MIDDELBFMNCHE C0FRA1ÏT. I\ 404 156° Jaargang. 1918. Zaterdag 3 Mei. De Wereldtentoonstelling te Gent. BINNENLAND. Bit de Staatscourant Kerknieuws. Kunst en Wetenschappen. Deze courant veriobyat dagelyk», niet aitzoaderiag ra Zo*- b* Tusténgwi. ?rys per kwartaal, lOOwtl voor Middelburg als voor alle plaatsen ia Federlaaé fmweo pp f 3 Afzoaierlijko immers koste* i oe*t. - AiverttatiCa bij aboaaemeat op voordeeliga voorwaard»* Proapeotnases daarvan tij* ao* bet barean te bekome*. Advertentie* voor het osrstvolgeadö timmer moeten des middag, vóór 6 iïi aan hot bareau bezorgd zij*. AdvartaatiBa 20 osat per regel. By aboaaemeat veel lager, öeboortz- dood» ea alle aadsrc faariliaberiohtta ea Deakbetaigiagea va* 1—7 regels f 1.50 j elke regel mes 20 eeat. Beolaaies 40 eeat per regel. Grooto lotters near de plaats, dis sy i Tot de plaatsiag vaa adverUatifl* ea reclames, aiet afkomstig ait Zeel a a 4, betrefi**»'- Haadel, Nijverheid ea Geldwezen, is gerechtigd het AlcemeeK Adw®e4€.*t£e-Bar- «®5 t. 55 S3 ItA 33AS As., H.2S. Vaor b*rt, wal *C6, AsnaAerdais. Dit nummer bostaat uit drie bladen en ion Kinderblad. EERSTE BLAD. De eigenlijke tentoonstelling. Do commissie der tentoon stelling zond aan een aantal redacties van Duitsche en Neder- landsche dagbladen een uitnoodiging om Woensdag jJ. een redacteur naar Gent te zen den opdat dezte als haar gast de tentoonstelling zou kunnen bekijken. Waarom zo dat (gedaan heeft, weten we niet. We hebben van de uitnoodiging gebruik gemaakt, we 'zijn feestelijk onthaald, we zijn gaan kijken, maar we kunnen .er moeilijk iets anders van vertellen dan dat er nog nog niets te zien is. Gebouwen, ja, die zijn er genoeg. Maar als men een deur binnen loopt, waarvoor toevallig eens niet een wach ter staat, die zegt dat je er niet in mag. dan ziet men óf een kale leege loods, een ongelooflijke chaos van onuitgepakte kisten, half afgewerkte vitrines, enz. Heeft de commissie dan werkelijk bedoeld dat wij aan onze lezers zouden vertellen dat er nog niets te zien is, etn in de eerste we ken nog niets te zien zal zijn? Wc weten het niet. We begrijpen de bedoeling niet. De koning heeft over het terrein gewandeld, en daarmee is de expositie geopend 't Mocht wat! Dat deze week de „Floraliën" werden ge houden, dat weten de lezers al. En ze heb ben weinig aan de meedeeling van wat wij er zagen, want morgen is 't de laatste dag. Maar verder? We zullen eerlijk vertellen wat onze ervaring was. 't Kan aan den lezer te pas komen, voor 't opmaken van zijn plannen voor later. Want dit kunnen we wel zeggen: de tentoonstelling is fwerkelijk zeer ,grootsch opgezet, en be looft veel. Wie wél eens een wereldtentoonstelling be. zocht, weet ook hoe deze er uiterlijk uit ziet: een witte stad van igroote, raamloozc gebou wen met lange zuilengangen, alle in een vage stijl: Grieksch, Romeinsch en Renaissance dooreen gemengd, beplakt met pleisterornamcm- ten, schijnbaar steen, maar de voosheid ver radend door de deuken die de stooten van kistpunten er in duwden, door de uitgebrok- kelde gaten bier en daar in de muren, door de bulten in de dikke pilaren. Loop voorzichtigI Want overal liggen rails en staan kisten. Blijf niet onvoorzichtig staan kijken, want niet altijd waarschuwt een: At tention!" u dat er een kist vlak bij u wordt neer gesmakt. Kijk goed uit voor ge den weg over steekt, want anders loopt ge gevaar in eens voor een puffende lokomotfef met een goe derentrein te staan. Houd u zooveel mogelijk aan de gallerijen, want de macadam-wegen zijn nog slechts half ingereden, en de scherpe punt-keion doen u soms zwikken door een onverwachte por in uw schoenzool. Maar één ding is klaar: midden tnsschen die chaos van