MIDDELBFRGSCHE COERAÏT
Zaterdag
24 Mei.
BIINENLANi.
Uit Stad sa Provincie.
If*. 421.
136° Jaargang.
1913.
öazo eoarant viïsofayafc i a g e 1 ij k ant mitsoadenag tan Zom- am fitatü^u
tlji pot kwartaal, zoowel *oor Middelburg alt voor alia plaatse» ia Ncdfriaai frofiOO pp. 12
Afioaderlijko mummers kosten 5 cent.
IdyortoatiöE bij aboaaemsat op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen «laarvan rijn aan bot bureau te bokoaaea.
Advertentito voor bot eerstvolgende nummer moeten dei middag, vóór ééa aar
aan bat bareaa bezorgd zija.
AdvortsBtiea d 20 out por regel. Bij aboaaoseat veel lager. Geboorte, dood- ea
alle aaiero faioDiobeiiobtea ea DaakbetaigiageB van 1—7 regels f 1.50 j elke regel maar
20 coat. Esclsmeo 10 eeat per regel. Groote lettert naar io plaatt, die sy innemen
Tot da plaatsing ran aavertautiön oa roolamos, niet ufkemetig ait Zealaal, betreffend»
Handel, Nijverheid ea Geldwezen» i* gerechtigd bet .dkigemseia AdTep*eaftï®-Iï«ff«ftH
DE SLA iSAJE As.» H.S. Voerbar&«ra2 396, Aran£efd«Ba.
Dit nummer bestaat uit drie bladen en
Mo Kinderblad.
EERSTE BLAD.
Wie zijn toch de thuisblijvers die bij
iedere verkiezing bij duizenden verzuimen
de^ taak te verrichten, welke de staat aan ben
oplegt En nog veel belangrijkerwaarom
blijven ze thuis
Hun namen zijn natuuilijk bekend aan de
controleurs der kiesvereenigingen, die bij de
stembus getrouw iederen stemmer aantee-
kenen. Maar waarom die anderen niet komen,
dat weten die controleurs ook slechts in
enkele gevallen.
Zelden ontmoet men iemand die verklaart
nooit te gaan stemmen. Ja, zoo'n enkeling,
is er wei aan iedereen in zijn omgeving
bekend. Maar 'tlijkt zoo'n groote uitzondering.
En toch is 't alles behalve een uitzonde
ring. We hebben er eens een lijstje van
gemaakt in onze naaste omgeving, wat de
verkiezingen der Kamer betreft. Zierikzee
alleen maakt een goed figuur. Zoo bleven
•r thuis iu het district
1897 1901 1905 1909
Middelburg 1121 1373 816 1334
Goes 1913 1298 Ï183 1351
Oostburg 721 1439 838 1227
Hontenisse 701 979 897 1084
Zierikzee 1128 715 575 597
We hebben hier alleen de cijfers der hoofd-
verkiezingeu gegevbn. Zoodra men herstem
mingen krijgt, krimpt het aantal thuis
blijvers in.
Zoo daalde bij de herstemming in 1897
in Middelburg het aantal tot 1002, in 1901
in Hontenisse tot 868, in 1905 te Zierikzee
tot 403.
Overigens hebben we in de Zueuwsche
districten in de laatste vijftien jaar geen
herstemmingen voor de Tweede Kamer gehad.
Ongetwijteld is dat op zichzelf al een
reden, die velen doet thuis blijven. Er zijn
er natuurlijk verscheidene, die redeneeren
och, wat doet het er toe «We» halen
het toch niet. Die «we» zijn in Middel
burg, Goes en Hontenisse de vrijzinnigen
immers die hebbën het daar niet gehaald.
Maar als in 1905 in het district Zierik
zee nog vier honderd vrijzinnigen er ook
zoo over gedacht hadden en men ziet
aan de cijfers der andere districten dat zoo
iets best mogelijk is, dan was daar de
anti. rev. (Pompe van Meerdervoort) toen
niet gevallen. Maar nu had de overwin
ning van Patijn zoo'n doorwerkende kracht
dat in 1909, bet jaar van slapte-links over
bijna 't hoele land, toch in Zierikzee Patijn
er bij eerste stemming kwam.
