MIDBKFBFRliSCIE(«FRANT.
B\ 146
156" Jaargang.
Maandag
23 Juni.
BINNENLAND.
Kameroverzicht.
Uit Stad &n Provincie.
Kerknieuws.
Knnst en Wetenscliap«en.
1913.
Due eomrant T«nokij»t 4»gelij ka, mot mitio*4oring m Zoa- fwaMagoft
p«r kwartaal, toowal Toor Middelburg all voor til» plaatse* ia Nei.rlanè fra*eo pp. 11
A&oaderlyk» aammor» kosten 5 osat.
Advorto*tiöa by abon*eme*t op voordeeliga voorwaarde*.
Prospsotano* daarraa sya aa* hot barsa* to bekomen.
Advertentie* voor het eerstvolgeade nummer moeten dei middag, vóór tsr
*»a hares* bezorgd zij*.
y
AdTurteatifla i 20 eeat per regel. Bij aboanoncat voel lager. Geboorte», dood- ea
alle nadere familiebericht» ea Daakbetaigiagea vaa 1—>7 regale f 1.50alk» rsgol aiil
20 ceaL Stelamas 40 eeat per regel. Groots lettere aaar de plants, die zij iaaemou
Tot do pla&ttiag vaa advertentie* ea reclames, aiet afkomstig uit Zeeland, batraCeade
Haadel, Nijverheid ea Geldwezea, is gerechtigd het Algemeem Adwc^ÉoiatSoïSj?*^ AH
DE SxJL SAB Ai., R.Z. Voorlmrteral S30J, Amsterdaa.
■•.j i-'.-ze courant behoort een bijvoegsel.
Z\j, die zich thans op ons blad
abonneoren, ontvangen de num
mers tot 3 Jnli gratis.
WIE IS Mr. E. E. VAN RAALTE?
Op politiek gebied heb ik in de laatste
dertig jaren geen werkzaam aandeel ge
nomen aan de propaganda voor stem-
buscandidaten, omdat mijn beroep van
advokaat mij geen tijd tiet om mij in dien
strijd te mengen, en bovendien sedert
het optreden van dr. Abraham Kuyper,
die in naam van den Godsdienst, de
hartstochten ontketende om zijn eerzuch
tige plannen te kunnen volvoeren waar
door de van natuur goede en kalme in
woners van ons lieve vaderland in twee
partijen werden verdeeld, die elkander
verketterden en er een afscheiding gebo
ren werd tusschen de zonen van het
zelfde vaderland, waardoor de samenle
ving verpest werd en de huichelarij in
de hand gewerkt, ik, de stille hoop koes
terde, dat de resultaten van dit onzalig
drijver» van lieverlede de oogen zouden
doen opengaan van de „gedrevenen" en
dat zoodoende het kwaad zijn eigen ge
neesmiddel zou meebrengen.
Die hoop is ijdel geweest en nu ik zie
dat het eenige middel om tot een gezon-
deren toestand te geraken is om te trach
ten de overmacht van den „drijver" te
knotten, wensch ik een steentje bij te
brengen om ook in het land mijner ge-j
boorte zoo mogelijk te bevorderen dat'
bij de herstemming tot Tweede Kamerlid
in ons district mr E. E, van Raalte'
gekozen wordt.
Tot het bijdragen van dat steentje stelt1
mij in staat mijn persoonlijke bekendheid
met den candidaat.
Bij gelegenheid van verkiezingen gaat'
men en moet men dikwijls afgaan op de i
mededeelingen van anderen en worden
de candidaten vaak opgehemeld of ver
guisd door verkiezingsagenten, die geen]
zelfstandig oordeel kunnen vellen.
Ik heb het voorrecht gehad, E E. van'
Raalte sedert het jaar I860 (dat is dusj
sedert 53 jaar) aan de Leidsche academie
te leeren kennen, en nu is er werkelijk j
geen beter gelegenheid iemand te leeren'
kennen dan wanneer men gedurende
eenige jaren gelijktijdig aan dezelfde aka-
demie studeert, omdat in de samenleving
van zulk een klein gemeenebest de jeugd
zich meestal geeft zooals ze is
Ook na de academie is die kennisma
king voortgezet, en heb ik kunnen be
proeven of de ondervinding, die ik
omtrent den student Van Raalte had
opgedaan in de kleine academische maat
schappij, ook in de groote maatschappij
werd bevestigd.
