MIDDELBFRCrSCIlE COfRJlT.
N° s9. li>6' Jaargang. 1913-
Maandag
10 Maart.
Binnenland.
Dit Stad en Provincie.
Knnst en Wetenschappen.
Landbonw.
Verschillende Berichten.
Deze courant «sschijat d a g e 1 ij k met uitzondering ra Zon- ftiitbgii,
ijs per kwartaal, toorrnl *oor Middelburg all voor alle plaation in Naiarlaad fraueo pp. f3.
Afzonderlijke nummer» koeten 5 cent.
AdverteatiSn bij abonnement op voordeelige voorwaarden
Procpeotunen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
AdvertentiBn voor het eerstvolgende nummer moeten dei middag, vóór óón uur
aan het bureau bezorgd zijn.
AdveriwntiOn 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte», dood* en
alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 11 regelt f 1.50elke regel moei
20 cent Beolcxaos 410 osnfe per regel. Groote lettere aaar do plaats, die lij innemen.
Tot de plaatting van advertentie» on reolamei, niot afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ii gereohtigd het Alsemeea AdTerte»i3«-B«MlMB
1, DE k/A KAS As., H.Z. Toerbir^iral 266, Asacterdam.
I ,le«e eonrant behoort een bjTOegsel
LECTUUR IN DE LEESZALEN.
Tea gevolge van een overleg tussclien
mini ster Heemskerk en de commissie van toe
zicht op de openbare leeszalen, zullen eenige
periodieken, w.o. „De Controleur" verwijderd
wortkvi uit de openbare leeszaal in Den
Baag. Andere periodieken, waartegen door
„Boekenschouw" bezwaren werden ingebracht,
komen aan de commissie van toezicht voor
te zijn de representatieve periodieken van ver
schillede richtingen, welke derhalve naast
de overvloedige literatuur van andere rich
tingen, dienen, te worden gehandhaafd.
Vermoedelijk is aan dien maatregel niet
vreemd een booze nota door den heer Van
der Biesen (R. K.) in de Bijlagen van de
Eerste Kamer geplaatst, en waarin er over ge
klaagd wordt dal volgens de leeslijsten, van de
gesubsidieerde openbare leeszaal in Den Haag
daar een aantal tijdschriften liggen, die vol
gens hem tot verwarring der- geesten krach
tig meewerken.
Als zoodanig noemt bij dan: de anarchis
tische geschriften- De Arbeid en de Vrije
Socialist; de socialistische: De Bigde Wereld,
Coöperatie-Gids, De Nieuwe Tijd, De Strijd,
De Vakbeweging, Het Volk (met Notenkraker);
de theosopiecheLotusknoppen, Lotusserie,
Theosophia. Voorts De Controleur en De vrije
gedachte
Van de boeken ergerden hem: „De Ka-
techismus voor het huwelijk" van P. van
Schilderde, „Die Abstammnng des Men
schen", van W. Bölsche, dat wordt geken
schetst als een boekje van den onzindeljjken
wetenschappeljjken knoeier, dat zelfs een aap
zou doen blozen; „Levenshonger" van Borel;
„De Kleine Republiek" en „Een Liefde" van
Van Deijssel; „Het ivoren Aapje" van Teer-
linck, dat .innerlijk verdorven en perfide im
moreel" wordt genoemd.
DE WONINGWET
Zaterdag heeft het te Utrecht gehouden Ne-
derlandsch Congres voor Openbare Gezond-
hffldsregeling bjjna de géheele zitting gewijd
aan de behandeling van het wetsontwerp tot
wijSzigjag der Woningwet. De commissie die in
1908 rapport uitbracht over de noodzakelijke
wijsü^ngen van de genoemde wet, had nu ook
rapport uitgebracht over het nieuwe wetsont-
werp. Zij' kwam daarin, tot de conclussie dat
op de vraag, hoe het ontwerp staat tot den
arbeid door de commissie en het congres in
1908 «n 1909 verricht, het antwoord in menig
opzicht bevredigend kan luiden. Tal van wij
zigingen van die zijde aan de hand gedaan,
vonden bij de regeering een gunstig onthaal
Maar bij dc artikelsgewijze bespreking die
dan in het rapport volgt, blijken er nog zeer
veel bezwaren over te blijven.