wagons en rails en puin en steen, en balken liggen, keurig en fleurig de mooiste gazons met een schat van bloemper ken Grooter tegenstelling is niet denkbaar! Op die rommelige wegen zwermden Woens dag in do warme zon, en Donderdag in de modder tienduizenden bezoekers. We geloo- ven dat die allen waren gekomen voor de Floraliën en toen ook maar eens de rest beke ken. Het was zoo'n kwaad idee niet met de Floraliën te beginnen. Het is ons niet gemakkelijk gemaakt om op dat reuzenterrein van 120 hectaren, cenigs- zins wegwij's te worden, en althans dat wei nige te vinden wat wèl reeds bekeken kon worden. De Belgen zijn zeldzaam royale gastheeren. Dat hebben we ook nu weer ondervonden! Maar eigenlijk is dat iets wat ons alleen als gast aanging, en niet als journalist. En juist in de laatste kwaliteit kwamen we er, maar werden we ietwat in den steek gelaten. Ieder zocht toen op zijn eigen wijze zijn heil, en wo staan er niet voor in dat we werkelijk alles gezien hebben wat klaar was. Behalve eenige onvermijdelijke Zillertbal- bierhuizen, Indische eo. Marokkaansche inlan der-vertooningen e. d. hebben we slechts als „klaar" aangetroffen- het paleis der schoonc kunsten, waarvan vooral de Belgische afdeeling bijzonder mooi en ook voltallig is, (de Neder- landsche afdeeling minder) het koloniaal pa leis. en Oud-Vlaanderen, afgezien natuur lijk van de Floraliën, die trouwens werden gehouden in het bijna buiten het terrein gelegen Feestgebouw van het oude Park. We willen .graag aannemen, dat er meer gereed! is. Maar waar we probeerden, en een deur binnen gingen, keken we tegen kale houten loods wanden, die een somber contrast vormden met de overladen witte gevelversie ring. De Belgische afdeeling, die ligt om een werkelijk zeer mooie binnenplaats achter den hoofdingang, mooi door monumentale, rustige indeeling van parken en fonteingroepen te midden van een forsche kolonnade, die afdeeling was leeg. De Fransche was vo! kisten, de Duitsche dito, de machine-hal her- >rgde alleen eenige wagons, enz. enz. Van onze Noderlandsche afdeeling willen we echter iets meer zeggen. Die is ook nog lang niet klaar, maar dank zij do bereidwilligheid van onzen regeerings- imroissaris, mr. Staart, zijn we toch te weten ikomen, hoe het daar worden zal. Het uiterlijk van ons gebouw is werkelijk een behaaglijke rust voor de oogen, als men zich moe gestaard heeft op de eindelooze reeks wit glanzende muren der andere gebou- Het staat daar zoo gemoedelijk in zijn rood-baksteenpakje, niet groot, maar door zijn oud-Hollandschen renaissance-gevel met hel aardige klokkentorentje, zoo onmiddellijk de aandacht trekkend, als heel iels anders als de rest, iets met een eigen karakter precies als het geval was in Brussel. Maar dit gebouw is lager en veel kleiner dan dat daar. Zooals men weet is de gevel ontwor pen door oen Belgischen architect, O. van de Voorde. Maar de inwendige indeeling is van een Nederlander, A. Jacot. Wat daarbinnen in wording is, belooft goed to zullen worden Reeds dadelijk tegenover dein ingang ziet men een reusachtig altaar, rijk van houtsnijwerk van R. v. d. Geld, bescheiden kunstenaar uit Den Bosch, die twintig jaar gewerkt heeft aan dit kunst werk, dat aan de beeldhouwers der 15de eeuw doet denken. In die middenzaal komt alles wat onze kunstnijverheid voor moois oplevert. Ook de links daarvan gelegen Indische af deeling draagt een voornaam en bovenal smaak vol karakter door de gelukkige toepassing van Javaansche motieven in dof verguld hout snijwerk. Wat in die afdeeling zal komen is vooral te danken aan het particulier initiatief, dat met opoffering van veel geld hier een verza meling bijeen brengt die uit practisch handels- oogpunt