MIDDELRDRGSCHECOVRAIT.
jj.~ 88 Jaargang. 1913.
Maandag
14 April.
Gelijkstelling van openbaar
en bijzonder onderwijs.
Dit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Kunst en Wetenschappen.
Onderwijs.
Deze courant t«r«chyat i a g e 1 y k a, met mitzoadenag vsm Zob- «a Foe«t4»g«.
?sijs per kwartaal, zoowel tooi Middelburg al» voor alle plaatao* is Nedtrlnzd framco pp f 1
AL-onderlijke nainmer* kozte» 6 ceat,
Advertaatië* by aboHnemeat op voordeelige voorimardea
I'rocpoctBue* dunrvaa zy» aaa het bnreaa te bakomea
Advortentiön roor het e#rsfc»olgead« aammer moctea dez middag, vóór a r
c-aa het bureau bezorgd zija.
AavertemiiëK e 20 ceat per regel. By aboaaemeat Teel lager. Geboorte*, dood- ea
zlla r.idsro famüiebariohtea ea Dankbetaigiagea tu 17 regale f 1.60; elke regel mee.
20 eeat. Beolaaez 40 coat per regel. Groote lettor» aaar de plaat», die zy inaemea.
Tot de plaatiimg tak advert eati 9b ea reolame». aiet afkomstig mit Ze el a ad, betreffeade
Sudel, Nijverheid o* Geidwezea, i« gerechtigd het Alf^ncea Advertentie»BnseftV
A. DE LA SLAB Ase., U.25. VooïümrinaE SGS, AcactcEdasa,
3g deze courant behoort een
We moeten nog eens terugkomen op
kwestie der onderw'ijs-subsidies. Niet terwille
ran do vraag of do staatsbijdrago aan het
bijzonder onderwijs 8 inplaats van 6 millioen
beloopt. „Do Zeeuw" aanvaardt die verbetering
als „een op 1 oojjenblik voor ons ontogen-
spreekbare correctie", maar is wel zoo han
jdig om die correctie alleen aan te brengen
In 't brengen in, 't e i ndcijfer van haar be
rekening d. w. z. met do gemeente-uitgave
erbij, on er verder over te zwijgen dat.
het met die 8 millioen nu precies in orde
is wat de gelijkstelling betreft van bet bij
zonder en openbaar onderwijs ton opzichte
Tan de R ij k s bijdrage, iets wat ze eerst be-
Btreect.
Meer aandacht verdient echter hot tweede
deel ran de beschouwing in „De Zeeuw",
betreffende de igas- en petroleumvergelijking
Het blad heeft ontdekt dat dit argument
reeds afdoende is weerlegd in de „Standaard'
van 12 April van het jaar18781
We hopen dat „De Zeeuw" hot begrijpelijk
zal vinden, dat w© daar niets van wisten.
We hebben een oogenblik ons er over verbaasd
dat „De Zeeuw" dat nog zoo precies ont
houden had, maar Zijn toen tot het vermoeden
gekomen dat er wel boekjes zullen zijn
in de uitspraken van den Meester zijn geno
teerd en gerangschikt ten behoeve van debaters
en redacties. Een soort concordantie dus.
In ieder geval wist „De Zeeuw" dat nog,
en ze houdt ons nu de volgende redenatie
toor:
Bedde de gasfabriek en de openbare
school zijn inrichtingen van overheids
wege op algemeene kosten gedreven.
Wanneer er nu een tekort is, brengen
de belastingbetalers dit in 't reine; doch
met dit verschil dat de petroleumver-
bruikers, die geen gebruik maken van
de gasfabriek, geen andere fabriek be
hoeven op te richten, ja zelfs mot pe
troleum gebruik allicht goedkooper uit
stip, dan met gasverbruik, zoodat recht
op restitutie voor dezulken jgeheel bui
tengesloten is; terwijl integendeel zij die
ran de openbare school geen gebruik ma
ken verplicht zijta. er een andere school
voor in de plaats te zetten. En in dit
laatste nu ligt de onbillijkheid.