Het is trouwens overbekend dat de meeste
thuisblijvers links zitten. Rechts worden
de broeders terdege opgezocht, weet men
precies wie men halen moet. Links worden
de aanhangers ook wel opgetrommeld, maar
't is liuks nu eenmaal een vrijer bende.
De discipline is er minder groot.
Zouden we het zoover mis hebban als we
aannemen dat de opkomst van alle thuis
blijvers zeker voor drie kwart aan links
-ten goede zou komen
Maar dan komt men tot de conclusie dat
de zaken in Zeeland heel anders hadden
künnen zijn geloopen. In 1905 won mr.
Lucasse het in het district Middelburg met
638 stemmen van den vrijzinnige, en met
slechts 115 stemmen van den vrijzinnigeen
den soc.-democraat samen. En er bleven er
toen 816 thuis
In Hontenisse kreeg in 1909 P. F. Fruy-
tiev 3362 stemmenzijn drie tegencandi-
daten (de Muralt, van Dulsum en v. d. Brink)
samen 3043, een verschil van 319 stemmen.
Als toen de 1084 thuisblijvers pens waren
opgekomen, hoe zou dan de uitslag zijn
verhouding is het hoogst gewaagd zich een
luxe te voroorloven van 1227 thuisblijvers.
Yoor rechts natuurlijk even gewaagd als
voor links, maar rechts zal in dat aantal
toch wel oen vóél kleiner aandeel hebben
We hadden boven deze beschouwing eerst
geschreven: «Een woordje voor de lauwen«.
Maar we hebben dat «voor» maar veranderd
in «over», want die lauwen lezen natuur
lijk toch geen artikels over de politiek.
Maar allicht lezen anderen het, en spoo. t
het die anderen aan om nog eens nauw
keuriger ieder in hun eigen omgeving te
vragen of hun kennissen zullen gaan stem
men. Misschien doen ze dan wel verras
sende ervaringen op, want die thuisblijvers
moeten toch èrgens zitten.
En als ze dan een van die twee boven
aangehaalde opmerkingen ten antwoord
krijgenWe halen het toch nietofWe
halen het toch wel, dan kunnen misschien
de hier gegeven cijfers dienen als argument
om hen tot andere gedachten te brengen.
EEN BURGEMEESTERSBENOEMING.
In een deel onzer vorige oplage konden we
nog pielden dat by kon. bestuit tot burge
meester van Koudekerke is benoemd de
heer II. P. van don Borch tot VerwoMe.
De benoemde, een zoon van het anti-rev.
Tweede Rapierlid voor Ridderkerk, mx. A.
PR.. C baron van den Borch van Vcrwoldc,
is 26 jaar en volontair ter secretarie van
Voorburg.
Wie behoeven wel niet te zeggen, dat deze
benoeming een ernstige teleurstelling is voor
het groote aantal ingezetenen dat zich tot
do Koningin gewend heeft met een adres 'tot
benoeming v$a jhx. H. A. van Doorn, burge
meester vpn Veere.
Het is bovendien bekend dat ook nog an
dere personen met ervaring in gemeente-zaken
naar deze burgemeestersplaats dongen. We
hoorden althans nog den naam noemen van
iemand, die reeds verscheidene jaren burge
meester van een Zeeuwsche gemeente is, en
die evenzeer door zijn Zeeuwsche relaties in
aanmerking imocht komen voor deze benoe
ming.
Maar dergelijke aanspraken hebben blijkbaar
bij deze benoeming niet meegeteld. Die per
sonen hebben moeten wijken voor iemand, die
juist boven den vereischtea leeftijd van 25 jaar
is, die zijn kennis vap gemeente-beheer nog
moet toonen, die in Zeeland vTeemd is, I
en wiens eenige aanbeveling vermoedelijk hier
in bestaat, dat hij de zoon is van oen anti
revolutionair Kamerlid.
stand terug te brengen, ofschoon de kabel
daardoor iets langer zal worden.
