MID9KLBUMSCÜE C0FRA1T.
H*. 80.
136* Jaargang.
Vrijdag
4 April.
Het vast accoord.
Binnenland.
Kameroverzicht.
Hit Stad en Provincie.
1918
'rij'
Deze courant virichijat 4 g e 1 ij k i, met aitzoaderiag tu Zon Fiestdagm.
kwartaal, loowtl roor Middelbarg alt Toor alle plaatiem ia N«d«rla*4 fraaco pp. 19.
Afzomderlijke aammert koitem 5 cemt.
Adrerteatiëa bij abomaememt op Toordeolige voorwaard»*
Proipectasiea daarvaa zija aaa bet bureau te bekome*.
AdvertentiBn roor bet etriUolgeide ammmer moetea dei middag, vóór één aai
aaa bot bureau bezorgd zija.
W
Advarttutaeu i 20 ceat per regel. By aboaaomeal teel leger. Giboorso-, dood-
alle aadere familiebericht»* ea Daakbetnigiagea raa 27 regelt f 1.50elke regel mee
20 oeat. Seolaatet 40 erat per regel. Groote lettert aaar de plecti, die tij inaemea.
Tot de plaatiiag tii adverteutiëu ea reelamet, aiot afkomitig ait Ze el a ad, betreffen-.*
Haadel, Nijverheid ea Ooléwszen, is gerechtigd bet Alceaeei
i., X.Z. VoorbirL<ral 296, Aatterda*.
i courant behoort een
öeen coalitie zonder vast accoord kon
nsen reeds lang in verschillende kringen
rechts hooren.
Welnu, er is door decentrale colleges
der drie rechtsche partijen een vast
accoord ontworpen. Men heeft het er in
ons nummer van gisteren kunnen lezen.
Maar zelden zal men een politieke
overeenkomst hebben gezien zóó schraal
van inhond als dit ontwerp.
Slechts één onderwerp werd er in
noemdde regeeringsvoorstellen tot
grondwetsherziening. Want wat er over
het onderwijsartikel in wordt g
niet anders dan een bevestiging van wat
de regeering daarover voorstelt, en ook
liet besluit om de kwestie van de pre-
dikantstractementen niet aan de orde te
stellen, is juist wat ook de regeering wil.
Wat is nu de bedoeling?
Om dit accoord slechts te doen gelden
tot de Kamerontbinding, die na de aan
neming dier herzieningsvoorstellen moet
roljjen
Maar dan is dat accoord toch onvol
ledig. Want een hernieuwing van het
coalitie-bewind is niet denkbaar zonder
dat dit eerst afwerkt wat nog van de
groote wetsontwerpen is blijven ligg<
an wel vóór allesde tariefwet.
Of vindt men het overbodig daarover
nog een vast accoord te sluiten, omdat
men het er reeds over eens is?
Laat men dat dan zeggen. Want wie
voor de kiezers komt met deze grond
wetsherziening als eenigo verzamelleuze,
wekt den ralschen schijn, dathetnienwe
kabinet geen ander voorstel van ingrij
penden aard zal doen.
Of wil men, bezorgd geworden
door het sterke verzet tegen die tarief-
hersiening, de aandacht afleiden naar
andere onderwerpen, lo naar de zoo vau-
ouds beproefde onderwijskwestie Men
zal er dan toch op voorbereid moeten
uijn, dat men links met kracht er voor
zal ijveren om aan de kiezers duidelijk
te maken, dat die tariefwet niet van
de baan is.
