MIDBKLBURGSCHE COURANT.
I*. 216.
136' Jaargang.
Vrijdag
12 September.
CHRISTINE,
1918
Ou« ooarxxt v trio hij*' 4»g«lyk«, «at «itioidariag tb* Zou- ex f Mit4xg«a.
Priji per kirxrtxxl, looval voor Miidelbxrg xlt voor «11e plutitx ix Ht<t«rl»xJafrxxe« pp t i
AfiDBlerJijke xxbuxbts koJts» 5 oexf.
Advertextiöx bij abonxemext op roordealiga voorwaard»».
ProBpaotxeiax iaorrax zijx lu hat bxreax ta bakoatax.
AdvartaxtiSn roor hat aeritvolgcxie xxmmer xioatax dei xiiddag. vóór ééx x j
eu hat bxreax bazorgd «jjx.
AiTcrtextiflx 4 20 o»xt par ragal. Bij aboxxaneRt «aal lagti. Qsbcort»-, 40o«-
alle axdara fxnilieberiohlex ax Daxkbetxigiagax vam 17 regelt f 1.60 j alk* regel xitn
20 omt Eeolaatoi 40 oaxt par regal. Groot» lettar* aaar de plrjtti, die tij ixxcaio.
Tot da plaatsixg va» adrertextidx ax reclaasfi, xiat afkomstig uit Zeolasd, betrofl««»
Haxdol, Nijverheid ex Goldiraxax, ie gereohtigd het Alteaeei A.dv®ri«atte>BH5,Pfc S*
A. DK LA HAR Am., Jf.JE. Voorburgwal 868, iHiterdsn.
Zij, die zich thans op ons
blad abonneer en, on t rangen de
nummers tot 1 October gratis
BINNENLAND.
DE TAAK DER CONCENTRATIE.
Twee dingen worden in een artikel in
hot „Vad. over het bovengenoemd on
derwerp in het licht gesteld, als behoo-
rend tot die taak.
De eerste eisch betreft de vrijzinnige
parlementsleden, nl. de vordering dat de
drie Kamerfracties over alle gewichtige
vragen, die zich zullen voordoen
'die zullen niet weinig zijn onderling
overleg zullen plegen, opdat onder het
ministerie Cort van der Linden niet meer
mogelijk zij wat we op 21 December
#907 hebben aanschouwd, n 1 dat bij ge
mis aan onderling overleg een deel der
vrijzinnigen meewerkte om de clericalen
.weer aan de regeering te roepen. Het
Concenlratieprogram was een compromis,
welnu ook in de Kamer zal er op bepaal
de punten een compromis moeten kunnen
worden gevonden als de mannen van de
Concentratie tenminste bij de meening
blijven, dat wat 't zwaarste is ook het
Zwaarste moet wegen.
De tweede eisch betreft de kiezers,
en in dal opzicht mogen ook de vrijzinni
gen in Zeeland luisteren. Al moet vol
mondig erkend worden dat er dit jaar in
de organisatie der vrijzinnigen veel ver
beterd is, ieder weet dat er veel stre
ken zijn waar weinig gedaan is, en nog
veel gedaan kan worden, en dat in weer
andere plaatsen de samenwerking inniger
kan worden.
We bevelen dan ook de lezing van de
hier volgende opmerking-ten zeerste-bij
allen aan:
„Maar daarnaast, zoo teegt het Haagsche
blad, is er ènog even gewichtig werk
voor de Concentratie te doen, en wel de
organisatie van de vrijzinnigen in den lan
de, die op vele plaatsen nog zoo alles
te wenschen overlaat, dat men haast niet
begrijpt, dat bij zoo ordeloos leger de
veldtocht nog gewonnen kon worden; wel
een bewijs tevens op boevele geestver
wanten de vrijzinnigen kunnen rekenen.
