MimiiMJRGSCHKCOrRAIT
Maandag
30 Juni.
r. 132
436' Jaargang.
1913
Prij«
D»z» courant Ttrsofeijit i m g o 1 ij k met mitsond.nug van Zou- eu PMiUagu.
par kwurtaul, zoowel voor Middolburg ale roor alia plaateen im Neierlnzd frauoo pp. f S.
Afcouderlijke summere kosten 5 cent.
AdvertentiBn bij abonnement op roordeelige voorwaarden.
Proapoctniien isarvan zijn aan bet bureau ta bekomen.
AdvertentiöE voor het aeritvolgendo nummer moeten des middag, vóór dón nai
aan bet bureau bezorgd zijn.
lAvertentibii t 20 eest por regel. By nbonnsRtat veel lager. Gsbcoru-, dood-
alle andere femiliaborichto* nu Dankbetuigingen van 1—-7 regels f 1.50; elks regel
20 cent. Eaolamoe 40 cent per regel. Grooto lettors near de plaats, die *y innomsr.
Tot de plaatsing van advertsntiSn en reclames, niot afkomstig uit Zeel a a 4, betrefioa
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het AlSGsaeen Adweyd5jBiito-Ba£"r-S,j®
A, DE LA 1AK As., JI.Z. Voorburgwal MO, Aaarterdam.
Binnenland.
Mr. TROELSTRA OVER DEN FO-
L1TIEKEN TOESTAND.
Een redacteur van het persbureau M.
S. Vas Dias te Amsterdam heeft Zater
dagmorgen een onderhoud gehad metmr.
P. J. Troelstra en hem gevraagd in hoe
verre de sociaal-democraten de verplich
ting op zich denken te nemen om deel
uit te maken van het nieuw te vormen
kabinet.
De heer Troelstra antwoordde dat ten
onrechte dit als eerste vraag gesteld werd.
De sociaal-democraten zijn niet het eerst
aan bod, maar wel links. Een andere
vraag is deze: zullen zij gevraagd wor
den om zitting te nemen in het kabinet.
Omtrent die eerste vraag wenschte de
heer Troelstra zich wel uit te laten. Nog
nooit, zeide hij, is direct or indirect door
eonig gezaghebbend politicus van links
deze vraag aan eenig verantwoordelijk
sociaal-democratisch politicus gesteld. Tij
den» de verkiezingen heeft men er zich
nog eens vroolijk over gemaakt als van
vrijzinnige zijde allerlei beschouwingen
werden vastgeknoopt omtrent het gemis
van verantwoordelijkheid aan de bij ons
veronderstelde weigering van aanbod dat
nooit is gedaan en zelfs naar mijne mee-
nmg, na de groote versterking onzer
machtspositie in de Kamer, ook thans
niet zal worden gedaan.
Wat mij betreft, ging de heer Troelstra
voort, ik ben niet van plan mij over 'de
vraag of onzerzijds in de gegeven omstan
digheden eenige portefeuille zou worden
aanvaard, uit te laten en wel om twee re
denen: ten eerste is dat een vraag waar
van de beantwoording niet aan een per
soon, hoe belangrijk zijn positie in de.
partijook moge zijn, kan worden opge
dragen. De partij zelve, althans haar aan
gewezen partij organen, hebben hier om
trent te beslissen. Ten tweede, een der
gelijke beslissing kan alleen worden uit
gelokt op een concreet voorstel. Dit voor
stel kan slechts uilgaan van verantwoor
delijke staatslieden of organen die na
tuurlek in het gegeven gevat zich eerst
zullen moeten vergewissen of een derge
lijke oplossing door hun eigen geestver
wanten, dal is allereerst de 37 gekozen
vrijzinnigen en hun partijen, wordt ge-
wenscht. Verder moet men niet vergeten,
dat de ministers worden benoemd door
de Kroon. De heeren zullen zich dus
waarschijnlijk ook eerst moeten vergewis
sen o! de Kon in gin er op gesteld
i s, om samen te werken met socialis
tische ministers.