Maar gelet alleen op hetpoBitieve
in het aceoord, waarom wordt daarin
•inzonderheid" uitgeweid over het on-
derwgs-artikel, en wordt er niets gezegd
van al de andere punten van belang uit
de regeeringsvoorstellen Is het voorstel
tot invoering van het huismansbiesrecht
dan geen onderdeel van het accoord
Is de ten opzichte daarvan in de grond
wetscommissie gebleken oneenigheid eu
onmaeht, toms ook voor de coalitie een
beletsel geweest om tot overeenkomst te
geraken? Zijn er ook nog coalitie-ge-
nooten tegen dat voorstel Maar wat
beteekent dan die verklaring dat de d
partijen overeenkomen »stenn" aan
regeering te verleenen ter zake -van haar
voorstellen
En wat is er de bedoeling van dat
voorts in deze overeenkomst, die overigens
over alle bijzonderheden zwijgt, zoo spe
ciaal wordt geëischt, dat bij »de inrich
ting van het van overheidswege te geven
lager onderwijs de godsdienstige gevoe
lens van de ouders der schoolgaande
kinderen zullen worden geëerbiedigd"
Heeft men er een reden voor dien
eisch op den voorgrond te stellen Moe-
Iing vau openbare en bijzondere scholen.'den. heer De Stuers tevclde getrokken zonder niet «n abstracte blijken, met overzien: geeft
En daarom spraken we in de korte op- dat deze, dank zij dc publicatie zijner bro- nu natuurlijk niet toe. En het gevolg? Conflic-
merking in ons vorig nummer vau een jchuïe' hem iets y^lm 1,drofCend? tm nnsscliien met bl y ken. maar het
9. aanvallen in afwezigheid. De Minister kan toch gemis van. geneeskundige hulp m «leze wet
on erwijscou ie. I geen contra-brochures schrijven; toch voelt zal haar vaak doen werken als een soort
Het is dus weer net ouae wgsje. He invloed dier eritick ia de Kamerverzekering van werkloozen En vaak daar
coalitie kent geen ander. Ze is geboren hij deze dan niet mogen weerleggen? Het tegenover zal een arbeider de uitkeering moe-
uit den onderwijsstrijd. Ze voelde maar scheen ons toe dat de voorzitter dan ook ten missen, omdat hij niet per briefje kan
al te sterk haar verdeeldheid en zwak- j geheel op den verkeerden weg was toen hij aantoonen, dat hij geneeskundige behandeling
heid zoodra ze op ander gebied kwam, j daaraan een einde wilde maken en de Mi- kan krrjgen
bijv. op, dat der sociale wetten, die er I ,"3t6r was volkomen in zijn recht toen hij
I
nu door' gedreven worden, niet omdatbeweerde de zakelijke npmnten van den
i. j-i. v, heer De Stuers te moeten aantasten. Of de
men net er over eens is, maar omdat het -
Minister echter zeer zakelijk bleef; of hij
den heer De Stuers, wieo hij schermen met
partgbelang het vordert.
En nu men weer samen gaat kan men
geen andere gemeenschappelijke leuze
vinden, dan nog maar weer eens die
onderwgs-eischen, die een deur open
stooten, welke reeds open staat.
Het is wel een bewijs van politieke
armoede
We vermoeden dan ook dat er öt
achter dit accoord veel moeizame be
raadslagingen schuilen over onderwerpen
waarover men het niet eens kon worden,
en die men daarom maar weg liet, öf
dat men die beraadslagingen maar niet
begonnen heeft, omdat men toch voor
uit wist, dat ze niet tot een overeen
komst zonden leiden.
Dat de kwestie der predikantstracte-
menten van de baan wordt geschoven,
is een concessie van dr. Kuyper om des
lieven vredens wille. Anders ging het niet
met de Ned. Hervormden. Dat wist hij.
Voor hem was ook heel iets anders
de hoofdzaakHij dacht ook nu weer
blijkbaar aan niets anders dan aan partij
winst, en het is zeker wel door zijn drij
ven dat zoo'n groote aandacht in het
accoord is gewijd aan de zetelverdeeling.
In een hoofdartikel van twee kolom,
gisteravond door de »Standaard" over
het accoord gepubliceerd, wordt slechts
in de laatste tien regels gesproken van
de politiekde rest van dat artikel
handelt uitsluitend over Ommen,
Ede, Leiden enz. Of dat den leider ook
hoog zit
Men versta ons echter goedDe af
spraak dat ieder district blgft aan de
partij, die nu den zetel bezet houdt, is
voor de hand liggend.
Maar niét voor de hand liggend is het,
dat de toewgzing van enkele met name
.angeduide districten een hoofdvoorwaar
de is voor het al of niet verder samen
gaan in het bewind van het land.