En die goede organisatie is niet be
vorderd, maai* integendeel dikwijls on
mogelijk gemaakt door het bestaan van
drie fracties onder de vrijzinnigden, wier
respectieve ijver zich uit den aard der
zaak ook wilde toonen in de oprichting
van zooveel mogelijk eigen kiesvereeni-
de verschillende kleur dikwijls weinig
■merkbaar was, nieuw leven krijgendaar
door zullen lal van vrijzinnigen die lol
nog toe zich van iedere organisatie verre
hielden, omdat lid te wordeii van de eene
organisatie, maar al te veel had van partij
kiezen tegen de andere organisatie, zich
genoopt voelen lol practische toepassing
van der vaderen leer, dat eendracht macht
maakt.
En dus doende zal men in de eerste
plaats liet aantal vrijzinnige zetels be
langrijk zien toenemen Zwolle heeft la
ten zien, dat wij door onvoldoende orga
nisatie niet eens weten hoe sterk wij
eigenlijk zijn.
Heel anders zal de zaak echter worden,
wanneer drie partijen in onderling over
leg de organisatie ter hand nemen, en.
elkander de vrije hand laten; maar te-1
vens elkaar steun bieden om in elke
plaats een kiesvereeniging op te richten,
'die het meest overeenkomt met de kleur
der vrijzinnigen in een bepaald district,
fen wanneer men dan alle vrijzinnige1
ItSesvereenigingen in een provincie in
provinciaal verband bijeen brengt onder
een bestuur, waarin de drie fracties der
vrijzinnigen zijn vertegenwoordigd. Als dat
geschiedt zal het gevoel van samenhoorig-
heid dat onder de kiesvereenigingen van
VRIJZINNIGEN EN WETHOUDERS
VERKIEZING.
In de gisteravond gehouden algemcene
vergadering van de vrijzinnige kiesver
eeniging ,.'s-Gravenhage" is met alge-
meene stemmen aangenomen een dooi
den heer Roodhuyzen voorgestelde mo
tie, luidend:
„De N. Vrijzinnige Kiesvereeniging
's-Gravenliage, in algemeene vergadering
vereenigd,
overwegende, dat bij de jongste ver
kiezing voor wethouders in deze gemeen
te hel zeer weinig gescheeld heeft, dat
een sociaal-democraat'voor deze bestuurs
taak ware aangewezen zonder dat daar
toe door de meerderheid der vrijzinnige
Raadsleden was besloten,
overwegende, dat zulks slechts is kun
nen geschieden doordat naast de vrij
zinnig-democratische leden van den Ge
meenteraad, die openlijk erkend hebben,
hun stem op deu sociaal-democraat te
hebben uitgebracht, ook enkele leden van
de N. Vrijzinnige Kiesvereeniging 's-Gra-
venhage en door deze in den Gemeente
raad gebracht hetzelfde hebben gedaan,
spreekt daarover haai- groot leedwezen
uit, omdat daaruit blijkt:
le. dat genoemde Gemeenteraadsle
den niet het minste begrip liebben van
wat liun candidaatslelling door de N.
Vrijz. Kiesver. ,,'s-Gravenhage" heeft be-
teekend;
2e. dat zij in geen enkel opzicht be
seffen, hoezeer hun daad de onmisbare
samenwerking van de drie vrijzinnige
fracties op elk gebied bemoeilijkt;
3e. dat hun stem niet anders is ge
weest dan trouwbreuk tegenover hun
kiezers
Een toevoeging om de bedoelde leden
uit te noodigen hun mandaat ter be
schikking der kiesvereeniging te stellen,
werd met 36 tegen 25 stemmen ver
worpen.
EEN BRIEF VAN DOUWES DEKKER.
E. F. E. Douwes Dekker, de leider
der opgeheven Indische Partij lieeft d d.
9 Augustus uil de gevangenis te Welte
vreden een brief geschreven aan „Het
Volk".
In dien brief, getiteld „Ilollarfds wreed
aardige onafhankelijkheidsfeesten in de
koloniën", wil hij een beroep doen op
het rechtsgevoel der Nederlandsche natie,
niet voor zich zelf maar voor zijn vrien
den Tjipto Mangoenkoesoemo, en Soc-
wardi.
