MIDDKLBl RVSl'RR ('OI R tXT
1^0* Jaargang.
W oensdag
30 April.
BINNENLAND.
Kameroverzicht.
Oil Slad en Provincie.
ingezonüen Meüedeeiingen.
Recbtzakei.
Leger en Vloot-
JJ\ 102.
191X
D«M eourant t*nohij*t Aagalijkt, mat eifetoa*«sriag m Zoa- «a fatttiagas..
?rjj« per kwartaal, loowel «oor Middelburg als voor «11» plaatioa is Nederlasd frases pp 2
Afzoaiarlijko simmers kost«s 5 ceat
Aivertaatiëa bij abounemeat op roordealigo vooïwfcarc&a
Prospeotmiiem daarvan sijs aam bet bureau te bekomes.
Advertentiön voor bet eeritTolgeade aammor moetos dos middag» vóór éot sa:
aam bet bareau bezorgd z\ja.
■44«4ri»aiida 4 20 o»at par cegei. Bij sheas.;, o-uai vaal lager Qabaorvt- dood- ea
Alle aadere familiebcriohtaa es Daakbataigiagsa ut 1—? regels f 1.60; olf« repel mee'
10 neat Ra?laEit* 40 oeat per regel. Groot* letters star de plaats, die zij mnemaa.
Tot do plaatsing ras adverteatiSa ea reclames, aiet afkomstig ait Zaal a ad, betreflead'
Haadel, Nijverheid ea Geldwezen, ie gerechtigd het Algeaseea Adve?»öatSe-Sc3K'ctt*
A. DB LA DAB As., H.Z. Voorbir^wd aött, Aiwrterdatt,
Sg dew courant behoort een bgvoegsel.
Donderdag a verschijnt de
«Middelburgsche Courant» niet
wegens Hemelsvaartdag.
Het goeden feest van het Middel'
haar onderwijs.
Het zal Vrijdag a. s., 2 Mei, vijftig
jaar geleden zijn, dat de wet op het
Middelbaar onderwijs werd afgekondigd,
en de Vereeniging van leeraren bij het
Middelbaar onderwijs zul dat feit vieren
door een feestvergadering.
Het is ook wel een feestviering waard.
Want iedereen kan in zijn eigen omge
ving consfcateeren, welk een enormen
invloed de Hoogere Burgerscholen eu de
Burgeravondscholen op de ontwikkeling
van onze maatschappij uitoefenen.
Thans behooren ook de ambachtsscholen
onder het Middelbaar onderwijs, maar die
kunnen bij deze herdenking buiten be
schouwing blijven omdat zij pas in 1891,
toen er rijks-subsidie aan werd verleend,
onder de inspectie van het Middelbaar
onderwijs zijn gesteld. Eu de vroeger tot
dit onderwijs bahoorende Polytechnische
Bchool te Delft is inmiddels een trede
opgeklommen naar het Hooger onderwijs.
Maar ook als we ons tot die twee
schoolsoorten de Hoogere Burgerscholen
en de Burgeravondscholen bepalen, is
ar redén tot groote WuordeesiSg.
Vooral de eerstgenoemde vormen een
factor in ons onderwijsstelsel, die er niet
ait. weg te denkeu is zonder dat er een
gat ontstaat, dat zoo spoedig mogelijk
aanvulling zou vragen.
Toch was het Middelbaar onderwijs
vjjftig jaar geleden vrijwel afwezig. Enkele
scholen hier en daar, die meer leken op
scholen van meer uitgebreid lager onder
wijs, waren de eenige instellingen die men
er toe zou kunnen rekenen.
Alles dus wat thans als Middelbaar
onderwijs bestaat, is in de afgeloopen
halve eeuw onder het regime van deze
wet gegroeid 1 Is de afkondiging dier
wet dan geen herdenking waard
Vóór 1863 werd er in de wetten wel
gesproken van Middelbaar Onderwijs,
maar wat daaronder verstaan werd, was
«iet gedefinieerd. Eu ook in de wet van
1863 wordt dat niet gedaan.
