RUIlEIJIRKSlilE (OHIAIT,
H". 1^4
156" Jaargang.
1913.
Vrijdag
20 Juni.
BINNENLAND.
Kameroverzicht.
Uit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Landbouw.
Rechtzaken.
BURGERLIJKE STAP.
Du „onnut wriomjat i.g.löt", >»«t nifaonfcring Zon- TouMngu
>rii. par hrortul, xoow.l «or MiMolburg J. "or all. ploot.»» im N.d.riooi froooo pp. 11
AfïoaderUjke luimen koits* 5 coat.
A ivtrt»nti tJ bij aboanememt op voordeeligc voorwa*r*»n
Prosptotuiie* l»»nu rij* aam het bureau te bekom®*.
*4T.rteati8« tom k.t o.rit.olge.4. >o.tn 4e> miMog. .64 r 44o am
as* het bmream bezorgd zijm.
AAvarteutiüa i 20 oeut per regel. Bij mbonmemiaBt veel lug ar. Geboorte-, dool-
all# ultre f*mili®b#rioht®m em Bamkbetmigimgem vu 1—7 regeli f 1.50} alk» regal mee,
20 ceut. Sealmxci 40 eemt par regel. Groott lettere memr de pleat:, die zij immerse*
Tot de plaateimg vu* adyertemtiSm em reol&mee, miet afkomstig mit Zeelamd, betroffen**
Hamdel, Nijverheid em Geldwezem, ie gerechtigd het AlceneeR Advert©*#®-®»** S&
A, DE LA HAR Ai„ H.Z. ïoorbu^nal S66» AHrterdum.
Bp deze courant behoort een
Zy, die zich thans op ons blad
abonneeren, ontvangen de nam'
mem tot 1 Jnli gratis.
DE MINISTERS BUITENGESLOTEN.
Behalve dat de rechterzijde aanzienlijk ver
zwakt in ledental in de Kamer zal terugkeeren
heeft ze ook nog het niet gering te schatten
nadeel, dat haar beste mannen thans zijn bui
tengesloten, omdat die in het ministerie zit
ten. Zoodra dit aftreedt staan, die mannen
natuurlijk huiten de Kamer.
Dat is een zeer te betreuren gevolg van
het bij ons thans gebruikelijk stelsel om het
Kamerlidmaatschap niet met dat van minister
te verbinden. Daarvoor is ook zeker veel to
zeggen, vooral met het oog op stemmingen
over de voorstellen van de ministers zelf.
Maar dat zij dan ia eens voor onze prac-
tische 'wetgeving verloren gaan, is schadelijk
voor het landsbelang. Dat geldt natuurlijk voor
ïecihta evengoed als voor links.
Er is trouwens nog iets anders in dit op
zicht op te merken. Het komt ons als iets
onredelijks en onlogisch voor, dat de minis
ters over wier voorstellen en plannen do
verkiezingsstrijd heslist, zelf geheel buiten den.
strijd staan. In Engeland denkt men daar an
ders over. En we zunncn. er het nadeel niet
van inzien, wanneer ook de ministers hun
stem doen hooren in de verkiezingsdagen
DE HERSTEMMINGSTACTIEK.
fci een deel van onze vorige oplage
we nog meeueelen dat net Centraal Comité
van Anti-Rer. kiesvereenigingen de aangeslo
tenen uitnoodigt om daar waar twee Candi
da ten der tegenpartijen in herstemming komeo,
zich van allo deelneming, te onthouden.
Een officieel advies van Chr.-Hist. en Kath.
zijde is nog niet verschenen, maar naar de
uitingen dor bladen van die partijen te oor-
deelen zal dat advies niet anders luiden.
't Is begrijpelijk. De gemoedsstemming rechts
is er niet naar om nu nog een liberaal te
steunen. Maar men doe van rechts niet al te
braaf, en men zegge daar nu niet: we was-
schen verder onze handen in onschuld.
Nergans is zoo geducht geschetterd over
het socialistische gevaar als juist rechts. Dat
was do groote bangmakerij. Het werd zelfs
tegen «Je vrijzinnigen uitgespeeld, dat de socia
listen achter hen liepen.
