MIDDELBIMSOHECOERAIT.
N*. 46.
•>6' Jaargang.
1913
Zaterdag
22 Februari.
Nederland en België en de
Schelde.
BINNENLAND.
Bit de Staatscourant.
ütt Stad en Provincie.
D«a« courant v»r«ohij*t 4 g e 1 ij k met oitzomderiag tu Zon- en FeaiMngu
?rö« P,r kwartaal, zoowel voor Middelburg alt voor alle plaatien in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nnmmeri kosten 5 cent.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden
Prospector,nes daarvan zijn aan bet bnrean te bekomen.
Advertenti6n voor bet eeritvolgende nimmer moeten dei middag* vóór één nr
aan bet bnrean bezorgd zijn.
AdvertentiSn 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regelt f 1.50elke regel meez
20 oent, Seolamoi 40 cent per regel. Groote lettert naar de plasti, die tij innemen
Tot de plaatsing van advertentiön en reelamei, niet afkomitig nit Zeeland, betreffend'
Handel, Nijverheid en Geldwezen, it gerechtigd bet AlgeweeD AdT©r*e»tie-R*u?«BF>
A. DE LA HAB As., M.Z. Voorbmr^ival »6«, Amrterdau.
Dit nummer bestaat nit twee bladen en
een Kinderblad.
EERSTE BLAD.
In de rubriek Buiteulaud» van
blad heeft men de laatste weken bannen
lezen, hoe te Antwerpen advokaat Rotsaert
in het «Institut maritime» een reeks
voordrachten heeft gehouden, waarin hg
geweldig te keer ging tegen de aanma
tiging van Nederland inzake de scheep
vaart op de Wester Schelde.
Nu weten we bij ervaring dat Belgische
couranten niet altijd nauwkeurig werk
maken van hun verslagen van redevoe
ringen, en aarzelen daarom de couranten
berichten van de bedoelde voordrachten
tot grondslag te nemen voor een verweer
tegeD de daarin aan den heer Rotsaert
toegeschreven beweringen. Ons zal allicht
de wind nit het zeil genomen kunnen
worden door de verklaring: zoo heb ik
het niet gezegd.
We kunnen zelfs ter nauwernood aan
nemen, dat de heer Rotsaert zich zoo
heeft uitgedrukt als de «Matin» vau
Vrijdag vermeldt in het verslag van de
laatste lezing der reeks.
Zoo zal ieder, die eonigszins op de
hoogte is zeker wel verbaasd staan over
de bewering dat Holland «door stelsel
matige indijkingen tracht den toegang tot
Bonchante te doen verzanden (d'ensabler)
en die welvarende plaats ten ondergang
te brengen", welke »politiek tevens ten
gevolge zou hebben, het wegvloeien van
het polderwater te belemmeren."
Alsof de dichtslibbing van de Brak
man niet op zeer natuurlijke wijze ge
schiedt, en alsof het niet even natuurlijk
is dat onzerzijds getracht wordt de rijp
geworden schorren in te polderen. En
als de heer Rotsaert zich er van wil
overtnigen dat men hier wel degelijk het
besef heeft van de noodzakelijkheid om
een geul open te houden of een kanaal
te graven ter afvoer van het water uit
de Isabella-slnis, dan moet hij maar eens
nazien wat er 20 December in de Kamer
is gezegd bij de begrooting van Water
staat door den heer Vorsterman van
Oyen, al was ook de strekking van diens
betoog om bij de daarvoor noodige on
derhandelingen de belangen van Philip
pine niet te vergeten.
En wat zegt men wel van deze bewe
ring uit hetzelfde verslag in de „Matin"
»De geschiedenis van het kanaal van
GentNenzen was een even groot bedrog
(nne duperie comme 1< s autres): Holland
liet ons betalen voor de uitoefening van
rechten die wij bezitten volgens verdrag.
Op die wijze hebben wij alle installaties
van de Hollandsche haven van Nenzen
betaald Bij iedere vergrooting van het
kanaal nieuwe plagende (vexatoires) op
offeringen".