We moeten bekennen dat we zelden zoo'n
mooi voorbeeld van een schijn-be wijs hebben
gezien, zoo vernuftig wordt hier de aan
dacht van de aan de orde zijnde hoofdzaak:
de vordering van belasting-restitutie, afgeleid
naar een bijzaakde grootte der kosten van de
particuliere aanschaffing. Men behoeft toch
Blechts inplaats van petroleum te schrijven:
electrisch hcht, eu de heele redenatie zakt in
een, want daarvoor heeft een particulier ook
een kostbare fabriek of althans eigen kracht
installatie noodig, en toch denkt niemand er
aan een subsidie uit de g emeentckas te geven
aan eeu persoon of zelfs aan een groep per
sonen, die geen gebruik willen maken van de
gomeentegasfabriek, en gezamenlijk electrisch
licht aanleggen.
Wanneer het Rijk echter wél aan het bij
zonder onderwijs een bijdrage geeft, en niét
aan gebruikers van particuliere electrische in
stallaties, dan doet het dat omdat er in bij
zondere scholen een al go me en belang is
gelegen, en in die particuliere elcctrische in
stallaties niet. De belastingkwestie staat erbui
ten, en bij de berekening van die subsidie
vraagjt het Rijk dan ook ni et: hoeveel betalen
de voorstanders van bijzonder onderwijs mee
aan de openbare instellingen waarvan ze niet
wenschen te profiteeren om ze dan. voor
dat bedrag door een subsidie schadeloos te
stollen. Het Rjjk vraagt slechts naar den om-
vang van bet onderwijs, en of het aan zekere
voorwaarden voldoet.
De onderwijswet bepaalt eenvoudig dat het
Rijk in de kosten van het openbaar onderwijs
betaalt de minima-jaarwedden van het perso
neel en een zeker percentage in de kosten
▼oor de schoollokalen En aan het bijzonder
onderwijs wordt een bijdrage verleend „vol
gens donzelfdcn maatstaf", dus niet naar
mate er door de voorstanders belasting wordt
betaald voor openbare instellingen die ze niet Joh. Adriaanse, mevr. A. Ghijscn—Schoute,
mevr. A. A. Ghgsen—v Mprle, mr. P. Die-
georuizen. H C. J- Groot, ds. M. van Empel,
m<!l 4«t bel mm N Hioolen_j-^ L Lasmdcli
licht Is stsllon, nu er Tan rechts onder do Aim(J Bo„^ mm L Lason(4,t_
lenze „gelijkstelling van openbaar en bijzonder Gratama, mej. Dora de Wijs, moj. Dina de
onderwijs" zoo sterk geijverd wordt voor ver-1 Liefde, (mej. Mimi Bleeker, mevr. L. Ver
meerdering van de bijdrage aan 't bijzonderhulstPleijte.
onderwijs, of pond van die bela.Sng-kwestie. 1 40 togen 22 April belegde propaganda-
r, I vergadering zal de heer C. van Dorp, oud-wel-
Hel rekensommetje: hot Rijk en de Gemeente I hLT
betalen samen zooveel per kind voor het
houder van Rotterdam, als spreker, optreden.
openbaar onderwijs, dus het bijzonder onder-
Wij"s moet evenveel per kind hebben, gaat
uit van een onjuisten grondslag. De gemeenten
zijn zelf ook subsidie-trekkende onderwijs-
gevers.
Wat „Do Zeeuw" aan het slot van haar be
toog schrijft, is voor ons abracadabra. Ze for
muleert daar het gelijkheidsideaal waarnaar
gestreefd moet worden aldus:
Betalen in de belastingen voor het on
derhoud van elkanders scholen, om daar
na te genieten den Rijkssleun ter supplee-
riipg van het tekort in de schoolkassen,
wanneer een billijk schoolgeld onvoldoende
blijkt ter bestrijding van alle kosten.
We hebben dien zin gelezen en herlezen,
maar we begrijpen de bedoeling niet
Wat voor verschil is er in „het betalen
in do belastingen voor onderhoud van elkan
ders scholen", (met welk onderhoud blijkbaar
niet alleen de gebouwen maar de algemeene
kosten worden bedoeld), en het geven van
Rijkssleun aan die scholen, welke Rijkssteun
toch ook uit de belastingen wordt betaald? j dagavond gesloten zijn.
