HIDDELBVR6SCI8GOERAIT. I 186* Jaargang. Woensdag 7 Mei. Binnenland. Kameroverzicht. Dit de Staatseoarant. Dit Stad en Provincie. Onderwijs. Kunst en ttetensc&appen. H". 107. 1918, Dazo oournnt v«rsohii*fc iagelijki, mot utzoaiarimg yam Zot- (i ïaastiEgen. ?riji per kwartaal, loowel toot Middelburg ale voor alia plaat*em in Nederland frames pp 12 A&omlerlijko naaunore kotten 0 cent. Adyertaatiön by aboanament op voordeelige yoorvraarlon. Proapeetzstu daarru sjja aan het bsreaa te bekomen. Advertenties voor het eerstvolgende nummer moeten de* middag, vóór één nar aan bet bursas bezorgd zyn. Aivertestien t 29 aent per regel. By abonnement veel Lager. Geboorte dood ea alle andere familieberichten en Dankbetnigingen van 1—7 regelt f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 coat per xogel Grooto lettere naar do plaatt, die zy innemen. Tot de plaateixg van adrertentibn en reclame*, niet afkomitig nit Zeeland, betreflonéj Handel^ Nijverheid en Geldwezen, ie gerechtigd bet AlgeMeea A4verteatle«BKS9MI A. I>« JLA KAB As., M.E. Tosrbarfeoral Ö86, ABgterdmm, Bjj deze courant behoort een bijvoegsel. Het fort te Vlissingen. Wc betreuren, liet dat bij de eindstemming over bet wetsontwerp tol instelling van een fonds voor de kustverdediging do Kamer zich Weer verdeelde in do twee groepen rechts tegen Tanks !do beer Van Karnebeek dan uit gezonderd. De partij-politiek heeft dus ook hier weer overheersclit in een kwestie, die er eigenlik niets mee te maken heeft. Wij kennen althans geen beginsel in de partij programma's, dat aan de drie vrijzinnige par tijen voorschreef te stemmen tegen, een fort te Vlissingen, of aan de drie coalitie-gïoepen om er zicli unaniem vóór te verklaren. We noemen hier zoo speciaal dat fort te, Vlissingen omdat de meest op d&i voorgrond komende, 'kwestie toch de vraag was, of het voor do handhaving onzer neutraliteit noodig is een fort te Vlissingen te bouwen dan wel of men volstaan kan met verbetering der sperwerken bij Neuzen en Ellewoutsdijk. bijgestaan door klein marine-materiaal op de Wester schelde, of wel door batterijen aan den Scheldemond. Dat is een militaire kwestie zonder partij politiek. Do eene partij zal meer voor bezui niging zijn dan de andere, maar de vraag hoe men de onafhankelijkheid, en in dit geval in 't bijzonder do neutraliteit, kan verzekeren door levende of door doode weermiddelen, en dan door welke, is een vraag van. militaire uitvoering. De deskundigen op militair gebied hebben het aan de niet-deskundigen uiterst moeilijk gemaakt in dit geval een oordeel te vormen, want ihun uitspraken stondcin lijnrecht te genover elkaar. Maar de motieven hebben er weinig toe gedaanliet is op een partij-stemming uitge- ioopan. De zaak is niet beslist naar de individu- eele meening der leden over de zakelijke kwestie. Er heeft een discipline-geest gewerkt die en kele bekende tegenstanders rechts deed vóór stemmen of afwezig blijven. En we vermoeden bterk, 'dat ook links een oppositie-geest zijn invloed heeft doen gelden, en een unaniem „tegen" heeft doen klinken, waar bjj een an- «dere partij-constellatie wellicht een minder beslist verzet zou zijn gebleken. Wij kunnen ons althans niet voorstellen dat over een dergelijke kwestie werkelijk alle vrijzinnigen -toevallig gelijkelijk denken, noch wat de mi litaire zijde, noch wat de internationale ge volgen betreft. Wc Zeggen dit niet alleen omdat we reeds vroeger enkele bezwaren tegen het bouwen wan een fort te Vlissingen hebben bestreden. Ook do houding van zoovele vrijzinnigen big de behandeling