Het voorste!) der Engelsche ladministratio
strekte pm nog vóór September 1913 den
kabel te leggen en dezen dus direct te be
stellen.
DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN
Mr. iE. E. baron Mackay heeft de candi-
datuur der Chr. Historische Kiesvereeniging
te Hilversum (niet aangesloten bij de Unie)
aangenomen.
In het district Nijmegen zal worden can-
didaat gesteld door een groep Protestantsche
kiezers mr. dr. A. R. van de Laar te Gen-
dringen.
In het kiesdistrict Den Helder werd, naar
de «Standaard» meldt, door de gecombi
neerde centrale bestuursvergadering der drie
rechtsche partijen tot candida&t gesteld de
heer J. C. v. d. Hegge Spies, kapt. luit. ter
Volgens «Het Volk* zou in Amsterdam III,
na het bedanken van den heer IJzerman,
mr. B. E. Asscher de enndidaat der vrij
zinnige oencentratie worden.
DE VLOOTPREDIKANT.
In een nieuwe meedeeling over den vloot-
predikant schrijft de correspondent te Den
Helder o.&.
In ieder geval blijkt heel duidelijk, dat het
opdringen van ®en orthodox predikant aan
do marine op een volslagen fiasco is uitge-
loopen; dat en de Chr. Nat. Officiersvereeni-
ging en het dep dement van marine met de
zaak deérlyk '"•legen zitten; dat getracht
wordt de oplossing dezer netelige kwestie te
vinden op de meegedeelde wijze.
Ik kan er aan toevoegen, dat ds. Buiskool
veel invloed heeft bij Janmaat, dat hij ook
|als predikant gezocht is en de gemeente hem
gaarne als vast predikant zou willen beroe
pen. Maar de kerk te Helder is arm en kan
uit eigen zak geen derden predikant betalen.
Nu komt het aanbodneem ds. Warners
overige ontvangst nog f 4000 per jaar en ge
kunt tevens ds. Buiskool krijgen. Is het niet
om iemand in verzoeking te brengen?
do lezingen, welke mr. E. E. van Raalte, do
candidaat der concentratie in het district
Middelburg zou houden Maandag en Dinsdag
a,.s. te W e s t k a p e 11 e en te Koude
kerke, tot nader aankondiging zullen worden
uitgesteld
Vrijdag hield de polder Nieuw Sint
j J o os la nd, te Nieuw en St. Joosland haar
jaarvergadering.
Van de 11 stembevoegde ingelanden waren
9 aanwezig of vertegenwoordigd Do rekening
j over 1912/13 werd goedgekeurd en vastgesteld
op f 927.44 in ontvang en f 858.69s in uit
gaaf, alzoo met een batig saldo van f68.745.
De begrooting voor 191314 werd vastge
steld op f 1008.02s in ontvangst en in uit
gaaf, terwijl het dijkgeschot, bepaald weid
op f 3.40 per II.A of 25 ct. per HA. hooger
dan in 1912/13.
In beginsel werd besloten mede te werken
aan do uitvoering van een opgemaakt plan tot
verharding mot grint van diverse wegen in
I in deze gemeente. Het bestuur werd aangc-
I wezen om met andere afgevaardigden van
eenige polders het plan nader uit te werken.
Denzei Men dag vergaderde do polder Oud
Sint Joosland te Nieuw en Sint Joosland
voor de jaarlijksche werkzaamheden. Acht van
de 10 stembevoegde ingelanden waren aan
wezig of vertegenwoordigd. De rekening over
1912/'13 werd vastgesteld in ontvang op
f 578.311/a en m uitgaaf op f 503.07i/2, alzoo
met een good slot van f 75.24. Üc begrooting
voor 1913/T4 werd vastgesteld op f 6493.63 in
ontvangst en in uitgaaf. Hieronder is f 5700
begrepen voc de verharding van den 2en en
3en weg Het dijkgeschot werd vastgesteld
op f2.75 per IIA. In beginsel werd besloten
mede te werken aan bed. opgemaakte plan tot
verharding van diverse wegen, onder voor
waarde dat de boyen vermelde 2o en 3e weg
daarin worden opgenomen.
