MIDDELBGRGSCHE COFRAÏT,
H°. 131
ïao' Jaargang.
Donderdag
5 Juni.
Uit Stad en Provincie.
BINNENLAND.
1918.
D*z* courant Tcriohijnt dagelyki, met uitzondering tu Zon- en feeitdagea.
?rij« p« kwartaal, ioowel roor Midielbmrg al* roor alle plaatiea in Nederland franco pp. f 2
Afzonderlijke nnmmert koitan 5 cent
AdTortontiën by abonnement op voordeelig* voorwaarden.
Froipeotnuen daarvan zijn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiün voor het oerstvolgende nnmmer moeten dei middag» vóór één itr
aan bet bmrean bezorgd zijn.
AdvertentiSn i 20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regel* f 1.50elke regel meer
20 oent. Beoleme* 40 cent per regel: Groote letter* near d* plaat*, die ly^innemen.
Tot de plaattimg van aivtrte&ttön en reclames, niet afkomitig wit Zeeland, betrefiendi
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i* gerechtigd het Algemeen Advertcitle-Boredld
A, DË LA 1AB Ai., M.Z. Toorbu^iral 366, Amtterdui.
deze courant behoort een bijvoegBel. mus, den zoon van den bekenden staatsman,
candidaat in Gouda, dat in 1905 door jhr. van
Doom (1.) werd veroverd op de ar, in Rotter-
i dam I, waar in 1909 Goeman Borgesius het
-■ A tornauwernood won van den c.-h. de Geer; en
XU SXS.QOIrQ.©a üi Wijkbij Duurstede dat steeds a.-r. was,
•t Is een kleurrijk vlagvertoon, de lijst
do Tweede Kamer. Waar
I totdat bij eert tusschentijdscke verkiezing i
1909 do katholieken het voor zich opcischten.
csmiMatm voor <10 ite™,- Ea „og 8811 der viji raododinecIS
zijn de das» V" h«t toee-pMtiJBi-sleM D(J ïi358r Leidcn
We telden er nn twaalf. Eigenlek z.jn er nog cbr n] B
meer, maar dal zijnnaamloozepart.jen vanédn. 0„k toKampen
oen van het zes-
We weten tenminste niet hoe we de drie
katholieke candidaten in Bergen op Zoom en
de twee Katholieken in Waalwijk moeten be-
titelen, hoewel we vermoeden -dat in laatst-1 We bebbm bjj tw<J8 psrfijM1
emeerna distric. de anti-tanetbewegmg M.1^ omda( zjj d8a „lki8atagssirW
rol speelde bj het steden van de candidature--;^ ni8uw8 olementol vonn8Ili waarva„ „k„
Prinsen tegenover mr. Loeft. In hoever da|m<11(1 d8 lpMb, kM[ Et kuImm das „og
talhg allegaartje is, dat daar elkaar den zetel
betwist.
twee katholieke candidaten in Roermond (Bon-
verrassingem komen. Misschien echter ook niet.
gaerts oa Verheggen) werkelijk een uitalg zijlij Maar be[ ter
van 't nestaan van twee part,jon cn niet van pail4eb be3lkl a(bt(,nk do8n aaa d8
persoonlijke voorkeur, duiven we n.et te zes- camiidab]Im. Bn „iet alle6a de diatrlcUm
Dat de candidatuur-Van Dalsum in Hon-1
waar die partijen zelf candidaten stelden. Im-
temsse meer is dan een aiseheiding uil per- mKs ,lopttedaI1 ïajl di8 nieuw© groepen heeft
eoonlijke redenen, weten w© eehtcr manr al voor yin d8 Protestante, el-
te goed. ders ook dea i>;ui der coalitie verbroken.