der jongste legerorganisatie hebben we betreurd- En We doen bet ook nu. Dit er nu een. fort te Vlissingen komt, stemt ons niet geestdriftig, Want van zelf denken we aan do 5*/a millioea die er voor noodig zijn. Maar eenmaal erkend dat er aan de Wester Schelde iets dient te gebeuren voor hetere handhaving onzer neutraliteit en die noodzakelijkheid erkennen we ten volle dienen we toch ook daarvoor geiden beschik baar to stollen- Of 't niet goodkooper had gekund? Do tegenstrijdige uitspraken der deskundigen maken het voor een leek raadzaam geen defi nitief oordeel uit te spreken, maar wel willen we zeggen, dat do tegenstanders van een fort te Vlissingen. ons niet overtuigd hebben van de mogelijkheid, als wij zelf in vrede zijn, om ter handhaving dor neutraliteit op de W. Schelde een vreemde macht te weren door klein ma terieel, door mijnen, torpedo's ed., zonder •dat do gewone scheepvaart op Vlissingen, Neuzen, Gent en Antwerpen daar door wordt belemmerd voor igeruimen tijd. Men zegge niet dat zooiefs in oorlog nu eenmaal een treurige noodzakelijkheid is, Want in het veronderstelde geval van neulraliteitshandhaving is Nederland •niet in oorlog. En wij kunnen niet anders dan een stroom van gerechtvaardigde protesten uit do handelswereld voorzien, wanneer bij een oorlog, zeg tusschea Engeland en Duitschland, ons land bij voorbaat do Wester-Schelde onbe vaarbaar maakt, door het strooien van zoemif- nön, die geen oordeel des onderscheids heb ben tusschen koopvaardij- en oorlogsschepen, en die niet Zoo gauw zijn opgeruimd. Het leek ons altijd dat een fort dkt be zwaar niet heeft, omdat het wel dat oordeel des onderscheids tusschea de voorbij varende schepen bezit. En evenmin zijn we erg onder den indruk gekomen van dip buitenlandsche protesten, die zeer zeker geheel af te wijzen waren -voor zoover ze, zonder ander motief dan bemoei zucht uit eigen belang, ons hooghartig en bangmakerig wilden verbieden, onze verdedi ging in te richten zooals wij wenschenén die verder meer bestonden, uit de protesten van pers-mannen dan van verantwoordelijke autori teiten. De „Times" vertegenwoordigt een heel andere groep dau de Engelsche regeering. En zeer stellig werd de betcekemis van de luid ste dier stemmen: Independence, Belgischen correspondent der Temps, en nog eenig© artike len in Fransclie tijdscliriften zeer verzwakt, als men hoorde dat de schrijver één en dezelf- de persoon, Roland de Marès, was. Er is trouwens van officieel-verantwoorde - lijke zijde nooit een andere waarschuwing ge komen dan die van den Franschen minister van i buitenlandsche zaken Pichon, die echter bleek verkeerd te zijn. ingelicht, en die later zijn eigen verklaring zoo al niet verloochende, dan j toch vrijwel verzwakte. Voor Vlissingen is het vestigen van duf fort een voordeeltje in vredestijd. Moge de stad nooit in oorlogstijd de nadeelen van do nabuur- schap van zoo'n lort ondervinden I Tweede Kamer. Zitting van Dinsdag. Hot belang van de zitting van lieden lag ongetwijfeld in de stemming over hét wets ontwerp betreffende de kustverdediging. Dat het verworpen zou worden, er was geen sprake van, ook al mompelde men dat van katholie ken kant oppositie niet zou uitblijven. Dat het geamendeerd zou worden, zoodanig dat het door velen bestreden fort te Vlissingen ver viel, het was evenmin te denken en het is dan ook niet geschied. Geheel de rechterzijde heeft als één man vóór - gestemd, doch dat men er op rekende dat het kon spannen, be wees wel de tegenwoordigheid van dm heer Van Idsinga, sedert langen tijd reeds onge