Maar minister Thorbecke, aan wien
we ook voor deze wet dankbaar moe
ten zijn, heeft in de Memorie van
Toelichting den aard en strekking van
het Middelbaar onderwijs aldus omschre
ven in den hem eigen stroeven stijl:
Wanneer men Lager Ouderwijs volks
onderwijs noemt in dien zin dat het
•als eerste aanvang van ontwikkeling
•gelijkelijk bestemd is voot allen, en
hooger onderwijs bestemd acht voor bet
•kleine getal van hen die opleiding zoe-
ken tot een werkzaamheid of betrekking
waartoe geleerde vorming vereisebt
wordt; dan omvat het tusschen beiden
•in liggend gebied van het Middelbaar
Onderwijs de vorming van die talrijke
•burgerij, welke, het Lager Onderwijs te
boven, naar algemeene kennis, bescha-
ving en voorbereiding voor de onder-
scheidene bedrijven der nijvere maat-
•achappg tracht. Nijvere Maatschappij"
>niet enkel in haar richting op landbouw,
fabriekvlijt of handel, maar in den
•meest, uitgebreiden zin genomen, is het
•bljjkbaar om de kennis der tegenwoor
dige wereld en om toepassing op econo-
•mische en technische diensten te doen.»
Aan dat doel heeft de wet op het Mid
delbaar onderwijs werkelijk beantwoord.
Van de scholen die op den grondslag
der wet van 1863 zgn opgericht, zijn de
gestichte Burgerscholen weer verdwenen.
Ze bleken niet levensvatbaar. Maar daar
entegen is het aantal opgerichte Burger
avondscholen veel grooter geworden dan
men in 1863 heeft voorzien, en zy zijn
voor de ontwikkeling van jongelieden uit
de arbeidende klasse een instelling van
groote beteekenis geworden. Het isj
echter bekónd dat in dit opzicht de weti
zeer zeker aanvulling vereisebt.
Maar het mooiste resultaat is bereikt i
in zake de Hoogere Burgerscholen met
3- en 5-jarigen cursus.
Reeds in 1865 waren er in ons land
21 van die instellingen met 1418 leer-
lingeniu 11)09 waren er 81 met I
10.663 joDgeus en 2346 meisjes. Nat
dien tijd is het aantal nog toegenomen,
maar deze cijfers spreken reeds boek
doelen.
Van Middelbare scholen voor meisjes
werd in het oorspronkelijk ontwerp
van wet niet gesproken. Maar naar aan
leiding van opmerkingen in bet Voor-
loopig Verslag der Tweede Kamer, werd
er een bepaling in opgeuoraen, die rijks-
steun voor die soort scholen mogelijk
maakte. Er verrezen dan ook weldra
verscheidene gemeentelijke meisjesscholen,
maar voorloopig zonder rijksstenn.
Tot iu 1870 de eerste subsidie van
f 2000 op de staatsbegrooting werd ge
bracht.
Maar de vreugde duurde niet lang.