Hij herinnert aan de plannen om iri
November ook iii Indië Ijcl onafhanke-
lijkheidsfeest te vieren, en schrijft dan
het volgende:
„En toch, ziet, dr. Tjipto Mangoenkoe
soemo, R M Souwardi Soerjaningrat en
ccnige anderen, geloofden dat zij, om
politieke redenen, deze gelegenheid niet
voorbij moesten laten gaan. Zij vormden
een komilé om uit inlandscbc kringen
dit feest mee te vieren. Zij vroegen om
geld, om vrijwillige bijdragen ten einde
op den eigenslen feestdag een lang tele
gram aan Hare Majesteit, Uw Koningin,
te zenden, haar smekende dezelfde rech
ten le geven aan Haar onderdanen in In
dië, als die, welke Haai- onderdanen in
Nederland genieten.
O, daar was ironie in, bijlende ironie.
Maar' geest! Een nobele geest.
Het inlandsch komité ging aan hel
werk R. M. Soewardi Soerjaningrat
schreef een brochure- „Als ik eens Ne
derlander was....", waarin hij op de hof
felijkste wijze zijn oordeel uitsprak over
de onkieschheid der Nederlandsche re
geering over zijn, ons vaderland, ge
steld, zulke feesten te vieren ten aanzien
van zijn, ons Volk. Die brochure was
heusch en waardig gesteld. Er was geen
prikkelends, geen uittarlends, geen op-
zetlends in. Zij werd uitgegeven vanwege
liet komité. De kranten druïden haar af.
Uwe kranten zullen dus in haar geheel
kennis genomen kunnen hebben van die
brochure. Maar zij had eene zeer bittere
zijde, deze brochure. Zij was namelijk
onaangenaam aan de oyerheerschers. En
de justitie der overheerschers is een har
de justitie voor ons, overhecrschten. Die
justitie zou den schrijver, ja geheel het
komilé voor iets onschuldigs vervolgen.
Zij ging beslag leggen op de wijd ver
spreide brochures.
Dat was nog niet genoeg. Twee be
stuursambtenaren-te Bandoeng, waar hel
komité zetelt, zetten alle wettelijke bepa
lingen op zijde en arresteerden als boe
ven dr. Tjipto Mangoenkoesoemo en R.
M. Soewardi Soerjaningrat. Nog in de ge
vangenis wordt wraak genomen op deze
twee waardige zonen van een groot volk
Onaangenaam wordt hun er het bestaan
gemaakt. Andere gearresteerden liet men
weder vrij. Deze l>eiden echter, die waar
dig blijven, geen teeken van berouw wen
schen te geven, waar geen schuld ge
pleegd werd, warme, wakkere vaderlan
ders blijven, die zij waren, nu mompelt
men dat zij verbannen zullen worden."
Het slot van den brief luidt:
„Vele Nederlanders zelf prijzen nu on
ze martelaren en spreken uit of denken
het „schandelijk" over uwe regeering.
Hoeveel moet er nog bedorven worden
bier door uwe vertegenwoordigers, gij Ne
derlandsche natie, alvorens gij hen terug
roept van de zetels, die zij te kwader
ure innamen? Hoeveel opgeblazen en nog
ganschelijk niet beslaande revolulieplan-
nen moeten nog te rappörteeren zijn door
zich zelf brevet van waakzaamheid al
dus uitreikende ambtenaren? Hoelang
nog, Nederlandsche natie, moet uw werk
van eeuwen verbroddeld en verdorven
worden door moedwillig onverstand?
Gij schijnt het eind nabij te wen
schen!"
deer L. G. MOBERLY.
Naar het Engelsch.
HOOFDSTUK I.
Een flauwe aardigheid
„Wees nu niet zoo'n dwaas, Laylon
Ben ik nu een man om zulk een krank
zinnige grap uit te halen?"