steld en thans voor het eerst, doch blijkbaar ook slechts ter wille van deze stemming, in do Kamer aanwezig. Met 54 tegen 35 stem men werd het amendement van den heer Eland, dat het fort te Vlissingen niet wilde, verworpen; en met precies dezelfde meerder heid werd geheel het wetsontwerp aangeno men. De heer Van Karnebeek bleef zichzelf in deze stemmingen getrouw; zijn vóór klonk niet minder overtuigd dan dat van de meest getrouwe coalitie-leden. Aan den aanvang der zitting herdacht de voorzitter in welgekozen cn sobere bewoordin gen, het zoo plotseling overlijden van het lid der Kamer den heer Verhey, een dorgenen van wien men hef, nu hij weer een candidatuur had. aanvaard, zeker kon achten, dat hij in September opnieuw in de Kamer zou verschij nen. Merkwaardig was hot wel, dat in ver-1 band met de heden aan de orde zijnde In dische wetsontwerpen juist de Minister van Koloniën namens do regeering, zich bij de woorden van den voorzitter kon aansluiten Merkwaardig vooral daarom wijl datgene wat in. den heer Verhey het meest kon worden ge roomd ©n dan ook in het bijzonder geroemd is, zijn eenvoud, zjjn, oprechtheid cn zijn rond borstigheid, zeker door niemand meer gewaar deerd zullen worden dan door dezen Minis ter, die zeker in alle deze opzichten zijn gelijke mag heeten, Dat Verhey geen vijanden had, althans zoo weinig vijanden als het iemand slechts mogelijk is in dit loven te maken, bewees wel de innerlijke en eerlijke aandacht, waarmode de woorden van den voor zitter werden aangehoord, bewees ook wel de eerbied waarmede men in dit geval naar hem luisterde. Do Kamer wijdde zich eerst aan een twee tal Indische wetsontwerpen, dat betreffende den. spoorweg van Batavia naar Buitenzorg, hetwelk zonder hoofdelijke stemming thans werd goedgekeurd, en aan dat betreffende den aankoop van do ontginning van de steenkolen- maatschappij Poeloe Laoet, helwelk eveneens' zonder hoofdelijke stemming werd aanvaard, nadat enkele minder enthousiaste beschouwin gen daarover waren ten best» gegeven. En vervolgens begaf zij zich. in de discussie over het wetsontwerp tot pensionneering van ge meente-ambtenaren, het laatste dat op do agen da voor dit zittingsjaar is geplaatst. De hoe ren Rutgers en Flesketts waren heden de eemige sprekers over dit onderwerp; beiden bleken voorstanders van de regeling in hot algemeen, doch terwijl de laatste die verbete ringen, welke daarin zijn aangebracht naar aanleiding van de adressen der groote meenten goedkeurde, was juist de eerste al heel weinig daarmede ingenomen. Morgen zal de discussie worden voortgezet on indien bet niet geheel bedriegt, misschien zelfs geheel worden beëindigd. v. d. .HI DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN Naar de Tel meldt zullen te Amsterdam van rechtsche zijde voor de Kamer worden gecandideerd in I een Roomsch-Katholiek, in II de heer J. R. Snoeck Hcnckemams (aftr. Chx.-Hist.)in III mr Paul Reyne uit Hil versum, (R.-K.)in V de heer J ter Haar Jr., (Chr.-Hist.)in VI mr. II.. Verkouteren, (Chr.-Hist.)in VII de heer G A. A. Mid- delberg, (aftr. anti-rev.)in VIII de heer W. de Vlugt (aftr. anti-rev.)in IX is de can- didatuur aangeboden aan ds. Hofstede uit Blokzijl, anti-revolutionnair, nadat de heeren mr. J. A. de Wilde en ds. Vundorink uit Haarlem voor een eventueole candidatuur heb ben bedankt- De Christ, Historische Kicsvereeniging te Nijvordal heeft volgens de Zw. Ct. met over- grooto meerderheid van stemmen besloten de aangeboden candidatuur voor het district Om men vain dr. J. Th. de Visser niet te aanvaar den