Iu 1885 was wel het bedrag dier staats-
bijdrage reeds gestegen tot f 39.500, doch
toen echter maakte de Tweede Kamer er
iu eens een eind aan, door met één stem
meerderheid te besluiten deze subsidies
van de tnbegrooting af te voeren. Als
gevolg daarvan zijn de Middelbare Meis
jesscholen iu Middelburg en Goes als
zoodanig opgeheven en omgezet in scholen
van meer uitgebreid Lager Onderwijs
voor meisjes. Maar andere gemeenten
behielden ze, ook zonder rijkssubsidie, en
in 1909 genoten nog 1646 meisjes
onderwijs op die inrichtingen, hoewel
inmiddels het aantal meisjes op de
Hoogere Burgerscholen ook aanzienlijk
simpele kustverdediging van een simpel en
klein land, gelijk Nederland is, althans be
hoort te zijn. Dat men de rede van den Mi
nister van BuitemJandsche Zaken niet au sé-
rioux genomen heeft, wat met te verwonderen
is, heeft de dag van heden wel bewezen,
het meerendeel der spiekers weidde geen
woord aan de door her gegeven verzekering
gen en degeen die zich net moeste met dezo
rede bezig hield, de heer Troelstra, toen
hij zich verdedigde tegen de indeeling, waar
bij deze Minister hem op gelijk gelid geplaatst
tweede door
fort in Vlissingeai hetwelk
Neuzen en EUewoulsdijk die de heer Troel
stra er maar voor het fatsoen rekest
Hoe weldadig echter het resultaat van
de wet ook moge zijn geweest, er is
toch ook bij dit jubileum een wensch uit
te spreken voor iets dat nog beter is.
Dat ieder voldaan is over het Middel
baar Onderwijs zooals het nu geregeld
is, kan niet gezegd worden. De manneb
vau het vak, de leeraren zelf, hebben
reeds jaren lang aangedrongen op allerlei
verbeteringen. VVe stipten reeds aan dat
wettelijke regeling der Burgeravondscholen
onvoldoende wordt geacht. Maar nog
ernstiger zgn de bezwaren tegen liet
karakter van het onderwijs der Hoogere
Burgerscholen, in 't bijzonder wat het
verband met de overige takken va'n
onderwijs betreft.
Men weet echter ook dat de plannen
voor verbetering in den maak zijn. De
„Ineenschakëlings-commis8ie", in 1903
ingesteld tot voorbereiding eener reor
ganisatie van bet geheele onderwijs, heeft
enkele jaren geleden haar rapport uitge
bracht, dat druk besproken is, en dat
aan de huidige regeering aanleiding heeft
gegeven tot aankondiging van eenige
wetsontwerpen, die echter nog op zich
laten wachten.
Mogen die voorstellen, of wat er anders
door regeering en Staten Generaal vast
gesteld zal worden, aan het Middelbaar
Ouderwijs ten goede komen, zoodat het
nog meer dan nu reeds de ontwikkeling
in onze maatschappij op een hoog peil
brengt.
Voot hen dio hierover meer willen weten
verwgton we nasr het door den hoer Herman
fcnjjdeia geaohre»en hoofdstuk over het Mid-
.dolbaar Onder» ga, m het werk »Het Onderwga
ia Nudorland" verachenen bjj gelegenheid van
do Internationale tentoonstelling te Braisel
ia 1910, waaraan we verschillende der hier
verwerkte gegevens ontleenea.
Tweede Kamer.
Zitting VAn Dinsdag.
De bespreking van den „Internationalen toe
stand" is vandaag geen (OOgenhlik van de lucht
geweest en wanneer men oppervlakkig de
debatten aanhoorde, echeen het veel meer
alsof men zich voor do bogrooting3rede van
een Minister van Bmtenlandsche Zaken van
een der gaapte Staten bevond dan voor do
de rijks- en gemeente-gebouwen en uit ver
schillende particuliere woningen de vaderland-
sche driekleur.
Do Openbare Leeszaal alhier zal morgen
(Hemelvaartsdag) alleen 's avonds van ai 7
uur geopend zijn.