En nu kunnen de rechtsehen redeneeren
wat ze maar willen, ze zullen het nooit kun
nen wegredeneeren, dat ze door hun onthou
ding de socialistiscne partij versterken. Ze
doen dat uit wrok, ze doen het uit taktiek,
om de concentratie zoo zwak mogelijk to
honden, maar ze doen hot.
En men handele dan niet als de „Nederlan
der", die heel hoogmoedig uitroept: wij heb
ben het lot der concentratie in onze handl
Och, dat is apekool, want do concentratie fan
de socialisten kunnen hetzelfde van. de coa
litie zoggen, voor die districten waar een
coalitieman mei een S. D. A. Per of een
vrijzinnige in herstemming komt.
Overigens is de herstemmingsfaktiek geheel
een logische voortzetting van den stembus
strijd: wat tegen de coalitie was blijft te
gen de coalitie.
Het stel vragen door de S. D. A. P. aan
do conccntratie-candidaten gesteld is wat het
kiesrecht betreft vrij wol overbodig, want hot
concentratie-program zegt het zelfde; de be
woordingen zijn zelfs gelijk. En op de andere
vragen is van de meeste vrijzinnige candida-
ten het antwoord ook reeds bekend.
Blijkens een meedcelirig in een hoofdartikel
van „Het Volk" heeft het bestuur der S. D.
A. P. ook overwogen, of gebruik moest 'wor
den igemaabt van de bevoegdheid, om in be
paalde districten den steun der vrijzinnigen
te eischen als voorwaarde voor steun, door
«ie S. D. A. P. in andere districten aan hen
te verlcenen. ,yDie bevoegdheid is aan het
partijbestuur gegeven als een wapen van ver
weer tegen evencueele neigingen van vrijzin
nigen, om tegenover ons den christelijk-histo-
rische to steunen. Daar op hot oogenblik hier
van geen sprake is, heeft bet P.-B. ve
bevoegdheid geen gebruik gemaakt."
EEN VRAAG AAN DE KIEZERS IN NOORD
BEVELAND.
Het is toch niet te veel gevergd, dat men
bij de aftreding van een afgevaardigde naar
een vertegenwoordigend lichaam zich de vraag
stolt, hoe die afgevaardigde zijn mandaat
hoeft' vervuld?
Laat ons dan even een feit ten aanzien
van den heer Noordijkc in herinnering mogen
brengen.
In de vergadering der Prov. Staten van
20 November 1908 was aan de orde een ver
zoek van het Bestuur van de afdeeling Noord-
Beveland van de Maatschappij tot bevorde
ring van landbouw en veeteelt in Zeeland,
om aan den Provincialen steiger te Kortgene
een veeloods te bouwen. En ziet, even vóór
dat dit verzoek aan de orde weid gesteld,
verdween de heer Noordijke uit d» vergader
zaal, om er terug to keeren even nadat het
verzoek was afgewezen.
Vrage: wat hebben de kiezers van Noord-
Beveland aan een afgevaardigde, die heengaat
juist op een oogenblik, dat een belang van hun
ne streek wordt oehandeld?
EEN ZAKEN-KABINET.
Uit oen beschouwing van den hoefijzer -
correspondent van het „Hand." knippen we
het volgende:
„De kansen op een Zakenkabinet dat in
de eerste plaats de Grondwetsherziening ter
hand zal hebben, te nemen, zijn. sedert
Dinsdagavond sterk gestegen, Hoe meer
vrijzinnigen er bij de herstemming geko
zen worden, des te meer rekening zul zulk
in kabinet hebben te houden met de eischen
in het conoentralie-program.
Dat zulk «jen kabinet veel en goed werk
zou vinden te verrichten, hebben wij overi
gens nog dezer dagen betoogd. En de vrij
zinnigen zullen zeker zoowel het belaag des
's als hun eigen "zaak zeer veel meer
haten door zooveel mogelijk m«jdewerking te
verleenen aan een Zakenkabinet dan door,
afwijkend van hun zelfbepaalde lijn, te bezwij
ken voor machtsvcrieiding en voor inblazingen
van mr. Troelstra, een greep naar 't roer te
'yen.
