I* 181.
156* Jaargang.
Zaterdag
2 Augustus.
BINNENLAND.
Wat nu?
Uit de Pers.
Bit de Staatscourant.
Bit Stad en Provincie.
1911
mibdelbergsche coeraiït.
Size cooraat variobijES dagelyki, mat mifcsomderUg vrs Zoa- Itsatiage;^
Prijs pir kwartaal, soowil voor Miiiolbmrg all voor alls plaafciea ia Nsderiamó ftaaos pp. f 8
A&oaderlijkc aam mere kostaa 5 oeat.
Ai'voitoniio» bij sboamemoat op Toordecliga voorwaarlox.
Proopnotranea daarvoa lijfl aac het bnrean te bekotiaa.
Advertentie voor bat aoritrolgssda aamajr nootaa de» ur.iófiag» vóór 6 6 a t a
sam het bureau bsiorgl sijr.
w
ièvarsiaüfa it SO Cf*t psr rog»i. Bij Bboaaeaest van' lager. Q»fcoor«'-», 6ot4
oil* uade»* fsjailiabericfctsa en öanbbetuigbgea van 17 regels f 1.50} olie regel
10 usnt. Seoisaaee 40 eemt per regel. Groots Utters u»m éo plants, Ha «ij iMo»ei*
Tot do plaatsing van odvertantiÖB an reclames, riot cfkorcitig nit Z col cal, betruSon
Hendel, Kyverhoid on Galdcvasen, is gerechtigd het Alcoiaee» Aör«^4&K41ï--22e.L'*!S£
A. DE IaJL 3SAES Ac.. H.K. V©o*bar>t«a'. ÜGS, Aoarteró:?,**.
Dit simmer bestaat uit twee bladen en
een Kinderblad.
EERSTE BEAD.
DE CRISIS.
Men deelt mede aan het Handelsblad
Na de weigering van de sociaal-de
mocraten om tol de samenstelling van
een ministerie uit de geheele linkerzij
de mede te werken, verzocht dr. Bos
van de hem verleende opdracht tot vor
ming van een kabinet te worden ont
heven, hetgeen door H. M. de Koningin
werd ingewilligd.
Hare Majesteit van oordeel dat de eer
ste slap tot oplossing van de crisis thans
was de opdracht lot vorming van een ka
binet uit de vrijzinnige concentratie al
léén, en deze stap wenschende te doen,
verklaarde dr. Bos zich bereid het voor
nemen van Hare Majesteit mede te dec-
len en de uitdrukkelijke verklaring te
vragen, of de vrijzinnige concentratie de-
ae opdracht wenschte te aanvaarden, dan
wel van meening was, dat deze niet met
met kans op goeden uitslag kon worden
gegeven.
Daarop is gevolgd de vergadering van
Woensdag, met den bekenden uitslag.
w» vinden in „Het Volk" twee artike
len van zoo groot belang voor den hul
digen polilieken toestand, dat wij niet aar-
aelen ze onverkort weer te geven.
Het eerste heeft lot titel „Het Pro
gram b 1 ij f t" en is geschreven door
den redacteur (Troelstra) Het be
helst het volgende:
Wat in het officieele bericht, door de
Vrijzinnige Concentratie omtrent hare
konferenlie van Woensdagavond aan de
pers verstrekt, het belangrijkste is, dat is
het slot, aldus luidende:
„Ook bij de verdeVe besprekingen be-
heerschte de wensch om het reeds ont
wikkelde program, dat algemeene instem
ming vond, uitgevoerd te krijgen, de be
raadslagingen."
De beteekenis dezer mededeeling is,
dat daarin de vrijzinnige concentratie, ua
de weigering van haar- aanbod aan ons,
nog eens uitdrukkelijk verklaart, het pro
gram, door dr. Bos aan Troelstra mede
gedeeld en door dezen gekenschetst als
zakelijke grondslag voor elk te vor
men ministerie, te willen blijven uit
voeren.
