MIDMI.RI RRSCRti CÖERA1T.
R\ 120.
156" Jaargang.
3 Juni.
BINNENLAND.
Dit het Vrijzinnig Manifest.
-EUELLHTON...
Ouder vreemden invloed.
Uil Je Staatscourant.
Uit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
1918
Duzo courant ver«ohy*t dagelijks, met nitïoaöenng van Zoi- em JPsastslages.
Prijc p>r kwartaal, soowel «oor Middelburg al» voor alle plaatioa ia Nederbai fraaeo pp. i
Afzonderlijke mrnnimero koatem 6 ee*L
Ai f»ft9»ti8» bij abouaememt op voordaelige voorwaard',t.
ProipectuiiQEi daarvan rijs aan bet bureau to bekomen.
A.dvertentiön voor het *er»tvolge*d* nnmmer moeten dei middag» vóór één
sas het bureau bezorgd zijn.
Aal-mtentiRn '20 cent per regel. Bij abonnement veel lnger. Geboorte-, dood- en
alle andere farailiebsrichUm en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50 elke regtl meei
20 nest- Seolnmei 40 etnt p«r regel. Groots letter» naar do plaat», die zij^innemea.
Tot de pLaatiiag van advertentie* en reclame», aiet afkomatig uit. Zeeland, betrede*1
Maudel, Nijverheid en Geldwezen, i« gerechtigd bet Alceneel Adwer*©*6lo-ffi:r:u''»B'
A. DE SiA IAB Ar.., 31.3!. W-sei?b«r^wat 366, Asaoaerdosa,
„Verandering in onze vrijhandelspolitiek
moet worden afgewezen."
DE KOUDEKERKSCHE BURGEMEESTERS
BENOEMING.
De (Kath.) Residentie-bode", die getracht
heeft zich licht in deze kwestie te verschaf
fen, schreef Zaterdag:
„Welnu, tut hetgeen wij wan iemand ver
namen, die zeer op de hoogte is van de
toestanden in Zeeland, is ons gebleken,
dat er van protectie van invloedrijke bloed
verwanten of aanverwanten geen sprake
is, doch dat do benoeming alleen is te
danken aan het verlangen door verschil
lende ingezetenen van Koudekerke op
eigen initiatief uitgesproken om dien heer
d. Borch tol burgemeester benoemd te
krijgen.
Over die ontkesrnin g van protectie door bloed
verwanten zullen we niet uitweiden. Daar zou
niet» tegen te zeggen zijn geweest, dat is teen
particuliere kwestie,-en daar gaat 'took niet
om.
Maar dat beweerde „verlangen" van ver
schillende ingezetenen naar baron v. d. Borch,
ja, dat noopt ons nog eens op deze zaak
terug te komen, want die voorstelling is ge
heel in strijd met de feiten.
Het zal aan. de „Residentiebode" moeilijk
Tallen een half dozijn ingezetenen van Koude
kerke aan te wijzen die van het bestaan van
'baron H. P. van dor Borch af wisten vóór hij
Kpa sollicitatie instuurde.
Al* er van een „verlangen", uitgesproken
door de ingezetenen, iets gebleken is, dan was
het door het adres, verzoekend om jhr. van
Doom te benoemen. Dat adres ging uit van de
kiesvereoniging „Gemeentebelang", die niet li
beraal genoemd mag women, maar toch wel
beslist niet anti-revolutionair is Dit adres
telde 190 namen. Als het zegel grooter was ge
weest, zo aden er nog] moer op hebben gestaan.
En onder die onderteekenaars waren ook velen
van rechts!
Is dit adres soms geen „verlangen", door
ingezetenen uitgesproken, of telt het niet mee,
omdat het uitging van personen die niet anti-
rerolutionnair zijn?
Hot is waar dat er daarna ook een ander
verlangen te kennen werd gegeven. Echter
minder spontaan, en veel minder algemeen. Er
was één persoon in Koudekerke die de benoe
ming van baron Van der Borch bleek voor
te staan, de anti-rev. vorige burgemeester, en
het resultaat van diens bemoeiing was dat
do heer v. d. B. over kwam en kennis maakte
met eenige anti-rev. voormannen, en dat toen
twee bestuursleden der anti-rev. kiesverecni-
ging, de vorige burgemeester en de geref.
predikant, bij den minister zijn geweest. Maar
van een verlangen van een aantal ingezetenen
in den vorm van een adres, of op andere wijze
is bier niets gebleken.
