Mietoi FEUILLETON. Onder vreemden invloed. I s {DEL fee Aan- Ikautore jJENT* ■HAP- fcefstoom- 1 7LAKE |7.-, 7 30. voor ten I van eene laaaftgiors leisgoe»1 |i volg0n8 ■e wielen f —.30 I van otn I gegevon nBAgS- I geadt09' fcervoöïd' DERDE BLAD Zaterdag 24 Mel 1913, no. 121. Ingezonden i P. SLUIS. \m VOGEL-EN PLUIMVEEVOEDER.®!».S ^andèouulAromek VAN' OS'ZBN VISTEN MEDEWERKER. I.andbonwcr en Leverancier (Slot). We spraken in em vorig Rummer over do brutale welboSpraaklioid door sommige le veranciers aangewend om door dat hrulaal optreden hij hunne afnemers twijfel op to wekken tegen de juistheid van de uilspraken va.n bevoegde deskundigendie de door hen aangeboden waar óf in zijn geheel óf voor een gedeelte durfden (afkeuren óf, in het zachtste geval, do reclame, dio daarvoor ge maakt wordt, als onjuist aan de kaak stel den. i Fr zijn verscheidene gevallen kokend, dat die leveranciers overgingen tot dc aantijging dal <lc persoon, die hunne waar dnrfde ver- oordeelcn, 'zulks uitsluitend deed, niet omdat liij do noodigc kenliis bezat om die waar te analysccren, niet. omdat hij na een behoor lijk onderzoek gekomen Was tot oen resultaat, dat hij zijn plicht achtte bekend te maken, maaren dat wordt dan gewoonlijk met een soort van vertrouwelijkheid aan de vcroor- deeling van hel vcroordeelond vonnis toege voegd, omdftt zoo'n persoon aandeelhouder is in -eone onderneming, die soortgelijke waar lovcrl, of zelfs in fabrieken, waar die waar, voedermiddel of meststof, vervaardigd wordt, En met die brutaliteit maakt de leverancier gewoonlijk veel meer indruk dpjn men Wol denkt, niet op personen, die cenigszins op de hoogte zijn, maar op de veel talrijker schare, die niet op de hoogte is en die den „durf" van zoo'ïx man bewonderend, doorgaans tot de gevolgtrekking komt, dat zoo'n koopman P.ulke 'dingen iniet (zou zwegenals bij piet zeker yan zijn zaak was. Dal „durven" is" een argument, waarvoor vele' eenvoudige koopers bezwijken cn dat zij daarvoor bezweken zijn, zat hun na korten tijd, maar zeer tot hunne Schade blijken, wanneer zij het aanbevolen middel gebruikt hebben, zonder daarvan eenig resultaat lo hebben gezien en dan, later tevergeefs op den verkoopcr wachten om dezen hunne te leurstelling mede to 'doelen en do vaak be loofde vergoeding bij mislukking te ontvangen- Gewoonlijk toch vertoont zich' fcoo'n ver- koope-r maar een enkelen keer in een streek om jzijn Waar aan te bieden,; slechts bij hooge uitzondering waagt hij 'zich aan een tweede bezoek on komt latei' een andor met een soortgelijk artikel cn hoort deze de klach ten, die men over een. vrocgcrcn verkooper aanheft, Han begrijpt de laatste die ten voltebet doet hem zelfs genoegen 'zulks te liooren, want al lang zocht hij" naar den be drieger, die een nietswaardig artikel onder den naam van hot door- hem aangeboden uit muntend artikel aan den man heeft gebracht en dnardoOTzijne koopers misleid. Hij drukt de hoop, ja nagenoeg de zekerheid uit, dat hij hem, nl. den bedreiger, nu wel z.al ach terhalen, Verkoopt intusschoiv nog een hoe- voelheid va,n zijn aangeboden iwaar cn de Roman naar het Duitóch van C. CR OME SCHWIENING. tiet arme kind begon zoo vïecsélijk te be ven, dat z\j zioli aan don muur moest vast houden om niet in elkander to zakken. Zij liet haar oogrn in de duistomis rondwaren: dan sende vonken vertoonden zich voor baar blik. Zij stond in gemeenschap met misdadigersdio overtuiging hadden de woorden met vlammende loiters in haar ziel geschreven en de man dien zij oom (noemde en Hie haar uil het kalme, vreedzame huis van haar vader in Amerika had gehaald, die man was een van de dieven. Hoe was zij in dat rijtuig gekomen? In hoe verre had zij in bewusteloozen toestand deel genomen aan de misdaad? Zij verkeerde