In ons verslag omtrent de jaarvergadering
van de Vereeniging voor Handelsonderwijs te
Middelburg, Maandagavond in de sociëteit St
Joris al hie r gehouden is na den zin: „De
had met den heer van 'dc-n Berch van Heem- j rekening sluit in ontvang en uitgaaf op
stede, was nu juist niet vleiend voor des f 3380.99" de volgend© alinea uitgevallen
Ministers eigenliefde. Er moet dit van hem| „De rekening en verantwoording van den
gezegd worden da,t hij in zooverre zichzelf i penningmeester was door de te vorigen jare
altijd gelijk blijft dat hij dergelijke criliek j benoemde commissie nagezien en in orde be -
verdragen kan en even amusant vindt om vonden. Bij1 monde van een dezer heeren werd
aan te hooren als hij het blijkbaar amusant daaromtrent staande de vergadering verslag
vindt pun uit te spreken uitgebracht, strekkende tot goedkeuring van
De heer van Vlijmen was de militaire spre- i rekening en verantwoording, waarmee de ver-
ker van hedende heeren de Beaufort en gadering zich vereemigde. Daarna werd de
van Karnebeek, de diplomatieke woordvoer- penningmeester onder dankbetuiging gedechar
ders, de heeren Troelstra en Roodhuijzen de geerd.
mannen, die de inwendige politiek aan de!
zaak verbonden- De beide laatsten hebben Door den keurmeester van visch en schaal-
ieder op hun beurt dén vinger gelegd opdieren is heden alhier afgekeurd en onder
een wondeplek in füt ontwerp de heer Rood- toezicht van de politie begraven een partijtje
huijzen door te wijzen op het onnoodig ver- Hollandsche waar, afkomstig uit Hoorn.
toon en de ongewensc'nte opschudding, die o
in het buitenland hiermede zijn teweegge- jjit Vlissingen.
bracht en die cr ook toe hebben geleid dat1 De Duitsche zeelichter „Minnie", welke in
voor hot eerst een Nederlandsche leeiung met'de biimenhavea te Vlissingen ligt,
m het buitenland geplaatst kon worden de zaJ eerst in September in vereeniging met
toonen, dat met dat n0g een naar <je p]aats van zijn be-
TVnai' stemming door een Nederlandsche sleepboot
worden overgebracht. In plaats van de ge-
loste lading hout, welke alhier verkocht wordt,
moet vervalleen, Nederland zich m - non- ]edi bonziMOTatón temmen
trale plichten onnoodig verzwaart. Zoo juist j
reide deze spreker het, dat het cr niet j jm*, het hevige onweer, Jat gistermmid-
toe doet o[ er pressie is geoefend door dag b(msn viisstngen woedde, is de blik-
eene groote mogendheid, ment dat liet voorna- sem id [(ree schdonilB,001 Tm bel Concert-
melijk de vraag is, ol met een of andere mo- echouw gcslagcni zonder brand lbTcr_
gondheid voor „tm „„enrreerende grootmacht w(!td over d6 hwte
m dit fort eemg voordeel zal zien. lengte gescheurd terwijl do kachelpijpen gnl-
De heer de Beaufort heeft feitelijk dit he- vblhb^ mlddcn de werd„
toog onderstreept, al ging hij er in theorie
tegen in', want hij bleef meenen dat zijne
schildering van don internationalen.toestand, Twee jeugdige zetters van de drukk~jdeï
die anders dank z,j het kleine Mmtenegrd I Cr, avontuut nitgegaa„.
nu juist me van d.. beste is, met te opti- zij rfdm naar taiw m scb-ncn oot
met,sch mocht worden geheetem de heer van dlalhem to 2jj„ vertrokken, hoewel het hun
Karnebeekdie heden zijnerzijds een vaderlijk gddmiddel„ ontbreekt
slotwoord tot de sociaal-democraten van wie
hij nooit beweerd had, dat zij vaderlandsloos
waren, sprak, stond in dat opzicht recht te
genover hem, Maar hij zal de eenige zijn van, He anti-rev. kiesvereeniging te Souburg
de linkerzijde, die voor stemt; wel teekenend heeft, naar ,,De Zeeuw" meldt, candidaat
voor dit ontwerp is bet dat zelfs die leden gesteld voor de Prov. Staten de hoeren Mer-
van do linkerzijde, die door de sociaal-demo- ekens en Houtorman, aftredend, en in de va-
craten aIa conservatief en militaristisch wor- caturo Siegprs mr P. Dieleman.