DE A.8. KAMERVERKIEZINGEN
Do heer B. I. Gerretson, lid van den Rot-
tardamschen gemeenteraad, heeft de hem door
da Christelijk-Historische kiesvereoniging in het
district I aangeboden candidatuur na zeer
aarzeling aanvaard.
Roman naax het Duitsch van
C. CROME SCHWI ENING.
„Hoe bedenk je het Maartje!" zei tante
Betty op verwijtenden toon; zij kou echter
niet nalaten een blik te werpen op de twee,
wandelaars en zij was het in den grond van
haar hart met de opmerking van Maartje eens.
Het was werkelijk een knap paar, Gesine was
bjjna even groot als hij. Tante Betty zuchtte.
Zoo knap cn zoo lang was ook haar arme zus
tor geweest, toen zij haar thuis en haar va
derland had verlaten om den geliefden vreem
deling te volgen en een onzekere toekomst
tegemoet te gaan, een toekomst die haar niets
dan ongeluk bracht.
Ernst Helpert was vandaag bepaald vroo-
lijjker en gelukkiger. Tegenover de gezonde,
slcrko gepersonificeerde jeugd, dio naast hem
liep en hem zonder eenige preutschheid haar
arin tot steun had aangeboden, hetgeen hem
«en welbehagelijlc gevoel gaf van rust en
Deze candidatuur wordt door de Katholieken
en do antirevolutionairen gesteund. N. R. C.
De centrale anti-rev. kiesvereenigingen ij
't district Gorinchem hebben gistermiddag mr.
P. E. Briët te Leiden candidaat gesteld, meldt
de N R. C,
Naar aan het „Hbld." wordt medegedeeld,
zal „namens vele winkelbedienden enz. te
Amsterdam" in hex district Amsterdam V wor
den candidaat gesteld de heer H. J. A- Muller,
voorzitter-werknemer der kamer van arbeid
voor deai kleinhandel.
Do telegraaf en de verkiezingen.
Het hoofdbestuur der posterijen en telegrafie
heeft ter bespoediging van het telegramver
keer na het bekend worden van den uitslag
der stemmingen voor de verkiezing van leden
van de Tweede Kamer in den avond van den
17dea dezer eenig© bijzondere maatregelen
voorgeschreven, voornamelijk bestaande in de
vorming van bijzondere verbindingen en d© in
dienststelhng op vele kantoren van Hughes-
telegraaftoestellen. Deze maatregelen treden in
werking op 17 dezer des namiddags half-vijf
en duren voort tot zoolang de verkeersdrukte!
in de avonduren zulks noodig maakt, alsmede
den volgenden dag tot des namiddags half-een
of zooveel langer als wenschelijk blijkt.
Hedenmiddag van 4 tot 5 waren de tele
graafkantoren in alle hoofdplaatsen van de
kiesdistricten geopend.
FELONIE.
Het bericht dat een deel der Christclijk-
Historischen te Rotterdam van plan is zich
niet aan de beslissing van de commissie)
Van arbitrage (district II voor de antirevo-
lutionn'airen) te houden, geeft de „Standaard"
aanleiding tot een driestar onder 't opschrift
„Laster", waarin gezegd wordt dat zoo ieis
,een felonie zou zijn, waarvan men zijn bit
ters ten tegenstander niet zou mogen ver-
Zou het "blad dan werkelijk over 't hoofd
hebben gezien, dat reeds Vrijdag jL het vol
gende als feit werd vermeld door de „Neder
landen."
OVer het verloop en den uitslag van de
onderhandelingen betreffende de Tweede Ka
merverkiezingen, heerschte in de Christ. Hist,
kicsvereeniging (zeer groote ontstemming en
met bijna algemeene stemmen werd door de
kiesvereoniging besloten, voor de Tweede Ka
merverkiezing in Rotterdam II hare kiezers
vrij te laten."