Het is voor de Nenzenaren om bitter
te grimlachen hnn haveninstellingen be
taald door BelgiëDe heer Rotsaert
moet wel een vreemdeling in Jeruzalem
zijn, als hg nooit ervan gehoord heeft,
dat Nenzen groote schade heeft geleden
juist omdat de door België betaalde nieuwe
werken de schepen in s'aat stelden direct
naar Gent door te varen, zoodat ze niet
meer in Nenzen behoeven te losseD.
Waarschijnlijk is het ook nieuws voor
hem dat er nu eindelijk vooruitzicht ge
opend is op een medewerking van onze
regeering om ook de haveninstellingen
van Neuzen te verbeteren, die bleven wat
ze waren toen door België de nieuwe
Sim's werd gemaakt.
En eilieve, wat is er dan toch voor
bijzonders aan, dat België de werken
betaalt, die nitslnitend ten doel hebbeu
de vaart op een Belgischehaven, Gent, te
beorderen Wat voor verdragen zijn
het don wel, die ons zouden verplichten
het kanaal naar Gent te verbroeden
Wat voor reden kan er zijn, om Diet
door België de onderhoudskosten te doen
betalen van zijn eigen werken?
Wat de heer Rotsaert over de Schelde
zelf beeft gezegd, is vaak al even dwaas.
Zelfs van Belgische zijde is hg ermee
voor den gek gehouden. Het „Hand. van
Autw." stak er den draak mee, dat naar
het oordeel van den heer Rotsaert, „de
wapens hadden moeten beslissen", toen
Nederland de Oosterschelde sloot in weer
wil van het verzet van België, We heb
ben driekwart jaar geleden de geschie
denis vau dien diplomatieken strijd nog
eens uiteengezet, en behoeven dus niet
meer uit te wijden over al wat toen be
toogd is over het al of niet verzanden
van den waterweg op de Westerschelde
ten gevolge van die afsluiting. We wil
len alleen in herinnering brengen dat
brn. Guillanme in zijn werk »L'Escant
depuis 1830" de opmerking maakt dat
het »na 35 jaar (nu 46 jaar) eerlgk is
te erkennen dat de Belgische vrees niet
is verwezenlijkt." En nog onlangs schreef
het Belgische Kamerlid dr. A. v. d.Perre
in een werk over »De scheepvaart tns-
schen Antwerpen en den Rijn," dat, „zoo
België in rechte in deze zaak het goede
einde vast hield, het in feite den toe
stand te zwart had ingezien."
Na het bovenstaande zal niemand er
zich over verwonderen dat de heer Rot
saert er ook over klaagt om een zwak
woord te gebruiken dat België de
kosten betaalt van de lichten aan de
Westerschelde. Dat de verdragen het zoo
bepalen, is voor hem geen motief om te
berusten. Hg vindt jnist die verdragen
schandelijk, en hij gaf daarvoor dan ook
zgn eigen regeering er evenzeer van langs.
Ook de vraag, wat voor belang Neder
land erbij kan hebben om de Wester-
Schelde zoo te verlichten als nu gebeurt,
zal den beer Rotsaert niet deren. Hij
redeneert zooNederland moet volgens
het verdrag van 1839 het behoud der
„passen" verzekeren, niet alleen in 1839
maar voor goed.
Nu willen we nog daarlaten dat het
verdrag van 1839, behalve van een ge
meenschappelijk toezicht, alleen spreekt
van bakens en boeien en niet van ver
lichting. Maar gaat het nu aan om van
Nederland te vergen alle kosten voor de
verlichting, die België meent noodig te
hebben voor zgn later ontstane scheep
vaart De Belgische regeering zelf heeft
van het verdrag van 1842 af altijd
een andere opvatting gehad en de op
richting en het onderhoud van de lichten
op Nederlaudsch gebied, en ook de sala
rissen van't personeel van den verlichtings-
dienst betaald. >Het stemde in die opof
fering toe in heb belang van da scheep
vaart op Gent en Antwerpen", schrijft
brn. Guillaume. Het zon o. i. ook een
onbillijkheid en dwaasheid zgn, als Ne
derland verantwoordelijk werd gesteld
voor al de kosten die de moderniseering
van de scheepvaart op Antwerpen en
Geut mochten eischen.