Het komt mij moeilijk voor, aldus ging
de heer Troelstra voort, op deze vraag
een toestemmend antwoord te verwach
ten. En nu weet ik wel dat de constitu
tioneels positie van de Koningin mede
brengt zich, indien de politieke constel
latie het noodig maakt, bij het optreden
van een socialistisch ministerie neer te
leggen, maar ik ken mijn vrijzinnige pap
penheimers genoeg om aan te nemen dat
zij zelfs het onmogelijke zouden willen
beproeven om de Koningin een dergelijke
beslissing te besparen.
De vrijzinnigen zullen dus eerst met
zichzelf moeten uilmaken of de politieke
constellatie het optreden van de socialis
ten in het ministerie werkelijk nood-
z a k e 1 ij k maakt. Deze vraag is niet be
antwoord^ door te wijzen op de moeilijk
heden die uit het resultaat der verkiezin
gen nu eenmaal voortvloeien.
Wat de mogelijkheid van re-
geeren van een vr ij zinnig mi
nisterie betreft kwam het de heer
Troelstra voor dal de mogelijkheid groo-
ter is zonder dan met de socialistische
ministers. Immers, zei hij, als de vrij
zinnigen zich, zooals de „Nieuwe Cou
rant" doet, beroepen op onze getalsterkte
in de Kamer om daaruit de noodzakelijke-
lijkheid van het aanvaarden eener porte
feuille onzerzijds af te leiden, dan moe
ten zij niet vergelen dal die getalsterkte
ons niet op een, maar op drie portefeuil
les recht geeft. En wanneer zij de invoe
ring van bet algemeen kiesrecht afhanke
lijk zouden willen stellen van ons zitting
nemen in het kabinet, dan hebben zij te
bedenken dat eenmaal dit beginsel aan
vaard, er uit voortvloeit dat althans de
portefeuille van binnenlandsche zaken
aan een sociaal-democraat zou moeten
worden toegewezen. Of men hel gezag
over de burgemeester enz. bij voorkeur
zou willen leggen in handen van per
sonen, van wie zwart op wit is verklaard
flat zij de grondslagen der maatschappij
ondermijnen en een hersenschimmiug doel
najagen, komt mij alsnog eenigszins twij
felachtig voor.
Ik heb mij, zei de heer Troelstra, er
voor den aanvang der verkiezingen, wat
mijn persoonlijke ambitie voor een porte
feuille aangaat, zeer dudielijk over uit
gelaten. Ik meen dal het verschil
in standpunt tusschen sociaal
democraten en vrijzinnigen vrij
wat grooter is dan tusschen vrijzinnigen
en kerkelijken.' Hun standpunt in zake
militarisme, de houding der overheid bij
werkstakingen, de rechten en plichten
der ambtenaren zijn van dien aard, dat
in een gemengd socialistisch burgerlijk
ministerie conflicten niet zouden kunnen
uitblijven. Met name ben ik er van over
tuigd dat vanwege de rechterzijde niet
alleen in, maar ook buiten de Kamer al
lerlei conflicten zouden worden uitge
lokt en intriges op touw zoudeu worden
gezet om de regeering te bemoeilijken.
Zoo b. v. heeft het onder het minister
schap van Millerand niet ontbroken aan
ophitsingen bij werkstakingen, geweldda
digheden, waardoor de regeering werd
gebracht tot militair ingrijpen, dat natuur
lijk weer op rekening van Millerand werd
gezet en tegen hem uitgespeeld werd.