En omgekeerd hoe licht kan een district
verloren worden als een deel der kiezers
redeneertoch, we komen er toch wel
In Oostburg was in 1909 Vorstermun
v. Oyen met zijn 3612 stemmen er slechts
49 boven zijn twee tegenstanders (mr. Die-
leman en mr. Bonnes) samen. Bij zoo'n
OUD-MINISTER VAN RAPPARD f
Gister is in Den Haag op 67-jarigen
ouderdom overleden de gepensionneorde luite
nant-generaal W. F. ridder van Rappard, oud-
Minister ya,n Oorlog
Generaal van Rappard volgde in April 1907
generaal Staal als Minister van Oorlog op,
toen de begrooting van laatstgenoemde door
de Eersto Kamer was verworpen Men zal zich
herinneren hoe zijn val ook het aftreden van
bet Kabinet-De Meester na zich sleepte.
TWEEDE KAMER.
Internationaal telephoonverkeer
tusschen Engeland en
Nederland.
Ingediend is een wetsontwerp tot verhoo
ging van het Xldc hoofdstuk der .Staats
begroting voor het dienstjaar 1913, met het
doel een telephoniscbe gemeenschap te ver
krijgen tusschen Nederland en Engeland.
Nederland zal in do kosten van hot leggen
van een kabel de helft dragen, zijnde
f 375.000.
Ten (aanzien van het te heffen bedrag per
gesprek is echter de gedachten wisseling tus
schen de betrokken telegraaf admini strati en
nog niet geëindigd.
Mede wordt overleg geploegd omtrent de
landingspuntca, teneinde te trachten in het
belang van de zekerheid van hot verkeer do
bovengrondsche verbinding op Nederlandsch
grondgebied tot een belangryk kortere® af
Uit Middelburg.
Met een enkel woord herinneren we aan
de Maandag as. in het Schuttershof alhier
belegde vergadering van het Vrijz. Propaganda
comité waar de heer W, 0. A. Koster als
spreker zal optreden.
De aanvang is 8 uur.
De diploma's, Donderdagavond door de Mij.
vap Nijverheid alhier uitgedeeld aan W.
van Es, J. H. Israel en Th Jenting, werden
toegekend iwegens 40jarigen dienst bij eon-
zelfden patroon. In het bericht in ons vorig
nummer was sprake van 25 jaar
Tevens deelen we nog mee dal alle drie
letterzetters zijn bij de firma U. F. Auer
Zoon.
Uit Vlissingon.
In de gisterenavond gehouden algemeene
vergadering der vrijzinnig democratische kies-
vereenigmg te Vlissimgen is tot can
didaat voor d Provinciale Staten gesteld do
heer J. P. Vermaas, arts ie Vlissingen.
L- een Donderdagavond gehouden verga
dering van de vrij-liberale kiesvereeniging „de
Grondwet" te Vlissingen, werden tot can
did aten voor de Prov. Staten in het district
Vlissingen gesteld de heeren J. G. vanNif-
trik, J. C. Paap en II. J. L. Muskeyn.
Ilct bestuur van de vereeniging Gemeen
schappelijk Belang te Vlissingen heeft op
haar adres aan den Minister van Waterstaat
inzake het verkrijgen van electrische beweeg
kracht voor de brug aan de keersluis, ten
antwoord gekregen, dat de noodzakelijkheid
nog met is gebleken en daartoe niet het
oog op de kosten ook Vioorloopig niet kan wor
den overgegaan.
Met den Noordduitschen mailtrein waarin
een salonrytuig was geplaatst, kwam hier
gisteravond aan de Hertog van Saksen Coburg
Golha, |met gevolg Per nachtboot werd de
reis naar Engeland voortgezet.
Uit Walcheren.
Men verzoekt ons mede te deelen, dat
Uit Zuid-Be vet and.