Ook bij de besprekingen van het congres
weiden met deze bezwaren door verschillende
sprekers ingestemd, zoodat de secretaris der
commissie, de heer Teilegen, aan het slot van
het debat constateerde dat de sprekers mot
de commissie meegaan in het oordeel dat het
wetsontwerp zooals het nu luidt, niet ge-
wenscht is, Het voorstel om de zaak nog eens
in studie to nemen, zal worden overwogen.
KUNSTBEENEN VOOR DE TURKEN.
Dr Lingheek, hel hoofd der Ned. ambu
lance te Konstaatinopel, vraagt in zijn jongsten
bnef aan het hoofdcomité of er ook fondsen
beschikbaar zijn, of anders een menschen-
vriend die de ambulance in staat wil stellen
aan de patiënten, wier beenen geamputeerd
zl#a, eenvoudige sterke kunstbeenen. te geven.
Mei een paar duizend gulden komt men een
heel eönd.
Turkije, schrijft hij, zal weldra relatief meer
geamputeerd en hebben dan eenig ander land
♦er wereld, want in "geen enfielen oorlog
«pceWe liet gangreen zulk een rol.
Uit Middelburg.
lu de maand Februari leende de Openbare
Lueszaal en Bibliotheek alhier 1235 ban
den uit, waarvan 320 tot de wetenschappe-
lïke rubrieken behooren.
t Aantal bezoekers bedroeg in de maand
Februari 720.
We verwijzen voorts naar achterstaande ad
vertentie voor de regeling op de Paaschdagen,
voor een morgen te openen tentoonstelling
va», schoolboeken uit vToeger tjjd.
Uit yiisaingoQ.
Zondagavond ten 6.10 had. ter reede van
Vlissingen pp de hoogte van den Ge-
vahgentoren een aanvaring plaats tusschen het
Zweed sche stoomschip „Sphynx" van New
Castle na,ar Antwerpen en het Duitsclxe Bre-
merlloyd ss. „Crefeld" van Brazilië naar Ant
werpen bestemd.
Door het volle kracht achteruit stoomen
van de „Órefeld" en de „Sphynx" werd
een ernstiger aanvaring vermeden en bepaalde
de schade zich vopx Wat betreft de „Sphynx'!
lot eenige deuken aan de ^tuurboprdsverschan-
singen en het beschadigen van een sloep
terwijl de „Crefeld" geen noemenswaardige
schade bekwam.
Het Engelsche stoomschip „Nymphea", kapi
tein Mouath arriveerde Zondagavond te V1 i s-
hingen van Havanna mét een lading (melasse.
Het stpomschip „Zeeland" van de Red Star
lijn van Antwerpen naar New York', heeft j.l.
Zaterdagnamiddag in de reede Vlissingen
wederom een stowaway geland.
Zaterdag werd op de werf der Kon. Mij.
de Schelde de kiel gelegd voor torpedoboot
„G 13."
Uit Walcheren*
Te Souburg bestaat, volgens de O. en W.
Souburgsche courant, het voornemen om aan
den gemeenteraad te verzoeken de Pinkster-
te vervroegen en Zaterdags te doen
Uit Zuid-Bevel and.
In de Vrijdagmiddag 4 uur gehouden ver
gadering van den raad der gemeente Hoe-
dekenskerke waren alle leden tegen
woordig.
Tot klokkeaüste werd uit een 7-tal sollici
tanten benoemd mej. M. de Jonge alhier
De jaarwedde bedraagt f 25 -j- f5 voor
schoon houden van het uurwerk.
Het verslag van den toestand der gemeente
over 1912 werd den raad overgelgd.
Besloten werd te trachten wederom vrij
stelling te krijgen van de verplichting tot het
geven van onderwijs in vak j, welke vrijstel-"
ling thans tot ultimp Juni geldig is.
Men meldt ons uit Hansweort: Het
beslag op de sleepboot „Rival" zie ons
no. van.' 4 fletetejr is opgeheven.
Uit Tholen.