In de regeering zien wij voorloopig geen
plaats voor de vrijzinnigen; daarnaast ech
ter staat allicht een schoono tijd van con
solidatie en ontwikkeling van hun herleefde
eensgezindheid te wachten."
Eerste Kamer.
Zitting van Donderdag.
Minister Heemskerk heeft door de verkiezin
gen geenszins zijn zin voor humor verloren.
Als Theo heeft hij' hei roer en het schip van
staat in handen genomen, als Theo verlaat hij
het! Toen vanmiddag de heer Van der Biesen
het wetsontwerp, dat de formaliteiten bij den
burgerlijken stand xot een minimum zal redu-
ceeren, prees en er tal van dingen bijhaalde,
die er niet bij behoorden, kuchte de premier
instemmend en grappigdo dat zulk eene genoeg
lijke rede goea deed in detze dagen vol opwin
ding en geharrewar! En de Kamer lachte
fjjntjes.
Er was anders als te verwachten "Was, po
litiek aan de lucht nu het voorstel van den
voorzitter om het wetsontwerp betreffend de
kustverdediging nog in deze bijeenkomst in
behandeling te nemen, links ernstig bezwaar
ontmoette. De heer Cremer had niet onduide
lijk op den veranderden politieken. toestand ge
wezen, waarop de heer 't Hooft het noodig
vond zijn gemis aan rekenkunde le ioonen door
te beweren dat men nu niet zoo heel zeker
moest beweren, dat het Ministerie weg zou
dienen, te gaan! Men ontkende natuurlijk van
rechts het politiek karakter van dit wetsont
werp insinueerde weinig leefde voor de de-
fonsiobelangeu bij de tegenstanders der behan
deling; argumenten, die we kennen en naar
waarde schatten. Trouwens, do stemmen waren
geteld; met 28 tegen 13 stemmen werd 't voor-
zittcrlijk voorstel aangenomen.
De dag werd verder ingenomen door kolo
niale onderwerpen, waarbij de heer Van Deven
ter, waarschijnlijk voor het laatst in deze Ka
mer, met den Minister disputeerde en door do
pensionneoring der gemeente-ambtenaren, welke
de bekende bezwaren ontmoette, die Minister
Heemskerk zich zoowaar do moeite gaf te
trachten te weerleggen. En het wetsontwerp
werd aangenomen.
waarschijnlijk alleen de kustvcrd«jdi-
gïng en dan. gaat ook de senaat zomerslapön I
En aan beidé zijden van het Binnenhof gaat
men verbouwen voor nieuwe députés; mis
schien ook...,, voor nieuwe senatoren I
V. d M
Uit M i d d elb urg.
Velen zullen een gevoel van wrevel niet
hebben kunnen onderdrukken toen hedenmid
dag de groote aanplakbiljetten verschenen
waarop vermeld stond
De vergadering van hedenavond waar spreekt
J R. Snoeck Henkemans, lid der Tweede Ka
mer, is alleen toegankelijk voor
genoodigdon.
Wij begrijpen deze handeling der rechtsche
heeren niet, na den ophef, met de groote ad
vertentie, die gisterenavond in ons blad ver
scheen.
Men tmoet zich aan dien kant toch wel
uiterst zwak gevoelen, dat de man, die
de banier van den verslagene opheft, zich
schroomt «Jit in het openbaar te doen en al
leen den hartstocht van zijn geestverwanten
tracht op to zweepen.
Om de heeren echter zoo min mogelijk profijt
van him duister gedoe te doen trekken heeft
het centraal comité der vrijzinnigen heden-'
avond in het gebouw der Werkmansvereeniging
in de Koepoortstraat een openbare ver
gadering imot debat belegd, waar dt
heer Herman Groenéwout, sinds Maandagavond
alhier een goede bekende, zal spreken en de
kiezers zal opwekken hun stem uit te brengen
op mr. E. E. van Raai te, den vrijzin
nigen tandidaal.
Men denkc er om dat Dinsdag a.s. de can-
didatenlijstcti voor «Ie gemeenteraadsverkiezing
moeten worden ingediend.