De verdeeldheid onder de rechtsche par- j Wal di8 O1118vr8dallloid in Ommen sul ba-
trien is echter in alle [raeties grooter dan Be rm? Efflt raads8| Dr de ïi338r cr oï8mm.
ooit in het vrijzinnige leger is geweest. We koms(^ acc00[d g8slcld alsc.h.
noemden h,erboven reods enkele voorbeelden |s 8en (Ber811s) bov8n.
van de katholieke afgescheidenen. Maar in de js bet afll.cJma8 udj mr Biotol ook
Protestajilscho kringen gaat 't nog veel erger w(jer „egte^
1 Zijn veelgeplaagde voorganger baron AL.
Over het algemeen kunnen wel is waar do 1
Mackay is in Hilversum een der mededingers
coalitie-leiders tevreden zna over do disci-
van den a.-r. Rutgers, die het in 1912 bij hcr-
plino onder de partij-genooten, want slechts in
twee districten staat een chiist.-hist. tegen-
stemming won
is ex nu niet
i een c. h. Een ander© c. li.
over een aati-rev., ml. in Appingedam en
t Het spreekt van zelf dat er over do candi-
Maar het bedonkeinke is dat zooveel Pro- -
daten der andere partnen weinig bijzonders is
tcstamen brnta de eonhhe z,jn opgetreden meifc^ Zo8als w8 b8bb811
met eigen csndidnten. Twee hoofdgroepen vor-.^ do overa, de
't bijzonder de aandacht,*
J candidaten geeerbiedigd. en ©venzoo is er
PrntoataTilfm *zn nge, ilhric:.
door de concentratie overal waar zij zich
aanmeldt, slechts één candidaat gesteld.
r. Dat laatste is in jaren niet gebeurdmeestal
Do eerstgenoemde Bond heeft voor een partij
b™ mar, verscheidene districten aanwijzen
da Ned. Bond van Protestanten en do Chris-
telijk Sociale Partij.
waar tweo, een enkele maal zelf drie vrij
zinnigen elkaar concurrentie aandeden. En i
ran zoo jongen datum zich geducht geweerd,1
In. niet minder dan zevon districten heeft ze
candidaten gesteld: in Apeldoorn, waar graaf OA
nji i. m 80 van de 100 districten één cencentralic-
van Byiandt (c.-h reeds zoo lang een veuigen'
zetel had; in Beverwijk, waar sedert 1901 de candKiaat-
kath. Passtoors steeds op de Protestantschehetreuienswiirdi,?, uLtBondero,. vormt
stemmen van rechts kon rekenen- in Druten,"""i1™- "a" meR k™s hceft S521" dlie U"
waar ook voor 'l eerst nu een Protestamtsch berale n1-
candidaat zijn aandeel vraagt; in Eist, dito Bosch en De Gast, en den liberalen
in 's-Graveohage III (nu libJansen), waar de vrijbuiter Tydeman (niet te verwarren met het
a,r. in 1905 in herstemming kwam en in Kal- lid voor Tiel>' II6' welkl!liik '"P™
wijk, waar de c,h. drie termijnen achlereendat twe0 va" l™1 zioh n<,s v66r de stot"s
overwonnen. 1 terug trekken.*)
De vertegenwoordigers van dezen Protestan-De S. D. A. P. heeft in niet minder dan
tenbond zijn: in drie districten prof. Mulder, 94 districten een eigen candidaat gesteld,
en verder H. v. d. Flier, H. C. Diferee en W. tuurlijk veelal een „telcandidaat", een me-
H. Liefhnck. thode waar veel voor te zeggen valt. In hun
Eist heeft nog iets bijzonders. De aftredendebesto districten vinden de S D, A. P.-crs ech-
katholiek, Van Wijnbergen, heeft daar tegen-1 ter steeds hun plaaggeesten, do S. D. P.-crs.
over zich niet slechts prof. Mulder van den naast zich. Ook de toegenomen kracht der
Protestantenbond, maar ook nog een c.-h,, J. S. D. A. P. kan nog verrassingen baren-
▼au dor Veen, die vóór de coalitie, maar i
tegen Rome is. Hoe dat dan moet, kunnen we' Van zelf wordt bij het inzien van zoo'n
niet zeggen, maar 't wordt zoo gemeld. i candidatenlijst gevraagdwat zijn de distric-
Wat voor kracht die Protestantenbond zal ten die kans hebben om te gaan? Maar als
hebben, weet natuurlijk niemand. Hjf heeft j 't altijd bij een verkiezing gewaagd is te
zich tot nu toe aangekondigd als een Ned.1 voorspellen, dan is 't nu gevaarlijk. Want
Hervormde, anti-Roomsche partij. Dat is al1 behalve dat nu de invloed zal gelden van do
wat men weet. En dal is nog al vaag. [genoemde nieuwe partijen, mag men niet
geten, dat overal hot kiezersaantal aanzienlijk
Van de kracht van de chr. sociale partij is gestegen. En hoe die nieuwelingen zullen
weet meu ook nog niets. Maai- ze staat opstemmen, weet men niet.