En nu kan ik met volkomen oprecht
heid verklaren, dat mr. E E. van Raalte'
mij steeds is gebleken te zijn een vol
komen betrouwbaar en eer
lijk man en bovendien, wat bij de keuze
van een volksvertegenwoordiger, die in
staat moet zijn onze belangen in de
Tweede Kamer met de meeste kansen
van succes te behartigen, den doorslag
moet geven, ook een buitengewoon be
gaafd en bekwaam en tevens een
verdraagzaam en onbevooroor
deeld man.
"Wie u het tegendeel zegt, kent mr. Van
Raalte niet of is een bedrogene of een
bedrieger.
Mijn leeftijd zij u een waarborg dat
geen jeugdige onbezonnenheid mij aldus
doet schrijven, maar alleen het verlan
gen om den kiezers in de gelegenheid te
stellen een juist oordeel te vellen over
het karakter en de bekwaamheid van de
zen candidaat.
M. JACQ DE WITT HAMER.
Middelburg.
Bond van Prot. kiezers Zijn naam staat
onder het manifest waarvan de hoofd
strekking was: „stemt in géén geval een
coalitie-candidaalEn zijn naam stond
onder de brochure „De koninklijke weg"
en onder de advertentie ter aanbeveling
van de candidatuur-Van Raalte.
Maar, ds. Van Hoogenhuyze is eens
klaps blijven stil /staan, bang voor de ge
volgen van zijn daad. En hij is verschrikt
naar zijn oude geestverwanten terug ge-
loopen. In een advertentie in dit num
mer beveelt hij men lette wel den
heer J II Blum aan, omdat de concen
tratie de soc.-democraten bij de herstem
ming steunt, en omdat hel in 's lands
belang is, dat de rechtsche minderheid
zoo sterk mogelijk worBe
Wat een karaktervastheid, en wat een
politiek inzicht! Heeft die dominee dat
dan wezenlijk niet bij de eerste stemming
bedacht? En nu zou zoo iemand zich
als leider willen opwerpen voor de kie
zers, iemand die bij dezelfde verkiezing
eerst roept: Kiest Van Raalte! en dan:
Kiest Blum! Ds. Van. Hóogenhuyze is
bovendien de Bond v. P. K. niet. Hij was
slechts één bestuurslid en hééft bedankt.
Wal een erbarmelijke figuur!
Het is trouwens niet alleen hier dat
ds Van Hoogenhuyze een zeer zonder
linge houding aanneemt. Toen in Goes de
candidatuur-Moojen werd aanbevolen
door den Bond van Prot. kiezers, ver
klaarde hij in de „Nederl.", dat hij in
Goes den Bond niet had willen laten
ageeren tegen den heer De Savornin
Lohman, (waarom? Was die dan geen
coalitieman? En waren de andere be
stuursleden van den Bond ook van die
meening?) Maar de vrijzinnigen daar zou
den in weerwil van een absoluut verbod,
toch de advertentie hebben geplaatst.
Dat klonk als een ernstige beschuldi
ging. Maar ook hier was het woord van
ds. Van H. hol en voos. Want uitdrukke
lijk wordt thans in de N R. Ct. door den
heer T. H. Siemelink, met het doel aan
de „Nederl." en aan ds. Van II. een ge
legenheid te geven tot een definitieve
aanklacht over te gaan, de volgende ver
klaring afgelegd
„De Nationale Bond van Protes-
tantsche kiezers in Nederland heeft
mij gemachtigd van zijn naam ge
bruik te maken ter aanbeveling van
den candidaat der C. V. K. in het
district Goes, den heer J. C. Moojen."
Wat wil die ds. Van Hoogenhuyzè dan
toch? Weet hij dat zelf wel?
En die man zou anderen willen raden
hoe zij al of niet behooren te stemmen.
ONVERWACHTE STEUN.
Wanneer hedenavond de uilslag der
verkiezing voor de provinciale staten be
kend wordt zal het ons zeer verwonderen
als althans de heer de Meij niet dadelijk
is gekozen, daar deze candidaat door „De
Zeeuw" werd gesteund, die van het af
tredend a.-r, lid dr. Mcrckens niets meer
schijnt te willen weten.