Men meldt aan ,,De Zeeuw" uit Krab
be n d ij k e dat door den eigenaar van den
Stroodorpepolder, den heer Vogelaer, aldaar,
bericht is ontvangen, dat hij zijn plannen om
den zeedijk zeewaardiger te maken door het
aanbrengen van plelon werken, vooralsnog (niet
mag uitvoeren. Daar er uit deze gemeente
zeker vele handen werk aan zouden gevonden
hebben, is dit een echt tegenvallertje voor
onze polderjongens, doch het is te hopen
dat er zeer spoedig een begin gemaakt kan
werden, ook om dezen polder voor overstroo-
ming te behoeden
Uit Noord-Bovelnnd.
Ter vervulling der gemeenteraadsvacature
te Wissenkerkc ontstaan door het over
lijden vaii den heer A. Abrahamso zijn op 23
dezer vier candidaten gesteld n.l. do heeren
Joh. hr. d Maas te Wjssen,lserkeC M.
Noordhoek te Camperland,- beiden van rechts
Ab Remynse te Camperland en Th. Wolse te
te jWjssenkerko, beiden van links.
In de gisteren gehouden ingelandenvergade
ring van den Nieu w-N oordbeveland-
polder waren 12 van de 14 ingelanden tegen
woordig of vertegenwoordigd. Do rekening over
het afgeloopen dienstjaar sloot met een goed
slot van f 1906.551/2, hebbende de ontvangsten
f IO.342.231/2 en de uitgaven f 8435.68 bedra-
gen. De begrooting voor het dienstjaar 1913/'14
werd vastgespeld in ontvang en uitgaaf op
f 10.399.60 met een post voor onvoorzien van
f I734.031/2. Het dijkgeschot bleef, evenals het
vorige jaar bepaald op f14 per II.A. Tot lid
van den dijkraad van. den calamiteuzen Vliclle-
polder werd met op één na algemeene sljemmen
herbenoemd de heer J de Looff.
Schouwen en Duiveland.
Do afdeeling Schouwen en Duiveland van
de schippersvereeniging „Schultieva/jr" hield
Donderdagmiddag haar zomervergadering in het
huis van Nassau te Z ierikze e.
Daar het zomer is, zijn er dus weinig
schippers te huis, bijgevolg waren er weinig
leden aanwezig.
Hel jaarverslag en de rekening werden goed
gekeurd, waarna de afgevaardigden naar do
alg. verg. te Zwolle hun verslag uitluchten.
Bij de besproking dor voorstellen kwam o. a.
in behandeling: sloep en reddingsmiddelen aan
boord der 1 trambooten NumansdorpZijpe,
spoorbrug Nijmegen, lichten havenhoofd Zie
rikzee, enz. enz.
Bruinisso werd vastgesteld als vergadeimg-
plaats m December.
Tot ontvanger-griffier van den polder „Groot
Bettewaerde" is Vrijdag benoemd met 16 te-
3 stemmen de heer P. A. G van Dyk te
Noordgouw e.
Men meldt ons uit B ruinisse.
Het Zuiderzeevaren is hier weder begonnen.
Deze week werden ongeveer 2000 tonnen zaad
aangevoerd.
Op de hoogia banken bij Vlieland en Ame
land is echter geen zaad gevonden, doch
wel in de Zuiderzee bij Medemblik en Enk
huizen, daar liggen groote hoeveelheden, dit
is echter niet van zoo'n goede kwaliteit als
van bovengenoemde hooce banken. Gistermid
dag kwamen een elftal hoogaarzen thuis, ze
hadden bijna alles met eigen zeilen gedaan
daar er no,g geen vaste sleepibooten komen
om hen te sleepen.
Uit Zoeuwsch-VlahnderenO. D.
Toon dezer dagen de vrouw van J Tael-
man, timmerman to Philippine, terug
kwam van een boodschap in een winkel, vond
zij haar tweejarig .dochtertje op h .ar hoofd!
staand ui een ketel gevuld met koud water.