steviger grondslag, dank zij de propaganda j We kunnen dan ook niet anders doen dan
van den bekwamen stichter, den democraatenkele twijfelachtige districten opnoemen. Maar
dr. Van de Laar. En we vermoeden dat van met dit voorbehoud: we beweren niet dat ook
do democratische elementen onder die Protcs- elders tniet veel kan veranderen,
tanten velen hun-teleurstelling over de resul- j In Amsterdam II zit Sn. Hcnkomans (c.-h.)
tatea der coalitie zullen uiten door te stemmenniot vast In 1905 moest daar dr. Do Visser
op een van do leden dier partij.
wijken voor Lely. Iets dergelijks is het geval
Zo stelde <lr. v. d. Laar, candidaat in Doe- win Amsterdam VII, dat sedert 1897 werd ver-
tichcm, sedert 1901 a.-r. (van Vliet) dank zij tegenwoordigd door: Heldt (u.-l.); Heemskerk
een stevige hulp van katholieken; in Ridder-(a.-r.); Blooker (u.-l.), en Middelberg (a.-r.).
kerk, waar baron v. d Borch (a.-r.) nog nooit Arasterdam VIII, waar vroeger Nolling voor
een mededinger met ketkelijken tint heeft ge-'zat, werd eerst in 1909 a.-r. (de Ylugt). Nol-
bad; in Rotterdam IV waar in 1909 de broer ting is er nu weer candidaat.
van minister Heemskerk den zetel van den libe-Enkhuizen is bij de laatsto vier verkiezin-
beraal Plate wist te veroveren; en dauN5jme- gen ook telkens van kleur veranderd. Nu zit
gen, waar de protestantsche bevolking nog
nooit in do gelegenheid was haar kracht te - A
Heden vonden we vermeld dat reeds do
heer Bosch verzocht heeft geen stemmen op
Yerder stelde deze partij dr. E. A. Keuche-hem uit te brengen.
De heer W J F. Juten gaf niet thuis.
En toen eenige bestuursleden getracht heb
ben hunnen secretaris, thans muiter tegen
de r. k. kiesvereeniging, te bezoeken, heb
ben zo het niet verder kunnen brengen dan*
do stoep.
Daar mochten ze blijven staan
Binnen kwamen zij niet.
De heer W. J F. Juten was niet te spreken.
Het bestuur vergadert a, s. Vrijdag op
nieuw intusschen z(jn alle voorloopigo maat
regelen jgenomen.
er Oosterbaan, a.-r. Maar Nelscher (v.-d.) heeft
een goede kans.
In Enschede, het vroegere district van Van i
>1, kan het aftredend a -r. lid Elhorst liet
nog warm genoeg krijgen tegen Albania, S. D
A. P.
In Gorinchem won Pierson het in 1905 te
gen den a,-r. Van Andel, en moest in 1909
De Meester het met betrekkelijk geringe min
derheid afleggen tegenover den a.-r Pollema.
Do nu gestelde vrijzinnige candidaat mr. Vis-
r is bovendien plaatselijk zeer bekend.
In Gouda zal daarentegen de u.-l Van Doorn
wellicht een zwaron strijd hebben om zijn
zetel te behouden.
Gravenhage I (nu Ter Laan), was vroe
ger a.-r. en hceft nog steeds een krachtige
groep van 'die kleur
In Haarlem, dat oerst in 1907 van de libe
ralen overging naar de c.-h., zal nu wellicht
do oudminister Fock (l.-u een goede kans
hebben tegen jhr. Van Lemnep.