Te O ud - Vpesemeer trad Vrgdagvond
op mej. Staas met de rede welke vorige week
reeds uitvoerig uit St. Maartensdijk word:
medegedeeld. Eenige personen stelden vragen
omtrent het vrouwenkiesrecht. Er meldden
zich, naar ons werd medegedeeld, een zestien
tal-personen aan voor het lidmaatschap.
Zeeuwsch Vlaanderen O. D.
Vrijdagavond zou te Stoppeldijk de
metselaar L. den pas gebouwden oven bij den
bakker Kr. schoonmaken en kroop daartoe
er in. Of het t bouwsel niet genoeg verankerd
was, dan wel niet droog genoeg, wat er ook
van zjj, de oven viel in, toen L. pas met
den. schoonmaak was begonnen.
De man, die onder de steenen was bedol
ven, schreeuwde om hulp, maar was niet
spoedig uit zijn netelige positie verlost.
Hij had een ribbe gebroken en klaagde over
veel pijn.
toezicht, het bestuur der vereeniging en de
plaatsvervangende Rijkslandbouwleeraar.
De jongelui hadden met lust dezen carsus
(12 lessen van 3 uren) gevolgd, zoodat aan
ieder, by monde van den heer N. Polderman,
een diploma kon worden uitgereikt. Ver
scheidene woorden van dank werden over
en weer uitgesproken. Na afloop bleef men
nog eenigen tijd gezellig bijeen. Na afloop
traden 3 leerlingen toe als lid van de ver
eeniging.
In Oostelijk Zeeuwsch Vlaanderen is sinds
Maandag 10 Maart hét contracteeien van sui-
kerbeeten begonnen; do agenten geven f12 op
de gewone voorwaarden, tégen f 14 a f 14.50
verleden jaar.
Bij den zeer hoogen prijs van de Chili-
salpeter en het hoogc arbeidsloon is te ver
wachten, dat er niet zooveel bieten zullen
gezaaid worden als in 1912.
Coi
«re
Achtereenvolgais hebben we van do verschil
lende congressen gewag gemaakt, ter gelegen
heid1 der wereldtentoonstelling dezen zomer te
Gent te houden. Van. 8 tot 13 Juni komt het
tiende internationaal landbouwcongTes daar
bijeen. De inschrijvingen moeten naar den
heer Van der Vaercn, 228 Alsembergsclie
steenweg, Brussel, gezonden worden.
Het derde internationaal congres der boe-
rinnenkringen heeft 13 en 14 Juni plaats.
Daarvoor heeft men zich te wenden tot me
juffrouw Van Aerschot, 38 Kernslraat, Brussel.
Ton slotte: 15, 16 en 17 Juni het tweede
internationaal congres voor huishoudelijk on
derwijs. Mevrouw Lejcune d'AUegeershecke
ontvangt daarvoor de inschrijvingen. De kos
ten voor de beide laatste congressen bedra
gen 10 frank, die voor het eerste 20 frank.
Onze vroegere stadgenoot, de heer D.
Lysen, thans te Davos, is benoemd tot eer
sten solo-cellist bij het Tonhalle-orkest te
Zürich, en tevens tot eerste®. leeraar aan
hot conservatorium aldaar, en tot celliBt van
hot Züxicher Tonhalle-kwartet. Deze betrekkin-
gjen werden, vervuld door den heer Röntgen
(zoon van den bekenden musicus te Amster
dam), die onlangs een betrekking te Weenen
heeft aanvaard.
De heer en mevrouw Lysen-Fentsch hopen
half April hier ter stede een concert te
Zaterdagmiddag 1.1. had te 8 i n t M a a r-
t e n s d ij k plaats de eindjes van den cursus
in Bedrijf8Contröle (Landbouwboekhouden)
die aldaar, op initiatief van de vereeniging
van Oud Landingen, voor de 2e maal door
den heer J. W. H. F. Buijze aap een elftal
personen gegeven is. Tegenwoordig waren
Burg. en Weth., de leden der comm. van
B e 1 g i N cderland
Voor de 9e maal hebben het Belgische en
het Nederlandsche elftal om den Coupe van
den. Abeele gespeeld. Voor de eerste maal is
de uitslag een gelijk spel geweest, n.I. 33.