En bedoelt „De Zeeuw" werkelijk dat een) D(j boekbouder bij het H.
school, die naar gelijken maatstaf als andere j van EljS(jen is met i Mei a s. verplaats van
scholen eau subsidie heeft genoten, maar dio 'Goes naar Middelburg,
tekort heeft, dat zoo'n school dan ook
Dit Vlisaingen.
In het droogdok teVlissingen is op
genomen het stoomschip Schouwen" der
Prov. Stoombootdienst op Zierikzee om even
als do Noord-Beveland" welke eenige dagen
geleden opgenomen, werd, schoongemaakt en
geschilderd te worden.
Uit het 7de jaarverslag van de Middel-
burgsclie Huishoudschool blijkt da,t do toe
stand vpjn de school op zichzelf, d w. z van
do resultaten, bevredigend kan genoemd wor
den, doch dat de geldmiddelen wel iets to
wenschen Ipten.
De school werd bezocht door 49 leer
lingen, iwparva® 38 voor den volledigen, cursus,
j Deze leerlingen genieten bijna alle gratis on
derwijs.
Vijf dames ontvingen strijklcsscn
In het bestuur awamen in plaats van wijlen
den heer J- G. Ernierins, mr. J. A Fokker en
in plaats van mevr. Sannes, mej. Maartense
Visser Er is één vacature door het vertrek
van mevr. Kan.
Uit de rekening en verantwoording blijkt
dat om de begxooting sluitend te maken van
hot kapitaal f 136 215 te gelde moest ge
maakt worden.
Hieruit blijkt Voldoende dat deze nuttige
inrichting, die voor een stad als Middelburg'
toch onmisbaar is, meerderen steun behoeft,
waartoe wij gaarne onze lezers opwekken.
Do Openbare Leeszaal alhier zal Woens-
no@ voor dat tekort bij het Rijk kan aanklop
pen? Ja, dan geeft men dat denkbeeld van „ge
lijkstelling" toch heelemaal den bonsDan
komt men tot het stelsel van- halen van het
Rijk wat men er van halen kan, ook zonder
ander motief dan dat men een tekort heeft.
Trouwens het geheele verloop van de sub-
skliekwestie, die wo hier zoo zakelijk moge
lijk behandeld hebben, geeft den indruk alsof
men rechts gjeea andere gedachten meerheeft,
dan die van subsidie-trékkerij.
Door KI. de Vries is er in zijn onlangs hier
gehouden rede nog aan herinnerd met aan
halingen uit redevoeringen van De Savornin
Lohman, Vermeulen en Schaepman e. a., hoe
in 1889 bij de behandeling van de subsidiewet-
Mackay door die kopstukken der clcricale
partij de verzekering werd gegeven, dat na
aanneming dier wet de schoolstrijd geëindigd
zou zijn. Maar het liep heel anders 1 Men wks
niet tevreden.
Vijftien jaar later kwam het Kuyperministe-
rie met zijn wet, die aan het bijzonder onder
wijs een gelijke Rijksbijdrage verzekerde als
aan het openbaar onderwijs.
Maar nu mag men toch wel vragen: als
die wet-Kuypex geen rechtvaardigheid en ge
lijkstelling bracht, waarom is hij, die daar
voor toch do aangewezen persoon was, dan
niet dadelijk zoo ver gegaan, als hij en zijn
volgelingen nu vragen?
Naar onze meening is het antwoord op die
vraag hierin te zoeken, dat men rechts met
dr. Kuyper's wet eerst werkelijk tevreden was,
maar dat de perzik bg het eten naar meer
smaakte. Het was gelukt verhooging te krijgen
Waarom zou men dan niet probeer en nog iets
meer te halen?
En als men dan een verklaring leest, als
we hier aanhaalden uit „De Zeeuw", betref
fende hot aanvullen door het Rijk van ieder
tekort, dan verraadt die begeerte naar Rijks-
geld zich al op eeu zeer antipathieke wijze.
Dit Middelburg.
Dc vrijz democratische kiesverconiging a I-
hier vergadert Donderdag 24 April tot het
stellen van een candidaat voor de Kamer
verkiezingen.