Het blad gaf den raad het le, 2e en 6e
hokje zwart te maken, wanneer men
voor de rechtsche candidaten was. Wel
nu achter het 6e hokje prijkt de naam
J. de Meij.
Het blad heeft zich klaarblijkelijk ver
gist en is niet op de officiëele volgorde
der candidaten afgegaan, doch heeft
ze naar eigen alfabetisch inzicht geplaatst
waardoor de malle vergissing is ontslaan
Minister Colijn heeft zijn antwoord niet
te kort gemaakt. Mep mag het met hem
eens zijn of niet, maar zijn korte zake
lijke loon doet immer pleizierig aan en
men krijgt den indruk dat hij eerlijk
meent wal hij zegt. Uitvoerig heeft hij dc
technische en militaire bezwaren van den
heer Slaat trachten té weerleggeneigen
lijk even weinig nieuws vertellend als de
heer Staal zelf kon doen
Toen replieken en toen de stemming,
welker uilslag tevoren vaststond Maar
eerst verklaarde de heer Van der Feltz
namens zijn partijgenooten vooral daar
om tegen te stemmep, wijl 't met de on
zekere allernaaste toekomst van dit ka-j
binet niet aangaal een aanstaand minister
aan zoodanige groote uilgaven te binden.
Wil men nu later der linkerzijde gebrek1
aan offers voor de defensie verwijten
op grond van deze stemming, men kan,
't moeilijk anders doen dan door oneer-,
tijk deze verklaring terzijde te stellen, i
Onveranderd is het ontwerp met 21 te- J
gen 9 stemmen, bij zuivere partijstem
ming aangenomen, waarbij slechts het
gering aantal uitgebrachte stemmen
bij een zoo belangrijke zaak opvalt.
Het parlementaire jaar, vermoeiend en
onrustig als wel geen tevoren, is afgeslo
ten. Vruchtbaar kan de coalitie het hee-
ten; of de toekomst, de niets onrecht
vaardig behandelende geschiedenis het
ook zal vinden, is eèn andere zaak!
Dat oolc deze alleronverkwilcketijkste
en ongekende partijslemming nog eens
duidelijk den kiezers1' zal toonen wat bij
zelfs de kleinste meerderheid rechts te
vreezen blijft, zal Woensdag 25 Juni ze
ker blijken! V. d. M.
het slot werden het „Wien Neerlandscli bloed" hoer Siemelink uit Goes als spreker op ia
on de „Braban^onne" gespeeld. i het „Kasteel van Batavia". Nadat de hoer
Het gezelschap bleef zijn naam van „royaal" Van Niftrik uit Vlissingen den spreker had in-
gezelschap getrouw door ook buiten den tuin geleid, betrad dezen den katheter onder har-
vrijgevig to zijn mot vroolijke marschen ter op-telijk applaus van do talrijke belangstellenden,
montering van ons straatleven. Dat daar met Spr. dankte do vrijzinnige kiezers doch wees
erkentelijkheid van werd genoten, spreekt van cr op dat de overwinning nog niet is behaald,
zelf. Aan het slot van den terugtocht werden dat ons nog een ernstige strijd wacht
ook nog in de Stationsstraat een paar i
mertjes voor den dans gegeven
Zaterdag is alhier in een hotel aange-
gehouden een minderjarig meisje uit Dresden
dat toet haar geliefde gevlucht was, met
het voornemen in Engeland te huwen. Het
meisje is door een inspecteur naar Dres- j lichten: en te verdedigen, waar dit brengen
den teruggebracht. wil, Algemeen Kiesrecht, Staatspensionneering
I zonder premiebetaling en zich kant tegen de
Gistermiddag viel de 9arigo S uit het j Taricfwet en tegen het streven van de huidige
Zus terstraatje alhier aan de Loskade te regecring om do openbare school le doen vor-
Spr. veroordeelde scherp de politiek der
rechterzijde, het samengaan van Rome en
Dordt, do antithese en toonde mot voorbeel
den aan, dat do belangen van land en volk
niet veilig kunnen zijTn hij de coalitie.
Na de pauzo vond de heer Siemelink gele
genheid /om hot concentratieprogram toe te
DE HOUDING VAN Ds. VAN HOOGEN
HUYZE.
