MIDDELBURGSE C0URA1ÏT.
186* Jaargang.
1913
Zaterdag
22 Maart.
Erkende christelijke
feestdagen.
Dit Stad en Provincie.
ingezonden Mededeelingen.
«^1
H*. 70.
Deze courant vmohijmt d a g o 1 \j k met uitzoaderiag raa Zon- sa fooitdagea.
Pryo per kwartaal, zoowel voor Middelburg all roor allo plaatioa ia Nederland fraaeo pp. i 3.
Afzonderlijke aammeri koitea 5 coat.
Adrorteatida bij aboaaemoat op voordoolige voorwaard»*
Proipootunea daarva* xija aaa bot bureau te bekomea.
Advorfcentiön roor het Mritrolgead» aummor moetoa de» middag, vóór »n
aaa bet bureau bezorgd zijn.
A4v»rt»»ti0» 20 oeat par ragal. Bij aboaaaraaat voal lagor. tiaboorta-, dood- aa
alle audore familiebaricbtaa aa Daakbotuigingea van 17 regel» f 1.50olka vagal maai
20 oeat. Baolama» 4,0 oaat par rogel. Groot» lattin aaar da pleats, dia zij innomaa.
Tot do plutiiag va* »dvorto*ti(J* oa roolame», aiot afkomstig ait Zeal a ad, botroffo*'
Haadel, Nijverheid en Gcldweze», i» goreobtigd bet Algemeen AdYcrtfatle>BBr*HiV
A. DB LA MAK Au., M.Z. Voorban, Amsterdam.
Dit nummer bestaat uit drie bladen en
een Hinderblad.
EERSTE BLAD.
Wegens den Tweeden Paaschdag
zal de Middelbnrgsclie Courant
Maandag a. s. niet verschijnen
Het leek zoo eeuvoudig.
Tot twee jaar geledeu aclioou iedereou
in ons land te begrijpen wat verstaan
werd onder de algemeen erkende chris-
ljjke leestdageu die mot den Zondag ge
lijk gesteld werden. Al smokkelde men
hier in onze omgeving er nog een Kerst
drie, een Pinkster-drie en Paasch-drie aan
vast, toch wist iedereen wel dat dit geen
algemeene feestdagen waren.
Maar toen kwam don 2den Juli '1911
het besluit van Paus Pins X waarbij de
kerkelyke feestdagen werden verminderd,
zoodat voor de Kerstdagen, don tweeden
Paaschdag en den tweeden Piuksterdag de
verplichting tot mis-hooron en het ver
bod van „slavelijkeu arbeid" werden
opgeheven. Van dat oogenblik af was de
erkenning niet algemeen meer, en heel
logisch volgde daarop 13 Mei 1912 het
arrest van den Hoogen Raad, wnarbjj
beslist werd dat de verbodsbepalingen
der Zondagswet niet langer golden voor
die dagen welke door een der kerkge
nootschappen niet langer als feestdag
erkend worden.
Maar iedereen begreep dat het zoo
niet kon blijven. Die feestdagen worden
hier zoo algemeen beschouwd uls rust
dagen, dat het dwaasheid zou zjjn, ze
nu weer tot werkdag te doen maken,
ook voor de niet-katholieken, alleen door
een besluit ran den Paus.
En zoo deed de regeering een poging
om den onden toestand te herstellen, door
het indienen van een wetsvoorstel waar
van het eenige artikel luidde:
«Indien een wet of algemeene maat
regel van bestuur feestdagen met den
Zondag op geljjke ljjn stelt, geldt dat
voorschrift roor de christelijke tweede
Paasch- en Pinksterdagen, de beide
Kerstdagen en den Hemelvaartsdag."
Het leek zoo eenvoudig. Men wildo
slechts de zaken zoo regelen als ze te
voren waren.
Maar het bleek niét eeuvoudig.