in doodsangst. Zij moesl'weg, weg uit deze om geving, [anders werd 'zij Waaïizinnig. Alles dwarrelde haar door het hoofd; haar knieën knikten, tastend langs don wand bereikte zij do deur. WftgJ weg van'hier l Die eene ge dachte vervulde haar en riep luid in haar ooren. Zij .greep naar de klink de deur was niet gesloten. Een koude luchtstroom kwam Van beneden naar baar toe de trap op, zij rilde in haar dunne Meeding. Daar hoorde zij het gedempte geluid vftn stemmen. Dp mannen hadden zeker d,o deur van do achterkamer dicht gedaan. Zjj begreep als bij ingeving dat goedgeioovige vliegt voor do tweede maal in de kaars, Wie Weet bovendien of niet do beide koopers compagnons zijn, die, in verschillende streken liunno waren aanbiedende, elkander wederzijds in bun ware gedaante, n l. als bedrieger, voorstellen, om tweemaal bun slag te kunnen slaap. Men herinnore zich hior do geschieden van een vreemdeling, die op oen kermis in een groot dorpsgezelschap komende, aller aan dacht wist te (rokken door zijn pijnlijk op treden tengevolge vain hevige kiespijn. Toen da,t zoo'n uurtje geduurd bad, kwam een ander, die belangsleltend den eerste naar de oorzaak van zijn treurig uitzicht vroeg en, toen bij daarvan op de hoogte was ge bracht, in 't bezit bleek te zijn van pi'ten, dio iu een holle kies geduwd, de pijn onmid dellijk deden eindigen. Na wat heen cn Weer praten liet de eerste zich overtuigen, nam do proef,,de pijn w,as jgewoken. Allo kermisgasten kochten nu een of'meer doosjes van dio pillen cn do heide heeren verlieten dien «.vond het dorp zeer tevreden over de wijze, Waarop Zij 't geld van do good- geloovigen in hull gekllasch luidden gegoo cheld. Soortgelijk oplredcn wordt ook in oiuzon tijd nog herhaaldelijk vertoond Men wnchtc zich daarop in lo gaan 1 Al sedert jrfren heslaan iu dc verschillende rijken van Europa rijkslaiidbouwprocfstalions, waar belang hebbend en de door bon gekochte voedermiddelen en meststoffen kunnen doen onderzoekendaarnaast heeft men tal van •reenigingon, die door coöperatieven aankoop dal onderzoek zoo goedkoop en gemakkelijk mogcfijk maken en toch ziel mon nog da gelijks pogingen slagen om waardoloozo of zeer zeker minwaardige sloffen tegen veel te hooge prijzen aan den man tc brengen. Een van dio meststoffen werd onlangs be sproken in het Zecuwschc Landbouwblad. Men bad aan liet Rijkslandbouwproefstalion te Goes een monster gezonden van een mest stof, die in den handel gebracht werd onder den haam vaji Poudro. De directeur v.an het proefstation onder zocht d.a,( monster en zcido daarvan „dat het'bestond uit een zwakte, aardachtige massa, dio geheel den indruk vaja „vuil" maakte. Het bleek te bestaan uit veel zand en aard achtige beslanddcelen, sleeiiikotoiigruis en sin tels, baksteenfragmenien, glasscherven, bene vens w,ut vezeltjes cn plantenresten." Uit deze samenstelling bleek al dadelijk, dal het geheel een. waardeloos produel is. Dc scheikundige [analyse loonde 0.3 o/o stik stof, O (3 o,'o zuur oplosbaar pltorsphorzuur, 0.1 o/o water oplosbare kali en 6.9 o/o zuur oplosbare kalk. Volgens opgave werd van verkoopers zijde gewaarborgd 9 per duizend stikstof, 8 p. d. pbosphorzuur, 5 p. d. kali en 58 p. d. kalk Het product kostte in België 9 frank per 1000 KG franco per waggon Brussel. Do directeur van liet proefstation liet bot bij deze eenvoudige mcdcdeeling. Nu is er in BcusSel een Belgische Maat schappij van Organische meststoffen, Noord laan 13, dio een meststof in don bauldeli brengt, waaraan zij eveneens den naam geeft yan Poudro en waarvan zij liet gehalte waar borgt pp 8.4 KG stikstof, 8.7 KG pbosphor zuur en 5.6 KG potapSium per duizend kilo- jgT,ajm. Het oordeel door dr. De Rujjler dc Wjldt uitgesproken over het hem toegezonden mon ster