In Den Helder, dat nu De Meester afvaar
digt, is Staalman nog steeds een macht van
beteekenis
In Hontenisse kan het optreden van Van
Dalsum lot verrassingen leiden.
In Leiden zijn lang niet alle c.-h. er te
vreden over, dat ze hun De Visser moesten dige vereeniging, geplaatst in de courant van
ruilen voor don a.-r. candidaat Briët. Mr Maandag 2 Juni, zijn eenige onnauwkeurig-
Heeres heeft daar als concentratie-candidaat heden ingeslopen. De spreker van Vlaanderen
kans op succes Zeeland in. de Middeleeuwen" heet niet I.
Rotterdam IV (j F Heem.kerk, a,r.) is vroo- f Sooama maar dr. I. H. Gosses privaat-
docent aan de universiteit te Amsterdam. En
Ser te ltteS liberaal eevteeat, daa dat m»i te worelea semold, dat het bestuur
nu niet zou mogen hopen den zetel te herwin- js herkozen.
nen. De vrijzinnige candidaat is daar Van
Vollenhoven.
In Schoterland zal een zware strijd gaan
tusschen den v.-d. Limburg en dan s.-d.
Mendels.
In Steenwijk heeft Duymaer van Twist het
in 1905 slechts met enkele stemmen gewon
nen. -
onder do Ned. Hervormden.
Hit Middelburg.
Wij vestigen er de aandacht op, dat heden
mr. J. A. Heijse, de opvolger v»n den heer
Gerlack van St. Joosland als commissaris
van den polder Walcheren beëedigd is,
zoodat thans de beer Gerlaeh zitting kan
nemen in het college van Gedeputeerde
Staten.
Tot bode-concierge van den polder
Walcheren, is benoemd C. de Jager, sergt.
bij het lie bat. 14e reg. inf. a 1 h i e r.
In het verslag over de algemeene vergade
ring .van leden der Geschied- en Letterkun-
Uit Vlissingen.
Omtrent den gisteren gehouden vijlden
Haurlemschen katholiekendag deelde men
ons nog het volgende mee
Tegen drie uur liep de groote zaal van
ijw 't Grandhotel geheel vol met belangstel-
Ea" ildir dtetrist ;"™k"on"t'e'vredtóhdd!len,is?: Em 800 P"»»-™ '"g™"
woordig.
I Het tooneel, dat als zitplaats aan den
In Utrecht II bestaat nog altijd de kans j kerkvorst en zijn omgeving was aangewezen,
dat de concentratie-candidaat. (Lely) den ouden was door groen afgezet terwijl om de pilaren
zetel van Röell herwint. I slingers waren aangebracht.
Veendam (nu v.-d., Smidl) is het eenj Onder heD, die de bijeenkomst met hun
dubbeltje op zijn kant of de v.-d. H. Snijders, I tegenwoordigheid vereerden noemen wij
of de s.-d. Sannes in herstemming komt met
den a.-r.
En dan eindelijk Middelburg?
We zullen er nu met veel van zeggen, maar
Minister Kolkman en de beide leden van
Gedeputeerde Staten van Zeeland de Rompu
en Fruitier.
Toen allen gezeten waren schreed de
bisschop door de zaal naar het podium,
cijfers van Ï905 bewijzen het.
we hebben veel hoop. Het komt hier vooral 1 terwijl de schare hem staande een welkomst-
aan op vertrouwen in de zaak die men voor- Ded toezong, welke zang begeleid werd door
staat. Wie bennt te twijfelen, is al verloten eeo kle'n orkest' ge™™d reusiek-
Maar er is ook werkel.jk reden tot hoop. U.ev0leelngiug St. C.ecffia, en dat boven don
1 ingang der zaal, recht tegenover het podium
was opgesteld.
Toen de laatste lonen waren weggestorven
en allen hadden plaats genomen trad de
voorzitter van 't Comité, de heer R. G. van
Nieuwkuijk naar voren om zijn reeds ver
melde rede te houden, die telkens door
applaus onderbroken werd.