Het verging de regelaars als iemand die
een rommelhoekje in zjjn ka9t jaren lang
niet aangeroerd heeft, en er dan iets
uithaalt. Dan valt er allicht iets meer
uit. En als bij dat er dan weortusschen
wil schikken zooals 't was", dan ver
zakt en -verschuift de rest nog veel erger
zoodat het einde vaak is, dat de hoolo
boel uitgehaald en geheel opnieuw ge
rangschikt wordt.
Zoover is 't nu nog niet mot die feest
dagen. Maar die poging om den onden
toestand te herstellen heeft voorloopig
alleen de verwarring nog vergroot.
De hoofdoorzaak daarvan ligt in het
feit dat onze Zondagsregeling een rom
melhoek is waar men liefst niet aan roert.
Do Zondagswet dateert van 1815, en is
zoo verouderd, dat niomand eraan denkt
haar naar den letter toe te passen. Maar
men durft er ook niet nan tornen, en
nog veel minder een nieuwe wet voor
stellen. Want dat zou zeker ongenoegen
geven tnsacheu de protestantsche en do
katholieke helft der coalitie, om van de
vrjjzinnigen niet te spreken.
Toen hot bovenvermelde wetsontwerpje
in de afdeelingon der Tweede Kamer
onderzocht werd, kwamen er geen be
zwaren aan den dag tegen het denkboold
zelf, maar dos te meer tegen do redactie
van het eenige artikel, omdat men groote
vorwarring vreesde als gevolg van do
uiteenlooponde terminologie in do ver-
■chilleade wetten en koninklijke beslniten,
waarin de Zondagen, of daarmee gelijk
gestelde dagen, behandeld worden.
Er wordt in dat wetje alleen gespro
ken van «feestdagen» zonder meer, die
mot den Zondag op gelijke Ljjn gestold
worden. Maar in do meeste wetten wor
den dergelijke dogen heel anders uauge-
dnid. Zouden deze bepalingen dan niet door
het nieuwe wetje gotroffnu worden
Om te beginnen: de Zondagswet zelf!
Dio spreekt van«zoodanige gods
dienstige feestdagen, als door do kerk
genootschappen van den christelijkeu
godsdienst dezer lauden algemeen erkend
en gevierd worden", wat eeu hooi
ander begrip is dan «feestdagen». En
toch heeft men juist die Zondagswet in
't bijzonder op het oog.
Dit vorsohil is niet louter een juridi
sche spitsvondigheid. Hot betreft een
kwestie vau practiaeh belang. Er zjjn
wetten (bijv. het wetboek van koophan
del, en bet auahangigo wetsontwerp tot
wijziging en aanvulling van 't burgorl.
wotb.) waarin ook de Nieuwjaarsdag en
do verjaardag des konings met den Zon
dag op gelijke lijn gesteld worden.
Dat zjjn toch zeker wol «feestdagen».
Maar zou nu hot gevolg van het wetje
zijn, dat die bepalingen vervielen Dat
is de bedoeling zeker niet.
Het resultaat run hot afdeelingsonder-
zoolc is dan ook geweest, dat aan den
minister verzocht werd een overzicht te
geven van de verschillende uitdrukkingen,
in do wetten en kon. beslniten gebruikt
ter uanwjjzing van de dagen die mot
den Zondag op geljjko ljjn gestold wor
den. Eerst dan zou men het voorgelegde
wetsontwerp geheel kunneu beoordeelen.
Aan het verzoek is voldaan, en zoo ver
staat nu de zaak. We zjjn benieuwd wat
er nu vorder mee zal gebeuren.
In ieder geval heeft deze geschiedenis
weor eens heel duidelijk gemaakt hoe
lastig een goede Zondagsregeling
Men had hier nog niet eens te maken
met wat op den Zondag al of niet ver
boden zal zjjn. Men had het slechts over
een onderdeel der kwestie: welke dagen
met den Zondag op geljjke ljjn gesteld
zullen worden. En nu is men het al niet
eens.
Sommige loden der Kamer
dat ook do Nieuwjaarsdag reeds valt
ouder de Zondagswet. Andere leden en
ook do minister ontkenden dat. Er waren
er die betoogden dat ook de verjaardag
des konings op gelijke ljjn met den
Zondag moest worden gestold, wat ande
ren do socialisten vermoedelijk in de
eerste plaats bestreden.
