MIDDELBUMSCSiE COERAiT.
130° Jaargang.
i9ia
Zaterdag
14 Juni.
Het moet! En het kan!
H*. 139.
Dm* oonrsuit vsriehijat dsgelijki, met nitxonAirisg iu Zom- em Teeatlagox.
Prjjt per kwartaal, soowel toot Middelburg ale toot alle plaatiem ia Nederlaad franco pp. 12.
Afzonderlijk» aammera koitea 6 oemt.
Advartentiën bij aboaaemeat op Toordeelige vourwaardtn.
Proipectaeiea daarvan zijn aaa het bareaa te bekomea.
Advortenfciën voor bat eerstvolgeade aammer moeten dei middag» t66r één aar
aaa bet bareaa bezorgd zijn.
Adv»rt»ntiBn A 20 oeat per regel. Bij abonnement nel lager» Geboorte-, dood- ca
alle aadere familieberichten ea Daakbetaigiagea van 1—7 regels f 1.50elke regel meer
20 oeat. Seolames 10 osat per regel. Groote lettere aaar de plaats, dia zij iaaemea.
Tot de plaatsing van advertentiën ea reolames, niet afkomstig mit Zeeland, betrefieadc
Handel, Nijverheid ea Geldwezen, is gerechtigd het Alseaaeen Advertcide-BireM
A. DE LA 1AH Ai., I.Z. Voorbir^iral 366, Amsterdan.
Dit nummer bestaat nit drie bladen en
een Kinderblad.
EERSTE BLAD.
Z\j< die zich thans op ons blad
abonneeren, ontvangen de num
mers tot 1 Jnli gratis.
Wanneer ge de zege der vrijzinnigen
heel sterk wilt, werkelijk wilt, en
met heel uw hart en ziel verlangt naar
wat ge met volle overtuiging beschouwt
els noodig voor het welziju vau u zelf,
uw gezin eu het Nederlandsche volk,
dan zult ge de weifelaars kunnen over
reden en raenigen lauwe tot actie kuunen
brengen.
We kunnen on3 niet voorstellen dat
de meerderheid van ons volk werkelijk
vrede zou hebben met die kunstmatige,
maar steeds scherpere splitsing vau de
bevolking naar het geloof, een splitsing
zoo duidelijk onwaarachtig gebleken, nu
zooveel predikanten en erkend geloovigen
zich verklaarden tégeu bet verbond der
kerkelijke partijen, dat die splitsing
tot grondslag aan hun samenwerking
legde.
Wie heeft nog nooit de ergernis ge
voeld over de hooghartige minuchting,
waarmee zijn anti-revolutionaire buurman
hem beschouwde als een paganist, wiens
aedeleer niet deugdelijk, wiens levensbe
schouwing van den booze is? Wie heeft
nooit de verbittering in zich voelen op
kroppen over het bekrompen zich terug
trekken vau de Katholieken uit zjjn
maatschappelyken omgang, uit alles wat
hij op vereenicingsgebied tot stand
bracht, alsof zij, de Katholieken, daar
door bezoedeld zouden worden
En bleef het nog maar bij die persoon
lijke opvattiug. Men zou er om kunnen
lachen.
Maar ze bezitten de macht en laten
de anderen dagelijks voelen, geestelijk en
materieel, wie de uitverkorenen zijn en
wie niet. Ge behoeft dat niet te zoeken
in uw persoonlijk belang, ge vindt er
genoeg voorbeelden van in de belangen
van wat ons allen betreftde gemeen
schap in stad en land.
We zullen niet zoo dwaas zijn te be
weren, dat iedere benoeming dezer regee
ring partijdig is; en ook niet dat er
vroeger nooit verkeerde benoemingen
hebben plauts gehad. Maar nooit is er
een regeering geweest, die zooveel be
noemingen op baar rekmiug heeft, waarbij
bekwaamheid en rechtmatige aanspiaak
moesten wijken voor onervarenheid en on
bekendheid en zelfs voor onbekwaam
heid, alleen omdat politiek eu geloof"
den doorslag gaven.
En nog erger ze miskennen het recht
van andereu om volgens hun eigen
begiuselen te leven.