Waar in ons land een groot deel der
christelijke arbeiders onder de ban der
rechtsche partijen staat, zou men van
rechts de gekste dingen kunnen verwach
ten. Wanneer dan ook van rechtsche zijde
met Kuyper te beginnen zoo sterk op een
gemengd socialistisch ministerie wordt
aangedrongen, geschiedt dit alleen om
straks tegenover zich te zien een ministe
rie dat hun de meest mogelijke kwets
bare plekken aanbiedt. Wanneer de vrij
zinnigen ons tot medewerking zouden uit-
noodigen om daardoor vaster te staan,
zouden zij niet moeten vergeten, dat bij j
uitvoering van hun program, zooals dat
door de beantwoording der vragen nader
gepreciseerd, van ons hebben te ver
wachten de eerlijke medewerking en
steun, niet ten hunnen behoeve, maar in
ons eigen belang. Daarentegen is juist
de rechterzijde tegen dat program gekant
en zal zij elke gelegenheid gebruiken
om de uitvoering daarvan te verhinderen. I
Ten opzichte van het militair isme
merkte de heer Troelslra op dat als een j
vrijzinnig kabinet dc continuïteit betracht,
de rechterzijde de oorlogsbe.grooting
niet al' kan stemmen zonder zich voor
het volk te blameeren. Dan hebben de
vrijzinnigen de socialistische stemmen
niet noodig. En ten opzichte van bezuini
ging, waartoe volgens den heer Troelstra
de vrijzinnigen zullen moeten overgaan
wegens de noodzakelijkheid om voor
ouderdomspensioen e. d. de noodige mid
delen te krijgen, zonder tot de groote
belastingverhooging over te gaan, zei de
heer Troelstra dat de socialisten in den
nacht van Staal getoond hebben hun ver
antwoordelijkheid te gevoelen. Hij meen
de dat er oogenblikken zijn waarin een
votum tegen het militairisme niet wordt
uitgebracht in den vorm van verwerping
maar van aanneming der begrooting.
Natuurlijk is hier alleen sprake van
belangrijke bezuiniging, als uitvloeisel van
een streven, om met het oog öp de be
hoefte des volks, aan onze klachten tegen
de opdrijving van militaire uitgaven tegc-1
moet te komen. Wil eenige vrijzinnige re
geering in deze richting werken en te
vens hare handhaving voor onze fractie
maken tot een begeerenswaardige om
standigheid, omdat van de handhaving
de verwezenlijking der voornaamste pun
ten van het concentratie-programma af
hangt, dan zal zij zeker in mij en meer
dere van mijn partijgenooten steun te
gen de tegenstanders en eventueele in
triges van rechts kunnen ondervinden
Om al deze redenen komt het mij
voor, zeide de heer Troelslra, dat het
optreden van een socialistisch
minister niet noodig is, indien
slechts een vrijzinnige regeering met
voortvarendheid werkt aan de uitvoering
van haar eigen programma, en dat inte
gendeel het weerstandsvermogen vaneen
dergelijke regeering zwakker zou zijn als
er wel dan als er geen socialist in zou
worden opgenomen Ilc heb bij dit alles
alleen geredeneerd uit de politieke con
stellatie van het oogenblik cn de parle
mentaire vooruitzichten en mogelijkheden
onder een vrijzinnig kabinet.
Wat nu den aard betreft van de
nieuw op te treden regeering,
die regeering moet, naar mijn wijze van
zien, zich beschouwen als een ministerie
van Grondwetsherziening, dat tevens de
wet-Talma in de richting van Staatspen
sioen heeft te liquideeren. Of dit moet
geschieden door intrekking van die wet,
of door haar niet uit te voeren, is een
quaestie van opportuniteit. Wij hebben
hier natuurlijk te doen met de Eerste
jKaraer, die misschien over drie jaar
gemakkelijker zal zijn te hantecrcn dan
thans. Toch meen ik, dal men voor een
Eerste Kamer niet al te bang moet zijn
Als zij een voorstel tot 't in overweging
nemen van de Grondwetswijziging of een
voorstel tot uitbreiding van art. 369 der
wet-Talma mocht afstemmen, lokt zij een
conflict uit, en een agitatie tegen haar
eigen bestaan in het volk, dat zeker èn
aan haar rechtsche meerderheid èn. aan
haar constitutioneele positie ernstige scha
de zou doen en haar bntbinding zou zeker
voor de hand liggen. Of Provinciale Sta
ten ondanks hun niet ontbiudbaarheid
haar in hare tegenwoordige samenstelling
zouden handhaven, lijkt mij twijfelachtig.
En wat de grondwetsherziening betreft,
deze kan, dunkt mij, vrij spoedig tot stand
komen
Wat het vrouwenkiesrecht aan
gaat, zei de heer Troelstra te erkennen
dat dit punt vrij wat meer discussie zal
uitlokken, maar daar het hier niet de
Kieswet, doch de Grondwet geldt, zal
hieromtrent ook een oplossing worden
verkregen. Misschien zelfs wel met den
steun van een deel der rechterzijde.