„Beste jongen, daar hoef je nu zoo'n
dwaas niet voor te wezen. Jij, onge
trouwd, alleen op de wereld, niet onbe
middeld, dal jij verlangend zou wezen je
te vestigen en een kalm, huiselijk leven
te gaan leiden en daarom gaarne kennis
kom. maken met een beschaafd, welopge
voed jong meisje met het oog op een
huwelijk. Ik geef je mijn woord van
fter, dat jij even goed als deze mijnheer
verzekeren kunt een uitstekend echtge
noot te zullen worden, vriendelijk hui-
•eüjk en
In het verdere gedeelte van zijn speech
M«ef hij steken, want een goed gemikt
kussen daalde neder op des sprekers
hoofd of liever op zijn bruin en lachend
gelaat, waardoor vooreen oogenblik noch
van den glimlach, noch van het gelaat
iets te zien was, terwijl de rest der aan
wezigen in de. rookkamer in een luiden
lach uitbarstte
„Jack, mijn beste jongen, Meruside
had het niet heelemaal mis, toen hij je
een domoor noemde", sprak een man
met temerige stem, die tegen den schoor
steenmantel geleund een sigaar stond te
rooken. Lachend keek hij naar den jon
gen man, die onder hel groote kussen
vandaan kroop, „wat zit je daar voor
onuitsprekelijke nonsens te lezen! Is de
Sunday Recorder verantwoorde
lijk voor die mallepraat?"
„De Sunday Recorder is ver
antwoordelijk voor wat jij mallepraat be
lieft te noemen", antwoordde de jonge
man, die nu het kussen van zich af had
geworpen en recht overeind was gaan
zitten; hij keek de twee oudere heeren
met zijn vroolijke oogen ondeugend aan,
terwijl bij de courant met de eene hand
vasthield en zijn haar, dat wel wat in
de war was gegaan, met de andere glad
streek. „DeSunday Recorder houdt
er een huwelijkskolom op na en
DE RAAD VAN STATE.
Bij kon. besl. van li Sept. is aan nu-,
P. W. A. Cort van der Linden, op ver
zoek, gerekend van 29 Aug. af, eervol
ontslag verleend als lid van den Raad van
State
en zijn met ingang van 1 Oct. benoemd
tot leden van dien Raad mr Th. Heems
kerk en mr. D. Josephus Jitta.
UIT OOST-INDIK.
De Sarikat Islam-vrees.
In een 29 Augustus uit G o e s geda
teerd schrijven in het „Vaderland" geeft
de heer W. Kerremans die zooals men
weet in de Indische journalistiek een
plaats vervult, en sedert een paar maan
den in ons land vertoeft een beschou
wing over de bezorgdheid van velen in
Nederland over de Sarikat Islam-bewe-
ging.
Naar de meening van den heer K. is,
wat thans zich op Java afspeelt, zeer wel
te vergelijken met de relletjes in Soera-
baja. De angst der Europeanen, die hen
uit het binnenland naar de sleden jaagt,
heeft even weinig grond als in 1912 de
vrees voor de Chineezen. Het blijkt weer
hoeveel gemakkelijker de massa te sugge-
reeren is dan bet individu. Als men een
Europeaan in Indië, die nog niet aange
tast was door de Javanophobie en die van
Sarikat Islam en andere „revolutionnai-
re" bewegingen nog niets gehoord had,
zou waarschuwen, om op zijn hoede te
zijn, hij zou smakelijk en smadelijk lachen
om zoo ongegronde vrees
Voor mij is het zeker, schrijft de heer
K dat de vrees ongegrond is en met die
meening ben ik in uitstekend gezelschap .-
De Gouverneur-Generaal, de adviseur
voor inlandscbe zaken dr, Rinkes, de in
telligente Javanenkenner Gonggrijp, de
hoofdredacteur van de Locomotief en vele
anderen, die de Sarikat Islam een ge
zonde, weldadige, sympathieke en nood
zakelijke beweging achten.
Hij besclirijft dan hoe de vrees voor
een inlandersopsland zich zonder eigen
lijke reden uitbreidde, en hoe de inlan-,
lander, die heel spoedig op de boogie
was 'van den gemoedstoestand der Euro
peanen, daardoor overmoedig en balda
dig werd.