Tevens zal dan de voorloopigo bespreking
aangaande de verkiezing voor de Provinciale
Staten plaats vinden
Het Comité dat zich hier gevormd heeft
De Rijkstpoststoomschepen „Prinzessin" en
„Gertrud Wioermann" worden Woensdag al
hier verwacht van Oost Afrika ter ontsche
ping va,n passagiers en mail.
Zondag arriveerde alhier het Zweedsche
stoomschip „Slprkodde" kapitein Carlssen,
van Txequier om cokes in te nemen voor
Carls tad.
Het stoomschip „Titan" is hedenmorgen to
V 1 i s s i n g e n binnengekomen om op de fa
briek „De Schelde" nieuwe ketels in tene-
Gisteren heeft 't Belgische plezierjacht ;,U1-
vp", kapitein Jos. Abeele, een bezoek ge
bracht ann Vlissingen. Aan boord be
vonden zich een veertigtal heeren, deel uit
makende van een vennootschap, voor welks
rekening genoemd jacht a. s. zomermaanden
tochten zal moeten maken naar Vlissingen
en Antwerpen vice-versa en een muziekge
zelschap.
Het is een fraai schip met alle mogelijke
comfort. Aan boord bevinden zich o. a. een
speelzaal en 24 hutten.
Dit Walcheren.
Zondagavond, omstreeks half negen werd
Arnemuiden in rep en roer gebracht
door het geroep van „brand 1" Kort daarop
liet zich de brandklok hooren Spoedig bleek,
dat een groote hooiklaxnp, toebehoorende aan
do Wed. Dingemanse in laaie stond. De
brandspuit rukte uit, doch spoedig bleek
dat met spuiten niet gevorderd werd Met
brandhaken, rieken, hooivorken schoot men
beter op. Alles werd uit elkaar gehaald en
OP deze wijze trachtte men den brand te
blusschen, wat dan ook gelukte. Daar de
hooiklamp op een afgelegen weide stond, was
er voor uitbreiding van den brand geen ge
vaar. Oorzaak onbekend.
In de Zaterdag gehouden vergadering van
den gemeenteraad van Domburg werd be
sloten tot bestrating met klinkers van dat
gedeelte van den Singel gelegen tusschen de
Zuid straat, en het begin van den Brouwerijweg
Met jalgomeene stemmen werd het voorstel
van B en W. aangenomen om het overblijvend
geld vpn de docterswoniug ad f 1300 te be
leggen in obligation van de Mg. van Zeker
heidsstelling vjan ambtenaren en beambten te
Amsterdam en tevens tot een jaarlijksche te
rugkoop van f 200, van het gebruikte geld
tot botooniug van sympathie met het stroven j Voor do uitbreiding van de bestrating,
van den Bond Vrede door Recht bestaat uit Wijziging der gemeente begroot mg 1913 vond
de dames en heeren Herman Snijders, mevr. plaats naar aanleiding van verkoop der docters-
,C. S. SmitCoster, dr. II. v.. d. Kamp, mr. woning, uitbreiding bestrating en het aanbren
gen vjan nieuwe wijzer bord en titel uur- en
minuutwijzers op den toren.
Het adres van S Brouwer e a. om be
strating van een. gedeelte van den weg van
Oostkapelte-Wcstkapclle werd aangehouden tot
dat do gemeente Westbapelle besluit ook hel
gedeelte van dien weg op haar grondgebied
te bestraten Besloten werd die gemeente aan
te sporen, om zoo spoedig doenlijk daarop
een gunstige beslissing te nemen.
Op het adres van P. Janse tot aankoop van
bouwterrein om daarop een bergplaats voor
bouwmaterialen en werkmanswoningen te bou
wen werd met algemeene stemmen besloten
geen grond af t® staan voor bouw van bedoel
de bergplaats Bij het voorstel Schcele om
gemeentegrond voor den bouw van werkmans
woningen. te verkoopen a f 3 de M3 slaakten
de stemtiien
Gunstig werd beschikt op het adres van M.