kwam ter kennis van de bestuurders dier maatschappij e<n wat deden dezen nu? \V,al zjj te doen hadden ligt voor de band. Aangenomen ,d»t hun Poudro liet door heb gewaarborgde gehalte heeft, luidden zij on middellijk moeten hekend-maken, dat er in Nederland onder den naam van Poudro een waardeloos namaaksel van hunne voortreffe lijke meststof verkocht wordt, dal door een bevoegd deskundige waardeloos was verklaard, wpa,rvoor Zij daarom hunne klanten waar schuwden, hun aanradende de Poudro eerst na gebleken echtheid tc aan vaarden Da,t 'wa,s de taak van een ernstige firma. In plagts van dit te doen trekken zij zich hel oordeel over een monster meststof, die onder Hen tnpam Poudro Verkoeld was, aap, of daarmede hun product bedoeld is brengen hem, die 't monster opzond, in ver haar leven in gevaar was, wanneer men haar vlucht bemerkte. Goed! dat was haar schilliigil Als zij maar niet behoefde te leven in do nabijheid van. die mannen. Zij ging dus verder, steeds tastende langs de wanden, de trap af, heel zachtjest och kraakte er een trap niettegenstaande haar lichte voetstappen. Bevend bleef zij even luisteren het gemom pel der stommen jgjin-g voort; ito jitour iwas bijna dicht, zij zag slechts oen smal lichtstreepje! door de kier. Het was een centenaarsgewicht voor haar, do gedachte dat de huisdeur scliicn /gesloten zou zijn. Zij was wanhopig bij dia gedachte, bet jonge meisje dat in veto opzichten nog een kind was! Gelukte het haar niet een uitweg te vindon uit het huis, d; zou zij misschien een einde zien komen aan haar leven; zij durfde zich zelfs oen langer leven haast niet voorstellen. Nu was zij beneden. Gcruisohloos als een schaduw vloog zij de gang door; de plaatsdeur stond open. In den stal stond oen lantaarn op den drempel. Zij hoorde maar één slem: Hot was Verhoeven die voor do paarden zorgde. Onhoorbaar zweefde zij bijna over de steentjes; zjj had geen schoenen aan, niets dan de ge breide voeten van het tricol pakje. Dc lan taarn op den Hjrempol {werd opgenomenzij zag den onzeker en gloed van het licht op doj plaals. Ademloos, vlak legen den muur aan- gedrongen, bleef zij stil slaan. Indien de man met de lantaarn dezen kant op kwam dan was het met haar gedaan. Een gevoel van woeste vermetelheid bezielde haar eensklaps. Welnu, wat dan Maar hot licht nam af, het verdween geheel en al. Verhoeven was in buis gegaan. Zij hoorde hom do deur toeslaan. Op donking als niet betrouwbaarbeschouwen don deskundigen beoordeelbar van dat monste als iemand, die niet berekend is voor zijn laak en droigon ten slotte zelfs met oen ge rechtelijke vervolging 11 Over die wijze van optreden, een wijze, dit van „veel durf" getuigt, spreken wij geen oordeel uit, omdat wij het verband lusschou het geanalyseerde monster Poudro en de Po u d ro -ni a ascl i appïj niet kennen, maurdat op treden geeft ons andermaal aanleiding om mot nadruk to herhalen, wat wij al zoo dik wijls' geschreven en, W.aar de gelegenheid zich voordeed, pok gezegd hebbenkoopt" niels, boe mooi men bet u ook aanpraat, boe goed koop men hot u ook aanbiedt, dan onder schriftelijko voorwaarden, dat men u daarvan hot .gehalte waarborgt en dat gij niels hebt t' aanvaarden, (noch te betalen, wanneer hol gelevcrdo meer dan 1 o/o van hel gewaarborgde afwijkt. Bedenkt, dat do deskundigen, die door hot Rijk zijnaangesteld orn de waven l<- onder zoeken belangloos optredendat het ivcl mogelijk blijft, dat zij zich kunnen vergissen, maar dat gij liet recht hebt om van elke ontleding, die men u geeft, -een horontlóding lo vragen en dat do naam dor dosluiTidigon oisclil, dat hij dio herontlodingon nooit aan- lerkelijke verschillen worden bevonden. „Toch hebben zich van die verschillen voor beelden voorgedaan", zal men wellicht ant