Wel is reeds bij vroegere ontmoetingen
aan het einde van den H/a-urigen speeltijd de
stand gelijk geweest, maar dan werd eenigen
tijd verlengd. Zoo was in 1905 de stand 11
en moest een half uur verlengd worden. Onze
voorhoede, waarin vooral Lutjens en de Neve
uitblonken, wist toen den stand te bren
gen op 41. In 1907 moest weer bij een
1—1 stand verlengd worden en brachten onze
jongens het tot een overwinning van 3—1.
Nu is evenwel bepaald, dat niet meer ver
lengd zou worden, doch dat bij gelijk spel
de beker zou blijven aan den vorigjen houder.
Zoodat het „koperen dingetje" toch weer in
ons land zal blijven.
Van do 9 wedstrijden die we nu tegen
Belgjë gespeeld hebben, hebben we 6 gewon
nen, 1 gelijk gespeeld en 2 verloren. Ons
doelgemiddelde is 2617. Van die 9 wedstrij
den' hebben de Hollanders 13, de Belgen 5
punten weten te veroveren.
De wedstrijd werd bijgewoond door 10 k
12.000 toeschouwers. Een paar duizend Noord-
Nederlanders waren naar de Scheldestad go-
trokken.
Voor de Zuidelijke tweede klasse is alleen
gespeeld de wedstrijd Willem IIZeelandia.
Weer moesten de Middelburgers het afleggen.
Met 20 werden ze geslagen.
In Breda had M V. V. 0. een bezoek
aan N. A. C. moeten brengen. Olympia had
verzocht om uitstel van dezen wedstrijd. Dit
werd door N. A. C. geweigerd. De Olympiaiuen
gingen niet op en verloren daardoor met 5—0.
Voor de Zeeu,wsche competitie ontving Zee
landia III het tweede elftal van M. V. V. O.
De Olympiaantjes, die alle kampioenschaps
allures hebben afgelegd, kregen met 51
klop.
Biïjartcosicour s.
De uitslag van het biljartconcours, gegeven
door de biljartvercenigjng „Ons Genoegen"
alhier in het café Minderhoud in de Gra
venstraat had tot uitslag: le pr. gr. zilv. med.
„Vooruit", Middelburg, met 210 p.; 2ë pr.
kl. zilv. mod. „Vermaak door Oefening", Vlis
singen, met 195 p.; 3e pr. bronzen med „Ons
Genoegen", Nieuwe Vlissingsche weg, met 173
p. De serieprijs werd behaald door: C. Smit,
lid der „Vooruit", met 56 p., en de konings-
prijs door W. Minderhoud, lid van „Eens-
ad" te Vlissingen, met 51 p.
Van den Engelschen dichter Johhsoïx
wordt do volgende anecdote verteld. Een
ietwat hoogmoedige Engelsche lord Wensehte
eens kennis te maken met den dichter en
noodigde hem daartoe tot liet middagmaal.
Johnson kwam, doch werd om zijn armoedige
kleeding door den portier afgewezen. Toen
het tot een woordenwisseling was gekomen,
waarop do lord zelf toesnelde, zeide deze
tot Johnson„Ik kan niet gelooven, dat gij
de beroemde Johnson zijl. Gij ziet cr uit, of
tge niet eens „bééé" tegen een schaap kunt
zeggen," waarop Johnson onmiddellijk „bééé"
riep en den lord lachend aankeek.
Ter politicprefecluur te Parijs kwa
men veel brieven in, uitgaande van an ar-»
chistische groepen uit Parijs en hel binnen
land van Frankrijk. Daarin wordt verzekerd
dat de anarchisten hun veroordeelde kame
raden op onverbiddelijke wijze zullen wreken,
én op politie èn op de juryleden.
In het Hongaar sche dorp Orosliaza was
een monteur verliefd geworden op de zuster
van een molenaar. Het meisje wist haar ver
loofde te bewegen in een levensverzekering
te gaan voor 8000 frank. Eenige dagen later
werd de verloofde door het meisje tot een
nachtelijke ontmoeting uitgenoodigd, waar de
jonge man plotseling door zijn aanstaanden
schoonbroeder werd aangevallen en met een
hamer doodgeslagen. De moordenaar sleepte
zijn slachtoffer vervolgens naar den spoorweg,
om aan een ongeluk te doen gelooven De bei
de medeplichtigen werden aangehouden.