Met groote aandacht werd de rede van
den Zeer Eerwaarde heer J. M. J. van Ro jij,
pastoor te Tholen aangehoord en luide
toegejuicht.
De heer Maerel deed daarop voorlezing
vau een dankbetuiging van EL M. de koningin.
Onder herhaalde fanfares en handgeklap
trad daarop bisschop Callier naar voren en
sprak in verband met de gebeurtenissen
dezer dagen en de behandelde vraagstukken
enkele woorden.
Nadat Z. D. H. den aanwezigen zijn zegen
bad gegeven, verliet hij onder 't zingen
van een slotlied de zaal.
Heden heeft eon rit naar Middelburg en
Domburg plaats.
KNOEIERIJEN MET CANDIDATENLIJSTEN.
Het ,,Vad vestigt de aandacht op zekere
thans in Den Haag voorgekomen practijken,
ten doel hebbend geld te slaan uit de can-
didaatslelling voor de Tweede Kamer.
Vooreerst door iemand aan te bieden, hem
candidaat te zullen stellen, mits hij er iets
voor over heeft
In de tweede plaats door aan een can
didaat die zekor gesteld zal worden, het
aanbod te doen een tegencandidaat die aan.
zijn kans van slagen afbreuk kan doen, niet
te Is tellen, mits. aie boven.
In beide gevallen wendt men zich met bet
oog op den zuiveringseed, die een gekozene
heeft af te leggen, niet rechtstreks tot
den candidaat, maar tot hen, die zich voor
zijne candidatuur inleressecrenin het eer
ste geval zijne familie, of vriendenin het
laatste geval dezen, of de kiesvereenigingen,
kiescomité, etc., die zijne verkiezing bevor
deren.
Kieswet en strafwet zijn hier machteloos
tegen.
IN BERGEN OP ZOOM.
In liet district Bergen op Zoom. doet zich
het merkwaardig geval voor, dat do secretaris
van de R Kath kicsvereeniging, welke het
aftredend lid, don heer Do Ram, candidaat
heeft gesteld zelf ook candidaat is.
Den avond van den verkiezingsdag heeft
het bestuur van de kiesvereeniging vergaderd.
Het Dbld. v. N.-Brab. schrijft
Het bestuur heeft getracht verbinding te
krijgen met den heer W. J F. Juten, den se
cretaris.
Die de ledenlijsten, heeft
En de namen der besturen.
En. zelfs de kas.
weeBt zijn aan de herdenking der honderd
jarige onafhankelijkheid een nog meer
feestelijk cachet te geven, door b.v. volks
spelen te doen plaats hebben en het uit
voeren van muziek- en zangnummers der
plaatselijke vereenigïngeii, mits de herbergen
gedurende het feest gesloten waren, anders
zou, volgens hem, het feest ontaarden in
bnchanaliën.
Enkelen stemden m-t dat idee in.
Anderen meenden evenwel, dat dit plan,
om D.l. gedurende de feesten de herbergen
te sluiten, niet uitvoerbaar waszagen
daarin tevens een dwang in zekere rich
ting. (De heer Reus is geheel-onthouder).
Bovendien werd opgemerkt, dat armen-
bedeeling en kindertractatie alleen geen
nationale ieestviering genoemd kan worden.
Ofschoon men eeu paar uur bijeen was en
er druk geredeneerd werd ook over zaken,
die met een onaihankelijkheidsfeest in geen
verband stoDden, kwam men tot geen
resultaat. Als men weet, dat het houden
van deze vergadering bij bekkenslag alom
bekend was gemaakt, kan men niet zeggen
dut er groote animo bij de burgerij bestaat
tot het feestvieren in deze gemeente.
Uit Z u i d-B e v e I a nd.
'ergaderde te N i s s e de ge
meenteraad. Tot eenige af- en overschrij
vingen van de begrooting over 1912 werd
besloten, evenals tot oen wijziging van de
begrooting over 1913. Ter talel kwam de
rekening over 1912 van het Burgerlijk
Armbestuur, die goedgekeurd werd. De
inkomsten bedroegen f 3321.26 en de uit
gaven t 3252.81. Bij rondvraag werd ge
vraagd waarom er nog maar steeds geen
spreekcel kwam op het telephoonkantoor,
gelijk beloofd was. Besloten werd te ver
zoeken voortgang met de zaak te maken.