een model-monsterkamer zal werden van wat Indië oplevert. Het handelsbelang zit trouwens sterk voor in onze afdeeling. De ijverige Nederl. Kamer van Koophandel te Brussel zal er een bureel van inlichtingen v.estigen, dat de kanalen voor afzet in 't buitenland hoopt te vermeerderen, èn wat Indische producten, èn wat voortbreng selen van onze eigen nijverheid betreft, die in twee voorzalen worden ondergebracht. Reeds zagen we boven een der „Kamertjes" den naam prijken van een stadgenoote, de firma B. den Boer, die ook op Oud-Vlaanderen haar welbekende platen en foto's aan den man brengt. Ons ministerio van justitie komt in een zaal rechts van de hoofdzaal met een expositie van strafrechterlijk© praktijken van cellen, en van arbeid in cellen, misschien wat luguber, leerzaam. Voor de Zeeuwen van direct belang zal de inzending van de visscherij zijn, waaraan die op de Zeeuwsche stroomen een belangrijk aandeel zal hebben. In die zaal gaat ook het Alg. Nederl. Verbond aan 't werk. Nu we zoo aan 't schrijven zijn, valt 't ons werkelijk mee dat we nog zooveel kunnen vertellen van wat erzal komen, 't Is ook, we herhalen het, de algemeen© in druk: de igeheele expositie belooft hoogst be langrijk te worden. Moeten we nu nog veel vertellen van Oud- Vlaanderen Och, bijna iedereen kent (ze reeds, die mamaak-stadjes, met hun leuke huisjes, hun grachtjes en kaden, hun kleurig gekleede bewoners, die zoo frisch afsteken tegen 't een tonige donker van de bezoekers. Maar ze zijn toch altijd weer aardig en nieuw, en aantrek kelijk. 't Was er Donderdag vol. Voor Zeeland heeft dit stadje nog de bijzonderheid dat ook eenige oude huizen in onze provincie ten voorbeeld zijn geweest van enkele dier huisjes. En nu -zullen wo het erbij laten wat de beschrijving betreft Onze Gentsche correspon dent zal ons er nog wel wat van vertellen later. Alleen nog één opmerking aan 't slot iets wat ons bij' de organisatie van deze ten toonstelling bijzonder trof. We bedoelen de eendrachtige samenwerking van alle klassen op gelijken voet. Mis schien is 't niet precies gelijk, maar dan toch in een mate die bij ons ondenkbaar is. Aan het feestmaal zagen we den socialis- tischen leider Ansecle als schepen of wet houder van Gent aart do hoofdtafel zit ten tnsschen de autoriteiten; aan een dejeuner den volgenden dag werd ons den stoere® ar- beiderskop van Coppieterse aangewezen. Van do drie directeuren der expositie is de een liberaal, een tweede clericaal, de derde so cialist. En dagelijks werken die drie samen goede eendracht tot het welslagen van de expositie. We zijn in ons Noord-Nederland nog wel eens geneigd om op enkele eigenaardigheden der Belgen af te geven. Maar als men zulke dingen ziet, en daar nog allerlei bijzonder heden bij hoort, dan komt toch de wensch op, dat hier ook eens wat mocht doordringen vim die gezonde democrdlie, die d© energie van allen weet te gehrqiken voor het ge meenschappelijk doel. Ja, als allerlaatste opmerking nog iels. Wo zullen onze lezers niet vermoeien met de toosten die aan het pers-feestmaal werden gehoudeu, maar een typische bijzonderheid was toch wel het feit dat *-r bijna uitsluitend; Nederlandsch werd gesproken. De burgemees ter Braun sprak zelfs in die taal de Duit- schers toe, met slechts een enkel zinnetje in 't Duitsch. De eenige Fransche toespraak die we noorden was die van den woord voerder der Duitsche journalisten. DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN Men schrijft aan de N. R. C In lpnge jaren is de verdeeldheid ter rech terzijde in het district Ridderkerk zoo groot niet geweest ojs thuns Vele christelijk- historischen Zullen, niettegenstaande het ge sloten pccoord, hun eigen