Deze houding en de sporadische ex
cessen door S. I.-leden bedreven, ontna
men deu Europeanen het laatste restan-
tje vertrouwen en van den wapenhande
laar gingen zij naar den notaris, om hun
uiterste wilsbeschikking te dicteeren. Nog
zijn er die nuchter blijven onder de alge
meene onrust, maar het is begrijpelijk,
dat hun aantal dagelijks slinkt.
Het is mogelijk, dat er hier en daar
groepjes van inlanders zullen zijn, die zoo
wel door de vrees der Europeanen als
door de overschatting van de beleekenis
der S. I zich over het paard getild zul
len voelen en het is ook mogelijk, maar
weinig waarschijnlijk, dal dit op een en
kele plaats aanleiding zou kunnen geven
tot een botsing, die echter van niet meer
beleekenis en omvang zal zijn zijn dan
er bijna dagelijks op Java voorkomen:
een verzet van enkele kwaadwilligen te
gen de politie
wetende dat de arme oude Ruppert on
getrouwd is en alleen slaat op de wereld,
niet onbemiddeld is en verlangend zich
te vestigen en een kalm, huiselijk leven
le gaan leiden enz. enz zie de be
wuste kolom" hij zwaaide met de cou
rant boven zijn hoofd „wou ik mijn
geacliten neef aanraden in het eerstvol
gend Zondagsblad een dergelijke adver
tentie in te zenden
„Ik weet niet wat ik daarmee te ma
ken heb, met zulke laffe kerels, die per
advertentie in een Zondagsblad een vrouw
willen vragen", sprak een rustige en bui
tengewoon welluidende stem. Het was de
stem van den derden persoon die zich in
de kamer bevond, dezelfde die zooeven het
groote kussen naar Layton had gewor
pen Hij zat in een gemakkelijken stoel
dicht bij het vuur, met de handen ach
ter het hoofd saamgevouwenkalm ver
genoegd keek hij naar den vroolijken
jongen man, die op de sofa zat. Rupert
Meruside had niet wat men noemt een
bijzonder knap uiterlijk, toch had hij
iets dat de aandacht trok; hij kou niet
onopgemerkt voorbijgaan, zelfs niet te
midden van de menigte. Er sprak kracht
uit zijn welgevormden mond, humor uit
de diepliggende, grijze oogen en een ze
kere geestkracht, waardoor hij zwakkere
karakters zou o verheer schen.
Van die oogen ging een bekoorlijkheid
uit, die zijn eenigszins strenge en ruwe
gelaatstrekken verzachtte. Maar toch in
zijn stem lag Rupert Meruside's groot
ste aantrekkelijkheids Een kennis van
hem, een dame, had eens tot iemand ge
zegd, dal niemand aan die stem Icon
weerstand bieden: men zou hem volgen
waarheen hij ook wilde.
Waarom hij zoo lang ongetrouwd was
gebleven was een onopgelost vraagstuk,
niet alleen voor de dames maar ook voor
zijn mannelijke vrienden Op zijn vijf-
en-dertigstc jaar was Rupert Meruside nog
steeds ongetrouwd en al de kunstgrepen
van lcoppelzieke moeders en van doch
ters, opgevoed in de moederlijke tactiek,
hadden hem tot nu toe niet in de ge-
wenschle richting kunnen leiden.
„Beste Rupert", zeide zijn jeugdige
neef na eenig stilzwijgen op plechtigen
toon, „je bent een ongetrouwd man
dat feit is van een pijnlijke zekerheid;
je hebt geld genoeg om je te vestigen en
een huisgezin op te zetten. Er zijn hon
derden neen, duizenden jonge vrou
wen en meisjes op de wereld die „kennis
met je willen maken met het oog op een
Dit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Gisteravond had in den tuin van bet
Schuttershof alhier het fcestconcert
plaats tot slot van de Flor-alia-tentoon-
stelling. Deze avond mag goed geslaagd
heeten, want de belangstelling was bui
tengewoon groot, zoodat velen zich met
een« staanplaats je moesten vergenoegen
Het Stedelijk Muziekkorps, door uitste-
digheid van den heer J. Morks geleid
door den heer A. Calatz, voerde de ver
schillende nummers zeer verdienstelijk
uit.