Meijer omtrent den koop van een strookje
grond ad fl de M2
Nadat door B en W,. nadere inlichtingen
zijn ingewonnen zal aan den raad een voorstel
ingediend worden naar aanleiding van het
ingcfcoimen jadres van verschillende ingeze
tenen hoofdzakelijk pensionhouders en kameT-
vferhuuxders, pm het ophalen van ascli en
vuil aan do huizen van gemeentewege te
doen geschieden
Wederom werd een afwijzende beschikking
genomen op het adres van M Passenier e.a
(over het verplaatsen van het urinoir op het
Groentje, op dezelfde gronden dewelke reeds
aan adressanten bekend zijn I
Na onderzoek van den geloofsbrief van P
Franke Sr werd met algemeene stemmen
besloten tot zijn toelating als lid van den
Raad Daar neg niet de noodige opgaven
konden worden, verstrekt tot opmaking van
het 2e kohier schoolgeld 1913, werd dit
punt van de agenda afgevoerd
Aan den raad werd aangeboden het jaar
verslag der gemeente over 1912, de voorzit
ter deed raededeeling van de belangrijkste
punten, waaruit blijkt dat 1912 een gunstig
jaar in velerlei opzicht is geweest.
Voor de aanstaande verkiezingen weiden
de leden en hunne pljaatsvervangers van stem-
bureaux benoemd
In geheime raadszitting werd vastgesteld
het kohier van boo£delijken omislag dienst
jaar 1913 I«n bedrage van f 1756.115.
Dit Zild-Beveland.
In de Vrijdagnamiddag gehouden gemeente
raad van Ifoedekenskerke was de heer
A. den Dekker, met kennisgeving afwezig.
De verschillende stembureaus voor de aan
staande stemmingen en herstemmingen werden
benoemd. Op voorstel van B. en W werd be
sloten dc aard- en zandwegen gelegen in
het waterschap Hoedekenskerke in beheer en
onderhoud met ingang van 1 Mei 1913 aan
dat bestuur over te geven en werden B en
W. gemachtigd na goedkeuring door God.
Staten, deze overeenkomst namens den raad
met het waterschapsbestuur ter zijner tijd te
teekenen
Ten slotte deelde de voorzitter nog mede
dat door Ged Staten vrijstelling is verleend
tot het geven van onderwijs in vak j echter
slechts voor één jaar
De gemeenteraad van K a p e 11 e heeft tot
wethouder benoemd in plaats van A. Nijssen
die steeds door ziekte verhinderd was, den
heer Jacob Zcgers
In het Schaar van Willem 111 (op de Oos-
ter Schelde) is het schip „Neder Schelde"
schipper Will ems, geladen met ijzer, gestrand.
Een. sleepboot is ter assistentie aanwezig.
Uit Noord-Beveland.
Een van de weinige Noord-Bevenlandscho
polders, waarin nog geen grindwegen liggen
is do polder Vliete Dezer dagen Izal ech
ter een aanvang mot den aanleg daarvan
gemaakt wordener komt een grindweg op
den oosteliiken an een gedeelte van den wes
telijken dijk des polders, alsmede op den
Vlietschen weg, die den polder van Zuid
tot Noord doorsnijdt. Nu kunnen nog de
polders Thoorn en Camperland dit goede voor
beeld volgen.
Dit Sohofi wen-Duiveland.
Morgen, Dinsdag zal dt Heer W. C. J.
van Santen, hooftredacteur van de Goesche
Courant te Goes, candidaat van de Vrij
zinnige Concentratie voor de districten
Franeker en Delft, eene politieke rede
houden in eene openbare Vergadering voor
de Vrijzinnige Propagandeclub „de Jonge
Vrijzinnigen" te Zierikzee. Er zal gelegen
heid zijn om te debatteeren.
De liberale kiesvereeniging te Dreischor
heeft Zaterdag met algemeene stemmen can
didaat gesteld voor de 2e Kamer Mr. R. J.
H. Patijn.
Zondagmorgen voer op do Kramimer-
plaat met een sneeuwbui de sleepboot
,Charbonnièro inegen" met de slcepkast
„Schelde" komende uit Duitschland en be
stemd naar Antwerpen, de laatste geladen met
ijzer pan den grond Dadelijk vertrokken een
15(al hoogaarzen ter assistentie, maar één
laadde slechts het meubilair van den schip
per over Met hoog water kwamen beiden weer
vlot zoodat de andere booten geen hulp hoef
den te verlcenen.
