvoegsel.
Teer de boekwinkels kan men op aan
plakbiljetten en op den omslag van voorde
ramen liggende brochures met groote letters
de waarschuwing lezen «'s L a d s wel
vaart in gevaar! Een ernstig
w«gfrö tot het Nederlandsche volk door de
NMarlandsche vereeniging «Onze Vloot»».
Die brochure is een overdruk van een
artikel uit het jongste nummer van het
•rgaan dier vereeniging, geschreven door
d*n oud-zeeofficier W. A. van Aken, le
secretaris der vereeniging. In dat tijdschrift
had het nog eenvoudig tot titel«Het rsp-
port van de staatscommissie voor de verde»
digi Eg van Nederlandsch Indiö». Maar toen
het i* de wereld gestuurd werd, moest er
«en pakkende titel op, on toen vond men
dat alarmeerende«'s Lands welvaart in
gevaar
Nu zijn we van die vereeniging krachtig»
uitdrukkingen gewend, klaar laat men nu
toch alsjeblief niet een ernstige zaak ver
troebelen door dergelijke angstaanjaging.
Ed laat men het niet voorstellen alsof het
rapport der bovengenoemde commissie tot
die slotsom leidt, zooals deze brochure wil
doen gelooven
Het rapport der commissie wijst met
ernst op de, trouwens reeds vaak besproken
veranderingen in Oo9t Azië waardoor de
kansen grooter zijn geworden dat onB Indië
óf rechtstreeks voorwerp van een conflict
zal kunnen zijn, óf in een conflict zal
worden betrokken. En in verband daarmee
heeft zij met klemmende argumenten erop
gewezen dat het verlies van Indiö een
nationale ramp voor het Moederland zou zijn
en het geheele volksbestaan in zijn grond
slagen zou treffen.
Dat betoog is echter heel iets anders dan
die luidruchtige uitroep's Lands welvaart
is ia gevaar. De commissie raadt dringend
tot brandverzekering over te gaan. De
brochure roept dadelijk Brand
Dat er ernstige maatregelen voor de ver
dediging van Indië noodig zijn geen
Kamerlid die het ontkennen zal, uitgezon
derd (misschien) de socialisten; misschien,
want zelfs onder hen denkt* sommigen
anders over onzen plicht jegens dat Indische
ryk.
De commissie heeft nu haar oordeel uit
gesproken, en een plan voorgelegd, waarvan
de uitvoering gedurende twintig jaar de
Indische begrooting zou doen stijgen met
83/4 en de Nederlandsche met 5.8.5 millioen
per jaar. Dat is niet een kwestie van «enkele
millioenen», zooals de brochure zegt, maar
dat is een enorme uitgave voor een staat,
die nu al ieder jaar met tekorten sukkelt,
en eigenlijk nog zooveel meer noodig heeft
voor zaken van dringend belang.
Moet nu maar ieder, die niet dadelijk d&t
•plan en geen ander aanvaardt, in een hoek
worden geduwd als iemand die voor de
levensbelangen van het laud niets over heeft
Mr. dr. van Gijn, thesaurier-generaal van
financiën, heeft als lid der commissie in een
afzonderlijke nota eenige financieele bezwaren
geopperd. Als antwoord komt «Onze Vloot»
aan met dezen dooddoener
«Een eventueele erkenning dat het
koninkrijk der Nederlanden de machts
middelen niet betalen kan, onmisbaar
tot handhaving der integriteit van zijn
grondgebied, was tevens een erken
ning van Nederland's fail
lissement als souvereine
staat.» (Dat laatste vet gedrukt).
Toe nouBlijf nu thuis met frases
die niets zeggen. Financieele bezwaren van
een ernstig deskundige verdienen ook over
weging
Of hetgeen de commissie voorstelt werke
lijk onmisbaar is, wij kunneD het niet
beoordeeleD. Het is mogelijk van wel. Maar
de ervaring heelt niet geleerd dat commissie
rapporten onfeilbaar zij*. We gelooven dat
het moeilijk zal wezen, een commissie-rap
port te vinden dat in zijn geheel, onver
anderd, ten grondslag werd
wetsvoorstel. En in den regel werden zulke
afwijkingen al- een verbetering aangemerkt.
We meenen er daarom tegen te moeten
opkomen, dat er door een 5-cents Tirochure
als die van «Onze Vloot», getracht wordt
stemming te maken tegeu allen die, met
volle erkenning van de noodzakelijkheid om
voorzorgen te nemen, toch vragenkan het
niet anders?