Natuurlijk vindt de heer Rotsaert ook
veel aan te merken op onze honding in
zake het kanaal van Hansweert. We
zouden, volgens hem, de Ooster-Schelde
weer moeten openen door een kanaal met
hooge brug in den dam, en dan de Een
dracht bevaarbaar moeten maken. Dat
zou den weg naar den Rijn 60 K.M. be
korten. En ul die werken zouden wij
dan moeten betalen?
Excusez du pen 1
Mogen we nog eens nuchter herinneren
aun art. 9 8 van het verdrag van 1839
»Wanueer natuurlijke gebeurtenissen
of kunstwerken de scheepvaart-wegen,
aangewezen in dit artikel, onbruikbaar
maken, dan zal de Nederlandsche regee
ring aan de Belgische scheepvaart andere
wegen aanwijzen, even veilig en even
goed en gemakkelijk ter vervanging van
de genoemde, onbruikbaar geworden
wegen".
»Even veilig, even goed, even gemak
kelijk".
Volgens de Matin" erkende de heer
Rotsaert in zijn laatste lezing dat het
kanaal van Wemeldinge in het begin
I voldeed, daar »het beter was dan de
oude pas van Woensdrecht".
Het verdrag van 1839 verplicht ons
zeker niet tot iets meer, en zeker niet
tot bevaarbaar making van de Eendracht
louter ter bekorting van den weg van
Antwerpen naar den Rjjn. En nu er reeds
werken ondernomen worden tot verbree-
ding van het fanaal van Wemeldinge,
klinken de „eischen" van den heer Rotsaert
hol.
Maar we herhalen, er niet zeker van
te zijn dat hg dat alles gezegd heeft.
Alleen omdat het (openlijk zoo vermeld
stond in de Belgische bladen hebben we
het noodig geacht er op in te gaan.
DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN.
Te Utrecht I beeft de S. D. A. P. ds.. va»
der Heide uit Britswerd candidajat gesteld.
Naar men van bevoegde zijde aan de N. R.
C. mededeelt, is het bericht,' dat de &p.ti-re-
Violutiiomiojre kiesvereeniging te Veenendaal
(district Ede), den. heer van Heeckeren van
Keil candidaat gesteld heeft, onjuist.
In do Donderdagavond gehouden vergadering
van de R. K. kiesvereeniging in het district
Amsterdam III is, naar „Do Tijd" meldt, can-
didaat gesteld mr. Paul J. Reymer te Hilver
sum.
Do centrale anli-rev. kiesvereeniging in het
district Znidhom heeft den beer A. Zijlstra,
hoofdredacteur van de „N. P. Gx. Grt.", can-
didaat gesteld.
De anü-rev. kiesvereeniging te Zaandam
stelde tol voorloopigen candidaat voor de
Tweede Kamer den heer mr. J. A. de Wilde
to 's-Gravenhage.
Do anti-rev. kiesvereenighig te Oostzaan
(district Zaandam) stelde den heer J. Huizinga,
burgemeester van Terneuzen candidaat.
VERDEELDHEID IK-DE R. K. PARTIJ.
Dn „Het Huisgezin" komt de volgende merk
waardige bekentenis vo,or:
„De dagbladpers zwijgt, in het algemeen en
als regel, over de verdeeldheid.
Zij durft niet, hoert men wel eens zeggen,
schoon een ander motief van hoogere orde
meer voor de hand. ligt.
Maar, blijkt v»p de verdeeldheid weinig in
de dagbladpers, ze bestaat er niet minder om.
Ieder weet het, ieder spreekt er over .Vooral
nu het gesproken woord het geschreven woord
vervangt en straks in tienduizenden exempla
ren wordt afgedrukt.