Dit Tholen.
Zaterdagmorgen" werden te Stavenis-
s e in eene vergadering van ingeladen van
het waterschap Stavenisse vastgesteld dc uit
te voeren werken (dienst 1913/14, tot een
bedrag van f 6344.70. Eveneens werd vastge
steld de begEOoting voor genoemden dienst,
in ontving en uitgaaaf op f 21921.13. Opge
maakt werd een staat van aanbeveling ter
benoeming van een gezworene, noodig door
do periojdieko aftreding van den heer H.
J. Dorst op 1 Augs. a s. Op dezen staat
Werden geplaatst do heeren 1. II. J Dorst,
B. Ant, v. Luijk en 3. J.. do Rooij
Dit Z.-Vlaanderen W. D.
In do Zaterdagmiddag te Groede ge
houden gemeenteraadszitting werd na 2
vrije stemïningen en een herstemming met 3
tegen 1 stem benoemd tot onderwijzeres aan
de 0. L. School te Kruisdijk Mej Mennes te_
Vlissingen, n,o 2 van de voordracht tegen 1
stem pp mej van de Veer alhier. Die raads
leden onthielden zich van stemming omdat
tusschen de oproeping ter vergadering en
de stemming slechts 2 dagen waren en zij
geen gelegenheid liadden gehad zich omtrent
de personen op do voordrpcht voldoende op
do hoogte te stellen. De rekening van hot
Burgerlijk Armbestuur pver 1912 werd vast
gesteld met eeu hptig slot van f 128.911*.
Volgens „de Belastingambtenaar" zijn den
11 dezer verplaatst de kommiezen 3e kl.
L. Koning naar St. Jans te on cn E. G.
Kok, en J. Nicland naar IJzendijke.
Ned. He r v. Kerk.
Beroepen: te Aalburg en Heesbeen H.
Doornveld te Oudewaterte Rijaaeu S. van
Dorp te Bodegraven.
Gereformeerde Kerken.
Bedankt: voor Renkum L. van Wijk
te Krommenie; voor Nieuw-Buinen ds. D.
Prins te Oudega (Smallingerlsnd).
Het (muziekgezelschap „Kunst en Eer" te
Zier ik ze e onder directie vpn den hecrS.
Klinanexboom, heeft Zondag in de Concertzaal
haren donateurs een schoonen avond bereid,
die in pile doelen uitstekend geslaagd mag
heeten.
Gegeven werd de opera „Het gouden kruis"
in twee bedrijven van Ignaz Brüll
Het geheel liep vlot vpn stapel, de veelvul
dige repetition hebben goede vruchten af
geworpen. Men was vol lof. Een herhaald da
verend cn welverdiend applaus beloonde da
mes en heeren v,oor hun prachtig spel en
den uitmuntenden zang.
Dat de buitengewone uitvoeringen van
„Kunst en Eer" een goeden naam hebben
bleek uit de opkomst, de zapl was vol Alleen
424 besproken plaatsen voor een uitvoering
zegt genoeg
De dames Jacobi-Klimmerboom en van der
Valk-Willcmsen kregen bloemen.
Wpaxlijk men heeft imet Ziorikzeesche krach
ten iets moois gepresteerd.
Na aibop volgde een bal, waarvoor het aan
tal liefhebbers groot was.
Aanstaanden Dinsdag geeft men de opera
nog eens voor niet-leden en voor de donateurs
die Zondag verhinderd waren
Bij bel Zaterdag gehouden examen
voor Telegrafist bij de Staatsspoor slaagde
de heer G. J. v. d. Lint te Vlissingen.
Bij het Vrijdag geeindigle stuurmans
examen te Oostende slaagden onder
onderen de heeren J. Popieul voor lsten
stuurman groote vaart, C. Boëhme, H. Abïcht
en F. Delij voor 2den stuurman dito, allen
atkomBtiguit Vlissingen.
Voor de betrekking vpn hoofd der te N e u-