Waarschijnlijk met de handjes in het water
willende plassen, is het kind voorover geval
len Bewusteloos haalde zij het kmd er uit en
riep onmiddellijk om hulp Een buurvrouw, die
haastig kwam toesnellen, mocht het nog ge
lukken do levensgeesten by bot kind weder
op te wekken
Vrijdagavond werd to A x e 1 op de bovenzaal
van hel gebouw van den heer G Gilyamse een
openbare vergadering gehouden, waarin als
spreker optrad de heer W de Jonge van
's Gravenliage, lid van de Tweede kamer voor
het district Hoorn, met het onderwerp „Jumi-
verkiezingen" Na door "den heer C. P. Min
jon voorzitter van do liberale kiesvereeniging
aldaar, te zijn ingeleid, hield spreker een
boeiende politieke rede, waarvan een groot doel
was gewijd1 aan de art. 171 en 192 der grond
wet, do dwangverzekering van minister Tal-
ma, da staatspensionneering en de tariefwet.
Hij spoorde do aanwezigen aan, de candi(la
tuur van den heer De Muralt zoo krachtig mo-
gelyk te steunen. Zeer zeker was de heer
Minjon do tolk der aanwezigen, toen hij den
spreker dank zegde voor do kourigo rede. De
vergaderen g was druk bezocht.
In de Vrijdag te Axel gehouden vergade-
vaii stembevoegde ingelanden van den polder
Capelle" we/d de rekening over het afge
loopen jaar goedgekeurd in ontvang op
f 2353 44s en in uitgaaf op f 2003.74, alzoo
met een batig slot van f 349.705. De begroo
ting voor het jaar 1913/1911 werd vastgesteld
in ontvang en uilgaal op f 1471.37i/2, met
een post van onvoorziene uitgaven van
f 113.375. Het dijkgeschot werd vastgesteld
op f6 per H.A.; vroeger bedroeg dit f 5
per HA.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Voor een gehoor van bijna 100 personen trad
Vrijdagavond do heer Roos van Vlaardingen op
met een lezing over Volksonderwijs in de zaal
van don heer Van Roscvolt te Schoon-
dijke.
Spreker begon met den toestand te schetsen
van voor 1848, toen die grondwet geen vrijheid
gaf tot het oprichten van bijzondere scholen,
dat het sinds dien veranderd is en dal in de
laatste 30 jaar voor het technisch deel van
het volksonderwijs al heel weinig is gedaan,
al was menigmaal de schoolstrijd een politiek
fortuintje en al werden er weken en maan
den mee doorgebracht om over den school
strijd te redeneeren.
Het voorgestelde artikel door minister Heems
kerk om voortaan art 192 der grondwet te
doen lezen, dat de overheid do zorg is opge
dragen voor liet geven van onderwijs en met
openbaai-, werd terdege aan critiek onderwor-
peu.
Hierbij kwam de houding van het Tweede
Kamerlid De Visser Ier sprake, die zijn heele
leven voor de openbare school is geweest,
maar nu de school verkwanseld heeft ter-
wille van zijn kerkgenootschap.
Het openbaar onderwijs is het meest ge-
wenschte onderwijs, het geeft in de school
niet af op andersdenkenden, het blijft neu
traal, wat volgens do tegenstanders als mee-
ningloos wordt vertaald en dat der goe ge
meente zoo lang is voorgepraat, totdat ze het
geloofde on nazei.
En als de voorstanders der bijzondere school
zeggen: zie, hoe het volk naar onze scholen
.langt, dan hoeft men maar naar de midde
len te zien, waardoor de bijzondere school
in don laatsten tijd zoo bloeit. Dwang, cn
nog eens dwang door geestelijken, landheeren,
machthebbers, enz is het en waarvan spre
ker verschillende staaltjes aantoonde.
Met een krachtigo opwekking om als ééa
man op te komen voor de bedreigde openbare
school, besloot spreker zijn met aandacht aan
gehoorde rede.
Van de gelegenheid om lid te worden van
do vereeniging „Volksonderwijs", gaven zich
51 personen op.