DE KATHOLIEKEN EN HET FESTIVAL
TE MIDDELBURG.
In het jongste nummer van de Nieuwe Z.
Courant" wordt „Speurder", de schrijver van
de Middelbuxgsche brieven in dat blad onder
handen genomen door den heer J. Brügemann,
pastoor alhier. Deze houdt hem de gevolgen
van tzijn schreven voor
Ten eerste dat het hem gelukt is voor
heel het Roomsche Zeeland nu Middel burg's
katholieken bekend te doen staan als Jan
Salio's, lafaards enz. Pastoor B. noemt dit las
te?.
Ten tweede is het hem gelukt de niet katho
lieke medeburgers tegen de katholieken op te
zetten door het onbekookt schrijven over
Pinksterfeesten. Geen fatsoenlijk mensch zal
alles goedkeuren wat er toen geschied
maar daarom mag Imen van een over het edge-
kalmte, verflauwde de herinnering aan het on
gelukkige meisje.
„Nu zult u weldra weer heeelmaal beter
zijn, mijnbeer Helpert!" zcido Gesine vtoo
ljjk. „U loopt al zoo flink en zoo krachtig
alsof die vreeselijke wonden nooit bestaan
hadden."
„Ach! dat is voor mij een reden om mij te
verheugen en bedroefd te zijn te gelijker tijd.
Want dat is een. waarschuwing voor mij u niet
lang meer tot last te zijn en niet lang ineer
gebruik te maken van de gastvrijheid die u
zoo vriendelijk geweest is mij te bewijzen."
De blos verdween van Gesine's gelaat, haar
arm, waar de reconvalescent op leunde, trilde.
„Hoe kunt u toch zoo spreken", zoide zij op
zacht verwijtenden toon. „Uw gezelschap hier
in ons stille huisjo is volstrekt geen last, aan
vertrekken mag u nog niet denken. Is uw ver
lof al zoo spoedig afgeloopen?" voegde zij
er bij.
„De vorst is zoo vriendelijk geweest, mijn
verlof te verlengen. En ik ban u niet zeggen
hoe welbehagclijk ik mij hier voel, hoe buiten
gewoon snel ik uw Holland leerde liefhebben
en toch
Hij zweeg plotseling en ook Gesine had niets
te zeggen. Zwijgend liepen zij verder voort
naar de veranda en gin gen daar zitten. Eo
meen goed geslaagd feest nog niet schrijven
dat daar niets dan bachanalièn hebben plaats
gehad, en dat de katholieken daar niet bjj
bchooxen "te komen.
Ten derde is hei hom gelukt een veront
waardigd bestuurslid cr toe te brengen oen
even venijnig als onwaar woord neer te schrij
ven over de R. K. vercenigingen
Bij bon. besluit
is Marcellus Emants, voorzitter van het Ne-
derlandsch Tooneelverbopd en letterkundige te
's-Gravonhage, benoemd tot ridder in do orde
van den Nederlandschen Leeuw
is benoemd tot lid van het college van
regenten over de gevangenissen te 's-Gravien
hage, mr. J. J. Carsten, officier van justitie
bij de arrondissemöits-rechlbank aldaar
Uit Middelburg.
De programma's voor de 8 Juni a.s.
Vlissingen te houden Vrijzinnigen Bondsdag
zullen van morgen af verkrijgbaar zijn bij Van
Benthem en Jutting, Gebr. Hildernisse en G.
C. Reijeik Jr. te Middelburg, en
M. Geelhoed, J. M. Stuart te Vlissingen.
Morgenavond zal er voor alle bloemenlief
hebbers en in 't bijzonder voor die welke
„Floralia" meedoen, een leerzame bij
eenkomst zijn in het Schuttershof alhier.
Dan toch zal, zooals reeds in een adver
tentie is bekend gemaakt, de heer E. H. J.
Cunseus uit Leiden, wandelleeraar voor
Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde een lezing
worden gehouden over het opkweeken van
planten Voor Floralia.
Voor de betrekking van bode ter provii
ciale (griffie van Zeeland hebban zich 74
sollicitanten aangemeld.
Uit Walcheren.