gang gaan. De hee- ren mr. dr. Van der Laar, en Bichon van IJsselmonde worden als candidaten genoemd, die door kiezers van de rechjterzijde te genover het aftredende mtirevol. lid, baron Van der Borch v. Vervolde, gesteld zullen worden. De centrale antirev. l-esvereeniging in het district Ommen, heeft, ^ir De Stand, meldt, Donderdag met algemeene stemmen in be ginsel besloten, de candidatuur van dr. J. Th. de Visser krachtig te stennen. De centrale anti-rev. kiesver. in het kies district Kampen heeft dr. E. J. Beumer (niet dr. ip. J. Blum, zooals wij tengevolge van een seinfout meldden) te Utrecht, candidaat NOG EEN. Bij dezer dagen te Delft plaats gehad heb bende raadsverkiezingen is de meerderheid van links naaf rechts verplaatst. Naar de Res.bode meldt krijgt Delft nu een a. r wet houder van onderwijs. Bjj kon. besluit: is J. Ph. Marmelslein, lid van het bonds- bestuur van bet Ncd Jongelingsverbond, te Amsterdam, benoemd tot ridder in de orde van ,OraJnjte-Nassau is benoemd tot ridder in de orde valn! Oranje-Nassau, L. E. Cohen, oprichter en administrateur van de wederkeerige verzeke ringsmaatschappij „Wederkeerig Verzekerings fonds van het personeel der firma de Vries van Buuren en Co." te Amsterdam aan H. Bieleveld te Silrolde, verleend de eere-medaille, verhonden aan de orde Oranje-Nassau, in zilver; aan W Wolthuis te Groningen, in goud aan G. J. Stok, e: Stok Jz., beiden te Rotterdam, in goud aan H. Nak, te Steenwijk, in zilveraan roej. G. Grob. te Pannerden, in bronsaan J. D Klaarenbeck, to Breukelen, in brons. Het Stbl, no. 133 bevat een kon. besluit van den 16den April houdende machtiging van den minister van financiën tot uitgifte van schatlristpromessen tot een bedrag van tien millioen gulden, volgens de wet van 5 Dcc 1881 (Stbl. no. 185). tuigt van groot vertrouwen in de leidende per sonen, maar dit vertrouwen legt ook op de schouders van deze leiders een zware ver antwoordelijkheid zij moeten loonen de be weging te kunnen beheerscben zjj zijn ver plicht hun overzicht op de besturen der af- deelingen en op de gToote massa te gebruiken door met alle macht zich te verzetten tegen buitensporigheden als onlangs te Soerabaja dezer «lagen dagen te Semarang zijn be gaan, waar onder de leuze „Sarikat Islam" personen zijn mishandeld en gedood. De lei ders der vereeniging moeten dergelijke exces sen in het openbaar streng afkeuren en leden van de vereeniging, die zich daaraan heb ben schuldig gemaakt, uitwerpen als onwaar dig om van de S I. deel uit te maken. Doen zij dit niet, dan bewrjst de vereeniging daar mede dat zij niet wil een steun van de ge vestigde orde maar dat zij een bedreiging) daarvan oplevert Voorts drong de gouverneur-generaal aan op opheffing van de symbolische handeling bij de toetreding als lid Zij maakt een indruk van geheimzinnigheid en strekt miel tot ver- jsterking van het vertrouwen in de bedoelin gen der vereeniging, terwijl tot bereiking van bet gestelde doel juist algemeen vertrouwen samenwerking noodig is. Voorts beval de gouverneur-generaal ern stig aan ten opzichte van de coöperatie op landbouwgebied aanraking te zoeken met de landbouwadviseuis, en de financiën der ver eeniging op gezonden grondslag te leggen, door toezicht van accountants, en wees hij op bet belang van een bezadigden toon in de pers Ik heb, zoo eindigde de spreker, sym pathie voor het op geestelijke en stoffelijkel ontwikkeling der bevolking gerichte streven der vereeniging; ik heb geen bezwaar tegen het doel, zooals het in de statuten staat om- h schreven ik 2>en bereid om ver Iron wen te stellen in de goed gezindheid en den goeden "wil Van het hoofdbestuurdoch ik eisch daartegenover iook omgekeerd