Als men op die vraag verder ingaat,
komt men voor nog andere onopgeloste
kwesties.
We hebben bijv. nog gisteren kunnen
ervaren hoe verschillend do Goede Vrjjdag
gevierd wordt. Het is ons altijd een
raadsel waarom die dag niet tot de al
gemeen erkende christelijke feestdagen
behoort. Gelet op het ontzag en de
wjjdlüg waarmee het drama van Golgotha
ten allen tjjde door de christenen is be
schouwd, zou men zoo zeggen dat d i e
dag dau toch zoker een herdenkingsdag
van den eersten rang voor hen zou zijn.
Maar dit is niet zoo. In groote gedeelten
van ons land, ook in onze provincie, is
het een werkdag als alle andere, hoewel
in Holland het zoo'n volkomen „rustdag"
is, dat zelfs do couranten niet verschij-
n wut heel wat zegt!
Omgekeerd wordt de Hemelvaartsdag,
die wel „algemeen erkend christeljjk" is,
door velen in Zeeland als een gewone
werkdag beschouwd, wat sommigen zelfs
oen vervolging op den hals haalde,
omdat zo op hun land gingen werken.
Door enkele Kamerleden werd hot
denkbeeld geopperd om de zaak provincie-
gowijzo door God. Staten te laten regelen,
o. a. met hot oog op bet feit dat in
katholieke streken Driekoningen en Petrus
en Paul us algemeen als Zondagen wor
den beschouwd.
Maar den minister lacht het denkbeeld
niet toe om een nuiforme regeling voor
het geheole Rjjk prijs te geven E u be
hoeve van een gewestelijke aan wij/.mg.
En dat kunnen we begrjjpen.
Maar er is nog een gevolg van prac-
tisch belang van het wetje to verwacht'
een gevolg dut we echter niet ju hetlyk verbod."
voorloopig verslag aangeroerd vonden.
Hoo moeten voortaan gestold dat
bet wetje, al of niet gewjjzigd, aange
nomen wordt - - do tweede Paaschdag,
tweede Pinksterdag en do Korstdagon
(wanneer die niet met een Zondag samen
vallen) beschouwd worden V Als Zondagen
of als rustdagen V
Voor do katholieken is hot korkoljjlc
karakter, hot Zondagslcarakter, er aan
ontnomen.
Maar bovendien luid roods onder do
Protestanten, zelfs onder do orthodoxen,
dio tweedo Paasch-, Pinkster- en Kerst
dag geenszins het kerkelijk karakter van
oen Zondag. Bjj veracheidono gezind
heden was er dan zelfs geen, of slechts
oen enkele godsdienstoefening, en men
kan bjj feestelijkheden op die dagen het
dniduljjk waurnemen, dut er volon kwamen,
die er op oen Zondag zeker niot Loon
zouden zjjn gegaan.
Dus voor hou gold die dag roods niot
meer als oen Zondag, maar als
rustdag.
Dat is oen kwestie die van belang
kun worden als 't ooit tot een nieuwe
regeling der Zondagsrust komt, en uls
men moet beslissen in hoeverre de Zon
dagsheiliging op de bepalingen voor dio
dagen invloed zal hebben.
Hot gaat toch niot aan om do voor
schriften onzer Zondagswet tot hot geven
van oen godsdienstig karakter aan de
betrokken dagen, ook too te passen op
dagen die geen godsdienstig karakter
meer hebben.
Eu van zelf komen we hier op een
andore byzondorboi/ die in het oog dient
gehouden te worden, zoodra rnon het
niet moer over „godsdienstige feestdngon"
muur ovor „rustdagen" heeft, nl. den'oe
nemenden invlood dion daarop wordt uit
geoefend door do handelswereld.
Het niet werken op Koninginnedag en
op Goeden Vrjjdag zou nooit zoo'n om
vang hebben gekregen, wuunoor de slui
ting vau de Beurs en dientengevolge van
tal van banken en kantoren daar niet
don stoot too had gegeven.