Tegen het einde van het concert
stroomde alles naar dien kant van den
tuin waai- het vuurwerk zou worden afge
stoken, dat schitterend geslaagd mag wor-
den genoemd Vooral de cascade van bril-
lantvuür en de slot-dccoratie mogen zeer
worden geroemd.
De directie der Staatsspoor lieeft in
den vervolge bepaald, dat visschers en
vischventers, tengevolge van de uitoefe
ning van hun bedrijf een voor de mede
reizigers onaangename en hinderlijke
lucht verspreidende, zooveel mogelijk in
afzonderlijke rijluigafdeelingen derde
klasse moeten worden geplaatst. Hunne
voor hun bedrijf benoodigde manden
emmers, e. d. al dan niet met visch ge
vuld mogen niet In de rijtuigen worden
medegenomen, maar mogen kosteloos in
den bagagewagen worden vervoerd Zy
moeten deze zelf laden en lossenterwijl
het vervoer zonder verantwoordelijkheid
der Maatschappij geschiedt
Uit Ylissingex.
Binnen kort zal op het station der
Slaatsspoor te Vli.ssin.gen een pu
blieke telefooncel geplaatst worden. Al
leen interlocale gesprekken zullen mo
gen worden gewisseld
De wissclwachler der Staatsspoor M.
Boone te Vlissingen viel gisteravond
al rijdende van een wagen. Kermende van
pijn werd hij opgenomen en naar zijn
woning le Souburg per draagbaar ver
boerd.
Dr. Ptugge verleende de eerste genees
kundige hulp
Uit Zuid-Bevelaad.
Uit Goes schrijft men ons:
Waar de „Nieuwe Zeeuwsche Courant"
in liaar nummer van Donderdag jl. zich
aandient als voorstandster van een te
vieren onafliankelijkheidsefest, bevreemdt
het ons. dat zij indertijd een entrefilet
van een zusterblad t egen het houden van
een feest opnam zonder hiertegen protest
aan te teekenen.
De redactie van bovengenoemd blad
is anders vlug gereed met haar aanteeke-
ningen te laten afdrukken, als liet tegen
den draad van haar gedachten in gaat
Na lang, opvallend lang, opschorten
van haar oordeel komt zij er nu mede
voor den dag, ontpopt zij zich als een vu
rige medestandster voor een feest.
Dit geeft te denken.
Het hooggeroemde aanpassingsvermo
gen is hier weer waar te nemen of an
ders het kat-uit-den-boom-kijken.
Dat „De Zeeuw" water in haar wijn
huwelijk." Het is meer dan schande dat
je je (bekoorlijkbeden verspilt in een dorre
woestenij in plaats van ze te doen stra
len in den hof van een schoone jonk
vrouw
„Je zit al heel harren onzin uit te
kramen", zei Meruside, terwijl hij uit
zijn stoel opstond en zich welbehageljjk
uitrekte. „Als je zoo dol bent op huwe
lijksadvertenties, waarom laat je er dan
zelf niet een in de courant zetten?"
„Wat een pret zou dat wezen!" riep
Layton uit. „Stel je voor, die lioopen
brieven die je zou krijgen van allerlei
huwbare vrouwen, oude en jonge. En je
zou met enkele gaarne kennis maken op
verschillende opgegeven plaatsen; neen,
neen, 't zou een leuke tijd wezen, dat
verzeker ik je. Je vraagt alleen maar
kennis te maliën om na wederzijdsch
goedvinden een huwelijk aan te. gaan.
Van dat huwelijk hoeft immers niets te
komen als niet beide partijen er lust ix
hebben."
(Wordt vervolgd.f