Dal zij daartoe niet een „Concentratie"-
ministerie wil vormen, is geheel in de
lijn van de vroegere verklaringen van
vrijzinnige zijde. De vrijzinnigen vormen
geene meerderheid in de Kamer; zij heb
ben er zelfs minder zetels dan de rech
terzijde: aan de voorwaarde, steeds door
hen voor de vorming eener „Concentra-
tie"-regeering gesteld, is dus niet voldaan.
Wat natuurlijk, zooals wij tijdens de ver
kiezingen reeds uit den treure betoogden,
niet beleekent ,dat zij niet een vrijzinnig
ministerie of een ministerie van vrijzin
nigen zullen vormen, ter uilvoering van
het concentratie-program Op dat laatste
slechts komt hel aan. En uit de aange
haalde zinsnede blijkt, dat zij daarheen
sturen.
De houding, die in dit bericht jegens
de sociaal-democraten wordt aangeno
men, is zooals men d!ie kon verwachten
Ons aanbod van steun wordt mét een
minachtend gebaar ter zijde geschoven.
Het is zelfs „beneden de waardigheid
van de concentratie, nader met de soc.-
dem. te onderhandelen over dergelijke
voorwaarden van steun."
Dat de heeren, die nog pas over hun
ne aanvaarding onzer in het program-Bos
zoo netjes vastgelegde herstemmingsei'
schen zooveel van rechts hebben moe
ten hooren, thans het oogenblik achten
gekomen, om door het aannemen eener
hooghartige houding jegens ons hun pres
tige te herstellen, moet hun worden ge
gund. Vooral, daar het in elk opzicht
ongevaarlijk is.
Dat zij over onze voorwaarden niet
met ons willen onderhandelen, is im
mers van geen belang, omdat zij er niet
over behoeven te onderhandelen De
steun, door ons geboden en nader om
schreven, wordt pok, zonder het maken
van een „vast akkoord" door ons ver
leend aan een ministerie, dat het pro
gram-Bos uitvoert Niet juridische kon
trakten, gemaakt op grond van minutieu
ze onderhandelingen, maar eenheid van
wederzij dsch belang bij de uitvoering van
eenzelfde program, is de beste grond
slag voor een verhouding, als ten ge
volge der afgeloopen verkiezingen in de
paar volgende jaren zal beslaan tus-
schen een regéering die dat program uit
voert en onze Kamerfractie. Wij juichen
het daarom toe, dat de vrijzinnige hee
ren, het plegen van onderhandelingen
overbodig achten Aan onze fraktie zal
het dan liggen, in elk voorkomend ge
val te bepalen, hoever zij met haar steun
kan {gaan, En onze partij zal op het
eerstvolgend Paaschkongres desgewenscht
de grenzen kunnen bepalen, waarbinnen
die steun zich moet blijven bewegen.
Dat hierbij geene moeilijkheden zullen
voorkomen, zullen wij niet gaarne bewe
ren Al zitten wij, door ons belang bij
de uitvoering van het program-Bos, niei
zóó in de klem, als bijv. prof. ,Van
Emden schijnt te meenen dat wij
door de verantwoordelijkheid die op ons
rust voor hel steunen van een regeering
die ons het kiesrecht brengt, in menig
geval in onze vrijheid van kritiek en
met name in onzen slrijd legen het mi
litarisme, worden beperkt, is niet te loo
chenen.
Dat wij dit voor het algemeen kies
recht over hebben, weet men nu. Dat wij
ter wille van dal algemeen kiesrecht niet
alles zullen opofferen, ons beginsel niet
kunnen vermoffelen, het opkomen voor
de eerste rechten der arbeiders, het pro
testeeren legen kapitalistisch machts
misbruik in den vakstrijd enz niet kun
nen nalaten dat weet men nu óók
Overigens zal, binnen de grenzen, door
ons socialistisch streven gesteld, veel ta
lent moeten worden gebruikt. En dat al
les is te eerder en te beter te ver
wachten, naarmate men elkander van
weerszijden te minder in een onnatuur
lijke positie heeft geplaatst.