Het is dan toch wel een zeer sterk
bewijs van gebrek aan overeenstemming
onjuistheden verweet, daarin niet al te trouw
navolgde, dat is een. andere vraag.
Geiheel de rede van den Minister was een
herhaling van do farce der overzijde, nu min
der gevoeld omdat de heer De Stuers in
het midden der discutanten ontbrak I Gebrek
pan deferentie tegenover do Kamer, wie durf
de eraan, denken? Integendeel, do Minister
had: zooveel deferentie jegens de Kamer, dat
hij haar nu eerst mededeelde dat sedert Mei
vrywel vaststaat dat dc lokalen van. het Ko
ninkliji Kabinet bij den Senaat zullen komen
en dat het Kabinet in het oude huis van
Groen van Prinsterer een waardig en reliefvol
onderdak vindt. Dat was nu eerst heelemaal
zeker en daarom kon juist nu de Minister
dit aan de Kamer als een mooi beeld van Ide
naaste toekomst voorhouden. Natuurlijk ge
heel zonder opzet en zonder bedoeling te
genover de leden dor Kamer, die haar eigene
hoog noodige uitbreiding zagen opschorten. Die
uitbreiding komt er; de Minister heeft er reeds
voor gezorgdi; hij is nog zoo slecht niet als
hij lijkt, meende hij zelf!
Maar do bezwaren zijn. groot en talrijk,
en kwamen bijna alle van rechts De eenigo
linksche spreker, de oud-Minister Kr a us,
was er juist voor; wel klont zyh toon niet
overtuigend en warm, maar op gronden van
techniek en noodzakelijkheid bleek hij bereid
vóór te stemmen. Niet »3zoo de heer Ree
kers, die tal van onderdeelen afkeurde, die
alle bekende tegenargumenten verzamelde en
bleef handhaven. Niet alzoo do heer Van
er, die in dit ontwerp geen
De heer D u y s, die begrafemsgeld voor
den arbeider wenschte, maar geen amende
ment daartoe zou voorstellen, omdat dat m
deze wet niet pasklaar te maken was, vond
het betoog van den heer Limburg mooi en
goed, maar 't had twee jaar vroeger moeten
worden gehouden. Toen had het effect ge
had; nu niet meer En er was volgens den
Zaanschen afgevaardigde ook onderscheid tus-
schen den heer Limburg cm zijn vrijzinnige
geestverwanten; de heor Patijn toch had
eenvoudig gezegd de zaak met to willen be
handelen en slechts een uitspraak der Kamer
te verlangen. Ja, scherpte de heer Patijn in
zijn repliek, mij en er was begrijpelijken
nadruk op het voornaamwoord is den moed
ontzonken om hier nog lange redevoeringen te
houden, terwijl de stemmen al reeds geteld
zijn. Ook de heer Limburg toonde 9an hoezeer
hij en de vrijzinnigen, homogeen waren,
werd over een enkel detail wel eens ver
schillend gedacht. Maar de heer Duys heeft
„maling" aan al die nauwkeurigheid; hoofd
zaak js "t voor hem zoo straks in 'tZaansche
te kunnen foeteren tegen de vrijzinnigen, die
niets voor de arbeiders doen 1 En wat ze
jen, schyp, alles schijn
De Minister was kort in zijn verdedi
ging; nieuws hoorden we weinig. De Minister
handhaaft zich op het oude standpunt
bekend. Verrassing bracht evenmin
de bestrijding zijnerzijds van het amendment
der sociaal-democraten, dat het verordenings
recht der arbeidsraden, wil horstellen. Die
htestryding, als ze zoo heet en pnocht,
uitermate zwak; toonde wel hoe krachtig er
in de rangen der coalitie moet zijn gewerkt
om den Minister tegenover de rechtsche ju
risten tot toegeven op dit stuk te knjgen.
Eigenlijk liet de Minister lust blijk»
definitieve oplossing zag. Niet alzoo de heer amendement over te nemenmaar hij mocht
Van dor Kern, die te keer ging over het er niet over denken, want hij moest zuinig
gebrek aan inzicht van Waterstaat en de J zijn met zijn steramen.
ondergrondsche archieven heel bedenkelijk I Een erkentenis, die aantoont hoe hoog het
vond. Niet alzoo de heer Van der Biesen, 'peil der behandeling van deze allerbelangrijk-
die geen waterstaalers wil op de plaats, waar ste sociale wetten staat. En men is er zoo
aan gewoon geraakt, dat het niemand meer
opvalt of verbaast!