woorden, „bij samengestelde meststof feu, zoo hls bijv. amnioniak-suporphosphanl." Dio verschillen zijn ook ons bekend, maar do schuld daarvan, ligt niet bij <leu ontleed- kunclige, maar bij do menging van de meststof Wannoer die menging niet volkomen gelijkmatig beeft plaals gehad, dan kunnen de analyses van een zelfde lioop alle verschillende uit komsten geven. Laat u dus door dio verschillen nooit ver- leiden do analyse, die gij ontvangt, te wan trouwen en verschilt zij niet te veel van het Opgegeven gehalte, beschouwt haar dan als Je juislo. Maar weesl te allen tijde uiterst voorzichtig tegenover ben, die onze deskundigen in ver denking trachten te brengen, op welke wijze dan ook," on bedenkt steeds, dat vele levcrnn- s een hekel hébben pan het toezicht, dat do Staat-pp hunne leveringen door bevoegde ambtenaren laat uitoefenen. BINNENLAND. üit het Vrijzinnig Manifest. Door opgedrongen kerstening dreigt het Moederland de ifilandsclio bevolking onzer koloniën van zich te vervreemden. FTet drijven gouvernementsscbolen te doen plaats maken voor scholen der Christe lijke sccten brengt den schoolstrijd ook naar Indië over. Ons koloniaal bezit ivordt aau gevaar blootgesteld teu gevolge van eene politiek, die lijnrecht ingaat tegen jaren lang beproefde beginselen au koloniaal beleid." PROPAGANDABOEKJE. Verschenen is een Propaganda-boekje van de vrijzinnige concentratie, dat it 10 cent verkrijgbaar wordt gesteld, en dus een uit stekend middel is om in beknopten v.rm de vrijzinnige beginselen aan anderen te leeren kennen. Het bevat een artikel over «De ernst van het oogenblik», onderteekend door Borgesius, Draeker en Tydamaueen over het kiesrecht van T. J. Drioneen over het onderwijs vraagstuk van De Jongeen over het tariel van Sinissaerteen over de maatschappelijke vraagstukken van D. Bos; een over's lands financiën van De Meester; een over; «Ook in Indië's belang, links van C. Th. van Deventer; een over "Waarom tegen de sociaal-democraten» van Roodkuijzen. Voorts vindt men achterin een reeks nan- la1 togen van kerkelijke en socialistische schrijvers en sprekers, welke aanhalingen allicht in oen debat te pas kunnen komen. nieuw ontwaakte eau dorst maar vrijheid liet! jonge kind; zij ijlde naar dc grool-c inrijpoort. Zij lung letterlijk aan liet slot -en trok er aan. Te vergeefs 1 Zacht kermend viel zij legen vle hardo deur aan, die haar scheidde van haar vrijheid. Als zij baar hier nu maar vonden, als zij haar nu maar kwaad deden en doodden! AU dat nu maar geschiedde 1 Maar indien zij haar opnieuw dwongen aan hun misdadig leven deel lo nemen, haar daartoe dwongen door del duivelsche macht welke die man op haar uit oefende, aim wien zij door familiebanden meende gebonden te zijn? Alles liever dan dat. Nogmaals trok en rukte zij aan dc zware poort en toen zij die voelde wijken, was bet of de wanhoop haar krachten verdubbelde Eindelijk had zij de poort een paar handen breed open en drong er zich door heen. Zij vloog de straat op, met haar vlugge voetjes vlak langs de huizen in de morgen schemering; ia haar zonderling tricot pakje geleek zij een wezen dal niet op deze wereld thuis behoorde. Zij sloeg een. hoek van oen straal om, weer een. En zij zou maar bleeds zijn voortgeloopen, zoo ver haar vermoeide voeten haar konden dragen. Daar belette een gracht haar voort le gaan, en zjj liep haar beneden naar den waterkant. Het waterl het donkere water, dal daar zoo kalm voor haar lag, zou dat haar geen vergetel heid geven uit al haar lijden, geen bescher ming legen het levefn. pvaarin geen vreugde haar meer wachtte? De plotseling opkomencto ge dachte hior rust te zooken overweldigde haar en ontnam haar haar kracht. Zjj viel op dc knieon neder en steunde met do hand (egón Politieke rede ran