Men ziet hieruit, dat het bericht van
de concentratie-vergadering ons beves
tigt in de overtuiging, dat de vrijzinnigen
zeiven de juistheid in zien van de stel
ling, uitgesproken in den brief aan dr.
Bos: dat de vrijzinnigen nu eenmaal het
door hem medegedeelde program „onder
geene voorwaarde onuitgevoerd kunnen
laten, evenmin als de soc-dem. Ramer-
fraklie zich zou künnen onttrekken aan
den plicht, om een vrijzinnige regeering
die uitvoering parlementair mogelijk te
fnaken."
Een regeering op dezen reëelen grond
slag opgebouwd, zal voor dien arbeid
in de Kamer een meerderheid vinden van
55 en een soc.-dein. fractie, die, zonder
haar vaandel te verbergen, haar plicht
naar alle kanten zal weten te doen.
Het tweede artikel, van de zelfde hand
en „Conditio sine qua non?" betiteld,
geeft te kennen, dat na de duidelijke uit
spraak van de concentratie de socialis
ten toch nog een slag om den arm wil
len houden.
Mag men de „Nieuwe Courant" geloo-
ven, zoo heet hel hier, dan is door het
besluit der Vrijzinnige Concentratie de
toestand geschapen in Troelstra's brief
aan dr. Bos aangeduid als het geval van
conditio sine qua non.
Dit wil zeggen het geval, waarin de
vrijzinnigen weigeren, hun eigen verkie
zingsprogram uit te voeren, tenzij de S.
D. A. P. deelneemt aan de regeering.
Dit geval bestond tot heden niet.
Juist daarom kon Troelstra bij zijne
motiveering der weigering zeggen, dat wij
het slechtste middel voor de totstandko
ming van algemeen kiesrecht afwezen,
om toepassing van hel betere (een vrijzin
nige regeering) mogelijk te maken-
En blijkens bovenstaand artikel be
staat dat geval o. i. ook thans niet. Waar
toe dient anders die door ons in het
hoofdartikel van heden aangehaalde slot
zin?
Mocht het intussclien wel beslaan,
iets waaromtrent alleen de heeren der
Concentratie opheldering hunnen geven
dan dient dit hunnerzijds duidelijk en be
slist te worden gezegd, opdat ieders ver
antwoordelijk vaststaat en elk misver
stand zij uitgesloten.
Een e x t r a-p a r 1 e-
mentair kabinet.
Do „Nieuwe Courant" hoopt, dat de
nieuwe phase, die de crisis thans is in
getreden, besloten zal worden door de
vorming van een extra-parlementair-ka
binet, waaraan hel blad de voorkeur
geeft boven een zaken-kabinet.
Dit laatsle dient zich te onthouden van
iedere poging, de politieke situatie wijzi
ging te doen ondergaan, kan zelfs de poli
tieke ontwikkeling niet over het doode
punt heenbrengen Een extra-parlemen
tair kabinet is le dezen aanzien minder
gebonden. Hel onderscheidt zich van
een parlementair kabinet door politiek
minder scherpe kanten, en door zijn ge-
houdendheid niet uitsluitend of in de
eerste plaats de instemming van ééne
zijde der Kamer te zoeken, Het heeft
buitendien vóór, dat hel zich voor ne
derlagen in de Kamer, voorzoover die
niet een afkeuring van het geheele be
leid beteelcenen, minder gevoelig heeft
te toonen, qn lop de wijze vanjminislers
in minder parlementair geregeerde lan
den méér dan een parlementair ka
binet dit vermag, kan beproeven voor
een verworpen wetsvoorstel een nieuw
gewijzigd ontwerp in de plaats te bren
gen. Aan de vorming lijkt ons slechts
één bezwaar verbonden de man die het
formeert zal iemand van veel tact, van
welsprekendheid (zonder welke men in
de Kamer weinig bereikt) en van kennis
onzer politieke verhoudingen moeten zijn
zonder nochtans den lateren tijd aan
deel in den polilieken strijd le hebben
genomen. Wij gelooven intusschen dat zul
ke mannen in ons land nog wel zijn
aan te wijzen.