En terwijl hoofden ea harten vol zijn van
den onzaligen strijd in de katholieke gelede
ren, hebben wij niet te veel aan aller goeden
wil ten. toewijding om straks den stormloop
van al wat vrijzinnig en, socialistisch is af te
slaan."
't Is werkelijk merkwaardig zooals inca dien
strijd waarvan „hoofden en harten vol zijn"
zoo bedekt heeft weten to houden Voor niet-?
katholieken.
Bij Kon. besluit van 21 dezer zijn benoemd
tot ridder in de orde van den Nederlan&schen
Leeuw mr. dr. W. F. J. Frowein, lid en v<
zitter, en J. C. F. Bunge en R. do Kat, leden
der directie van de staatsmijnen in Limburg,
allen wonende te Heerlen.
Verschenen cm verkrijgbaar bij Gebrs. van
Cleef, 's-Gravenhage is het ontwerp-zomer-
dienst 1013 van. de N. B. D. S., dat ook ter
inzage legt op de gebruikelijke plaatsen.
E"enluccle opmerlangen betreffende dat
dienstregelingsontwerp moeten, ton einde vóór
de vaststelling van de dienstregeling in over
weging te kunnen worden genomen, recht
streeks ingezonden worden vóór of op 1 Maart
aan het departement van waterstaat.
Uit Middelburg.
Bij de uitnoodiging tot het ontwerpen
inzenden van eon reclameplaat, dienstig voor
de tentoonstelling van Zoeuwsche kleeder-
drachlen enz. te Middelburg, Plan 1913,
waren beschikbaar gesteld een bedrag van
f 50 voor het best gekeurd ontwerp en een
van f 25 voor den vervaardiger van het ont
werp, tot welks reproductie door de com-/
missie besloten werd.
Deze bedragen zijn toegekend aan de in
zendingen onder de motto's„Oranje-blanje-
bleu" en „Middelburg bovenal", waarvan ver
vaardigers bleken te zijn de beeren Jan
Heijse en F. P. D'huy Qz., beiden te Mid-,
delburg.
Naar men ziet, is dus het ontwerp van
onzen jeugdigen stadgenoot F. P. D'huy
C.W.zn. het best voor reproductie geschikt
geacht, Voor hen. die de tentoonstelling van do
ingezonden ontwerpen in het gebouwtje van
Vreemdelingenverkeer hebben bozocht, öiene
dat hot voorgestelde ontwerp is een Walcher-
sche ringlijder te paard, met het silhouet
van de stad. Middelburg op den achtergrond.
Uit Vliasingoo.
Het dagelijksch bestuur vaii het Comité
Plan 1913 heeft tot de vereeniging „Oefening
en Genoegen" het verzoek gericht ten bate
van de feestkas een tooneelvoorstelling te
willen geven. Die vereeniging heeft zich be
reid verklaard en zal 11 Maart tot dat dool
opvoeren „Bataille de Dames" of „Un duel
en Amour" van E. Scribe en E. Legouvó.
De Puitsche lichter „Minui©" die do West-
Hinder aanvoer, is gisterenmiddag1 van de bin
nenhaven naar de werf „de Schelde" over-,
gebracht om da»r to worden gerepareerd1.
Naar de VI. Crt. vemajn zal a.s. Wpfins-'
dag in het Concertgebouw eene openbare
vergadering worden belegd door het Vrijzinnig
Propaganda Comité met het onderwerpde
Openbare School.
Als sprekers zullen optreden ds. Sieme-
limk en de beer KI. do Vries van Amsterdam,
De heer Blum, afgevaardigde voor het district
Middelburg, zal tot debat Worden uitgenoodigd.
Blijkens een in dit nummer te vinden ad
vertentie zal echter niet de lieer Klaas do
Vries, maar de heer C. G. Roos van Vlaar-
dingen aldaar, behalvie ds. T. II. Sieme-
lipk, het woord Voeren.
Uit Walcheren.
Vopr do verkiezing van een commissaris
van den polder Wjalchorcn (vacature wijlen
den heer J. Koene) waren uitgebracht te Mid
delburg 265 stemmen en te Westkapelle 58
stemmen, totaal 318.