Jlir. De Muralt te Breskens. Gisterenavond hield de candidaat der Vrij zinnigen in liet district Ooslburg, jlu'- R. It- L. do Muralt, ia oen openbare vergadering der liberale kiosvereeniging to Breskens een rede over dou politickcn toestand. -Spreker ving aan mot aan to toonom, dat hot niet behoeft (o verwonderen, dat in 1901 het liberale mi nisterie Goeman Borgesius viel, iiieltegtensla; do dat ministerie door zijn groote werkzaam heid op wetgevend gebied genoemd werd- „hel ministcrio van sociale rechtvaardigheid". Het kabiiicl-Borgesius vond in 1901 tegen- er zich achlereonvolgens: le. Do conservatieven, die mot leedwezen do hervorming; op belastinggebied moesten aan vaarden 2e. Do werkgevers, die den grootcu adtni- nislratievon omslag en uilgaven door do ongo- allenwet in bet loven geroepen, hinderden. 3e. Do kleino luiden, die door rochtsche propagandisten werden opgehitst tegen de leer plichtwet. 4e. Dc Katholieken, die niels wildon welen van den persoonlijken dienstplicht. 5e. Do verscheurde liberale partij, die in verband mot het kiosrcehtvraagsluk uiteenviel. Dr. Kuyper en de zijnen wisten handig van do situatie gebruik te maken. Iljj richtte op „do naamloozo vennootschap tot exploitatie -ad do christelijke heginselou". Dal liet die 'on'nootsclinp goe<l gaal. blijk! ons uit „de Meiboom in de kap", waarin den aandeelhou ders cn firmanten wordt medegedeeld, dat hel nieuwe gebouw dei' vennootschap, „do bijzon- dcro school regel, do openbare school aan vulling", spoedig zal worden betrokken. Spreker toonde „aan, dat het ministerie Kuyper by zijn optreden elf groote en elf kleino wetten beloofde, maar ten slotte bitter weinig tot stand bracht. De vermaarde drank wet, do snelvuurkauonnen en de subsidiewet voor de bijzondere scholen, ziedaar alles 1 In 1905 riep hol kiezersvolk dr. Kuyper hel ,tol hierloo en niet verder" toe. Hot werd jtoen 51 links en 49 rechts. Men slaat er van ver baasd, dat het liberale ministerie-Dc Meester, dal toen aan hot bewind kwam, het nog 2 jaar uithield. Ouder die 51 luiks toch bevon den zich do 7 sociiuil-démociatcjii, die zich niet ontzagen, om bij ito behandeling van de oorlo.gsbegrooling van minister Staal zich Van stemming lo onthouden cn medehielpcn om den minister van oorlog Van Rappard te laten val Ion. Hierdoor viel liet ministerie in zijn gieheel. Met hel ministerie-Dé Meester was tevens het •oorstel tot herziening van de Grondwet van do baan. Deze herziening liiold alleen iu een verandering der artikelen die verband hielden met het kiesrecht. Men vraagt zich af, op- welken grond do zoo groote voorstanders van hel algemeen kies- recht, als do sociaal-democraten, medehielpen om het kabinet-De Meestor weg le sturen? Toch niet omdat zij meenden dat het kabinet an rochts, dal noodwendig moest volgen, w 1 of meer zou trachten te bezuinigen op de fensiegebied dan dc liberalen? Toch niet, om dat een rechlsc.h kabinet eerder zou komen mot een voorstel tot grondwetsherziening, om to komen lot algemeen kiesrecht Spreker heeft dio vraag al herhaaldelijk lot de socialis- cn gericht, doch krijgt mceslal geen of oen, antwoord dal ontwijkend of onbevredigend is. In 1905 werden op do kiezersvergaderingen dc kleine luidon door do christelijke propagan disten gewaarschuwd, ont alleen rechts te stommen. De liberalen zouden de christelijke grondslagen van onze maatschappij gaan on dermijnen. Inlusscben bleek later, toen hel kabinet-De-Meesier aan hel bewind was, dat die waarschuwing geheel overbodig was ge weest. Zoowol do domino-circulaire van don marine-minister Cohen Stuart, de ruime suh- sidiöering van den Zending in Indië door minister Fock, de deelname van Nederland aan do internationale conferentie tot wering van don meisjeshandel to Brussel