vertrouwen in de goede bedoelingen vap het gouvernement en daarnevens een krachtige handhaving van orde en tucht onder de leden der vereenigmlg Wordt (aan deze Voorwaarden voldaan en toont de vereeniging zich genegen tot samenwerking toet het gouvernement en tot opvolging van de door mij in het belang der vereeniging gege ven wenken, dan zal de S. I. bij haar streven naar ©economische ontwikkeling kunnen re kenen op de belangstelling en den steun van de regeering en van hare ambtenaren. DE SARIKAT ISLAM EN DE REGEERING. In tegenstelling met de Indische Partij, van Douwes Dekker aan Welke de rechtsper soonlijkheid geweigerd Werd, is aan de ver eeniging „Sarikat Islam" wel de toekenning Van rechtspersoonlijkheid toegezegd in «8len audiëntie Welke de gouverneur-generaal 29 Maart aan het centraal comité verleende. De gouverneur-generaal hield daarbij echter een strenge toespraak, waarin hij zei dat het doel' der vereeniging (nl. de geestelijke en stof felijke Verheffing van do bevolking, bevor dering van haar geestelijke ontwikkeling en van haar stoffelijke welvaart) ook door de regeering nagestreefd wordt, en dat daar uil volgt dat de vereeniging zich niet tegenover hot regeeringébestuur mag stellen. Het gToote aantal leden der vereeniging ge Donderdagnamiddag had te Borssole de plechtige opening plaats van de aldaar door do diaconie dor Ned. Herv. gemeente gostichte „Gemeentewoning". Tot bijwoning van die plechtigheid waren gemeentelijke autoriteiten, ringpredikamten en kerkeraadsleden uit naburige gemeenten o. a uitgenoodigd. Velen van de genoodigden waren verschenen. De consulant der gemeente, ds. Bins van Ellowoutsdrjk, verzocht den aanwezigen te zin gen het eerste vers van psalm 103. Daarop sprak hij de vergaderden toe. Hij dankte allen, die hadden meegewerkt tot de totstandkoming van do stichting voor him hulp en roemde de houding van het classicaal bestuur tegenover de plannen van den kerke raad. Verder wees hij er op, hoe gelukkig het voor Borsscle is, dat er thans een gebouw is, waarvan deel als bewaarschool uitmuntend dienst zal doen, waarvan een ander deel als ruim en luchtig catechisatielokaal de bedompte en te kleine consistoriekamer, zal vervangien, ter wijl een derde gedeelte een huiselijk ingerichte vergaderzaal is voor kerkbestuur cn kerkeraad. Ook verklaarde hij, waarom de kerkeraad het gebouw „gemeentewoning" had genoemd. Ds, Gerritsen van 's Gravenpolder feliciteerde daarop den kerkeraad en de gemeente met wat was verkregen en betuigde, als ds Bins, te hopen, dat andere kerkcraden het voorbeeld van Borasele zouden volgen, Daarop sprak de heer C. de Krijger, kerke raadslid te Borssele, ds. Bins toe, bracht hem hulde voor het vele, dat hij voor verwezenlijking der plannen heeft gedaan dankte hem uit naam van het college. Na af loop der plechtigheid bleven de aanwezigen nog eenigen tijd gezellig bijeen Een indrukwekkende plechtigheid had op Hemelvaartsdag praats in de llcrv1. kerk to Oostburg waar door dr. J. de nullu, Rijksarchivaris te 's Gravenhage ter herin nering aan de naar Westelijk Staatsvlaanderen uitgeweken Hugenoten, een gedachtcniswoord werd uitgesproken. Door een commissie, be staande uit do heeren G W. Kobus, J. W. C. Ort, J. N. Pattist, J W. van Petegem en H. F do, Poij respectievelijk predikanten te Oostburg, Aardenburg, IJzendijke, Groede en Cadzand was hiertoe het initiatief genomen Het ruime kerkgebouw was geheel gevuld tot m de gangen met nakomelingen van de uitgewekenen en andere belangstellenden de rede van dr de Hullu, waarin op treffende wijze de strijd en bet lijden en eindelijk de Vestiging in ons land der Hugenoten, ge schilderd werd, werd onder de grootste aan-, dacht