Hot zjjn niet alleen meer do kerken
die daarover beslissen. Als men die factor
buiten rekening laat, zou men bij oen
nieuwe Zondagswet een regeling krijgen,
die niet past op do praktjjk.
Dit Mlddolblirjh
De boden vastgestelde kiezerslijst voer M i d-
d o 1 b u r j; beval; voor do Tweede kamer
3228, voor do Prov. Staten 3193, en voor den
gemeenteraad 2885 kiezerfl.
In ppdyachl; van do huiahoujdetijkc ver-/
gndoring van 11 Maart; jt. van do afd. Mid-
de Iburg vjaji den Ncderl. schildersgezellen-
bopd bobben bet hoofdbestuur van dezen
Bond en, hot bestuur dier afdcelmg aap. bot
bostuur dor afdocling Middelburg van den
Rond van Nodcrlandscbo scbildorpatroons oen
cpncept gezonden van een collectief! contract
voor óón jaar aan to gaan op 1 April a.a.
Daar do hoofdpunten uit dit contract reeds
werden vermeld in do „Baanbreker" bestaat
er voor ons geen reden om achter aan to ko
men mot hot gohooio contract, dat ons lor
plaatsing werd toegezonden. Hot zou trouwens
tpch to lang zijn geweest.
Wo bepalen ons nu tol hot volgondo
Do werktijd zal in den zomor 10 uur cri in
don winter 8 uur bedragen, door oen schaftV
tijd van 12—1 uur onderbroken.
Voor meerderjarige arbeiders zal het mini
mum-loon 21 et. por uur bedragen.
Voor overwerk wordt bot loon met 25 o/o j
voor nachtwerk mot 50 o/o en voor Zondags-
arbeid met 100 o/o verhoogdterwijl hot loon
op Nieuwjaarsdag en erkende christelijke
feestdagen doorbetaald zal worden en voorts
iedere Zaterdag wo.rdon betaald.
Iri een „toelichting" wordt antwoord vor
ocht vóór 1 Aprildo gezellen vorkjaren
zich boroid Ipl een copforontio.
Do vergadering was goed bezocht.
Do voorzitter der afdocling, do boer Piotorso
van Wijok, opende on leidde do vergadering,
«i deeldo mede, dal do Vorceniging va» Ver
gunninghouders was uitgonoodigd tol debat,
faoowol deze zulks hooft ontkend por adver
tentie in do „VI. Courant".
Do hoor Samson bosprnk op bevattelijke
wijze vóór do pauze hol oorsto ge doolt e van
hot onderworp on na de pauze bot tweede
godoclto, waarvoor een flink uppluu» hem lie-
loonde.
Voor debat meldde zich niemand aan. Dit
gaf den hoor Piotorso van Wijck aanleiding,
bjj zijn. sluitingsrodo, om zijn spijt hierover lo
botuigeai, temeer daar do Vonoomigimg van
Vergunninghouders schriftelijk was uitgenoo
digd cm mm du» wol oon mondeling of schrif
telijk antwoord had verwacht
o
Uit W a 1 c heron.
Op do heden door 13. en W. van N en
St. J o o s 1 a a d voorloopig vastgestelde kie
zerslijst zyn 28 nieuwe kiezers geplaatst wnar-
vau 9 bolastingskiozora l huurkiozor11
laonkiezera en 2 spaarh.mkiezors.
17 personen zijn afgevoerd,
Hot aantal kiezers bedraagt than» 227. Hier
van zijh 215 personen kiezer voor dengomwn-
teïapd.
Do vorocniging tol oprichting on instnnd-
houding van oen voroonigingalokoul to Se-
rposkorko ia in liaro pogingen hierin go
slaagd. Nadat zij eerst door giften, contribution!
en andere middelen pvor oen voldoend kapitaal
kon beschikken .is er ook oen porcooli bouw-l
grond in 'tl midden dor gomoonto voor 'l ge-
no|omdo dool aangekocht;.