DE LEIDERS DER INDISCHE PARTIJ.
Door hel Indiërs-comité -was gister
avond in Diligentia in Den Haag een
openbare vergadering belegd, waarin de
heer Soeardi, Tjipto en Douwes Dekker,
de drie verbannen leiders der Indische
partij, als sprekers zouden optreden.
Raden Mas Soeardi sprak vooral over
zijn vlugschrift „Als ik een Nederlander
was", dat de aanleiding werd tot zijn
verbanning. Dr. Tjipto kritiseerde de sa
menstelling van den Kolonialen Raad, en
betoogde dat er geen reden was geweest
voor bun verbanning. En eindelijk sprak
Douwes Dekker een uitvoerige veroor
deeling uit over de op zijn vrienden en
hem toegepaste maatregelen, en verze
kerde dat het bestuur der Indische par
tij steeds revolutionnaire uitingen heeft
tegengehouden.
Er waren zeer veel belangstellenden,
en de redevoeringen lokten luid applaus
uit. Maar het bleek dat er ook waren die
er anders over dachten, toen bij het de
bat de heeren Hoender en Mooijen de
sprekers bestreden. Een deel van de aan
wezigen gaf hun een luid applaus.
Laatstgenoemde erkende de goede be
doelingen van de drie heeren, maar
meende dat zij dwaalden in de keuze der
middelen. Onder luid en langdurig ap
plaus zei spr., dat de 40 millioen inlan
ders niets begrijpen van de goede bedoe
lingen der drie heeren- dat is paarlen
voor de zwijnen geworpen. Dat ze hier
zitten, is omdat de regeering zeer goed
inziet, dat de inlandsche bevolking nog
niet rijp is voor hun denkbeelden
Bij de repliek werd Douwes Dekker
zoo persoonlijk hij zei o.a dat de heer
Mooijen te kwader trouw was dat de
debater de vergadering verliet, gevolgd
door vele anderen.
sloten om de bijdragen in cle pensioenen
van gemeenteambtenaren te heffen, zijn
de 2 procent voor eigen en 2 procent
voor weduwenpensioen, ook le heffen
van die ambtenaren, welke na 1 Octo
ber 1913 worden| aangesteld
Het raadsbesluit in de vorige verga
dering genomen, werd op verzoek van
Ged. Staten, metjdie bepaling aangevuld.
De begrooting 11914 van het burgerlijk
armbestuur werd goedgekeurd in ontvang
en uitgaaf met een gelijk bedrag van
f 4195.91
De beide 'aftredende leden E A. van
der Bent en A. Smallegange Jz. werden
herbenoemd.
Op een verzoek van A van der Ilage
aldaar, om van de gemeente te koopen
een stukje grond gelegen achter diens
woning in de kom van het dorp, werd
gunstig beschikt en do koopsom bepaald
op f 5.
In verband met de in werking ge
treden pensioenwetten voor de gemeente
ambtenaren, werd op B en \V machti
ging verstrekt om de gesloten overeen
komst bij een Levensverzekeringsbank ter
verzekering van pensioen aan den ge
meente-veldwachter te beëindigen, waar
door, volgens opgaaf der maatschappij
eene som van f 350.40 van de betaalde
jnarpreimën kan worden gerestitueerd
Het op de Weslerschelde gezonken
seliip „Speculant" is gister gelicht en
te Hanswcerl binnengebracht
Uit Middelburg.
Naai- wij vernemen zal het ijkkantoor
alhier van den Dam worden overge
bracht naar het vroegere telegraafkantoor
in de St. Pieterstraat. Op de verdieping
van <üt gebouw blijft de inspectie van
de telegrafie gevestigd.
De verplaatsing van het ijkkantoor is
een gevolg van gerezen moeilijkheden
tusschen de gemeente als eigenares van
het huis op den Dam en het rijk als
huurder
Uit Schouwen-Duivelan-d.
De gemeenteraad van R e n e s s e be
noemde Maandag met 4 van de 7 stem
men tot secretaris den heer G Bonder
te Noordwelle; de heer de Rijke te Oss
had 2 stemmen, terwijl 1 stem werd uit
gebracht op Bodel. Voorts werd met
4 tegen 3 stemmen besloten het trakte
ment der oiidci wijzeres te verhoogen met
f 50 ingaande 1 Jan. as. zulks voorde
lesuren die zij meer geeft dan de on
derwijzers.