De ant -rev. kiesvereeniging Nederland en Oranje te Steenwijk heeft definitief candidaat gesteld den heer L. F. Duymaer van Twist te Den Haag, aftredend lid. Jhr. mr. F. K. van Lennep, lid voor de Tweede Kamer voor Haarlem, heeft nu defi nitief te-kennen gegeven, in geen geval een nieuwe candidatuur te zullen Mr. H. Goeman Borgesius heeft de hem aangeboden candidatuur in het district Almelo aangenomen. Mr. E. J. Th. a Th. v,an der IIoop van Slochteren te Slochteren heeft de candidatuur voor het kiesdistrict Appingedam, hem door i de districtsvereeniging der christ-bist. aldaar aangeboden, aangenomen. Do chr.-hist. unie stelde volgens de Ned. te Zwollte het aftredend lid de heer A. baron van Dedem opnieuw. Het Volk deelt mede, dat uit het Indi sche verkiezingsfonds een bedrag van f 3300 is ontvangen voor do verkiezingskas der S. D. A. P. Bjj kon. bestuit is benoemd tot gewoon hoogleeraar aan dé rijksuniversiteit te Groningen mr. I. B. Cohen thans buitengewoon hoogleeraar is alsnog benoemd tot lid van de staats commissie voor drinkwatervoorziening, E. D. van Dissel, inspecteur der staatsbosschea en -ontginningen te Utrecht; is met 1 Sep. aan dr. J. E. Enklaar, op verzoek eervol ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B. S. te Utrecht; is do heer D -M. -Sasso, vice-consul der Ne derlanden te Panama, benoemd tot consul aldaar, buiten, bezwaar van 's lands schat kist. Het ressort van het consulaat omvat do republiek Panama. Aan den heer Saaso kan in het Neder- landsch geschreven worden. Uit Af iddeib urg. Naar we vernemen is de stemming voor de leden der Provinciale Staten nader be paald op Vrijdag 13 Juni in plaats van 20 Juni, die voor de herstemming bljjft 27 Juni. Heden morgen is ter terechtzitting van de Arrond -Rechtbank als ambtenaar van den burgerlijken stand beëedigd de heer mr. A. H. Goeman Borgesius hoofdcommies ter gemeente-secretarie alhier. Gelijk We reeds meldden op ons conceit- Btaatje heeft Vrijdagavond in de Concert- en gehoorzaal de openbare les plaats van de volkszangschool. Een opwekking om daar te gaan hooien is welhaast overbodig, daar er belangstelling genoeg voor bestaat. We willen echter de gelegenheid aangrijpen om belang stellenden, dio dit nog niet deden, aan to sporen, zich ook financieel voor de volkszang school te interessoeron. De nuttige instelling verdient het ten volle 1 Ook vereenigingen, die zich op maat schappelijk gebied bewegen vinden, hiereen gelegenheid tot steunein en kunnen zich het mooie voorbeeld door de afdeeling van het Nut, alhier, gegeven, voor oogen stellen Het Nut toch zegde- een jaarlijks subsidie van f 25 too. We vestigen er de aandacht op dat de m 't bijvoegsel opgenomen zomerdienst van de" spoorwegen in Zeeland, gezuiverd is van eenige fouten die daarin tot onzen spijt ston den bij de vorige opname Uit Zuid-Beveland. Evenals op andere plaatsen heeft de heer C. J. Pxoos van Vlaardingen Dinsdagavond te Goes een rede gehouden over: ,,De open bare school, de volksschool". Tot onzen spijt dwingt plaatsgebrek ons het verslag tot eeii volgend nummer aan tc houden. ^Naar wij vernemen zal door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen thans worden, overgegaan tot het bouwen van een leen 2e klasse wachtkamer „niet-rooken" aan het station Goes. Hierdoor zal een groote verbetering worden aangebracht en tegemoet gekomen zijn aan de billijke eischen zoowel van reizend publiek als aan die van dc autoriteiten, dio herhaal delijk het verzoek daartoe lot de Maatschappij hebben gericht. Benoemd met ingang van 16 Mei a