Maandagavond sprak voor een goed opgeko-
en en aandachtig publiek de heer J. G. van
Niftrik te Koudekerke in het café „Cen
traal".
Dat met den dank door den heer J. Lou-
erse den spreker gebracht, als voorzitter
ui het propagandacomixd voor zijn schoone
rede, het publiek instemde, bewees het da
verend langdurig applaus.
Door het gemeentebestuur van Nieuw- en
St. Joosland zijn de stemming en even-
tueele herstemming voor leden van den raad
bepaald resp. op 4 en 16 Juli 1913. De ver
natuurlijk op 24 Juni a.s.
Ter (gelegenheid V3n het Walcihersch Zon-
ngsfeest, Woensdag a.s. op Groot Valke-
isse te houden, zal behalve de igjowone
om 12.18, een extra-trein om 12.30 van Mid
delburg naar Biggekerke vertrekken, 's Avonds
zal omstreeks 7 20 een voortram van Bi
kerke naar Middelburg loopen.
Uit Zuid-Beveland.
Te Hansweert is Maandagavond in de
Schouwburgtent van den tooneeldirecteur den
heer Bakker de première opgevoerd van,,Neer-
lands Onafhankelijkheid". Het stuk is geschre
ven door den bekenden tooneelist Spree te
Amsterdam en zal dezen zomer in de meeste
plaatsen van Nederland worden opgevoerd.
Volgens onzen berichtgever zijn stuk en spel
zeer te loven.
Uit Tholen.
Door de anti-rev. kiesvereeoiging te T h o-
1 e n is besloten tot candidaten voor den raad
stellen de hoeren J. Kegge, aftredend, H
Goossem, M. I. Ha,ge, L. M. Schot, allen a -r
Behalve genoemden heer Kegge zijn drie
liberale raadsleden aan de beurt van aftre
ding.
Dat het kiezersaantal belangrijk toeneemt
blijkt wel uit de volgende totaalcijfers van
het district Tholen voor do Prov Staten;
1907 2587, 1910 2719, en 1913 3105.
Naar men verneemt, komt een gedeelte van
het garnizoen uit Bergen op Zoom a.s. Vrijdag
militaire wandeling van daar langs de
Noordzijde van het eiland Tholen maken, om
des nacht te Stavenisse te overnachten
en den volgenden morgen Zaterdag langs
do Zuidzijde van het eiland weer huiswaarts
te keer en.
DE R00DE MAANDAG
Wanneer de Aagje Doken de scharen Roode
Maandagvierders had kunnen zien marcheeren
door de straat die naar haar genoemd is, dan
zou zewel dan zou zedan zou
we weten niet wat ze zoudoch
denken, dat ze haar ooren dicht gestopt
zou hebben voor het gezang, liet geschreeuw,
gegier en gebrul van een hossende, sprmgen-
danseade en huppelende menigte, die zon
der iets voor de beioogimg te voelen, de ma
nifestatie voorafging en volgde en zoo op
allerbanaalste wijze uiting gaf, dat ze er niets
begreep op welke wijze een betooging ge
schieden moet. We hebben hier natuurlijk niet
het oog pp den werkelijk en stoet» want tot
van de werkelijke beloogers moet gezegd
worden, dat zjj zoo ordelijk mogelijk zijn voort-
gemarcheerd.
Bij achten weiden de leden van hel muziek
gezelschap „Excelsior" en andere deelnemers
uit Middelburg door hun partijgenoolen aan de
tramremise in de Aagje Dekeösrtaat opgewacht
esn nadat de stoet geregeld was, ging het in
optocht door de stratefi. „Excelsior" deed hier
bij do socialistische liederen hooren. Eindelijk
werd stil gehouden in café Buning aan de
Groote Markt, alwaar in de groote zaal een
vergadering plaats vond.
De voorzitter van de afd. Vlissingen, de
heer v. d. Pijl, opende de vergadering, door er
op te wijzen, dat met dit manifesteeren De-
doeld is, ook de groote massa te bereiken.
Verder had men een telegram van het partij
bestuur uit de afd. Amsterdam ontvangen, dat
de kiesrechtmeetings aldaar en te Rotterdam
uitstekend geslaagd zijn.