Uit Zeeuwsch Vlaanderen W. D.
De raad van Waterlandkerkje
besloot Zaterdag de pensioenbijdragen van
de gemeenteambtenaren voor rekening
der gemeente te nemen
Uit VUatiagen.
Heden had op het kantoor van het
Nederlandsch Loodswezen te V1 i s s i n-
gen, eene conferentie plaats van deNe-
derlandsch-Belgische commissie belast
met hel toezicht op de scheepvaart en
verlichting der Schelde. Daartoe zijn de
Belgische autoriteiten gisteravond per
stoomjacht „Eraéraude" van Antwerpen
te Vlissingen aangekomen.
Door schipper R. de Nooijer is heden
morgen voor de haven van Vlissin
gen drijvende gevonden 't lijk van een
als heer gekleed persoon. Er op werden
gevonden 3 bankbiljetten van 10 dollar,
2 van 20 dollar, 1 goudstukje van 20
dollar en eenige kleine goudstukjes, een
gouden bril, 2 zakdoeken gemerkt R
een portefeuille, een kruisje en een R. K
gebedenboekje. Het is naar 't lijkenhuis
op de nieuwe begraafplaats overgebracht.
-o
Uit Walcheren.
Te Serooskerke woedde bij P.
een binnenbrandje. Daar de kinders al
leen thuis waren, kwamen buren toesnel
len, die het met een paar emmers water
wisten te blusschen,
Assurantie dekt de schade van 't een
en ander.
-o
Uit Zuid-Beveland.
In de Maandag gehouden vergadering
van den gemeenteraad van EUewouts-
d ij k werd met algemeene stemmen be
RAAD VAN TIIOLEN.
In de Vergadering van den raad der
gemeente Tholen, gehouden Maandag
20 October, was afwezig de heer J. M.
Wagemaker.
Onder de voor kennisgeving aangeno
men stukken is een bericht van Ged.
Staten, dat zij de beslissing omtrent het
raadsbesluit tot wijziging van den leef-
tijds grens van tol de openb. school toei
te laten kinderen verdaagden tot dat het
advies van den inspecteur voor het Lager
onderwijs zal zijn ingekomen
Circuleeren gaat een rapport van den
A. N W B waarin den raadsleden zal
duidelijk gemaakt worden, van hoeveel
belang het gemis van [kalkoenen aan hoef
ijzers is voor de portemonnaie van de
menschen en het welzijn van de dieren.
Hierna komt de behandeling van een
geval, dat, zooals de voorzitter zegt be
hoort tot de beweging, die de En gel-
se he ziekte is te noemen, en zelfs
in de Midd Courant als van besmettelij-
ken aard is bestempeld.
Het hoofd der openbare lag. school
maakt blijkens een voorgelezen brief uit
den toeloop van volwassenen tot de cur
sussen in Engelsche taal (13 en 10 deel
nemers, reeds uitgeleid tot 40 in totaal
de gevolgtrekking, dat behoefte gevoeld
wordt aan onderwijs in genoemde taal en
die ontdekking geeft op haar beurt aan
leiding tot hel voorstel, een onderwij
zer met Engelsche taaiakte op le roepen,
nu toch een twaalfde leerkracht aan de
school zal verbonden worden Hel hoo-
gere salaris (minimum f 700) zou uit de
schoolgelden gedeeltelijk gedekt kunnen
worden Indien later de wenschelijklieid
mocht blijken de school om te zetten
in eene voor uitgebreid lager onderwijs,
zou het personeel met de noodige akten
Fransch, Engelsch en Wiskunde) be
schikbaar zijn. Ook de arrondissements
schoolopziener komt in een missive niet
de vraag of hel niet geweüscht gcoor
deeld wordt een onderwijzer op le roe
pen gerechtigd tot het geven van En
gelsch, waaraan in deze gemeente onge
twijfeld behoefte zal bestaan
Dezen vorm van een vraag kiest ook de
hoer Quisl voor zijn meening, dat de
Engelsche drukte uit jalouzie de metier
voortkwam, wat een bijkomende omstan
digheid is volgens den voorzitter, die
alleen den drang naar het Engelsch als
feit wensehle te constateeren.