s tot agent van politie tc Goes A Tavenier Wz. te Wolphaartsdijk. Zaterdagnacht werd de 52jarige vrouw van den vrachtrijder 0. teOvezande door bu ren gewekt wegens plotselinge ongesteldheid van een buurvrouwzij schrikte daarvan zoo hevig, dat zy even later overleed. Do heer J. L. Krijger, waterbouwkundig- ambtenaar te Hoedekenskerke is ais zoodanig benoemd te Wjssenkerke (N. Be- veland), aan den Vlietepolder. Uit Schiouwen-Duireland. Tot notaris in het arrondissement Zierikzee ter standplaats Zierikzee is benoemd de heer J. S. L Korteweg candidaat-notaris to Doesburg, in de plaats van notaris J. Franse. en bewijs hoe moeilijk het to B x u i- nisse is dc menschen zonder bijnaam uit elkander te houden blijkt uit het feit, dat er van 611 aangeslagen*® in den hoofdebjken om slag 55 personen den naam van Jumelet dra gen, 43 die van Van den Berge, 27 do Waal, 22 Bal, 22 Kik, 19 Okkers, 17 de Koning Velen voegen den naam hunner echtgenoote achter hun eigen naam daar do naam huns vaders nog niet voldoende is. Uit Zseuwjch-VlaauderenO. D. Men schrijft ons Dinsdagavond trad voor een volle zaal in den Eenhoorn te Sluis de heer jhr. de Muralt, candidaat voor de Tweede Kamer als spreker op. Hij behandelde do tariefwet en de christelijke politiek van deze regeering. Iiij vond een aandachtig gehoor, dat uit A.R., R. C., Vryzinmgen en Soc. Dem. bestond. Do heer ds. Koekebakker uit Aardenburg trad ala Sociaal-democraat in debat, 't Is zeker onnoodig te meidein, dat |do inhoud der woor den van den debater samengevat kunnen wor den in„Gij, vrijzinnigen, ge wilt ons wel een vinger geven, maar wij willen de heele hand hebben." De heer Muralt bleeif het ant woord niet schuldig. Een daverend applaus bewees, dat zijn woorden ingeslagen waren. Tot onderwijzer aan do Kath Bijzondere school to H u l s t is benoemd de heer L. B M Rottier. Uitvoering va.n Bruch's Das Lied von der Glocke door de zangvereeniging „Tot Oefening en Uitspanning". Toen een paar jaar geleden in Duitschland en elders Schiller's honderdste sterfdag werd herdacht, is Bruch's ,,Das Lied von der Glocke" in biuna honderd steden uitgevoerd, wet een bewijs, hoezeer het Duitsche volk zich met Schiller's gedicht heeft vereenzel vigd en Welk een bijzondere populariteit ook thans nog do toonzetting van Max Bruch in Duitschland ^geniet. Ook in ons land hoe wel niet moer zoo sterk als weleer, waarvoor natuurlijke redenen zijn aan to wijzen. is het één dier werken gebleven, die men van tijd tot tijd gaarne hoort. Het heefl in boteekenis en daardoor ook in levensduur de composities op hetzelfde ge dicht van A Romberg en B. Scliolz overvleu geld. Dat de tekst alloen, niet vermag een. koorwerk levenskracht tc schenken wordt dus bewezen door liet op den achtergrond raken en het geheel verdwijnen uit de concertzaal van de beide laatste werken Ook de mu ziek moet levenssappen in zich hebben. En daaraan ontbreekt het Bruch's bewerking geenszins. Wel is Max Bruch nooit met de moderne strooiuing medegogaan en sloot hij zich direct bij de Afendclssolin-Schumarm- school Jian, laten we in aanmerking jiemen dat hij het werk in 1878 componeerde en boven die lichting is bij nooit, ook in zr,n jongste werken niet, vèr uitgekomen, maai er zijn. twee voorname factoren, die (rijn oeuvre cn mede door den tekst in het bijzon der dit koorwerk, de kansen op een tenger leven, schonken, n.t. zijn buitengewone vorm- beheersching en zijn rjjkdom aan melodievin- ding. Al heeft Bruch in zijn ontwikkeling dus weinig den invloed van Waguer ondergaan dr Paul Marsop