van minister Van 'Cctz, de svcl op hel onderzoek naar het vader schap van minister Van Raalte, als ook de wet op hol arbeidscontract toonden aan, dat deze zg. paganislische ministers in de wet geving niet anders beoogden, dan het tot stand brengen, van hij uitstek christelijke wellen. Door den val van minister Van Rappard was het ministoric-De Meester van do baan do sleenon van de kade langs bet kanaal. Ah een laatste groet uit dit leven vertoonde zich ■oor het oog van baar verbeelding een vrouw mot een zachten, treurigan blik.' „Moeder 1" kermde zij en zij kroop naar den rand van liet water. .MooderI neem mij mede!" ,Hol" riep oen ruwe stem en een arm, een uniformmouw sloeg zich om liet jonge hoon, dat opnieuw het bewustzijn verloor. Wal. is dat voor oen vreemde zwarte vogel, die reeds zoo vroeg in den morgen in 't wnteij wil vliegen?" Onder de vier misdadigers was oen hevige twist ontslaan. Do buldog en de vijl koning wil den do diamanten dadelijk uit de versierselen breken en verdoelen- VVapstra verzette zich daartegen. „Ben jullie gekV' riep hij woedend uil. „Donk jullie dan, dat je de sleonen zoudl kunnen verkoopon zonder gepakt tc worden? Do eoiugo, die or ons geld voor goefl, is (Je broer vtui Verhoeven in Amsterdam, daar ga jk dadelijk.met deft vToeglrc-in fraar loc. Alleen 1 Begyepon „En wie verzekert ons, dat je er niet mee van door gaat?" bromde do „Lange", wiens hebzucht door het gezicht van de diamanten tot een lichte laaie vlam was aangewakkerd. WapsLra richtte zich op in zijn géheole lengte. „Heb ik ooit iemand van jullie bena deeld?" zeido hij woedend eu zijn roodcoogen schoten vlammen. „Het zal gebeuren, zooals ik hot zeg, manl Ik vertrek met den vroeglrein naar Amsterdam en jullie komt langs verschil- lende wogen naar mij toe, wanuieer jullie ten minsto niet liever hier blijft, totdat ik met He opbrengst van do edel sternen terugkom 1" „Ik ga' ook naar Amsterdam", bromde de In Februari 1908 trad liet ministerie-Heems kerk O}). Liv 1909 vielen de verkiezingen zoodanig uit, dat de meerderheid rechts zoo ,groot word, als nog nooit tevoren oen regeoring in ons land beeft gehad. Vijf jaar aan hot bewind met een meerderheid in beide Kamers om van te watertanden. Hoe pover was bet re sultaat I Spreker loonde aan, dal de impotentie op welgcvond gebied, door het kabinet-Heems kerk aan den dag gelegd, noch blaam legt op do ministers, noch aan don dag komt door te 'weinig geléverd ivork. Het golevordo werk is enorm, maar de inhoud on dö kwaliteit deugt niet. En dat katl ook niet anders. De numerieke meerderheid rechts bestaat wel in 's lands ergaderz.aul, maar de eenheid van opvatting, waar het de vraagstukken geldt die de speci fiek christelijke beginselen raken, is geheel zoek, hetgeen spreker aantoonde mol de vraag- stukken -over do doodsiruf, voorwaardelijke ordooling, armenwet, echtscheiding, Zon dagswet, liet duel, de loterijen, de vaccine, do openbare locszalon, enz. Zelfs over hoi bijzonder onderwijs is de eenheid rechts slechts schijnbaar. Vooral omtrent do zgn. ker stening der openbare school, bot brengen van godsdienstonderwijs op kweekscholen van. den ■Stagl of Gdmeento enz heevscht in de recht- scbo kringen oneenighcid. Zeer zeker zjjn volgens spreker slaatspen- sioimeering, tariefwol, algemeen kiesrecht Wiz. raagstukkeu van groot actueel belang, fnlusscheu verlieze men niet den eindaanval dio rechts op onze openbare school gaat ondernemen, uit het oog. Toen in 1889 da eerste subsidiën aan liet bijzonder ouderwijs worden verstrekt, boette liet dal „de bevredi ging" was ingetreden. In 1901 heette de anti- revolutionhaire partij door de uitbreiding van do subsidie door liet ministerie-Borgesiusi „dankbaar gestemdIn 1905 werd rechts brutaler en werd dieper