Toen de laatste maanden steeds ster
ker de auti-Roomscbe storm opstak, heb
ben de Katholieken schamper en ver
ontwaardigd geroepen »Is dat nu uw
verdraagzaamheid Wjj vragen slechts
gelijk recht". Maar die redeueering is
valsch. De houdiug der Katholieken doet
ons denken aan die vau iemand, vroeger
ver8tooten, later nis gelijkgerechtigde in
een gezin opgenomen, maar die zich toen
niet ontzag met alle kracht en middelen
er naar te streven, dat het geheele huis
houden zou worden geregeld naar z ij n
begrippen, welke lijnrecht staan tegenover
die der anderen. Dringen zij niet bun
zedelijkheidsbegrippen, of liever die van
hun kerk, ann ons op in de zedelijk
heidswei ten? Deed Minister Reaout dat
niet in zijn ontwerp op do echtscheiding,
dat geheel iudrnischt tegen de meening
van do meerderheid vau 't volk Trachtte
het Kamerlid Aalberse niet bij de ziek-
tewtt de harde, nieedoogeuloozo opvat
ting der Roomsclie Kerk tegen de onge
huwde moeders ingaug te doen vinden
Noopten zij niet door bun aandrang
menige gemeeute-overheid tot verbod van
een tooneelvoorstelling, die anderen wil
den genieten, maar die z ij nu eenmaal
niet wenscbten
Eu tegelijkertijd vroeg de kerk voor
haar geestelijken in bet nooit afdoend
weersproken Motu Proprio een reckts-
uitzondering, die ons rechtsstelsel niet
keude en ook'nu nog niet kent, maar
die toch onvermijdelijk tot gewoonte zal
worden in katholieke strekeu, omdat de
katholieken niet zullen dürven haudelen
tegen den uitgesproken wensch
der kerk, om baar geestelijken niet voor
den strafrechter te brengen maar voor
den kerkelijken disciplinairen rechter.
De Kerk beleedigde iu de Borrouieus-
encycliek allen voor wie de Hervormers
mannen van geestkracht eu geloofsover
tuiging waren. Eu de katholieken belee-
digeu iederen anders deukende dagelijks
door den omgang met hem te mijden,
alsof hij een onrein schepsel is, wiens aan
raking besmet. Het werd nog de vorige
week op den Katholiekendag in Vhs-
singen door Pater Suieets openlijk gezegd:
«De vertrouwelijke omgang met anders
denkenden is voor deze zelden een voor
deel voor de onzen een g e v a a r."
Durven die personen dan nog aan
andereu onverdraagzaamheid verwijten
Het is een verweer voor eigen rechten
dat zich nu openbaart, als gevolg van
het aanmatigend optreden der katho
liekeu. Niet iedere katholiek denkt zoo.
Maar de kerk wel, en die kerk dwingt!
Eu we voorzien den dag dat de auti-
revolutionnairen en cbristelijk-histori-
schen, die nu met de katholieken in ééu
spau loopen omdat ze geen kans zien er
alleen te komen, we voorzien dat ze
nog eenmaal met berouw, en misschien
met haat, zullen terugdenken aan het
feit dat zij Rome aan die macht in ons
land geholpen hebben.
Toch gaan ze nog samen niet om
den gemeenschappelijke!! wortel van bon
geloof. Die ligt te ver weg dan dat men
er nu nog een ander verband tusschen
hen zou bestaan dan er ook bestaat met
alle andere «gelooven» en filosofiën die
op bet christendom stoelen. Het is louter
het belang van hun bijzondere scholen
dat hen snmeuhondt, en ook al weer
geen geloofsbelaug maar een zuiver gel
delijk belang.
De kerkelijken mogen oprechte waar-
deeriug verdienen voor deu opofferings-
moed waarmee ze eeus huu scholen sticht
ten, ze hebben die waardeeriug zelf ver
drongen door weerzin,omdat ze die scholen,
in beteren doen gekomen dank zij den
nu genoten ruimen staatssteun, gebruiken
als machtsmiddel der kerk men denke
aan de bedeelingen als instrument
tot bet doen leegbloeden der openbare
school, de school die nog altijd door bet
meerendeel van ons volk beschouwt wordt
als huu school, waar ze voldaan over
zijn.
De eisch van rechts tot verschaffen
van zg. volkomen «lelijkheid vau de
bijzondere scholeu met de openbare, komt
neer op een bevoorrechting der sekte
scholen boven de gemeentescholen. De
eischbijzondere school regel, openbare
school aanvulling, dte misschien gerecht
vaardigd is in een laud waar men alles
j van nieuws aan kan opbouwen, zou in
I ons laud, waar de openbare school in
I het vollisleveu is ingegroeid, tot nood
lottige toestanden leiden, omdat die school
zou wordeu achteraf gezet op den tweeden
rang, en onvermijdelijk zon afdalen tot
jtot een minderwaardige armenschool.