Dinsdag verklaarde te Ierseke de
militte-commissaris lnit.-kolonel Klontje van
Middelburg aan eenige samengekomenen de
inrichting en het gebruik van de door hem
uitgevonden werppijl, dienend om over
korten afstand een schip of een drenkeling
in verbinding met den vasten wal te bren-
geD. Er zal daar zulk een pijl gedeponeerd
worden.
Uit Noord-Beve land.
Bij de Woensdag jl. gehouden stemming
voor een lid van den gemeenteraad te
Wissenkerke zijn uitgebracht op den
heer Job. v. d. Mans (Hervormd) te Wissen
kerke 108 stemmen op den heer C. M.
Noordhoek (Geref.) te Camperland 112op
den heer A. Remijnse (Herv.) te Camper-
land 67 en op den heer Th. Wolse (Vrijz.)
te Wissenkerke 152. Herstemming alzoo
tusschen de heeren Wolse en Noordhoek.
Uit Schouwen ea Duiveland.
Naar men aan de Z. N. mededeelt,
zal de wethouder jhr. J. F. Schuurbeque
Boeije, de gemeente Zierikzee metter
woon verlaten.
Van het stoomschip Koningin Regentes
van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland is
gisteren, even voor den afvaart te Queens-
boro de 27-jarige chef-kok Schiaroni, nog
slechts kort bij de Maatschappij in dienst,
door een onbekende oorzaak overboord ge
vallen en verdronken.
Pogingen tot redding mochten niet baten.
Uit Walcheren.
Dinsdagavond war-en een 30-tal personen
in de consistorie-kamer der Ned. Herv. kerk
samen gekomen, om plannen te bespreken
tot viering der onaf hanlcelijkheidsfeesten te
W estkapelle.
Het initiatief tot deze vergadering was
genomen door den heer Ds. Reus, die ook
deze vergadering leidde. Hij zette uiteen
hoe. naar zijne meening, hier het onafhan-
kelijkheidsfeest gevierd kan worden. Het
feest zou dan slechts bestaan in bedeeling
aan de armen en traktatie aan de school
kinderen. Hij zou ook wel te vinden ge-
Ui t Tholen.
Door de vrijzinnige kiesvereeniging te
Tholen, is besloten den heer dr. A. Jekel
candidaat te stellen voor den Raad.
Op de voordracht voor onderwijzer aan
de Openbare Lagere school te Stave-
niss e zijn geplaatst de heeren: 2. J. v.
Dienst te Anna-Jacobapolder, 2. A C. de
Graaf te St. Maartensdijk en 3, J. E. Hart-
hoorn te Ierseke.
In verband met bovenstaande voordracht
lezen we in do Zeeuwsche courant van 31
Mei 1.1. het volgende
Ierseke. De heer J. E. Harthoorn alhier
is op de voordracht geplaats voor onder
wijzer te Stavenisse aan de openbare school
aldaar. Als bijzonderheid deelde bij mede,
dat de voorgedragene zich heeft moeten
verplichten de schooluren met bidden te
beginnen en met dankzegging te eindigen.
In de Dinsdag te St. Maartensdijk
gehouden vergadering van den gemeenteraad
deelde do burgemeester mede, dat bjj nader
onderzoek gebleken is dat de klepels uit de
bellen van het carillon Indertijd door werk
lieden tegelijk met een partij oud ijzer af
komstig van don toren waren verkocht. De
werklieden hadden in last dat oud ijzer te vcr-
koopan. eai gemeend dal ook de klepels daartoe
behoorden.
Op voorstel van den heer Rijnberg werd be
sloten dat de opkooper ervan alsnog pogingen
zal aanwenden de klepels terug te vinden.
Verder werd besloten dat men niet zou
ingaan op bet verzoek der Mij. tot exploitatie
van Gemeentebedrijven te Utrecht om de gas
fabriek te Over-Flakkee te gaan bezichtigen.