We brengen nog eens in herinnering dat in
Idistx. I aftreden H. P. den Bouwmeester en P.'
Duman Tak; in district. II mr. S. Gratama
em hr. mr. W,. H. Snouck Hurgronje (deze
laatste Wenscht niet moer in aanmerking to
komen)en in district III twee anti-revolutio
nairen W. A. de Rijke en J. A. Vertregt.
i district II circul«ïert een lijst ten be
hoeve van de candidaatstelling der heeren mr.
S. Gratama Hzn., aftredend, en H. van Gel-
deren, ingenieur van den Polder Walcheren.
Men bericht ons, dat enkele vrijzinnigen in
Tholen, naar aanleiding van wat wij in
ons vorig nummer schreven, bezig zijn met
een inzameling van gelden tot steun bij de
herstemmingvan den concentratie-candidaat
in het kiesdistrict Middelburg.
Prachtig I
Dat dit voorbeeld ook anderen aanspore
Hedenochtend Sloeg de bliksem in in het
huis no P. 100 aan den Kinderdijk alhier
naast het pakhuis „het Mori aanshooljd'
Slechts een ruit werd vernield, terwijl vorder
geen schade werd toegebracht Eigenaardig is
het juist afgemeten, meetkundig figuur, dat
de bliksem in de ruit vormde. De verschrikte
bewoners snelden bet huis uit, vragende
de ruit bad stuk gesmeten....
IVJet ingang van 1 Juli zullen aan de stati
ons en aan de reisbureaus der Nederlandsche
spoorwegen de aangekondigde abonnements
kaarten voor 8 dagen verkrijgbaar worden ge
steld. De prijs dezer biljetten is f 10 voor de
3e, f 15 voor do 2e en f 20 voor de le klasse,
verhoogd met f 5 waarborgsom. Zij zullen gel
dig zijn op het geheele Nederlandsche net.
De St. Crt van heden bevat een wijziging in
de statuten (no. 871) van de Jongelingsver-
ceniging op Gereformeerden grondslag „Her
man Faukeel"alhier.
Uit Zuid-B ere land.
Donderdag kocht de gemeente I e r s e k c,
op een publieke veiling voor f3661 een huis
en erf met het doel om in een lang gevoelde
behoefte te voorzien, nam. eeu nieuw
meeotehuis te stichten. Tot heden wordt daar
toe een zeer gewoon onaanzienlijk woonhuis
gebruikt dat veel te klein is en een ongun
stige» stand heeft.
Do vrrjz, kiesver. Algemeen Belang te 1 er-
se ke heeft voor de 4 periodiek openvallende
plaatsen in den gemeenteraad drie candidaten
gesteld, nam. de aftredende heeren M. v.
Harmelen, J. M. van Oeveren en M. v. Stee
Fz.
Gisterenavond vergaderde de vrijzinnige
kiesvereeniging to K a p e 11 e tot het stellen
van candidaten voor den gemeenteraad. Een
opgewekt politiek leven heerscht er onder
de vrijzinnigen. Vandaar de groote opkomst
der leden. Besproken werd oerstzullen we
1 of 2 candidaten nemenvoor dit laatste (2)
verklaarden zich 14 van de 22 leden. Een
4-tal candidaten werden genoemd, waarvan
2 direct bedankten. Daarna werden met
algemccne js|temmen tot voorloocpige candi
daten geproclameerd de heeren P. Njjssen «jd
Jan van Wingen Welke beiden zich een can-
didatuur wilden doen Welgevallen.
Uit Noord-Beveland.
Donderdag hield de vrijzinnige kiesvereeni
ging „Algemeen Belang" to ColijnsplaaT
een ledenvergadering. Op voorstel van het
bestuur "werd door de vergadering beslpten de
volgende 'week twee candidaten te stellen
voor den gemeenteraad, een voor de vacature,
ontstaan door hot bedanken van den heer
A. D Snoep als gemeenteraadslid, en een
genover het aftredend lid W. Potappel. Bij
acclamatie werden als candidaten aangewe
zen do heeren Ph. C- Engelvaart en W. de
Regt.