Nadat door de, Volksstem" eenige liederen
ten gehoore waren georacht en „Excelsior"
de Internationale gespeeld had, nam do heer
A. W. Heijkoop van Rotterdam het woord, die
de beteekenis van het algemeen stemrecht
voor de arbeidende klasse uiteenzette, als
een der grootste middelen om de klassotoe-
standen te verbeteren. Met aanhaling van ver
schillende wetten betoogde de spreker dat de
arbeiders politiek bedrogen worden En daarom
zei spT. willen wij algemeen kiesrecht. Hij'
eindigde met oen opwekking om te stemmen
op den heer Lindeijer.
Nadat, ,Excelsior" nog het arbeiderslied ge
speeld had, dat door het publiek werd meege-
ook toen bleven zij zWjjgen.
„Karei!" riep Gesine plotseling opstaande
uit met oen gevoel van verlichting, dat er een
einde kwam aan het drukkende stilzwijgen der
laatste minuten.
Van Rinschoten kwam de achterdeur van het
huis uit. Hjj zag er slecht en vermoeid uit.
Gesine vioog haar broeder tegemoet. „Wat
heb je ons lang op je komst laten wachten,
":elige broer van mijl"
„Ik kan vandaag bij je blijven zusje, en
ik heb u ook wat moe te deelen, mijnheer.
Helpert."
„Mij?"
„Ja", zei de commissaris met een droevig
lachje. „Ik ben dieper doorgedrongen in uw
geheimen dan u dacht. Ik heb uw onbekende
gevonden."
Dokter Helpert stond dadelijk op toen hij
deze woorden hoorde, maar moest naar de leu
ning van zijn stool grijpen, want hij waggelde
op zijn beenen. Hot was of Gesine plotseling
een hevigen steek voelde in de borst, arm
kiindl Haar broeder ging voort: „Ik geloof,
dat dat meisje aas geen vreemdeling is, voor
jou ook niet Gesine En in de eerste plaats ook
niet voor tante Betty. Toe, ga tante oven ha
len; ik geloof, dat ik alles wal ik je te ver
tellen heb beter kan zeggen hier buiten dan J
zongen, werd de vergadering gesloten. Een
tram met 4 wagens oracht de Middelburgsche
Roode Maandagvierders weer naar hun. haard
steden terug en 's avonds half twaalf hoorden
we in de Lange Delft nog het uitgalmen van
een strophe uit de Internationale „dat is ons
heilig ideaal".
BONDSDAG TE HULST.
De Maandag te H u 1 s t gehouden vrijzinnige
Bondsdag had, naar men ons meldt, enorm
succes. De groote zaal van Apello was overvol,
men kon bijna geen plaats moer krijgen, zóó
groot Was de toeloop. Nog nooit had, bij men-
schenheugenis, hier zoo"n bijeenkomst plaats
gehad. Krachtig en overtuigend sprak de can
didaat voor de Tweede Kamer, de heer J.
Welleman, de vergaderde mannen toe, zette
zijn staatkundige meeningen uiteen, en werd
herhaaldelijk door luid applaus toegejuicht.
Na deze interessante en leerrijke rede hield
mevr. Veer de Vère uit Brussel haar betoog
om èn de staatspensionneering èn het recht
van de vrouw in do maatschappij te beplei
ten. In ademlooze stilte luisterde men soms
naar haar roerende taal.
Ds. Siemelink uit Goes, de voorzitter van
den Vrijzinnigen Bond voor Zeeland deed uit
komen dat Vrijzinnigheid niet alleen een stof
felijke zaak is, maar vooral een gemoedszaak.
Tarief moge de stoffelijke welvaart bedreigen,
zij bedreigt niet minder de zwakken in de
maatschappij. Bij invoering van tarief zullen
toch zij die het minste dragen kunnen, het
grootste worden belast. Schpol, pensionncering
van ouden, kerk en godsdienst. Om reden van
gemoedsbezwaren Jnag niet het kind geknecht
worden en bedolven door kerkelijken ijver en
twistvuurouden en armen te behoeden voor
den bedelstaf is de eisch van menschelijkheid
en evangeliede kerk moet zijn de zaak van
religie, geen politiek vervoermiddel.