Volgens een telegram aan het „Berliner
Tagoblatt" is te Wilna hij de feesten ter
eere van het jubileum der Romanofs een
ernstig ongeluk gebeurd. Eeu groote menigte
menschen was, om de parade beter te kun
nen zien, op het dak van een circus ge*
klommen. Het dunne houten dak kon dezen
last niet dragen en meer dan 100 menschen
stortten naar beneden. Dertig personen kre
gen .arm- en beenbreuken en een deel zware
inwendige verwondingen. De helft van de go-
wonden zijn kinderen. Een vrouw stierf eeni
ge uren na het ongeluk.
De kroon van den Roemeenschen koning
is zeker de minst kostbare, om niet te zeg
gen de leelijkste ter wereld. Zij werd op Last
van koning Karei uit een bij Plefna buitge
maakt kanon vervaardigd Nadat'deze kroon
plechtig gewijd Was, nam koning Karei ze
ter hand met de woorden „met een gevoel
van trots neem ik deze kroon op, uit een
kanon vervaardigd, dat met het bloed onzer
helden veroverd en door de kerk gezegend
werd. Ik kroon mij' er mede, als het sym
bool der onafhankelijkheid en de macht van
Roemenië."
Een jonge dame uit Chicago Was op
reis, toen het portier van den Wagen, waarin
zij gezeten was, onverwachts dichtgesmakt,
haar vinger verpletterde De dame eischté
van de Northern Pacific 25.000 dollar scha
devergoeding. 'De rechtbank onderzocht de
zaak, vond den eisch van de jonge dame wel
wat hoog, doch billijkte leen bedrag vpn 22 100
dollar als schadevergoeding, ecu som der
halve van ruim f 50 000 in Nedcrlandsch geld
Ten gevolge van een geweldigen spring
vloed in de baai van Rio de Janeiro heeft
het Water een groot gat in de borstwering
van een kade geslagen, waardoor de naburige
straten overstroomd en do verbindingsmid
delen gestoord werden. De bewoners zijn vol
gens Reuter in hun huizen opgesloten. Boot
jes onderhouden de gemeenschap met de over
stroomde buurt.
Het schouwspel van den springvloed is
buitengewoon indrukwekkend geweest
Een Amerikaansche dame te Los Angeles,
mevrouw Clare Baldwin Slocker, heeft, al
dus vertelt de N R. C.. de uitgaande wereld
verbaasd door in de opera te verschijnen
met een kleed, dat ongeveer een millioen
gulden heeft gekost. Het was geheel bezet
mot diamanten.
Volgens een Amerikaanse!) professor le
ven er op aarde 5Va millioen meer mannen
dan vrouwen. Waarschijnlijk, is dit getal nog
grooter, daar van de 1700 millioen menschen,
die de aarde bevolken, van slechts 1038 mil
lioen het geslacht bekend is. Voor 15 jaren
waren in alle werelddeelen met uitzondering
van Europa meer mannen dan vrouwen. Thans
zijn ook in Afrika meer vrouwen dan mannen,
ongeveer 4Va pet,in Europa 2.7 pet. In
do andere werelddeelen zijn de vrouwen nog
in de minderheid, In Amerika zijn ongeveer 4
pet meer mannen dan vrouwen, in Australië
6 pet.
Pii
EEN BRUTALE DIEFSTAL.
Een ongehoord Btoutmoedige diefstal heeft
Zaterdagavond om 7 uur te Antwerpen
plants gehad. Terwijl op liet Sint Katrgnc-
bolwerk het levendigst verkeof lieerschlej,
hoorde men plotseling het gerucht van bre
kend glas.
Een sierlijk gekleed man had biet oen 2 K. G.
zwaien steen, in een lap groen linnen gewik
keld, een ruit van een juwclierswinkel door4
boord en tot den Behouder den arm door
het gat stekend, liad hij zich van een daar uit
gestalde lialskettmg meester gemaakt. Do zoon
van den juwelier bevond zich op dal oogenblik
in een aan den winkel gxenzend vertrek.