Na nog eenige besprekingen van huishoude
lijke» aard sloot de voorzitter met een kracht-
tig Woord van opwekking, om bij de aanstaan
de verkiezingen alle krachten in te spannen
de zeer druk bezochte vergadering.
Uit Schouwen-Duiveland.
Over den moordaanslag onder Renesse
ïneldt me» ons nog
De dader Van d. H., had al verscheidene
malen getracht met E. S. verkeering te krij
gen. Op het Renessesche feest liep hij haar
overal na, zoodat de jongelui, met wie zij en
haar vriendin uit waren, hom verzochten
zich te verwijderen.
Te ruim 12 v-ur verlieten de twee vriendin
nen Renesse uitgeleid door haar cavaliers.
Buiten het houtgewas gekomen, stond eens
klaps V. d. H. voor E. S. wierp haar op den
grond, greep haar bij do haren en schoot.
Haar geleider stond stijf van schrik, maar
die van haar vriendin, de timmermansknecht
J. R. wierp zich op V. d. HL kreeg hem bjj
strot en neus te pakken on bevrijdde het
meisje. Nadat de aanvaller den revolver had
weggeworpen, liet R. hem los. De dader heeft
zich te Zierikzee aan de justitie overgeleverd
Te Renesse is Woensdag begunstigd door
prachtig Weder en onder groolen toeloop van
de omliggende dorpen bet Onafhankelijkheids-
feest gevierd.
Vooral de afdeeling ringsteken door dames in
versierde sjoezen wekte veel belangstelling^
Des avonds lokt» hot concert besloten door
een vuurwerk velen tot een langer verblijf
dan zij zich hadden voorgesteld.
Uit Tholen.
Als gevolg van een overleg tusschen de
besturen van de afd. Tholen van het Groene
Kruis, van de aid. Tholen van den Volksbond
de afd. Tholen van de Ned. bond voor Vrou
wenkiesrecht en van de werkmansvereeniging
„Hulp in Nood" zal in do maand September,
gedurende do kermisweek, een tuberculose-
museum aldaar worden geëxposeerd Voor de
tentoonstelling is uit genoemde besturen een
comlmissie benoemd.
Do heer Jac. de Vos, van Stavenisso
thans ambtenaar der belastingen 2e klasse
te Wiernliout, wordt met 1 Juli a.s. als zoo
danig geplaatst te Tholen.
Als een bijzonderheid kan wel gemeld wor
den, dat do landbouwer P. P. te St ave
nis se dezer dagen een Kippenei bad, waar
een klein gaaf eitje, met schaal en al
er aan, binnen in zat.
Te Oud Vossemeer is de belangstel
ling bij de verkiezing dit jaar ook verbazend
groot gewieest; er is 95 pcL der kiezers!
geweest, die hun plicht deden. Nog nimmer
werd zoo openbaar samengewerkt tusschen
a.-r. en kath. dan thans. De laatsten kwamen
haast als één man ter stembus, wat beteekent
dat circa 70 hunneT stemmen op den heer
Lohman kwamen. Nachtelijke scenes bij plak-
kerijen schijnen zich ook voorgedaan te heb
ben opplakken en afscheuren. Het laatste is
niet goed te keuren, van welke zijde ook,
trouwens bet geschiedde van weerszijden. De
a. r. partij heeft van alle telefoonpalen gebruik
gemaakt, zelfs tot verre buiten de kom der ge
meente.
Uit Zeeuwse h-V laanderen t). D.
In de Donderdag gehouden raadsvergadering
van Neuzen is benoemd tot hoofd der
mot 1 Sept. a.s. te openen school voor moer
uitgebreid lager onderwijs de heer W. Wieber-
dink, thans hoofd eener m. u. 1. o. school
to Ede (Geld.) met 9 stemmen 1 strm was
uitgebracht op dón heer C- D. Colpa te Winkel
Naar aanleiding eener aanmerking van den
Minister van Binnenlandsche zaken werd de
verordening tot heffing van schoolgeld voor
do hoogere burgerschool zoodanig gewijzigd
dat voor leerlingen uit g«nneenten die daar
omtrent mot deze gemeente eene overeen-i
komst wenschcn te sluiten, het schoolgeld
zal worden berekend als voor do leerlingen uit
de eigen gemeente, d, w. z. volgens oen
tarief gebaseerd op bet inkomen der oudere.