We hebben nog zelden iemand inzoo'n
korten lijd zóó zien heen en weer zwaaien
als ds. A. G. II. van Hoogenhuyze, te
Amsterdam.
Toen in de kringen der Chr.-Hist.
Unie de vraag aan de orde lcwam of men
in de coalitie zou blijven, schreef hij
lange stukken daartegen, en toen er toch
tot voortzetting van dat verbond besloten
vrerd trok hij zich plechtig terug en werd
hij een van de drijfkrachten van den
DE HERSTEMMING IN ONS DISTRICT.
De af deelingen der S. D A. P en van
den Bond van Nedcrlandsche onderwij
zers in ons district hebben besloten de
candidaluur van Raalte bij de her
stemming flink te steunen.
De S. D A. P. toont dit metterdaad
door het rondzenden van circulaires ter
aanbeveling van den heer Van Raalte.
Ook zal men van haar een advertentie
in dit blad vinden.
Eerste Kamer.
Zitting van Zaterdag.
In alle kalmte is vandaag het laatste
politiek bedrijf van dit rumoerig zittings
jaar naar we hopen ook het laatst po
litiek bedrijf der coalitie afgespeeld, j
Ongetwijfeld, de defensie heeft niets met
de politiek te maken; het fort te Vlissin
gen had ook door een linksch minister
kunnen worden noodig geacht; maar wie
heeft de politiek aan dit fort verbonden?
TJjt Miridv- Ibnrg.
Naar wij vernemen, circuleert in district II
>or deu gemeenteraad een lijst om den heer
G. Boasson candidaat te stellen voor den j
igemeenteraad in de vacature ontstaan door
het bedanken vau jhr. mr. W. H. Snouck Hur-
gronje <21 worden, pogingen aangewend om
den heer Van Gelderen te bewegen zijn can-
didatuur in te trekken
Ter voorkoming misverstand zij er hier
op gewezen ,dat kiesdistrict II voor den ge-
meenteraad hetzelfde is als stemdistrict I voor
Kamer en Staten, omgeseerd is kiesdistrict I
den raad gelijk aan stemdistrict II voor
Kamer en Staten.
Een correspondent die aan de vrijzinnigen
Middelburg het beste succes toe-j
wenscht bij de herstemming, spreekt ook den(
wensch uit dat zij een voorbeeld zullen nemen
aan Zierikzee.
Verleden Dinsdag bij de stemmingen voor de
Tweede Kamer was daar de commissie van
actie te half vijf, kwart voor vijf klaar. Ze had
geen 'werk meer Alles wat vrijzinnig was, had
gestemd. Er was toen niemand meer te balen
of op te zoeken.
De drukkerij der firma Kröber, waar ons
blad wordt gedrukt, telde heden een jubilaris
onder haar personeel.
De zetter G. C. Romijn trad heden voor
40 jaren als jongmaatje in dienst der zetterij.
De jubilaris werd ontvangen op bet kantoor
der drukkerij waar zijn patroon, de heer G.
W. den Boer, zijn zetter over wiens persoon en
werken hij de jaren, dat hij aan het hoofd
der firma is .gesteld steeds ten volle tevreden
is geweest, een geschenk onder couvert aan-
bood.
Op de zetterij werd Romijn toegesproken
door den oudsten zijner collega's, den heer
L. J. Visser Sr., die nog eenige meerdere
dienstjaren telt, die hem namens het gjebeele
personeel oen fraaien barometer aanbood. i
Redactie en administratie wilden niet achter
blijven bij do hulde den verdienstelijken man
gebracht, die onze lezers aan zich verplicht
door de zekere wijze waarop telken dage door
hem de koerslijst der effecten wordt verzorgd.
In de kamer van den hoofdredacteur ver
zamelden zich de leden van redactie en ad
ministratie, waarna de heer Deibei Romijn
geluk wensch te en een geurig rookoffer bood.
De jubilaris dankte zeer getroffen voor al
dezo bewijzen van vriendschap.
Onnoodig te zeggen, dal hij den verderen
dag in den kring zijner familie door mocht
1
water. Een viertal burgers gelukte bet, het
ventje er Weer uit te helpen. Hierop werd
de jongen het gebouw vau de Wasscherij bin
nengebracht, waar de politie nog kunstmatige
ademhaling toepaste en met gunstig gevolg.