Vrijdagavond hield de afdeel ing So roos-1
kerke van do vereoniging tot Chr. vor
ging krankzinnigen in Zeeland oono alge
meeno vergadering. De voorzitter dB. S. de
Jager ©pende do vergadering met een kort
woord over Jacobus 4 17 en deed ook
verslag van zjjno bevinding op Vrederust)/
toon hij1 eer in den afgoloopon zomer gopnüf
dikt had.
Na gwlcdkoiiring dor notufen der vorige
ergsdoring deed do penningmeester rekening
on verantwoording over 't jaar 1912. Do
ontvangsten waren f 196.-15® en do uitgaven)
f 169 26®du» een goed slot vao f 27,20.
Do aftredende bestuursleden S. do Jngei»
en L. Comelisso worden als zoodanig hor-i
kozen. Welk© (afgevaardigden naar de n. s.
algemeene vergadering zullen gezonden wor
den, werd pan 't bestuur overgelaten.
Er werd besloten op de> agenda van dio
plgein. vergadering hot volgend punt te doen
plpatsenpi]» welke vrjjzo, dal do afd. So-
roojskerk© meent dat er een supploticfondsi
kan govarmd worden tol ondersteuning van
■t armlastige personen, als dit gowenucht
mocht blykon.
Alsnog; deed de penningmeester do lieer
L. Molso Jr., verslag, van do laatste algcm'.
vergadering te- Middelburg gehouden on ook
Van het afocheid van ds. Doneer en de
intree vpn ds. Aaldern als goostolijk verzorger
op do stichting Vrederust.
By dit lapis to vorloldo hy pok, wat Ly
pp Vrederust had gelieerd en gezien. Hij luid
hierbij een dankbaar golioor, daar liljj ook
zyno ontmoeting meedeelde mot personen, vroo-
x te Seiooskevko en omgeving woonachtig.
Hjj woklo allen op om do schoono stich
ting, dio thans ruim 300 patiënten verpleegt,
to bezoeken, waardoor zeker de liefde er
voor zeer zal vermoederen.
Uit Vliaaingea-
Voor do afdooling Vlissingon dor Nod.
Verecnigmg tot afschaffing van alcoholhou
dende dranken trad Vrijdagavond in hot lokaal
„Admiraal do RuytoT" alt» sprokor in open-
baro vergadering op do hoor Samson van
'a-Gravcaihago mot hot ondorwerp „Do alcoliol
als vijand der samenleving on daarom plaatse-
Ult Zuld-Bovoland.
Vrijdagmiddag is pp den Kapelleschon weg
oen auto, waarin de familie Van 11. uit Go 00
gezeten was, door hot losraken van eon moer
lit hot stuurrad, waardoor de bestuurder den
wagen niet meer meester wils, tegen een
boom aangereden.
Do auto werd zwaar gehavenddo in
zittenden kwamen met <lon schrik en oenigo
lichlo kwetsuren vrij. (>,G. CU')'
Uit Tholen.
Volgons do „Ned.7-' zal do hoor J. Don-
nor, lid van den gemeenteraad to Goes en
voorzitter der conlr. anlir. kiosvoroonigiug],
van anti -rOvoi u t ion rui i ro zijde voor do l'rov.
Staten van Zeeland in Tholen tegenover
hot aftredend lid jlir. mr, Do Cnaambroot
gccondideerd worden
In do Vrydag gehouden raadsvergadering
van Th o Ion werd afwijzend beschikt op hot
verzoek dor bowonors van do Paulinastraat,
om deze otraat over to nomen en to vor-
harden.
Aan S. do Kort© un Iz. Eindhout word op
do gewono voorwaarden in orfpacht gogovon
©ön terrein lusschen do woningen dor hoo
r«i Laban en Bout.
Het kohier vim don II. O. on van do hou
den belasting werd vastgesteld1.
Men meldt uit Bergen pp Zoom d.d. 21
Maart aan de Tel.