en de diepste stilte door sómmigen" met groote ontroering aangehoord Do rede werd afgewisseld door gemeen schappelijk en door koorgezang. Met talrijke andere genoodigden Was oa. aanwezig een afvaardiging der Waalsche Commissie, be staande (uit de heeren [professor Pijper en, de Waalsche predikant ds Clor uit Leiden, van jwie de eerstgenoemde met een korte, gloedvolle rede een gedenksteen onthulde, die door den kerkeraad der Hervormde Gemeente van Oostburg ter herinnering aan de geloofs trouw der vaderen, met toestemming van het gemeentebestuur was geplaatst in den voor gevel van de tegenwoordige graanb'euis, die in 1688 tot tempel voor de Waalsohe 'ge meente werd gebouwd en ajs zoodanig in gebruik is gebleven tot 1803 Op den steen zijn de volgende woorden ge beiteld in 't Hollandsch e|n Fxansch „Ter gedachtenis aan de gevluchte Hu genoten, die in dit gebouw van 16891803 hunne godsdienstoefeningen hebben gehouden. A la mémoire des réfugiés huguenots, qui dans ce batimcnt-même célébraient leur culle, 1689—1803." Circa 1893 stierf te Oostburg bet laajst overgebleven bij de Waalsche gemeente aan genomen lid, nl. een zekere [Elizabeth van Houte, zij was armlastig en woonde 'tot haar dood in een der kamers van de voormalige Waalsche pastorie, in de Langcstraat die sinds eenige jaren is afgebroken en door een nieuw woonhuis vervangen. In bet najaar verschijnt het eerste stuk ui een nieuw werk van dr. A. II. de Ilartog te Haarlem, Wijsbegeerte van den Godsdienst. De inhoud zal bestaan uit een inleiding, overzicht van de groote godsdiensten en hun zin, een overzicht van het Wijsgcerig denken inzake den godsdienst van den vroeg- sten tijd tot op heden en het systematisch; deel, gevende dr. de Hartog's eigen Stelsel aangaande deze atol. N. R. C. De classis Hallum der Ger. Gem. heeft den candidaat D. van Dijk tot het predikambt toe gelaten. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Rouveen, D. Plantinga te Vinkeveen. Aangenomen naar Utrecht (vac.-Gun ning) dr. G. P. Marang to Moppel; naarSchal- sum ds J. Werkman te Harkstede-Scharmer. Gereformeerde Kerken. Beroepen te Hoogeveen ds. H. S. Bouma te Hazerswoude. Evang. Luth Kerk. Bedankt voor Deventer (toez.) ds. Th. Scharten te Hoorn. Geloofsdwang. In Ido Ned. Herv. kerk te Leerdajn is, naar Ide N. R. C. meldt, Zondag in beide godsdienstoefeningen bekend gemaakt, dat voortaan geen kinderen meer gedoopt zullen worden van ouders, die niet werkelijk belang stellen in de eeuwige dingen van het Konink rijk Gods. De kerkeraad (orthodox) zal den maatstaf zelf aanleggen De zangvereeniging „Tot oefening en Uitspanning" zal haar seizoen besluiten met een uitvoering van Max Bruch's „Das Lied von der Glocko". Solisten zullen Zijn mejuffrouw Constance Lacueille, sopraan, mevrouw Katho Schelhase- Thoraas, alt en de heeren Paul Tödten, tenor en Hans Clouver, bas. Het zal de vierde keer zijn, dat het werk liior ten gehoore wordt geblrachthet laatst Was dit in 1901 het geval. Geen van Bruch's talrijke koorwerken heeft zooveel populariteit verworven als zijn toon zetting van Schiller's gedicht Men kan er zeker van zijn, dat genoemde vereeniging een mooie uitvoering van. het bij velen geliefde (werk zal brengen, gewoon als we immers zijn, dat alles met de grootste zorg is voorbereid. Ieder Woord van opwekking om repetitie en concert bij te wanen lijkt me eigenlijW overbodig. Deze hymne aan de klok, toen verzuime riet haar van onze befaamde zangvereeniging te gaan hooren. A. A. NOSKE. We vestigen er hier nog even de aandacht op dat do generale repetitie niet zooals ge woonlijk te 7 uur maar om half acht begint.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1913 | | pagina 1