don aangezien, den toestand niet van dien o
aard achten, dat tot deze militaire uitgaven uit Zuid-Be re land
mug worden overgegaan. En dit te minder nu Maangag^gg.g ,ldlde. m d6 w
wij het van den Minister van Oorlog vernomen molft de beer J. W. to Wolf aartsdijk
hebben, dat uit dit ontwerp nog heel wat ea, »ladm geweet nazi<M1
andere uitgaven noodzakelijk zullen voort- Bjj te, het achol Uo,
vloeien hem in het aangezicht. Hij moest zich onder
Ook do heer van Vlijmen heeft op dat geneeskundige behandeling stellen. Do wonde
punt gewaarsnehuwdhij verdedigde zich te-veroorzaakte veel pijn.
gen de verwijten van den heer Thomsom en
meende, dat dit ontwerp hem technisch al- J In een gecombineerde vergadering van de
thans iets gaf van wat hij wiemschte De vrijzinnige- en de werkliedienkiesvcrccniging te
hoer Tydeman vond dat niet, hfj eischt gansch Kruiningen zijn tot candidaten gesteld
andere dingen en hij vindt den financieelenvoor de verkiezing der Tweede Kamer de heer
toestand te précair om zooveel uit te geven. 1 Jac. YVelleman te Krabbendijke en voor de
Ilij woe-s er op, hoezeer men neutraliteitsbe-1 verkiezing van de Provinciale Staten de bes
waring" en voldoende landsdefensie hier ver- ren J. H. O. Dominicus, Kruiningen, Jac. Wel.
ward heeft en hoe tenslotte do kustverdedi-leman, Krabbendijke, P. Bruggeman te Baar-
ging daaronder zal leiden. De heer Marchant, i land, mr. J. de Witt Hamer te Goes,
overigens niet ontkennende de bekoring die
Uit Walche
er van het woord van den Minister van Oor
log uitgaat, liet zich daardoor niet meeslee-
pen; hij bleef zien de verkeerde militaire
Uit Tholen.
Tegen den vongen pachter van het veer
-.3.1. te Tholen is wegens verschillende overtre-
xicnting, die er ook weer uit dit ontwerp
1 dingen proces-verbaal opgemaakt, onder ande-
spreekt en hij bleef pleiten voor zijn volksle- 6 A
,i„ o, j, j. ren wegens het varen in het duister zonder
genaeaal En de beer Roodhunzen wees op een1
politick ycaschijnsel vn„ J, onbeduidend,,!1'0'' voor verachtende overtredingen, be.
beteekems; dit nl.dal niet de premier d.t'§^ O™™11!» PCIS«"»
ontwerp heeft verdedigd, maar de Minister1
van Oorlog, die in dit Kabinet vrijer stond
dan iemand anders.
Er is teekening gekomen in de debatten
xu, den dag van heden. Ongetwijfeld, er is
geen sprake van, dat het ontwerp gevaar
ioopt; men zal het rechts wel laten om door
een manmoedige daad te doen wat men aan
linzs weer zal verwijten als rerwaarloozing der
defensiebclangen. De Minister van Oorlog heeft
het immers met emphase gezegd, dat wij geen
klein land zgn, dat wg een groot koloniaal
ïijK achter ons hebben. Inderdaad welk land
ia eigenlijk klein, sedert het kleine Montene-
gpq geheel de wereld op stelten kan zetten
v. d. ,M
Uit Middelburg,
Ter gelegenheid van den vierden vorjaardag
de Eendracht op Maandag 1.1.
De gemoederen bleken Maandag weinig fleg
matiek te zijn. Woordenwisseling en handtas-
telgkheden hieven niet uit. In het geheel wer
den 4 personen overgezet, hoewel de gunst
van vele passanten werd gevraagd Het treurig
voorval had een humoristisch moment. Op een
gegeven moment nam de vloed do roeiboot van
den minder oplettenden ondernemer mee Zicb
te water begeven en door ieder uitgelachen
to Worden, dat was toch te gek Gelukkig
lag op ©enigen afstand een andere roeiboot
aan de zceglooiing, met behulp waarvan het
verlorene opgehaald werd.