Herhaaldelijk onderbroken door blijken van
instemming 'werd ten slotte de vergadering ge
sloten, gelijk zij ook geopend was, door ds. L.
M. do Boer, die de sprekers dankte en de
vergadering opwekte den man te stemïnen
aan wien wij in dezen geest de belangen van
het land kunnen toevertrouwen.
Ned. H e r v. kerk.
Beroepen; te Grootschermer de heer
P. van der Wal, cand. te 's Gravenbagete
Nes op Ameland de heer H. H. Dorgelo,
cand. te Dedemsvaart.
Aangenomen: naar Zaandijk dr. A.
W. Groenman te Obdam naar Tilburg en
Goirle ds. W. Klaassen te Pietersbierum
naar Peperga de heer E. A. A. Snijdelaar,
cand. te 's Gravenbageraar Hellendoorn
ds. E. G. J. Bal te St. Philipsland.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te Sliedrecht ds. A. van
Dijk te Oudewater.
Aangenomen: naar Houwerzijl L. A.
Duin te Zweelco.
Bedankt: voor Giessen-Oud- en Nieuw -
kerk ds. W. van 't Sant te Oostburgvoor
Herwijnen ds. H. v. Zanden te Andel.
Christel. Gereform. kerk.
Bedankt: voor Zaamslag ds. J. Z.
Polman te Hoogeveen.
Baptiste n-G emeente.
Bedankt: voor Groningen ds. J. Louw
te Nieuwe Pekel».
in een benauwde, warme kamer."
Met gebogen hoofd verwijderde Gesine zich
en toen zij een oogenblik later met laato
Betty terug kwam was alle kleur van haar
wangen verdwenen.
Van Rinschoten vertelde nu al de feiten, die
den lezer reeds bekend zijn en ging toen voort
„Mijn vermoeden, of mijn voorgevoel heeft mij
niet bedrogen, dat denk ik ten minste. Zoodra
ik den ring gevonden heb, het evenbeeld van
den uwe, tante Betty, dacht ik aan uw zus-
ter Eu dit jonge meisje, dal totaal buiten'
haar schuld onder misdadigers is aangeland,
deze Lizzie Potter zooals zij zegt, dat zij heet,
is niemand anders dan het kind van uw zuster,
tante Betty, van die tante Antje, die er des
tijds stilletjes van door gegaan is!"
Het zou niet mogelijk wezen de uitwerking
to beschrijven van deze woorden! Dokter Hel
pert was opgestaan, een weemoedig verlangen
stond in zijn oogen te lezen, dezelfde uitdruk
king als op het oogenblik toen het rijtuig bij
zijn aankomst in Rotterdam het bleeke meisje
had1 meegevoerd. Gesine zat bedrukt ter neder:
het was of een zware last op haar drukte.
Tante Betty barstte in snikken uit; eindelijk
kon zij deze woorden uiten: „Ik moet naar
haar toe!'
„Luister eerst verder eb denk dan eens na
over het plan dat ik u wil voorstellen. Gelukkig
is zij volstrekt niet gehecht en ik weet nog
niet in hoeverre verwant aan dien geweten-
loozen schurk, die haar voor zijn misdadige
plannen gebruikte. Daar zij den zelfden naam
draagt als hij, beschouwt zij zich zelve als
de dochter van een methodistisch predikant,
die in de stad Frederik bij Baltimore in Ame
rika gewoond heeft; die man is jaren geleden
gestorven en deze Potter heeft haar van daar
meegenomen. Hij zelf beeft zich reeds van kant
en aldus aan den aarischen rechter
onttrokken, dat is de tweede van degenen
die in deze misdaad betrokken waren. Potter
heeft echter voor zijn dood een getuigenis
afgelegd, dat betrekking had op do dochter
van uw reeds lang geleden overleden zuster
Antje. En dit meisje is een diep beklagens
waardig schepseltje; het is echter volstrekt
niet noodig haar onze achting en hulp te
onttrekken 1"
„Laat mij naar haar toe gaan!" riep tante
Betty schreiend en ook dokter Helpert zeide:
„Ik moet haar zienl*
(Wordt vervolgd).