Maar het dryven gaat voort, en bet
subsidie-belang maakt de anti-revolu-
I tionairen zoo blind voor al bet andere,
dat ze zelfs met hun Roomsche bondge-
I nooten meegaan in de loochening vau
het grondbeginsel der kerkhervorming:
het recht op eigen oordeel, hetzelfde be
ginsel dat ook de oorzaak werd van de
herhaalde afscheidingen uit de Ned. flerv.
Kerk. Men leze slechts de Standaard",
die, even sterk als een kat Rollek blad,
aaudroug op een censuur van wat wel
en wat niet gelezen mag worden, en om
die reden tegen de openbare leeszalen
ijverde.
Eu moeten we nu ook nog eeus op
noemen wat iu de laatste weken uit den
treure op de vergaderingen is verkondigd,
in couranteu is betoogd over de ramp,
die voor onze stoffelijke welvaart dreigt
uit de nog steeds aanhangige tariefwet?
Over de aau ons volkskarakter vreemde,
bureaucratische regeliugder verzekerings
wetten, die alles miskennen, wat uit eigen
volkskracht is opgekomen Over het in
Iudië opdoemende gevaar van groeienden
onwil der Mobatoedauen als gevolg van
den officieel bevorderden christelijken zen
dingsijver
We zullen het er bij laten. Het is vol
doende bekend.
We weten, dat allen die links staan,
hartgrondig voelen dat het moet veran
deren. Dat ze hun partijbelang gerust
buiten bun gedachten kunnen laten om
toch met oprechte overtuigiug te zeggen,
dat een voortduring van bet huidige be
wind een onheil is. En we hebben gezien
dat velen, die vroeger nog met de coali
tie meegingen, zich uit die banden heb
ben losgemaakt en nu met ons hun kracht
inspanuen tot verbreking van die coalitie-
macht, en met ons roepenHet móet
En wij voegen erbijbet kan
We weten natuurlijk niet boe de
honderdduizend kiezers, «lie er nu méér
op de lijsten staan dan in 1909, zullen
stemmen. Het spreekt vau zelf dat onder
hen velen links staan. Maar bun invloed
is te onzeker dan dat men nu reeds met
vastheid de nederlaag der coalitie kan
voorspellen.
En tóch bestaat ook nu de mogelijk-
beid vau overwinning. O gij lauwen, als
go eens goed b.isefte. dat iu u w handen
de beslissing ligtMisschien bracht ge u
er dan toe naar de stembus te gaan, om
mee te helpen een eind aan dit bewind
te maken.
Het moet! Zoo niet terstond dan
in de nnaste toekomst. En het kan
d a d e 1 ij k.
Yoor de vrijzinnigen heeft deze ver
kiezing nog een element dat hen met
nog te meer vertrouwen de toekomst
doet ingaan. Wanneer zij mochten over
winnen, zal het geen zege zijn als die
in 1905, toen ze niet voorbereid waren
op de regeeringstaak. Het programma,
waarop de vrijzinnigen zich vereenigden,
is niet slechts een verkiezingsprogramma.
Het reikt verder dau de stembus. Het
is een programma voor blijveude samen
werking, ook wanneer bet bij deze ver
kiezing slechts mocht komen tot omver
werping van het coulitie-bewiud, zonder
dat de vrijzinnige concentratie een meer
derheid verwerft. Onze lezers weteu wat
I het inhoudt. We hebben bet herhaal 1
en herhaald, in zijn g-heel en bij brok
stukken. Niemand behoeft te vragen
wat de concentratie wil, het hoofdleger
tegen de coalitie.
En daarom met volle overtuiging dat
het goed is wat wij willen, en met ver
trouwen in de toekomst, ten strijde.
Zorgt, dat ge zelf stemt 1 Zorgt dat al
uw kennissen stemmen. E verbreekt
den noodlottigeu bau der kerkelijke over-
heersching.
Het moet I
Eu het kan
Dit Stad en Provincie
Uit Middelburg.
Dinsdag a.s. hopen we den uitslag van de
verkiezingen voor de Tweede Kamer bekend
I te maken voor ons bureau.
Voor het front der gebouwen van Courant en
Drukkerij zullen we een planken schut aan
brengen ,en daarop zullen we den uitslag, naar
gelang we dien van de verschillende distric
ten ontvangen, aanplakken door middel van
biljetten, waarop de namen met flinke letters
zijn gedrukt, zoodat ze op een afstand te
lezen zijn. Voor goede verlichting zal worden
Do volgorde is alphabelisch naar de na
men der districten.