De heer Moellcer vindt het leervak
Engelsch voor de Openb lagere school
machtig mooie instelling. Ook de heer
Kegge dweept met alle talen der wereld,
mits de liefhebbers alles zelf bekostigen
wat tocli een ander standpunt meebrengt,
dan tjegenover deu Franschen cursus is
ingenomen, zegt de voorz
De landbouwers en degenen, die den
tuinbouw beoefenen, stellen het onder
wijs zeer op prijs en voor hunne kinde
ren zullen zij ook wel dat onderwijs
verlangen. Dat de meerdere kostenn ad
If. 200 a f 250 grootendeels zullen vergoed
worden, daarvoor is veel kans. Wanneer
men rekent op 15 leerlingen legen f 1
per maand schoolgeld wordt reeds f 180
(Ojitvangen De voorz doet na eenige
verdere gedachlenwisseling het voorstel
een onderwijzer met Engelsch pp te
roepen (liegen f 750, al wordt door den
voorsteller wel betwijefll of het er door
gaan zal De heeren Noske, Moelker, jhr
van Vredenburch, Christiaanse en de
voorzitter stemmen voor De heeren
Wagtho, Van der Stel en Hollestelle ver
klaren zich voor een uilloving van f700
De heeren Kegge en Quist blijven buiten
stemming.
Aan pachter van het veer wordt den
grond, waarop het veermanshuisje staat,
in opstal gegeven en aan een verzoek'
van de bewoners aan den wal om eenl
lantaarn op den wal tegenover het veer!
te doen plaatsen werd met algemeene
stemmen voldaan
Nu komt een oude bekende, de li ch t-
kl w e s t i e.
In een voorgelezen brief rekent de
president-commissaris van de gasfabriek
voor, dat uitstel van zijn in de vorige
vergadering aangehouden verzoek lot het
eind van het jaar neer komt op uitstel
van de verbeteringen aan de gasfabriek
voor een jaar Immers wanneer men
het over de voorwaarden van de verlen
ging der concessie eens is, zal het voor
jaar zijn en in den zomer heeft de fa
briek geen behoefte aan verbetering Dat
klopt niet geheel met wat de voorzitter
van een ingewijde vernam, dat de
houder kapot gaat als bijgeval iemand
er een steentje op gooit en ook niet met
de mededeeling van den beer Quist, dat
de gashouder van onderen zoo sleoht is,
dat de stukken er uit rollen
De heer Jhr. Van Vredenburch ver
wacht niet meer of minder, dan dat wij
op een gegeven moment in den pikke
donker zullen zitten.
Intusschen is men niet genegen om
spoedige beslissing te nemen De heer
Noske bevalt het systeem van ,,'t mes
op de keel" geenszins. Reeds 8y» jaar is
verloopen sedert spr voor 't eerst ver-'
nam, dat de gasfabriek zou gaan verbe
teren indien de gemeente in verlenging
van concessie toestemde.
Jhr. Van Vredenburch, gesteund door
den heer Noske, wenscht het inwinnen
van een advies van een deskundige Daar
mee haast maken is wel goed, tegen dat
de fabriek bezwijmt,
De voorz richt nog een vermanend
woord aan 't adres van de aandeelhou
ders ze moeten begrijpen, dat na ver
betering der fabriek de gemeente mis
schien meer lust in overname heeft
dan nu.
De heer Waghto klaagt over tegen
werking aan de zijde der gasfabriek van
de gemeente ondervonden, welke klacht
volgens den voorz geheel ongegrond is.
De heer Kegge berekent, dat de 7 jaar
die de concessie nog duurt bij de 8i/2
jaar, zoo even genoemd, waarin men
den boel liet verloopen, een tijd maakt
van 15 jaar, die de moeite waard was om
de fabriek te verbeteren. De aandeelhou
ders moeten het zelf maar weten
Ten slotte wordt besloten mede te
deelen aan den adressant, dat de Raad
niet voor 't eind van 't jaar er over
denken kan de zaken van de gasfabriek
ter hand te nemen.