Een stembiljet was van onwaarde-
Uitgebracht. werden op den heer A. Min-
derhoud Jkzn. to Westkapelle 202 st., op den
heer J. Reijnierse to Middelburg 93 st., en op
den heer G. v. d. Putto te Vlissingen 17 st,/
terwijl verschillende personen 1 of 2 stem
men op zich uitgebracht zagen.
Gekozen is dus de heer Minderhoud to
Westkapelle.
Vrijdagavond gaf het fanfarecorps „Oefe
ning kweekt kunst" te Westkapelle in
het café Tramzicht een muziekuitvoering. Het
tiental muziekstukken, dat het talrijk opge
komen publick dezen avond te hooren kreeg,
heeft zeker bij velen getuigenis gegeven van
een goede, degelijke leiding en van een ern
stige, flinke studie der werkende leden.
De opvoering van een drielaJ blijspelen gaf
na de pauze en op hel eind der muziekuitvoe
ring een aangename afwisseling, die het pu
bliek in een prettige stemming hield.
Uit Zuid-B ore land.
Donderdagavond schrok te Nis se een
paard voor een tilburie, waarin een broer en
een zuster gezeten waren. Alle kwamen in
een sloot terecht. De tilburie was onbruikbaar
geworden, do broer zette te paard de reis
mar Biezelinge voort, do zuster met een an
dere gelegenheid.
Donderdagavond hield de vereeniging „Land
bouw Veeteelt" te Wolphaartsdijk
hare jaarlijksche vergadering. Uit het ver
slag van den penningmeester bleek, dat er
was ontvangen aan contributie enz. f 119.85
en uitgegeven f 71.60, alzoo een batig slot
van f 48.25.
Werd in de vorige vergadering besloten tot
verhooging der contributie, thans werd, met
het oog op den gunstigen toestand der kasl
met algemeene stemmen besloten niet tot
verhooging over te gaan, maar do contributie
te houden op f 0.60. Daarna volgde de reke
ning der commissie van den aankoop der
kunstmeststoffen.Totaal waren gekocht 11.4461/2
balen van 100 kilo met een uitgaaf aan geld
van f 72.392,14s.
Uit Noord-Beveland.
Donderdagavond gaf het fanfare-gezelschap
„Wilhelmina" te Colijnsplaat zijn tweede
openbar© uitvoering in dit seizoen. Het pro
gramma, dat zes muzieknummers, eenige voor
drachten en een paar tooneclstukjes bevatte*,
werd door het matig opgekomen publiek met
onverdeelde aandacht en dankbaar aangehoord.
Getuigde de geheel© uitvoering van een ernstig
willen bij het gezelschap, vooral de uitvoe
ring van het tooneelspel „Oude Toon", dra
matische schets door J. Tollenaar, sprak ook
van een kunnen. Dit kleine stukje levenselleto-
de, op die wijze vertolkt, is een ©enig mofcn
propagandastuk]© voor staalspensionneering.
Het zal niet liggen aan de dames en beeren,
die dit tooneelspel opvoerden, zoo de hier
bestaande jafideeliug van den (Bond Voor Staate-
pensionneering niet eenigo leden rijker wordt.
Het woord van. hartelijkêa dank, dat doroor-
zitter, de heer J. Iluisson, na het laatste
nummer van het programma, vooral den mede
werkenden dames bracht, was dan ook wel
verdiend.
Een gezellig bal liiold de aanwezigen daarna
nog geruimen tijd bijeen.
Uit Sohonwen-Dnlveland.
Te "Brouwershaven is Donderdag op
een. door den burgemeester geleide bijeen-)
komst, waar mej. van Hulst het woord voerde,,
besloten tot oprichting van een afdeeling ran
het Groene Kruis.
Uit Tholen
Onze correspondent to Th o 1 e n schreef ofns
Donderdag
Ik heb vandaag een tochtje vice-verSa, ge
maakt over het veer, ondanks liet Zuidpool-
klimaat eaondanks mezelf. Ik nam dn
nieuwe pont een net en flink vaartuig
eens op en werking van de lier met den staal-1
draad, waarlangs de pont wordt voortbewogen.