Voorts verzoeken we beleefd ons dien avond
niet lastig te vallen met verzoeken om in
lichtingen. We hebben daar dan geen ty'd
voor
Per telefoon zijn we dien avond niet te
bereiken, noch per stadstelefoon, noch voor
intercommunale verbinding. Natuurlijk met uit
zondering van hen, aa,n wie wij zelf een op-,
gave verzocht hebben.
Wo brengen in herinnering dat morgen,1
Zondagavond in het Schuttershof alh ier het
Zondagavondconcert plaats heeft, dat nu reeds
twee weken achtereen Werd uitgesteld Het
zelfde programma daf we indertijd meedeelden
zal dan worden uitgevoerd.
Hot programma van het morgenmiddag te
half drie in den tuin op het Noord Bolwerk
te geven matinée, luidt
Rcgimentskindcr, marsch, Fucik; Ouver-
ture zur operette „Die Groszherzogin", Of
fenbach Gavotte, MorksFantasie over Hon-
gaarsche liederen en danpen, NeckjeLes
Roses, Valse de concert, Eilenberg
Graf Zeppelin, festmarsch, Teike Piet Hein
Iiollandsche rhapsodie, met gebruikmaking van
J. J. Viotta's „Lied der Zilvervloot, Anrooy
Cleopatra Finnegan, mtermezzo, MorelWein,
Wcib und Gesang, walzer, Strauss.
Uit Vlissingen.
Het lijk vau den chefkok van de „Koningin.
Regentes" van de maatschappij „Zeeland",
dio bij Queen borough zoo ongelukkig om het i
leven kwam, is bij Sheerness gevonden en
zal naar Vlissingen worden overgebracht.
van den burgemeester Van Oostrom Soede, op
als spreker over de verkiezingen, de heer
Gerrelsen, candidaat voor de Tweede Kamer
te Rotterdam de opkomst van het publiek: Was
nog slechter dau toen verleden week rar.
Dielcman hier optrad, toen waren er 21 toe
hoorders, nu 12 waaronder 5 vrijzinnige jon
gelui van Nieuwvliet
De opkomst van do kiezers voor de Staten
was gisteren daarentegen zeer grootvan de
461 stemden 420, waarvan respectievelijk 324,
319 en 298 op de liberale candidaten werden
uitgebracht.
Vrijdagavond, nadat de uitslag der Staten
verkiezing bekend was, bracht het muziek
gezelschap van Cadz and, Geduld over
wint", den heer P. Erasmus eeno serenade.
Do miuziekkanten werden flink onthaald.
Ook te Schoon dijke bracht, zoodra de
verkiezing van den gemeente-secretaris, don
heer A. Bleikcr, bekend was, het muziekge
zelschap „Oefening kweekt Kunst", aan het
nieuw gekozen Statenlid eeno serenade. Daar
hfet tegelijk kermis in ons dorp is, is het te
begrijpen, dat veel drukte het gevolg was van
de spontaan gebrachte hulde De gekozene
liet het den muzikanten niet aan het noodigo
ontbreken en dankte op eon toespraak van
den voorzitter van liet gezelschap, voordo
attentie, temeer door de vereeniging con-
amoro gegeven, omdat de heer BLeiker be
stuurslid is dier vereeniging
Ingezonden Meiiedeelingen.
Bjj Gebrek aan eetlust1
Dl' Hommel'» HacmnloRen
WaarschuwingMen verlange uit
drukkelijk den naam Dr. Hommel
Knnst en WetensGbagpen.
Uit Walcheren.
Gisteren werd to O. en W Souburg door
den heer P. K. Peerlkamp een rode gehouden
overde verkiezingen en do openbare schoot
Ruim 50 dames on heeren volgden met groote
aandacht spreker's warm pleidooi. Na afloop
der vergadering werd een afdeeling van Volks
onderwijs opgericht.
Voor do betrekking van gemeente-secretaris!
te Westkapelle hebben zich zeven sol
licitanten aangemeld.
Uit T h o 1 e n.