Twee zuivere partijstemmingen beslisten over
het lot van de amendementen van de heeren
de Senaat hoort, en waar do historische
leveringen spreken van Jacob Cats, die den
Brabanfschen afgevaardigde heel na aan het
hart schenen te liggen. Slechts de heeren
Van. dor Does de Willebois
Patijn en Duys en de bijkomende amendemen-
Franssen uitten zich ten gunste van het ten. Het eerste betreffende de
vrij kalm en zonder veel over-
ontwerp,
tuiging.
Zoodot de Minister, die in de Tweede Kamer
den meesten steun ondervond van den link-
- 1 - schen technicus, den heer De Jongh, hier aouwW(So M^nuaaiw, w uDHanwuwuiwi,
op zakelgk terrein, als die districtever- siec^s <jen imksdien technicus professor Tydeman en Van KamebeeR, aan de zijde der
deeling een hoofdonderwerp vormt bg Riaus naast zich zag. Hij had dus niet veel tegenstemmers; de laatste was evenzeer daar
hulpverlening werd met 42 tegen 19 stem
men; het tweede oetreffande het verordenings
recht met 41 tegen 18 stemmen verworpen.
In het laatste geval schaarden zich do drie
ezige vrij-liberaien, de heeren de Beaufort,
onderling overleg.
En bovendien wat verraadt dat een zoo kwaad en onzakelijk nietl
verbitterden, ouderlingen naijver I Voorafgegaan was een dier bekende twee-
Men heeft rechts gelachen eu gespot gevechtjes tusschen den heer Van Ni er op
over het concentratie-manifest. Maar we wi Minister K o 1 k ni a n, ditmaal over de nieu-
mneten dan toch neggen, <lat het manifest J". evoolboetm der Nntaonsln
Schuld. De Amsterdamsche financier stelde
van heel wat ernstiger overweging en eon taj yan technische vragen, die 'de Minis-
van veel breeder beschouwing getuigt, ter kalm, maar als immer met eenig hoffelijk
dan nu dit schamele, scharrelende coalitie- dédain beantwoordde. Een knap en een geestig
accoord. man, de heer Kolkman, maar ook serieus?
Wie zou qr op durven zweren in dit Kabinet
van „jolig Christendom!"
Do subsidie van zeven en een halve ton
voor deelneming aan de tentoonstelling te San
Francisco werd zonder bezwaar aanvaard!
V. d. M.
te bedankenWerkelijk, Excellentie, links is,te vinden, toen met 39 tegen 20 stemmen het
v.—-J tweede amendement-Duys, dat de dienstboden
in de wet wilde opnemen, werd verworpen.
De bestrijding van dit amendement door
den Minister liet aan. beslistheid niets te
wenschen over. Maar ze was talentvol tevens
V. d'. M.
DE NIEUWE BROCHURE VAN GENERAAL
SNIJDERS.
Eerste Kamer.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Twee vragen van belangen zijn in de dis-
By ,,Nygh Vfin Ditmar's Uitgevers Maat
schappij verscheen de aangekondigde brochure
van den geponsiojnmeerde luit.-generaaf W.
G. F. Snijders over de landweer. Zij heeft
tot titel ,,De Landweer en de waarheid", en
behandelt opnieuw de kwestio van de
dragingen der landweer bij de manoeuvres
van 1910, waarover de schrijver, zooals
cussie van" dezen dag tot oplossing, liever weef, beschuldigingen uitte die door minister
Zitting van Donderdag.
uioKu uu «uuiuiuun iH oieimn r ïvine Minister Regout noemde vandaag het be- gezegd tot afdoening gebracht. De vraag be- Colijn eerst werden tegengesproken, wat daar-
ten we daarin «nms dq„L-„„,i;„' kende wetsontwerp tot verbouwing van de treffende do uitbreiding der wel tot genees- na aanleiding gaf tol het bekend commisso-
vmi non i S,no departementen op het Binnenhof een echte kundige behandeling bij ziekte en de vraag riaal onderzoek.