Verder Werd nog geneeskundige hulp ver
leend en het kind per rijtuig naar de ouder
lijke Woning vervoerd. Het moet veel water
binnen gekregen hebben.
Uit Vlieeingen.
Met 1 Juli zal de tramlijn van de Keersluis
naar het station Vlissingen in gebruik geno
men-worden. De bedoeling is alleen te rijden
in correspondentie op spoor en boot en wel 19
maal daags, heen en weer, van Bellamypark
ynaar station.
De laatste tram zal na afloop van den
laatsten trein van het station vertrekken, doch
niet verder gaan dan de remise
Zaterdagavond hield de heer Siebenga Mul
der uit Bussum in het lokaal Buning te Vlis
singen voor een volle zaal een lezing ter
aanbeveling van den candidaat voor de 2e
Kamer Van Raalte.
Debat had niet plaats. Enkele vragen door
een der aanwezigen gesteld, werden door spre
ker beantwoord.
dWijhcn.
Daarna besprak de spreker nog met een
enke! woord bet groote belang, dat ook gelegen
is in do verkiezing van de Prov Staten
Er is nog zooveel te doen in onze provincie
nog zoojvcel nut te stichten, welvaart te
bevorderen, Wat vooral blijkt in den laatsten
tijd bij het snelle en drukke verkeer dat
het waarlijk noodig is, dat daarin behooren te
zitten practischo mannen van kennis, werk
kracht, die kunnen strijden voor do belangen
van onze provincie.
De spieker eindigde zijn vurige rede, die
met do grootste aandacht werd gevolgd, en
af en toe onderbroken door hartelijk applaus
met een opwekking om zoowel voor de Prov.
Staten, als voor do herstemming voor de Twee
de Kamer zijn kiezersplichtcn te vervullen.
De beer Van Niftrik dankte den spreker
en Wekte ook nog eens op om zoowel voor de
Kamer als voor d© Staten op de concentratie-
candidaten te stemmen.
Uit Schouwen-D u i ve land.
Door do antirev partij te Zierikzee is
wederom- en alleen, voor het lidmaatschap;
van den gemeenteraad aldaar candidaat ge
stold het aftredende lid do heer A Timmerman
Cz. waardoor egen stemming noodig zal zijn,
en dus bij enkele candidaatstclling in de 4
vacatures zal worden voorzien.
Dank zij de moeite van den heer J. Enzlin
Uit Walcheren.
Zaterdagavond had in het café Pax Intran-
tibus op 't Zand als spreker op de heer
Jac. Welleman van Krabbendijko, die speciaal ,,ZIJ a v
do Tariefwei betadelde en er het lieht op'10 Kerkworve opgericht
liet vallen, welk oen nadeel deze wet e« liberale k.eevereemgme.
Zaterdag Werd door genoemden Enzlin te
n dien landbouw en daardoor ook weer aan
aan de stadsbevolking zal brengen.
De Fanfare Royale St. Eughien" die gis
teravond in den tuin van het schuttershof
alhier een concert gaf, had de voldoening
van een goed bezetten tuin en van een flink
applaus na ieder nummer. We zullen niet zeg
gen dat ïv© daarmee altijd met geljjkc warmte
instemden, maar erkennen gaarne dat de per
sonen, waaruit dit orkest is saamgcsteld, zich
zeer verdienstelijke krachten betoonden. Aan
Kerkwervc een lezing gehouden inhoudend©
Hi("wekte de "ongereor^lSO "aattwezigen met"f Wentratieprograi» d»
kracht op ook anderen aan te sporen zoowel bb,™to b»6™°l«»' D» vergadering was juist
bij de Statenverkiezing als hg de herstemming °m '.ot voorgemelde opriehtmg te gera-
voor de Tweede Kameï te stemmen op de ca2len" De VW* ,SJ^'
didaten der Vrijzinnigen. j
Do heer Gerth van Wijk, die namens het Ui t Zoen wach-V Ia anderent). D.