in de Stnalskas igc tast, zonder magen waarborg dat werkelijk do geldon zouden worden besteed voor goed onderwijs in de eerste plaats. Iu 1913 zien wij hel houwsvetteke aange nomen, waarbij door de rechtse,lie meerderheid de Tweede Kamer op ongehoorde wijze het dubbele aan de bijzondere scholen werd ge schonken van hetgeen de regeering voorstelde. „Thans is dc Meiboom in <te kap" en zal bijzonder onderwijs regel e,n openbaar onder- ijs aanvullend worden. Indien rechts in Juni wint, zal iu enzete oil in hel parlement dal,gone to niet wor hui gedaan tel welks verdediging do liberale- par tij oen halve eeuw werkzaam is geweest. Spreker gaat iu don brpede na welke toe stand zal worden geschapen, indien artikel 192 onzer grondwet zal worden gewijzigd zooals rechts dat. voorstelt en concludeert dat le De gewetensvrijheid iu ons vaderland aan handen zal worden gelegd. 2e. Hel onderwijs zal worden duurder en eol slechter. 3e. De verdraagzaamheid in ons volk instedo an te worden bevorderd, zal worden onder mijnd. 4 e. De standenscholen niet alleen zulten worden bestendigd, maar worden uitgebreid. 5e. De staatsschool zal worden vervormd als armenschool Ge. Hel lager onderwijs voor de meer bedeelden wellicht liier cn daar beter maar liet onderwijs voor hel z g. „volkskind" min derwaardiger zal worden Hierdoor zullen de onlwikkelingsvoorwnnrdctn voor de burgers van bel,zelfde land, instode van meer te worde,iv gelijk gemankt, nog lueer ongelijk worden. Handhaven dc beslaande subsidiewetten, bel Stellen H';tn waarborgen, maar geen cent or eer bij, ziedaar sjirekcrs standpunt De lieer De Muralt liet ook niet na (e -wijzen op den aanval die t z. t. wet zal worden uitgevoerd op do Vaderlandsche kerk, de Hervormde kerk De Meiboom iu da kap -n de Ned. Herv. kerk voor afbraak verkocht I to aanval op de Vaderlanidsche kerk wordt nu meer „voorbereid". Ito benoemingen van prof. Vaji Loeuvven, prof. Yisschcr maar vooral die van prof Noordtzij, die niet alleen do openbare school maar ook de Ned Herv. Kerk haat, zegt r dan hoekdcelen. Te Utrecht wordt de opleiding [geheel in gereformeerden zin. De spriiigniijiu-in worden onder onze kerk gelegd. Wel is waar heeft Heemskerk iu zijn voorstel „Lange". ,,Ik zie niet in waarom ik een uur langer dan uoodig is op mijn aandeel aan Jou. buit zou wachtten. Eu als ik bel geld van avond niet m haaiden heb dan de blik dien hij dit zeggende op Wapslra wierp was niet van de vriendelijkste, „Ie zult.'het hebben, .Lange"'." zeide Wap slra somber, „En de anderen ook, Maar weesl .ersta.ndig, jnaiuVenl lk loop het grootste ge vaar, want ik belas! mij met den zak met kost baarheden. Daarom moet ilc nu maken, dal ik kom, met den eersten Irciii, voordat do diefstal ontdekt wordt." Potter schaarde zich aan de zijde van Waji- slra en ook de gebochelde voegde zich bij hen. De „Lange" was de eenige, die lij] zijn mea ning volhardde, bij zat somber voor zich uil te staren. „Het is liet beste, dat ik met liet meisje Jot vanavond liter blijf I" zeide Potter toen Verhèc- ven binnen kwam. „Geef ons wat te drinken'" riep de „Lange" dezen toe. „Misschien brengt een glas jenever I mij op Andere gedachten. Want ik geloof zeker, dat ik geen cent in iiandcn krijg van dcu boe len duivelsclien boel." „3e bent een dwaas!" zei Wap&tra schouder ophalend en hij pakte de kostbaarheden weder 1 in den zak en verborg dien op zijn borst. 1 „Vooruit V-ei'heeven, doe de poort voor mij open, ik moet wegl" „Do poort staat nog open ik dacht we! dal jullie den tijd hier niet verbeuzelen 'zou 11" „Dus tot. vanavond I" riep de „Lange" den rooden dief dreigend na; deze ging do kamey I uit zonder hierop fe antwoorden. (Wordt vervólgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1913 | | pagina 1