schreef„Wagnianer sein heiszt vorworts scha tien" en al is hij bleven stilstaan bij dc eenmaal zich eigen gemaakte kunstprinc.ijxjc, wc zouden hem on recht doen, als wé hem niet onze bewondering gaven. Zooals ik zeide, er zijn levenssappen in zin werk, die hot ook voor het jongere ge slacht doen opleven m al zijn bekoring, in zi„n natuurlijke -frischhoid bovenal. In de eerste klavieruittreksels, die van ,,Das Lied von der Glocke" verschenen, slaat boven den titel een gouden klok afgebeeld. In het bovendeel daarvan staat de naam Concordia gedrukt, waarmede zij gedoopt werd en onder aan leest men deze Latijns che woorden: Vivos voco. Moïtuos plango. Fulgura frango. (Do le venden roep ik op. Do <looden betreur ik. De kracht van den bliksem breek ik). Deze woor den vormen het symbool van de roeping, die de klok in 's menschen bestaan te vervullen heeft. Is het niet verklaarbaar, dat een toon dichter zich tot de stof van Schiller's heerlijk gedicht aangetrokken gevoelde, een stof, die hem in staat stelde nu eens de teero lyriek, dan weer dc dramatische handeling in zacht© of holle kleuren te schilderen? Meermalen heb ik het werk gehoord en on danks mijn opmerkingen hierboven en het on loochenbare feit dat Bruch's muze wol eens onmachtig is Schiller's tekst to verheffen of zelfs met zijn toongebaar deze te naderen, m. a w. zijn uitdrukkingsvermogen somwijlen te zwak is, ondanks dit alles hooft deze Ode, dio do wordingsgeschiedenis, het bestaan en de roeping van de klok bezingt, mij wederom, uitermate geboeid. Dat dit mode te danken is aan de voortref felijke uitvoering, die de zangvereeniging T. O en U. onder Joh. Cicuver's beproefde leiding er van gaf, zij al dadelijk geconstateerd. Het was wederom een lust voor T oor, die klankenweelde, door het koor ontwikkeld. Altijd beschaafd, zonder eenig spoor van ruwheid en altijd een buigzaamheid van nuanceering en voordracht, daarenboven vastheid in rbyime, allemaal eigenschappen, die mij ten opzichte van het koor het praedicaat: „bewondorings- waardig" doen uitspreken. Om een greep te doen, wat mooi van Idank was niet het koor „Von dem Dome schwer und bang", hoe majestueus niet het grootsck© koor „HeU'jg© Ordnung" een meesterstuk van koorsatz heeft Bruch hier geleverd I 't Was schitterend! Toen de laatste tonen yan dit koor hadden uitgeklonken, moest ik denken aan Schiller's eigen, woord: „Di© Musik in inrer höchsler Veredelung musz Gestoft werden." Een bravissimo voor koor en dirigent I Trouwens er zi,n meer koren aan te wijzen, die uitgemunt hebben door rhytme ©n klank, en dan denk ik aan het gemengde koor sa men met de solisten ,,0 dasz sie ewig grüncn. bliekc" aan het mannenkoor „Der Mann musz ibinaus", aan het 6tonrikoor en den breeden slotzang met zijn prachtige leidende stemvoeringen in de vier koorgroepen, waar boven Jhet solo-kwartet lichtend uitstraalt. Dat Waren alle momenten van groote schoonheid. Het vrouwenkoor „Und drinnen. Waltet" had meer piano gezongen dienen te worden, Waar- hjj dan tevens do orkestbegeleiding discreter had moeten zijn. Van de begeleiding imag overigens met grooten lof gewag worden, ge maakt. Het zwakke punt was ook nü ik merkte dit al vroeger op de soms minder mooi© klank der strijkers, maar do blaasin strumenten werden uitnemend behandeld, hoorns en bazuinen b.v., voorafgaand aan het recitatief „Dem dunkeln Schooss"; dé hoorns in het Adagio,,cin süsser Trost", d© jhoutbLazers in de bas-solo„Wie im Laub der Vogel", om enkele passages h©

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1913 | | pagina 1