Centraal Vrijzinnig Propaganda Comité do ver-I >>®t- Cf-" 110- 144 bevat de acte van
gadering leidde, herinnerde er aan dat „de oprichting van de „Cöperaliev© Boerenleca-
Zeeuw" vroeger, toen Zeeland liberale (staten ')an'c te Neuzen.
had schreef dat deze veel te duur waren sinds Oprichters zijn. Joh. do Fcijter, burgemeester
jaren is er een rechtsche meerderheid in de vaia Zaamslag, Meeuwis dc Jonge te Hoek,
staten en nog steeds worden de uilgaven ver- Dees, weth van Neuzen, A Wolfert
hoogt. Dit is dus ©en praatje geweest. j burgemeester van Hoek, C. Wolfert t© Neuzen,
Met dank aan den spreker, die als landbou- FD'olemau
wer zijn medelandbouwers fcoo eenvoudig doch W.Gzn., te Iloek, F Dekker FznL. de. Feij-
duidelijk voor de gevaren die hen dreigen^ ter, Rj. J. Schee le te Neuzen, ADees Az. (mole-
waarschuwde en zijnerzijds eveneens met een naar lo Zaamslag en L. Chr. Wabeke secr van
opwekking d© vrijzinnige candidaten te stem-Neuzen,
men, sloot d© voorzitter de bijeenkomst.
Door luid applaus gaven de aanwezigen'
blijk toet het gesprokene in te stemmen.
Zaterdagavond sprak voor een volle zaal te
D om burg jhr. De Muralt. Spreker, nadat
hij eerst de redenen had opgenoemd, waarom,
het ministcric-Borgesius in 1901 moest val
len, critiseerde het toen komende en huidige
Christelijke Iministerie en zijn plannen voor
d© toekomst. Vooral de aanslag op de Her
vormde Kerk zou hij een ramp voor ons Neder-
landsche volk vinden en zoo is te verklaren
den breuk met de coalitie vau streng geloo-vi-
ge, eerlijke, vrijheidlievende Nederlanders.
Wanneer men den heer van Raalte noemt „een
ongedoopten Jood", dan moet men niet voorbij
zien dat „Koning Jezus" zijn arbeid en zijn
leven heeft gegeven voor diezelfde Joden, dat
Wij vn lien beta Oude Testament als een kostbaar
erfstuk hebben. Van Raalte's wet op het on
derzoek naar 't vaderschap kan door geen
enkel Christelijk ministerie verbeterd worden.
Dat do ongeloowigmakende kracht van de
openbar© school een fictie is, bewijst, dat
deze Chrisleljjke' regeering is gekozen door
kiezers, die voor 't gpootste deel op de open
bare school hebben gegaan. Is die dan zoo
slecht?
Verder stond spr. nog stil bij Tariefwet en
Staatspensioen. De aanwezigen waren vol aan-1
dacht. Telkenmale werd applaus vernomen.
De heer P. J Elout dankte jhr .de Muralt
voor zijn aangename en leerrijke rede. Van
de gelegenheid tot debat werd geen gebruik
gemaakt.
Te Westkapelle trad Zaterdagavond de
Gisteren herdacht ds H. R Snijder,
predikant der Ev Luth Kerk te V1 i s-
si ngen, zijn 25-jarige ambtsbediening
aldaar, naar aanleiding van 2 Cor. 5 vers
18 (laatste deel) De gemeente die door
een flinke opsomst blijk van hare be
langstelling had gegeven, zong na de
godsdienstoefening op verzoek van den
ouderling, den heer Allcda, ZWcleerw.
toe de bekende zegenbede „Dat 's Hee-
ren zegen op U daal"
Onder de aanwezigen werd o. m. opge
merkt ds. A. S. Talma, Ned. Hcrv pre
dikant aldaar Ds. Snijder is in 1845 ge
boren, werd in 1872 proponent bij het
Herst Ev. Luth Kerkgenootschap, ver
volgens hulpprediker le Amsterdam
(Weeshuis 1872—1874), predikant te Me-
demblik (Herst. Ev. Luth. Sept. 1881),
id te Tiel (Ev. Luth. 1887) en sinds 17
Juni 1888 is ZWeleerw voorganger in
de Scheldeslad. Een commissie uit de
gemeenteleden heeft een som gelds bij
eengebracht, waarvoor een blijvend aan
denken zal worden gekocht, hetwelk ds.
Snijder binnen enkele dagen aangeboden
zal worden.
In een Belgisch blad vinden wij een
uiterst waardeerende beoordceling van
een pianomiddag, die door den virtuoos