Dat deze regeering sociale verzekering
in haargeheelen grondslag ter hand zou
nemen, komt de heer Troelstra onwaar
schijnlijk voor en ook al omdat daardoor
de urgentie der Grondwetsherziening zou
kunnen worden opgeofferd, acht hij zulks
ongewenscht. De tijd die met behoud
van die urgentie beschikbaar is voor an
deren wetgevenden arbeid, moet z i. wor
den gebruikt om dergelijke maatregelen
als op grond van de samenstelling der
Kamer juist thans en dan wel in vrij
korten tijd tot stand kunnen worden ge
bracht. Met name zal z. i. de herziening
der subsidie-wetten in zake Bijzonder 'On
derwijs ter hand kunnen worden geno
men. Dit euvel, van de verslechtering yan
ons volksonderwijs, ten gevolge van die
kleine bijzondere schooltjes, eischt drin
gend herziening.
Verder zal de linkerzijde, als zij voor
de toekomst ons volk onttrekken wil aan
den geestelijken invloed der kerkelijke
reactie, z. i. niet beter kunnen doen dan
het ontwerp-Ter Laan, om uitbreiding
van den leerplicht-leeftijd tot 14 jaar, zoo
spoedig mogelijk tot wet te maken.
voor drinkwatervoorziening, J. van 01-
denborgh, kapitein der genie, onder toe
kenning van eervol ontslag als ingenieur
bij de Staatscommissie voor drinkwater
voorziening
2e. tot ingenieur bij gemeld rijksbu
reau, A. P. Enklaar, eerste-luitenant der
genie, thans non-actief;
3e. tijdelijk tot ingenieur bij voormeld
Rijksbureau, J Kooper, kapitein der ge
nie, onder toekenning van eervol ontslag
als ingenieur bij de Staatscommissie voor
drinkwatervoorziening
bevorderd tot officier in de orde van
Oranje-Nassau, de afdeelingschef bij den
dienst der Staatsspoorwegen op Java, H
A. Bethbeder;
is benoemd tot buitengewoon lid van
den raad van bestuur der kolonie Suri
name, de administrateur van financiën in
die kolonie, J. J. C. Gaymans;
is aan den officier-machinist 1ste kl
bij den marinestoomvaartdienst L. F. van
Beek, op zijn verzoek, wegens langduri-
gen dienst, eervol ontslag uit den zee
dienst verleend, onder toekenning van
een pensioen van f2775 's jaars;
is benoemd tot notaris te Sitlard, H.
J. Hanekamp, candidaat te Groningen.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Het Middelburgsch Muziekkorps zal
Vrijdag 4 Juli 1913 des avonds te 8 uur
een muziekuitvoering geven op het Mo
lenwater.
DE NAT. BOND VAN
PROTESTANTSCIIE KIEZERS.
Men schrijft aan de N. R. Crt.
Het hoofdbestuur van den nationalcn
bond van protestantsclxe kiezers, giste
ren bijna voltallig te Amsterdam bijeen
gekomen, gezien den uitslag van de ver
kiezingen en overwogen hebbende den
politieken toestand, waarin als gevolg
daarvan ons vaderland zich bevindt, heeft
besloten op den grondslag, waarop de
bond is opgericht, met alle macht te blij-
ven voortbouwen, de positieve beginse
len, welke in het manifest van den bond
naar voren zijn geschoven, ten spoedigste
uit te werken en tegelijk met de statuten
van den bond ter kennis te brengen van
geheel ons Nederlandsche volk.
Tot leden van de commissie voor de
statuten zijn benoemd de heeren Hendr.
C. Diferee, W. J. van Haren Noman, dr.
J. F. B. van Hasselt, mr. A. Ledebocr,
ds. W. H. Lieftinck, ds. J. Quast en J.
\V. Veenendaal.
Het hoofdbestuur van den nationalen
bond heeft geen andere wijziging onder
gaan dan deze, dat ds. \V. H. Lieftinck
te Muiderberg, op verzoek van de andere
leden, de opengevallen plaats heeft inge-
Uit Walcherem.
Zaterdagavond bracht het fanfarekorps
„Cresendo" te Oostkapelle een serenade
aan den heer jhr. W Z, van Teylingen,
het gekozen lid der Provinciale Staten
van Zeeland.