Vrijdagavond trad to Stavenisse in het
Hotel van Dale, voor een goed gevulde zaal
mot kiezers op de heer J G Mooijen Na door1 In dit nummer vindt men een ad ver -
den heer Buijze ingeleid te zijn behandelde! tenüo> vermeldend, dat de nieuwe cursus van
spreker op duidelijke wijze o. a de invalt- Conservatorium der afd. Amsterdam van
diteits- cn tariefwet. Van de gelegenheid tot de MlJ tot bevordering der Toonkunst 11
debat werd geen gebruik gemaast. Alleen deed September begint. Bij voldoend© deelneming zal
de heer Kristelijn enkele mededeelingen en Masse voor dramaüschen zang geopend'
een paar vragen, die natuurlijk welwillend worden.
werdon beantwoord. j Schriftelijke aanmeldingen en vragen om
De heer Buijze dankte spreker en de op-inlichtingen worden bij den administrateur,
gekomenen,. en hoopte, dat de herkiezing van Keizersgracht 123, Amsterdam, vóór 15 Augus-
jhr. mr. E. A. O. de Casembroot het begin 1,13 ingewacht,
moge zijn van den tijd, dat de vrijzinnige zon j 0
mede ons dierbaar vaderland zal mogen be- Hot Midden,
schijnen Verschenen is het eerste nummer van een
0 nieuw algemeen staalkundig en letterkundig
I weekblad, getiteld „Het Midden" Het staat
,ondm hoo[dr6JacliB van mi P. Tuinman Ia
De to Hulst gehouden vergadering van voorwoord wordt gezegd dat men dien
ingelanden van het waterschap „Willem llen- naam ,,Het Midden" heeft gekozen, omdat men
■drik en Klein Kieldircehl" besloot in het van het blad wil maken een vereenigingspunt.
zuidelijk deel van den „Klein Kieldrccht- Het blad bevat ook een politieke plaat,
polder" in de gemeente Clmge van af de kei
bestrating in het zeegat tot den langen dwars- - Tegelijk dat de Steengracht-verzameling,
weg in dezen polder een nieuwen weg aap haast uitsluitend uit schilderijen van Neder-
le leggen en dezen over 250 meter breedte te landsche meesters, uit de 17de en 19de eeuw,
verharden met keibestrating, wat voor vele bestaande, in Parijs geveild werd, is Alma
grondgebruikers in dezen polder een groote Tadema's nalatenschap to Londen in 'topen-
wegsbckorling geven zal om van en naar baar verkocht.
hunne landerijen te rijden en met gemak te Voor de werken van Tadema zelf vrer-
kunnen bereiken de weegbrug aan de Nieuw- don daar geen bijzonder hooge prijzen be
straat ter plaatse waar do suikerbieten moe- steed. Betrekkelijk veel nummers werden op-
ton worden aangevoerd pp een grooteadeels gehouden,
bestrate losplaats. I
I Met leedwezen lezen we, dat Camille Lc-
De weg gelegen aan den dijk van het water- monnierj die wel de Belgische Zola ge-
schap Absdale, Riet- en Wulfdijk langs den noemd werdi gjstorett overleden is. Dat hij
Catharinapolder, in onderhoud bij dit ernsdg ziek was, wisten onze lozers,
waterschap waarvan nabij do buurt Lunters- Lemonnier was in 1835 geboren. Zijn be-
hoek onder de gemeente St. Jansteen een ge- roem(isle roman is „Happe Chair". Meer popu-
deelte der boorden wordt bespoeld door de j^j. js BeigjqUe" geworden, een beschrij-
groote kreek der llulstersche vlakte, zal over ving van zijn land, die door de regeering be-
80 meter lengte tegen het uitspoelen van j^onnd is. Ook voor kinderen heeft Lemon-
den weg, van een steenglooiing worden voor- lder gewekt
zien, ter vervanging van de rijzen boordvoor-1
ziening, die niét in staat blijkt de voortdurende n,
ontgronding van den weg tegen te houden.
Wc dringen er daarom hij de belangstellen
den op aan niet op den stoep te gaan staan,
opdat onze plakkers ruimte hebben zich ge
makkelijk te bewegen.
Ter toelichting dcclen we nu reeds me©
dat een G achter naam en stemmencijfer van
een candidaat bcteekent dat hij gekozen is,
en de H dat hij in herstemming komt.
SPORT
Het bestuur van den Zeeuwschen scherp-
Oj» verzoek van onzen gewonen correspon-
deait ie Philipinne melden we dat het
in ons blad van 9 Juni opgenomen verslag schuttersbond „Pro Patria" deelt mee, dat de
van de 8 Juni aldaar gehouden vergadering nieuwe Wisselbekers voor de banen op 200
niet van hem afkomstig was. en 150 M. tijdelijk ter bezichtiging zijn gesteld
oin de uitstalkast van Jacq Frank, alhier.
Uit Zeeuwse h-V l&anderen W. D.
Te G roede trad Vrijdagavond in de Drie
Koningen, namens de coalitie, onder leiding
Brindejonc.
De Fransche vlieger Brindejonc i
Mou-