De heer Van Vredenburch oppert het
idee, om deskundige te raadplegen, in
gang vinden, doch spr wenscht in deze
vergadering geen voorstel te doen
De uilnoodiging van 't feestcomité
1913 om in den optocht mee te rijden
komt in rondvraag De heeren Hollestelle,
Van Vredenburch, Van der Hel. Quist en
Kegge bedanken voor de pret. De heeren
Wagtho, Moelker, de voorzitter en de
heer Noske, de laatste met voorbehoud
zullen aan de plechtigheid deelnemen
Met meer eenparigheid wordt nu het
besluit genomen, dat zegt, dat de grond
slagen van de in kolom 2, 3 en 1 aange
duide ambtenaren, wier belooningen
bij dc in kolom 5 vermelde besluiten
zijn geregeld als in kolom 6 en 8 is
aangegeven, voorloopig vastgesteld wor
den op de bedragen, vermeld in kolom
7) Wie zou tegen zoo iets zijn stem
kunnen verheffen'
'De begrotingscommissie vraagt in haar
rapport, hoe het zit met de wjij z e r b o r-
djen. De voorz deelt mede, dat B en
W het plan hebben, voor den stadhttis-
toren nog dit jaar een stel nieuwe bor
den te koopen en de aanwezige, die op
den groolen toren het beter zullen doen,
daarheen te verplaatsen in 1914 Dan
behoeft de f 120, van het overschilderen
van de houten wijzerplaten niet uilgege-
gen Dat vindt de vergadering best
Het blijkt daarna, dat het tijd is
om over de bestrating te spreken Maar
dat er een tijd is, om er over op te
houden werd pas na veel woordenwis
seling over de economie en de techniek
gevat B en W. pleiten voor het toepas
sen van straatklinkers, daarentegen de
raadscommissie, die zelfs een be glooiing
had verlangd van de vernieuwing van het
plaveisel over ruim 240M, voert d^n
strijd voor keien Ten slotte besloot de
vergadering, mei tegen stemming van B
en W de op de begrooting voorkomende
f 750 te doen verwerken aan verbetering
der Dalemsche straat met straatkeien, tot
zoover als zonder overschrijding van den
post mogelijk is Voor sluiting eener lee
ning werd weinig gevoeld,
Het vernieuwen van een deel der
boombcschociing, door den gemeentc-
bouwm begroot en door het commissie
lid, den heer Kegge, voorgestaan, acht de
heer Quist onnoodig, gelijk B en W.
Ook de vergadering voelt er niets voor, er
voorhands eenige herstelling aan te
doen.
Ongewijzigd wordt daarna de begroo
ting vastgesteld, op f 42 992.56, met eeo
onvoorzien ad f 2673 055
Ten slotte worden de begrootingen van
het algemeen- en het weezen-armbestuur
goedgekeurd respectievelijk op f 1799.61*
en f 320 30 en gaat de vergadering over
in een met gesloten deuren ter behande
ling van suppletoire kohieren en recla
mes tegen aanslagen in den hoofdelijkeo
omslag.
Gisteravond heeft het kiescollege
der Ned Herv. Gemeente te Amsterdam
drietallen samengesteld voor de vacatu
res-Vos en Van der Horst
De reden waarom we van deze drie
tallen zoo speciaal melding maken, ligt
in de veelbesproken poging om dr. Th
J de Visser weer te doen beroepen
Deze bleef echter met 157 steramen in
minderheid tegenover de 205 tot 212
stemmen op de candidaten van „Vrien
denkring".
Op het drietal voor eerstgenoemde va
cature staat als no. 3 ds. W Th. Boisse-
vain te Wlilhelminadoirp
De orthodoxe richting in de Ned
Herv. Kerk te Beverwijk ontstaan door
de zwenking van ds J C V. v. Bemmel
een paar jaar geleden, heeft by de ver
kiezing van leden van het kiescollege
Maandag voor het eerst na haar ontstaan
de nederlaag geleden
o
Gereform. kerken.
Beroepen te Werkendam J Koele-
wijn te Nieuw-Lekkerland.
Bedankt voor Klundert K. van An
ken te Pernis; voor RottevalleFfrGeerds
te Oldekerk; voor Genderen B. Meijer te
Brouwershaven; voor Voorthuijzen L, J.
C Kreyt te Winsum
Doopsgezinde Gem.
Aangenomen naar Steenwijk G.
Topma te De Rijp.
E v a n g. L u t h. Kerk.
Bedankt voor Tiel C. Th. Scharten
te Doesburg
Onderwijs.
Maandagavond hield de vereeniging
„De Ambachtsschool" te Goes een alge
meene vergadering onder voorzitterschap
van den heer C. C Coomans
Aanwezig waren 7 bestuuvsleden en l
gewoon lid
De begrooting voor 1914 werd na eeni
ge toelichting vastgesteld op f 12 847 83
in ontvang en uitgaaf met een post voor
onvoorziene uitgaven van f 51.53.
Medegedeeld werd, dat de concierge
Gorse sinds korten tijd dn betrekking, eer-