De voorzitter complimenteerde den ge
kozene en hoopte, dat hij vele jaren ook
in dit ambt moge werkzaam zyn. Ook
de zangvereeniging „Eendracht maakt
Macht" toode haar belangstelling door
het zingen van eenige liederen. Een en
ander bracht heel wat menschen op de
been. Jammer, dat het minder gunstige
weer de oorzaak was, dat het muziekge
zelschap van Serooskerke niet tegenwoor
dig kon zijn. De burgemeester betuigde
zijn hartelijken dank- voor het ontvangen 1
bewijs van belangstelling. Na een harte
lijke ontvangst der medewerkers aan deze
aubade op de villa „Magnolia" keerde
men onder het spelen van vroolijke mar-
schen huiswaarts.
Uitgenoodigd door het vrijz. propa
ganda comité te Ylissingen traden ineen
openb. vergadering Zaterdagavond te
We stkapelle in het „Koffiehuis" op
de heeren mr. Fokker uit Leiden en J.
G. van Niftrik en J. C. Paap, beide can-
didaten der vrijzinnigen, ter aanbeveling
van de vrijz. candidaten bij de herstem
ming voor leden der Prov. Staten.
Duidelijk en breedvoerig zetteft.de hee
ren sprekers het groote belang uiteen
van de verkiezing voor de Prov. Staten.
De heer K. Dekker, die de heeren bij
het vrij talrijk publiek had ingeleid, wekte
met een krachtig slotwoord de kiezers
op, Maandag hun stem uit te brengen op
de vrijzinnige candidaten.
Van de gelegenheid om met de sprekers
in debat te komen werd geen gebruik
Nadere inlichtingen omtrent dit profiel
zijn te bekomen bij den raad van toezicht
op de spoorwegdiensten, Koninginne
gracht 16, te 's Gravenhage, en bij Gede
puteerde Staten van de provincie Zee
land. (St.Crt
Uit Noord-Be re land.
Zaterdag jl. vergaderde te Cortgene de
afd. Noord Beveland van het N.
0 G. In zijn openingswoord wenschte
de voorzitter het openbaar onderwijs ge
luk met den uitslag der jongste Kamer
verkiezing, die met één slag het dreigend
gevaar had weggevaagd. Na afdoening v»n
eenige meer huishoudelijke aangelegen
heden werd tot afgevaardigde ter algem.
vergadering te Winschoten benoemd de
heer H. Blok van Colijnsplaat, plaatsver
vanger de heer A. T. C Swenne van Wis-
senkerke. Daarna gaven een drietal pun
ten van den beschrijvingsbrief aanleiding
tot een opgewekte discussie. Dc afgevaar
digde verkreeg vrij mandaat.
Uit TboI»n.
Zondagmiddag, jjf 1 uur was te Sta-
venissc de kramer Olderson uit Ber
gen op Zoom, die met zijn schiettentje
„Oefening baart Kunst" alhier op de ker
mis stond, bezig zijn eenvoudig middag
maaltje gereed te maken, toen bij het bra
den van een stukje spek boven een petro-
leumtocstel de vlam sloeg in het bra
dende vet. Een oogenblik daarna stopd
het bovenzeti van het tentje in vlammen
Door hulp van eenige burgers werd het
brandende deel er af gerukt en zoodoen
de de voortgang van den brand gestuit.
De arme eigenaar had zich deerlijk aan
de handen gebrand en moest heelkundige
hulp inroepen. Dadelijk besloten eenige
burgers morgen een inzameling voor de*i
armen kramer te houden.
Uit Zeeuwse h-V laanderen t>. D.
In de Zaterdag le Hulst gehouden
raadszitting waren aanwezig alle leden
behalve de heer Hombach.
Na mededeeling van enkele ingekomen
stukken, die voor kennisgeving werden
aangenomen, werd besloten tot publieke
verhuring van een houten stal bij het
Landshuis. Een vijftal verzoeken om af
schrijving van plaatselijke belasting we
gens verlrelc, enz. werden ingewilligd.
Op een verzoek van het comité van de
Middelburgsche tentoonstelling om een
schilderij dezer gemeente voor die ten
toonstelling af te staan werd gunstig be
schikt met 9 stemmen. Tegen de heer de
Paepe.