Het „Centrum" schrijft:
De meerderheid der 55 f s een zich
zelf verdeelde en daardoor machtelooze
meerderheid. Maar zij is in elk geval de
meerderheid. Een meerderheid in het ne
gatieve en anti-clericale. En men kan
van de Rechtschc minderheid dus niet
vorderen, dat zij zich onder de controle
van zulk een macht verkregen tegen
haar zou plaatsen, of dc rol overne
men, welke op de meerderheid rust.
Het woord is nog altijd aan de Linkerzij.
Rechts kan wachten en moet wachten.
Haar positie is sterk en haar tijd komt.
IIET BESLUIT DER CONCENTRATIE.
,Het Vaderland" betreurt het genomen
besluit en schrijft o. m.
In magnis voluisse sal est; de proef
had o. i. moeten worden genomen of de
sociaal-democratie haai" enge partij-stand
punt zoover zou durven doorvoeren, dat
zij, na eerst te hebben geweigerd met de
vrijzinnigen zitting te nemen in één Ka
binet, bewerende dat de groote belangen
waarom het gaat, eerder en beter tot hun
recht zouden komen indien een vrijzinnig
Kabinet zonder sociaal-democraten op
trad, aan een vrijzinnig Ministerie, dat
natuurlijk niet anders dan vrijzinnig zou
kunnen regeeren, daadwerkelijken steun
zou onthouden, wanneer dit Kabinet eer
lijk en flinlc, zonder vooraf met de so
ciaal-democraten in eenige onderhande
ling te zijn getreden, optrad tot verwezen
lijking van het algemeen kiesrecht en de
ouderdomsverzorging zonder premiebeta
ling.
Bij de verkiezingen is het gegaan, óók,
en natuurlijk in de eerste plaats, om de
clericale overheersching te breken, maar
daarnaast stonden als positieve deside
rata waarvan de verwezenlijking, indien
mogelijk, werd toegezegd, de twee groote
hervormingen zooeven genoemd.
En nu de uitslag der verkiezingen ons
wel een linksche meerderheid bracht,
maar helaas geen vrijzinnige, is daar
door wel is waar voor de Concentratie,
naar constitutioneel begrip, de verplich
ting om de regeering op zich te nemen,
te eenenmale buitengesloten, en zou het
zelfs hoogst onredelijk zijn, er de Con
centratie eenig verwijt van te maken, dat
zij, in de Tweede Kamer slechts 37 man
sterk, den last |en |de verantwoordelijkheid
der Regeering niet op zich neemt, maar
het zou o. i. van een hoog begrip van
vaderlandslievende opofferingsgezindheid
hebben getuigd, als niettemin, zij het on
verplicht, de Concentratie die taaie had
op zich genomen.
ROTTERDAM I.
Bij de gisteren gehouden naverkiezing
in Rotterdam I kwamen 8957 van de
12.248 kiezers aan de bus. Van onwaarde
waren 95 stemmen.
Uitgebracht werden op den heer B. J.
Gerretson (c.-li.) 3934, D. de Klerk (u.-l
2343, dr. W. van Ravesteijn Jr. (s. d. p
54 en A. B. de Zeeuw (s. d. a. p.) 2531,
zoodat, herstemming plaats moet hebben
tusschen de heeren Gerretson en de
Zeeuw.
Bij de stemming op 17 Juni verkregen
de heer Goeman Borgesius (u.-l. af Ir.)
2217, Gerretson 3604, Kcuchenius (c. s. p.
109, H. Spiekman (s. d. a. p 3739, D J.
Wijnkoop (s. d. p.) 38 stemmen.
Bij de herstemming op 25 Juni d a.v
werd de heer Spiekman gekozen met
5676 stemmen tegen 4528 op den heer
Gerretson.