Terwijl bij het onweder vau verleden Dins
dagnamiddag eenige personen waaronder de
veearts C. van Terhole, achter de woning
van J. M. to B o s c h k a p e 11 e stonden te
praten sloeg de bliksem op een jjzerdraad,
dio in hunne nabijheid was gespannende
heer C. kreeg te gelijkertijd een slag op schon
en arm, die een uur er na nog pijnlijk waren,
terwijl een meisje ook een gevoel had, als
of men haar een hevigen klap op den rug gaf,
overigens kwam men met den schrik vrij.
Eene koe, «iio in de nabijheid liep, sprong
na den bliksemslag glad over een tamelijk
breeden sloot, anders een heele toer voor
zoo'n beest, en liolde in <lc richting van haar
staL
Bij den landbouwer P. D. werd oen boom
vlak bij zijne woning, door den bliksem van
boven tol beneden opengescheurdde man,
dio juist buiten was gekomen om naar bet
weer to zien, bevond er zich bij, maar be
kwam g«jen letsel.
De landbouwer P. St. vond op één zijner boe
ten akkers eene plek van eenige vierkante me
ters geheel kaalgeen enkel blaadje of sten-
geltje was er meer te zien; het hemelvuur
had alles verbrand.
Bjj de laatste stemming was een ingezetene,
wonend© op een uithoek der gemeente
Boschkapoll© ziekzijne vrouw kwam
nu naar het gemeentehuis, om in plaats van
haar echtgenoot, den kiesplicht te vervullen.
Natuurlijk mocht zij geen candidaat zwart ma
ken, wat haar do verklaring ontlokte, dat zij
het mot zoo'n kieswet volstrekt niet eens
waskwam zij in plaats van haar man belas
ting betalen, dan zag men haar wel gaarne
komen en met klem opperde zij haar twijfel,
of alle mannen er wel zulk een sterke politieke
overtuiging op na hielden dat dezen, oven
als zij, het er voor over zouden hebben, om
in den «Irukken tijd «ine kwartier ver naar een
stembureau te loopen
Uit Zeeuwach-Vlaanderen W. Dl
De Rotterdamsche raad benoemde tot amb
tenaar van den burgerlijken stand te Rotter
dam, de heer N. G. Hogendorp, vroeger ambte
naar ter secretarie te Oostburg.
Voor het examen voor kinderjuffrouw, dat
uitgaat van de Tesselschade, is geslaagd meju-
frouw A. J. Pieters te Aardenburg.
L.I. Dinsdag was het 25 jaren geleden
dat ds. fl. R. Snijder, Ev. Lutb. predikant
te "Vlissingen in den morgendienst be
vestigd werd door ds. Bleeker van Middel
burg en aan den avond van dienzelfden dag
zijn intrede deed.
Zondag a. s. des voormiddags om 10 uur
hoop Z.W Eerw. een gedachtenis-rede uit
te spreken.
Men meldt ons uit Eapelle:
De vraag naar kersen is zeer groot, zoodat
de prijzen zeer hoog zijn. Er wordt thans
reeds een prijs besteed, die zoo vroeg nog
nooit is voorgekomen. Men schri ft dit daar
aan toe, dat Engeland zelf weinig kersen
heeft. Een 3-tal firma's werken van hierop
Engeland.
Door den officier van justitie is booger
beroep aangeteekecd tegen het vonnis der
Middelburgeche rechtbank van 6 dezer,
waarbij de inspecteur der rijksveldwacht
G. H. A. v. T. te Middelburg van het hem
ten laste gelegde is ontslagen vun rechts
vervolging.
Middelourg.
Fan 1920 Jnni. GetrouwdW. J. Ak
kerman, jm. 22 j". met A. E. Kruft, jd. 20
j.; P. H. A. Dodmond, jm. 21 j. met D. W.
Floresse, jd. 21 j.
Bevallen W. Joziasse, geb. Leeman, z.;
C. van Tatenhove, geb. Krijger d.; J. P.
Akkerman, geb. Broeke z.