Ik was tevreden, maar de baas kommandeorda
„vooruit" en ik had de keus, in 't water te
springen of mij wat langer aan den kouden
trek bloot te stellenwant aanstonds waren
wij van den kant en ging het naar oveir met
een beter vaartje dan ik ooit gewoon wp»
en zonder het klompengeklots van het per
soneel dat vroeger onafscheidelijk behoorde
aan den overtocht per pont. Ik bad dus gele
genheid te zien, dat inderdaad een verbetering
is tot stapd geko{mcn. De overvaart gaatJ
iets snellerhet dek woirdt mol meer voort
durend nat gehouden door een altijd drui.-»
pende reep, wat bi) vorst gevaarlijk kon zijn
de staalkabel duikt dieper, zo©dat kans van
aanvaring verminderd is, en het personeel, dat
vroeger altijd natte kleeron droeg, staat thans
aan. den draaier, wat eerder een licht dan een
zwaar werk blijkt te zijn. De pont behoeft
ook niet zooveel te gieren, zoodat liet publiek
de plaag van het manoeuvxeerco met de reep
meteen kwijt is.
Ik wil een ieder een bezoek aan Tholeh
aanbevelenop een warmen zomerdag.
Tot^voor kort waren oesterschelpen waarde
loos en gaven meer last dan gemak aan de
kweekers, wanneer niet de een of ander,
die een paadje of terrein had te verharden
een hoop opruimde. Een paar jaar gelede»
werd begonnen, de schelpen geregeld bijeen
te zamelen en ze enkele malen per jaar per
scheepsgelegenheid te vervoeren naar een fa
briek te Bergen op Zoom. In de afgeloopen
week lag een klein zoescheepjo in de haren'
van Tholen, dat oesterschelpen laadde ea
voor gelijk doel nu naar Ierseke is vertrokken.
Het publiek, tegenwoordig door do pink-
pillen-advertentiën en de waarschuwingen der
kwakzalverbestrijding ,op voet van vertrouw
wen met verschillende zaken gekomen, weet,
dat de schelpen in Engeland worden gemalen
voor kippenvoer, verval aching van honden-"
brood, briquetten, veevoederartikelen enz.
In allen gevalle hebben de scholpen waarde
verkregen. Jaarlijks wordt er aan één ocster-
firma f 60 voor betaald en aan de gemeente
een som voor leggeld, waarbij te rekenen het
rijloon van den voerman, die geregeld opza
melt. Bij informatie vernam onze correspond
dent, dat de zeereis f 400 kost.
Benoemd is tot politie-ogent te Berge»
pp Zoom L. van Daalen, veldarheider te O u d-
Vossemeer.
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
Door don Commissaris der Koningin, ia
benoemd tot lid der gezondhoidscofcuuissie^
zetel Oostburg, do heer J. A. v. Baal,
architect te Oostburg.
Hoewel het ijs nog zeer onbetrouwbaar wfcsi
ook ten gevolge van den barden wind, waar-"
door tal van wakken bleven openliggen, die
eerst de twee laatste nachten waren dichlgoH
gaan, waagden zich velen te Oostburg
op het ijseen hunner mej .11. van Sint Kruis
moest dit bijna met het loven bekoopen. Zij
toch zakte op het diepste gedeelte door het
ijs en 't was door do nabijheid van tal van
personen en door de omstandigheid dat ze het
ijs mot de handen kon blijven vasthouden, dat
zo gelukkig met een nat pak en den schrik
vrij kwam.
Op ©en paar andere plaatsen zakten jon
gens door het ijs, die ook met een nat paJc
naar huis gingen.
I Men schrijft ons uit Bres kens:
Ons district is zooals bekend weer eete,
tramlijn, rijker, n.l. OoetburgKadzand, Het
feit dat deze tram loppt door een gebied waar
de landelijke dracht overheersohend is, zoo
dat de zg. karkasmuts nogal eons in do co»-