Gisteravond is uit do poatknr van hier naar
Slav on i bso een pontkar vonnist, die ot
wel uit de kar gevallen was dan wol or uit.
gestolen. Hot was een verzegelde gvtdzakfc
inhoudende f 138. De politie stolde heden oen
onderzoek in on arresteerde zekeren L ver
dacht dozen diefstal to hobbon bedreven, daar
hy pmstrocks dien tytl op do plupl» was ge
zien, Wftur do zak luier is teruggevonden en
oen ppnzionlyk bedrug aan gold op hem werd
bovendon.
Dat dergelijke' diefstallen niet vaker plaats
vinden, is to verwonderen, daar do inrichting
va» deze ppjslkar ondoelmatig iv,, terwijl d©
sluiting zeer primitief mag genoemd worden.
Wellicht, dat tluum hierin verbotoring wordt
gebracht.
Kort geleden i» ook oon postzak op zonder
lingo wijzo 'Snachts uit die kar verdwenen,
maar word terug gevondun, nog bevattend
het aanzienlijk geldbedrag, dut or in wnu
gowoost.
!3y de direct© belastingen en accijnr.ou ie.
ingetrokken de verplaatsing vim G. J. C.
v. Mannen, komtn 2de klvan Vlnordingen
(tyd.) naar Vlissingon (haven);
ia do surnumerair II. W. J Scheepstra, uit
de directie Groningen aangewezen voor dn tij
delijke Waarneming v/ui hot kantoor Neuzen
PROV. WATERSNOODCOMITÉ IN ZEELAND.
I.
Vorschman is het, vovslng van luit Provin
ciaal Watorsnood-comitó in Zooiand, botref-
fctido do leniging vnn nood en twJiad-), out-
stuun door de Btormranip vun 30 S(5pt, 1911.
Hot verslag bogint mot oon uitvoorigo uit-
oonzotting vim do wyzo waarop do organisatio
van hot eomitó zich in werking hooft ge
stold zootbra hot bericht van do riunp vor
breid was. Wo meenen dio byzondoriloden
oclitor bjj onzo lozers als bekend l© mogen
veronderstellen. Blijkens do reeapitulatio in
hot financiool gedeolt» worden ontvangou:
Ami giften van buiten Zeeland ingekomen
bjj Provinciaal Coinitó en Bub-comitó's zonder
bepaalde bestemming f39.115.68.
Aan giften van buiten Zooiand ingekomen
bij hot Plaatselijk Cknnitó to Bruinimio
f 35.878.36®.
Aan giften van buiten Zeeland ingekomen
bij hot plaatselijk eomitó to Brulnisn©
f 85,878.3(5®.
Aan opbrengst van colloctoB an divorso gif
ten uit Zeeland f 22 219.17.
Aan giften ingekomen bij provinciaal co-
mitó mot spocdale bostemming voor Bruórispu
f 2987.78.
Aun intrest van deposito f 807.71.
Aam gift uit oigen fonda f 32 600.
Aan bijdrngo vort „Hot Orunjekruia"
i 22791.51®.
Aan bijdrage dor algomoon© vx>n.*tiSgdie, com-
missio f 18.760.
Totaal f 174.645.17.
Uitgogoven, werden:
Aim onkoslom van provinciaal eomitó en
sub comitó's t 622.21®.
Aiui onkosten van hot plaalaolyk eomitó t©
Bruinisso f 525.65®.
Aiui salissrai en vor»cliotlen van taxateur»
f 2157,00®.
Aon werkloon tot behoud vnn schepen
f 4905.90.
Aan vergooding van schailo aan schepen, ge
bouwen ,gown9Bon ,onZ. f 84,825.99®.
Aan vergooding van schade goleden in ov*-
tor- en moBBolcultuur 1 78.231.
Aan onmiddellijke voorzieningen in nooil
f 8277,40.
Totaal f 174.545,17.
(Wordt vervolgd)
Ve/y/er^e/7c/ A
J n'eer/y£ van *3mcictA
tr?vge//a'e •J/yyjyer/er/ng