Dinsdag scheen geen lust voor ?t oude vak
te bestaan
Uit Z e o u w 3 c h-V 1 a a n d e r e n O. D.
Het gaat met het werk tot herstelling van
den dijk van den Perkpolder niet naar
wensch De dijk is nog verder /afgebrokkeld en
het schijnt onder water ook niet te gaanzoo-
- men dat zou willen. Niettegenstaande reeds
r* H PIUUK» J*han* woei heden rmreel grond ia aangeroeid, tot het aanvullen
van het door den dijkval m den oever ea deal
dijk ontstane gat, is men nog niets verder go-
komen. Integendeel werd bij" een peiling ont
dekt dat er pu hog een meter meer water stond/
dan bij de eerste peiling na do afechuiving.
Men vermoedt dat de aangebrachte schor-
grond op den zandigen bodem weg schuift.
Het wordt daardoor noodig allereerst zinkstok
ken aan te brengen, ter voorkoming van de
verzakking. Uit een en ander blijkt ook, dat
horstel van de schade aanleiding zal geven tot
groote uitgaven Trouwens de voorloopige
voorziening is dezer dagen besteed voor f27.000.
Door de Katholieke Centrale te Hulst zijn.
candidaat gesteld voor de Tweede Kamer (dis
trict Ilonlenisse) het aftredende lid de heer P.
Fruytier en voor de Provinciale Staten
(district Hulst) do aftredende hoeren P. F.
Fruytier, F. C O. M Hoiubach en C. IJse-
baert. De 4e zetel zal aan een anti-rerolu-
tionnair worden overgelaten.
De werkman Th. B., uit Nieuw-Namen is,
naar „Zeel." meldt, te Mochelcn op droevige
wijze om het leven gekomen tengevolge van
een val uit een raam der tweede verdieping.
Do ongelukkige stond op het punt van. te
trouwen.
o
Uit Z ee u wsc h-V t&and er en W D.
Tijdens het onweder, dat gisterenavond
woedde is te IJ z e n d ij k e door den bliksem
getroffen een houten schuur van den land
bouwer C. Doens. Een nabrjstaande schaaps
kooi ging mode in vlammen op, terwijl de
aangrenzende groote steen en schuur het insge
lijks kwaad te zeggen kreeg. Gelukkig bleef
deze behouden.
Do goederen van een 4-tal dienstbaren,
waaronder de rijwielen van dezen, konden
niet meer geborgen worden Wel gelukte dit
met de paarden en het vee, met uitzondering
van één paard, dat, reeds vrij, terugliep
in de vlammen
Naar we hooren, is aan het vlugge handelen
ui het personeel te danken, dat de veestapel
en de paarden gered zgn.
Verzekering dekt do schade, uitgezonderd
voor het goed van eenige dienstbaren.
De spuiten van IJzendijke en Schoondyke
waren spoedig ter plaatse; de laatst© behoefde
niet meer te werken.
Door de arrondissements-rechtbank te
Middelburg, 1ste kamer, is de heer W F. van
Mecrendonk, inspecteur van politie te Vlis
singen, heden beeedigd als tijdelijk commis
saris van politie aldaar.
„Onze Vloot"
Do jaarvergadering van „Onze Vloot" die
gisteren gehouden werd, benoemde vïce-admi-
raal Ellis tot oere-voorzitter en den heer H.
M van Bemmelen tot voorzitter. Als secre
taris zal optreden do oud-luit. ter zee lo kl.
W van Aken, die redacteur van het weekblad
blijft. Do overige bestuursleden werden her
kozen.
Meegedeeld "word dat do vereeniging in blad
enden toestand verkeert.
Do volgende jaarvergadering wordt te Rot
tendam gehande*