De hoop der vrijzinnigen om den heer
de Klerk weer in (de (Kamer lerug te bren
gen is dus al dadelijk de bodem inge
slagen. De Klerk kreeg slechts 96 stem
men meer dan Goeman Borgesius op 17
Juni. Gerretson ging 328 stemmen vooruit,
doch de sociaal-democraat ging 1208
stemmen achteruit.
Dit aantal is te groot om hel geheel op
de groote populariteit van den candidaat
van 17 Juni, Spiekman, te schrijven. De
portefeuille-kwestie zal hiertoe wel het
hare hebben bijgedragen.
Met dat al is de kans groot, dat in Rot
terdam een zetel voor de linkerzijde ver
loren gaat, zooals ook met de naverkie
zing voor de Prov. Staten geschiedde.
Alleen een krachtige steun door de
vrijzinnigen aan de s d. a. p. kan dit
verhinderen.
Mr. ASSER f
Ook van de Duitsche regeering en van
den Hongaarschen minister van justitie
zijn bewijzen van deelneming in het door
Nederland geleden verlies bij onze re
geering ingekomen.
Mr. P. RINK.
Mr. P. Rink is, naar het Vad. meldt,
van een ernstige ziekte zoover hersteld,
dat het gevaar geweken is. Hij moet ech
ter nog zijn kamer houden
HOLLANDSCHE OFFICIEREN VOOR
ALBANIË.
Naai' Reuter uit Londen den bladen
meldt, heeft de ambassadeursconferenlie
weer de quaestie van de gendarmerie'
voor Albanië besproken.
De conferentie besloot de mogendhe
den den raad le geven Nederland (e wa
gen om het benoodigd groot aantal offi
cieren voor dat corps ter beschikking
te stellen.
van Antwerpen te bevoordeeleu, vraagt
het blad, dat in het licht stelt, hoe de
inwilliging van dat verlangen, den arbeid
aan de haven aanmerkelijk verlichten,
zou. Tegenwoordig is de telegraaf ge
opend tot 9 uur, half tien in den avond.
Er varen booten na negenen voorbij, die
niet meer gesignaleerd worden le Ant
werpen.
Daardoor wordt bij aankomst kostbare
lijd verloren. Ook in geval van een on
geluk zouden dan de reddingsbooten van
Antwerpen tijdig gewaarschuwd kunnen
worden
Het scheepvaartblad komt dan op de
Nederlandsch-Belgisclie toenadering, be
kent zich daar een zeer warm voorstan
der van, maar zou wel wenscheu, dat wij
met minder openlijke vijandigheid alles
bejegenen, wat op de Schelde betrekking
heeft en eindigt met den wensch, dat
wij tegenover het mooie gebaar van den
Belgischen minister van zeewezen Sogers
den Belgen zullen toestaan, wat zij rede
lijks vragen.
De deskundige hand. die ons dit artikel
onder de aandacht brengt, voegt daaraan
toe:
't Zou aanleiding kunnen zijn, dat er
alvast één oorzaak van ontstemming op
geruimd wordt
Bij Ko*. besluit.
is verleend, bij bevordering, de eere
medaille der orde van Oranje-Nassau,
in goud, met de gekruiste zwaarden, aan
den adjudant-onderofficier-schrijver A. J.
Sparenburg, van het 4de regiment ves
ting-artillerie
is in de bij Kon. besluit van 20 Juni
1913 no. 40 ingestelde commissie voor
de deelneming door Nederlandsch-Indië
aan de internationale tentoonstelling, die
in 1915 te San Francisco zal worden
gehouden, benoemd tot lid, L. J C. Gin-
joolen, hoofdagent van „De Sclieeps-
agenluur" te Batavia.
EEN BELGISCH OORDEEL.