vau een pogiDg om ooit het opeD baar ongelukszaak. En het schijnt waarlijk niet betreffende hel verordeningsreebt der arbeids- Het hoofddoel dcx brochure is blijkbaar
Onderwgs te >kerstenen uitgesloten, dat het ontwerp dit wordt voor raden. aan te toonen dat ook dat commissie-onder-
Onze gTOndwet spreekt thans van den Minister zeiven. Want er bleek felle te- Ten opzichte van de eerste vraag sprak zoek op onvoldoende wijze plaat-s had, en
•eerbiediging van ieders godsdienstige genstand tegen, niet het minst van rechts, de heer Limburg, zijn gisteren onderbroken de schrijver daarbij belemmerd is als c-ora-
begrippen." De grondwetscommissie stelde m de heer Vau Wasscnaer kwam zelfs rede voortzettend, lang en overtuigend; sprak missie-lid ae noodige vragen te stellen. In het
de bovengenoemde formule voor die verfclaren te zullen tegenstemmen, omdat al ook in 't bijzonder over het platteland, dat bijzonder keert de schrijver zich tegen de
dnidelgker de bedoelin» weer geeft 'want leöa TerwerPing mot groote meerderheid hem in Schotcrland tot zijn afgevaardigde twee comlmissie-leden Von Schmid en Bode
men 'heeft inderdaad0 de godsdienstige afdo®nde verbetering te verwachten is! heeft! Zijnerzijds werd uitvoerig vastgesteld, frezer
Wrinnen dier onder* iDat doet denken I dat de bindende besluiten van de Maatschappij We meenen dat de kwestie daardoor uit
niet die d J n O0&.en| Alleen, dat alle3 geschiedde vóórdat de voor Geneeskunde in al hun onderdeelen in den steer vaQ het algemeen belang is ge-
jT?.,1? auder- y® regeering Minister aan hot woord kwam. En evenals conflict komen met wat deze wet vaststelt; dat komen in dien van persoonlijken strijd En
aam dat ölgkbaar onschuldige voorstel op dien gedenfcwaardigon avond aan de over- liet een dwaze illusie van den Minister is te bovendien is deze brochure vrywel overbodig
0VGr- rijdo van het Binnenhof, toen de heor Dc meenen ten aanzien van het platteland de geworden, nu de vorige maand minister Co-
Door die 8 p e c i a 1 e vermelding in Stoers hyper-boos was, heeft hij ook nu weer doktoren niet noodig te bobben. Wel verre '>jn in de Kamer zelf een krachtig betoog gc-
het accoord wordt echter het vermoeden met 3atijnigo welsprekendheid trachten weg van daar. Het ontwerp wekt den schijn alsof leverd heeft voor verbetering van de geoefend-
gewekt dat er iets meer achter zit. ^>ra'en wa' e"'üoa ea z©ker niet onwil- allo arbeiders, overal, bij een ziekenfonds heid der landweer.
Het eenige duidelijke in do onolitio lekeur;ge handelingen aan ontstemming hadden aangesloten kunnen zijn; eisch dat eens van
overeenkomt S i teweeggebracht. En met fel, maar bijna roe. een arbeider op de DMnlfobe heide De Mi-
van golgkstel- telyk lief ia de Minister ook hier tegen uister heeft de moeilijkheden, die waarlijk
Uit Middelbarg.
Dc St. Crt. vaii heden bevat de statuten
(no. 517) van de N. V. Boomkwcokerij en
zaadhandel Walcherente Middelburg.
Do N. V. is opgericht door de hoeren mr.
Petrus Dieleman, Willem Kosten, A. D. Lit-
tooy en F. A. Hansen allen alhier.
Zij heeft ten doel het kweeken van boo-
men en gewassen en den handel daarin, »is-
mede het telen van en den handel in zaden,
alles in den ruimsten zin gejionien en is aan
gegaan voor een tijdvak van ongeveer 50
jaren.