Een stoep langs het huis van Louisa
Schelfhout zal voor gem -rekening worden
aangelegd. Tevens werd besloten om aan
het hoofd der openbare school f 200,
per jaar te geven voor het onderwijs in
de Fransche taal. Enkele af- en over
schrijvingen werden in de begrooting voor.
1912 toegestaan uit den post der onvoor
ziene uilgaven.
Bij de rondvraag klaagde de heer
Paepe over beschadiging der gemeente
eigendommen door de jeugd en vraagt
hij om middelen daartegen.
1 Dc heer Tricot dringt aan op water
voorziening van de stationsbuurt, door
een openbare pomp.
Uit de Staatscourant
Bij Kon. besluit:
zijn benoemd tot afgevaardigden van
Nederland en zijn koloniën naar de in de
maand Juli te 's-Gravenhage te houden
internationale opiumconferentie, de hee
ren. J. T. Cremer, oud-minister van ko
loniën, eerste gedelegeerde; mr. C. Th.
van Deventer, A. A. de Jongli, oud-hoofd
inspecteur, chef van den dienst der opi
um-regie in Ned.-Indiê, en dr. J. G.
Scheurer;
zijn, buiten bezwaar van 's Rijks kas,
benoemd tot vertegenwoordigers der Ne
derlandsche regeering op het Eerste In
ternationale S ledencongres, dat van 27
Juli af te Gent zal worden gehouden,
jhr. mr. dr. H. A. van Karnebeek, bur
gemeester der gemeente 's-Gravenhage,
en II. Evers, architect-hoogleeraar in de
bouwkunst aan de Technische Hooge-
school te Delft;
zijn met ingang van 1 Juli benoemd:
le. tot directeur van het rijksbureau
Van antirev. zijde trad den zelfden
avond in de aangrenzende herberg „De
Valk", Ds. Hoogerzeil uit Vlissingcn op.
Uit Zuid-Beveland.
Door den heer J. J. Vijverberg, com
mies bij de Directe Belastingen te G o e s,
is tegen 16 Juli a.s. als zoodanig eervol
ontslag aangevraagd.
In de Zaterdag te *s Heer Arends-
kerke gehouden vergadering van afge
vaardigden van het waterschap voor de
uitwatering door de sluis in de Piet wer
den bij een hernieuwd opmaken van de
staten van aanbeveling in de vacatures
van twee bestuursleden op den eersten
reeds in eene vorige vergadering opge-
maakten, staat gehandhaafd de heeren
J. G. G. Timans te 's Heerenhoek, .J Ste-
ketee te Heinkenszand en P. Boonman
te 's Heer Arendskerke en werden op
den gewijzigden tweeden staat geplaatst
de heeren J. Lindenbergh, G. Ileinsdijk
C. van Luijk, allen te Wolfaartsdijk.
De minister van waterstaat maakt be
kend, dat voor den spoorweg Hansweert-
Vlake een profiel van vrije ruimte is
vastgesteld.
Uit Zeeuwse h-V Uicderen W. D.
De heer I. Lampier, brigadier brigade
commandant der marechaussee te Oost
burg wordt als zoodanig ovcrgeplaatat
naar Vlissingen ter vervanging van den
wachtmeester A. Uijterschout aldaar.
Plaatsingen bij de belastingen.
F. B. Christiaansen te Oostburg is be
noemd tot commies der directe belastin
gen standplaats N i e u w-N amen gem.
Clinge.
Aan Alph. Hamerlinck te Koewacht is
met ingang van 16 Juli e.k. Philippi
ne als standplaats aangewezen.
PROV. ZEEUWSCHE VEREENIGING
„IiET GROENE KRUIS."
Zaterdag is in de sociëteit „De
Vergenoeging" alhier gehouden de ze
vende algemeene vergadering van de
Prov. Zeeuwsche vereeniging „Het Groe
ne Kruis".
In het daar uitgebrachte jaarver
slag wordt meegedeeld dat de vereeni
ging stellig vooruit gaat. De afdeelings-
besturen vragen niet meer als vroeger
uitsluitend en alleen naar het materieel©
voordeel dat aansluiting bij de Prov. ver-