De „Neptune", het Anlwerpsche scheep-
vaarlblad, houdt zich ook friet de loodsen-
kweslie te Vlissingen bezig. Op de goede
gezindheid der Belgen tegenover ons land
wijzend, wellce uit het doen blijven der
Belgische loodsen aldaar blijkt, merkt het
blad op, dal wij deze niet met gelijke
mimi betalen. „De minste gunst, die wij
vragen, wordt ons geweigerd, en wanneer
wij een vergunning moeten krijgen voor
dringende werken op Nederlandsch grond
gebied, doet men ons goed voelen, dat
wij niet de haas zijn De Nederlandsche
regeering zelf is misschien niet de oor
zaak van die verkapte vijandigheid, maar
haar vertegenwoordigers, de Nederland
sche ambtenaren, „en veulent la mort 5
alles, wal Belgisch is."
Tot slaving van deze opgeblazen uil-
spraak haalt het blad dan de kwestie van
het telegraafkantoor te Vlissingen aan,
dat de Antwerpsche handelswereld den
geheelen nacht wil open zien gehouden,
wal ze herhaaldelijk verzocht heeft, mei
het doel dal de voorbijvaart der schepen
kan worden geseind evenals de ongeluk
ken, die zich steeds kunnen voordoen
Weigert men dit, om Rotterdam ten koste
Uit Middelburg.
Van verschillende openbare en parti
culiere gebouwen woei heden alhier de
nationale driekleur ter eere van dc ver
jaring van H. M. de Koningin-Moeder
Tol de grootste attracties van ons ker
misplein, behooren stellig de „vi-oolijke
tonnen". Inderdaad verdienen zij dezen
naam ten volle. Wat een gelach en ge
schater, wanneer jonge dames, jonge hee
ren, enz door de tonnen marcheeren, die
in draaiende beweging, hen de vreemd
ste en dikwijls malste bokkesprongen
doen maken. Het zijn twee, we zullen
maar zeggen bodemlooze tonnen, waar
van ieder juist in tegenovergestelde
richting ronddraait. Van binnen zijn
met matten belegd, zoodat al
ïnocht men ook vallen, dit geen ernstige
gevolgen kan hebben Daar zorgt trou
wens de eigenaar ook wel voor, krabbelt
er een „op vier handen" direct maakt de
eigenaar dat de tonnen heel langzaam
ronddraaien, zoodat de gevallene zich
kan oprichten. Heel bange menschjes
helpt hij zelf er door, arm in arm trip
pelen ze dan voort door de tubes
joyeux.
Heden is de winkel van de firma
Hondsmerk Korte Delft F 21a geopend;
vroeger was er een depót gevestigd door
dezelfde firma gedreven, thans drijft zij
een zaak op eigen rekening. Er is een
ruime keuze sigaren en sigaretten geëta
leerd en de winkel, die geheel vernieuwd
is, maakt een monteren, frisschen en
netten indruk.
Uit Vlissingen.
De laatste drie dagen zijn met de
nachtbooten van Engeland te Vlissingen
aangebracht meer dan 1200 reizigers. A s.
Maandag is het Bank Holiday.
Uit Zuid-Beveland.
In het jaarverslag over 1912 van de
vereeniging Zuid-Beveland „Het Groene
Kruis" wordt erkend dat de werkzaam
heden zich beperkt hebben tot de voort-
zelling van de loopende zaken, wat voor
namelijk te wijten is aan de onderhande
lingen met de provinciale vereeniging,
welke echter nog niet tot een resultaat
zijn gebracht, doordat de vastgestelde
conferentie telkens moest worden uit
gesteld.
Ten opzichte van de ijsvoorziening
werd in overleg getreden met de firma
Asselbergs te Bergen op Zoom. Den af-
deelingen werd bericht gezonden van de
voorgestelde regeling. Van 7 afdeelingen
is hierop antwoord ingekomen. Door de
firma A. zijn 9 kistjes aan dc afdeelingen
verzonden.
De voorzitter ontplooide een groote ac
tiviteit bij zijn streven alle gezondheids
commissies in Zeeland bereid te stemmen
voor een onderzoek naar kraamvrouw-
verzorging en zuigelingensterfte in onze
provincie. Het zal hem een voldoening
geweest zijn in velerlei opzicht medewer
king verkregen te hebben en van voor-
loopige resultaten te kunnen spreken
no&ieraam.