Oogenblikkelijk zette hij den dief achterna^
maar in het warnet van straatjes wist deze
te ontkomen.
Het gestolen voorwerp beschrijft de „Matin"
als uit platina en goud vervaardigd, met 585
briljanten versierd, ter waarde van niet min
der dan 38.000 frank. De dief heeft zijn daad
nauwkeurig berekend het gat in de ruit be
vindt zich vlak tegenover de plapts, waar
de ketting lag.
Men schrijft ons dienaangaande uit Antwer
pen nog.
Het is ongehoord zooveel diefstallen er In
den laatsten tijd te Antwerpen hebben plaats
gehad. Vooral de juweliers Worden er de
dnpe van. Diensvolgens weigeren verscheidene
assurantie maatschappijen nog verzekeringen
te sluiten met handelaars in edelgestoenten.
Handel en verheid.
Insulaire Hypotheekbank
te Zierikzee.
Aan het verslag over 1912, het achtste
boekjaar, on ticenen wij het Volgende
In 1912 werden 87 hypotheekaanvragen be
handeld samen groot f 1,449.200, en 63 lee-
ningen gesloten tot een bedrag van f 940 125
hetgeen met de tot 31 Dcc. 1911 gesloten
350 leeningen ad f 4.491.390, een totaal geèft
van 413 hypotheken samen groot f 5.431.515.
Tot 31 December 1911 was hierop afgelost
f 1.105.045in 1912 werd afgelost voor
f 365.235, zoodal op 31 December voor
f 3.961.235, op hypotheek uitstond, verdeeld
over 321 leeningen.
In het afgeloopen jagr waren wij tweemaal
genoodzaakt tot executie over te gaan. In
geen dezer gevallen heeft de Bank eenig
verlies geleden.
Op 31 December 1911 Was aan Pandbrieven
gecneeèrd voor f 3.690.000in 1912 is ge-*
creeërd voor f 606.250, totaal dus voor
f 4.196.250. Hiervan was op 31 December
in portefeuille voor f 344.300, zoodat op dien
datum in omloop was een bedrag van
f 3.306.500, zijnde f 545 450 meer dan een
jaar te voren In 1912 werd teruggekocht
voor een bedrag van f 220.750, zoodat in het
afgeloopen jaar voor f 766 200 is verkocht.
De winst- en verliesrekening toont dat,
met inbegrip van het saldo van 1911 en na
afschrijving van f 673.55 op Meubilair en
van f 5809.221/a op kantoorgebouw (welket
rekeningen hierna op de balans voorkomen,
resp. voor f 1, en f 6000) de netto-winst
bedraagt f 15 092.32
Hiorvan komt f 4061.25 aan het reserve
fonds en f 5400 aan do aandeelhouders, ter
wijl een bedrag groot f 5001.96 bestemd is
voor tantièmes
Uit het overschot ad f 629.11 kan de be
drijfsbelasting ad f 148 50 worden voldaan,
waarna als onVerdeeld dividend f 480.61 over
bluft.
Het dividend over 1912 kan derhalve op
8 pet. worden bepaald.
Oesters.
In de maand Februari 1913 zijn verzoiiden
van Tholen, Yerseke,- Wemeldinge, Krabben-
dijke en Bruinisse naar onderstaande landen:
Nederland 327.000 oesters.
België 2.587.000
Duitschland 1.462.000
Engeland 598.000
Frankrijk 666.000
Denemarken 60P0
Zweden en Noorwegen 27.000
Rusland 24.000
Totaal 5.697.000 oester».
Dit totaal bedroeg in dezelfde maand van
het vorig jaar 6.021.000 oesters.
In de week van 28 Febr.—6 Maart steeg te
Ierseke de viaag naar leverbare oesters
weer aanmerkelijk en. wel tot 1.125.000 stuks,
vooral omdat Engeland meer vroeg dan ge
woonlijk. Prijzen en sorleering alsvoren.
Er werden 5050 K.G. kreukels verhandeld.
(I. en Th Crti)'.'1
Mosselen.
In de afgeloopen week van 3 tot 9 Maart
werden in de haven van Philippine g♦>-
lost 850 balen mosselen k 90 K.G. Hiervan