Het kapitaal bedraagt t 20.000 ia 40 a&n-
deelen van f 500 waarvan f 10 000 is vol
gestort.
Voor de eerste maal wordt benoemd tot
directeur de heer F. A. Hansen en tot ged.
commissaris de heer W. Kosten.
Uit Tliaaiagea.
Het Nederlandsche s.s. ,,Schieland" kwam
gisterenavond te Vlissingon aan mot eea
lading kolen voor de gasfabriek, komende
van New Castle.
De St. Crt. van heden bevat de statuten
(no. 518) van de N. V. Eerste Hollandsch Bel
gische pleizierriaart-znaatschappy1 te VTis-
singen.
Oprichters zijn de hoeren Em. Achille Gust.
do Badts, scheepsreeder to Antwerpen, D.
H. van Zuijen, buigem. van Rreskeos en
mr. Petrus Dieleman te Middelburg.
Do vennootschap heeft ten doel het oxploi-
tecren van een of meer schepen voor het ma
ken van excursies en hot vervoeren van vrach
ten, redden, sleepen en bergen en alles wat
daarmede in verband staat, in den ruimeteo
zin genomen. Zij wordt aangegaan voor deft
tijd van vijftig jaren.
Het kapitaal bedraagt f 100.000 in 200 aan
deden van f 500, waarvan f 70.000 volgestort.
Voor don eersten keer wordt als directeur
aangesteld de heer Hendrik Maters, particulier,
wonende te Vlissingen, op een salaris van,
een duizend gulden per jaar.
Tot leden van een raad van bestuur worde®
benoemd de heeren comparanten.
Uil Zald-B*r*land.
De St. Crt. van heden bevat in byv. ao.
166 de statuten van de coöperatieve brood-
bakkerij cn verbruiksvereoniging ,,Ons Be
ng" te Goes.
Uit Tholea.
Te O ad V ossemeer werd in de Raads
zitting van Donderdagnamiddag in een voltal
lige vergadering de H. O. vastgesteld op een
bedrag van f 3758.44 en het kohier van de
hondenbek op f 111. De jaarwedde van den
lantaarnopsteker werd gebracht van f 115 op
150aan den gemeente-veldwachter werd
voor buitengewone diensten in 1912 een gra
tificatie toegekend van f 25 en aan den ge
meente-bode een gratificatie van. f 80. Do
aftredende leden der commissie tot wering
van schoolverzuim werden allen herbenoemd.
Ziinwich Vlaanderen O. D.
In eene matig bezochte openbare vergadering
der afdeeling Ternenzen van de rereeoi-
ging „Volksonderwijs" trad Dinsdagavond als*
spreker op de heer K. de Vries, van Amster
dam, om te spreken over ,,de school voor
onze kinderen en de dreigende grondwetsher
ziening."
In een uitvoerige enthousiaste rede bepleitte
spreker het goed recht der openbare school,
die, vrij vau sectegeest, alleen kan zijn „de
school" roor hol kind. Hij toonde aan wat,
naar het voorbeeld van hetgeen te Oostdoe-
geradeel reeds voorviel, voor die school te
wachten slaat, wanneer het voorstel der
grondwetscommissie tot wijziging van art. 192.
dat do vrije scnool rogel en de openbare
aanvullend wil maken, zou worden ingevoerd.
Ilij zou dit een ramp achten voor het onder-
wy's, daar het de kwaliteit niet zou verbeteren.
Uitvoerig besprak hij in het tweede deel
zijner rede verschillende verdachtmakingen en
aanvallen waaraan die school bloot staat, van
wego de voorstanders van de socle scholen
en die geen dikke woorden genoeg schijnen
te kunnen vinden om die school te lasteren.
Hij riep ten slotte de aanwezigen op om
mode te strijden in do gelederen van volks
onderwijs, om de volksshool te behouden, in
het belang van het kind.
Zooals door het anti-rev. plaatgelyk orgaam
voorspeld was, was er geen debat.
Do spreker werd krachtig toegejuicht.
Heden avond spreekt do hoer De Vries te
Zaamslag en Zaterdag to Axel, in welke
laatste plaats men ook wil trachten een af
deeling van de vereeniging te stichten.