r
MIDDELRIIRGSCHE CÖHRilï,
95
Dinsdag
18 Februari.
zijn onze
i on wet-
[j. 42 1S6° Jaargang. 1013.
Deze courant verschijnt i u g e 1 ij k met nitzondoriag ran Zo*- «n ?o»it4ng«.
?ry» per kwartaal, zoowel toor Middelburg al» -voor alle plasties ia Nederland franco pp. 13.
Afzonderlijke nummer» koitea 5 ceat.
I dv o rtextiëu by abonnement op voordeeliga voorw.sardea
Proipeotuiie* daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerit'Olgende nummer moeten den middag, vóór óón sur
aan het bureau bezorgd zijn.
w
AdvortentaOn a 20 cent per regel. Bij abonnement v&el lager. Geboorte-, dood-
die andere familieberichten e» Dankbetuigingen san 17 regeli f 1.50; elke regel men
20 cent. Reclame» 40 oent per regel. Groot* letten near de plaat:, die zij innemen.
Tot de plaatimg van advertentiën en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betreffen®e>
Handel, Nijverheid es Geldwezen, i» gerechtigd het Algemeen AdTertastle-BauwftW
A. DE £*A RAB Am., S.Z. Voorban «rel Ü6Ö, Atarterdasa.
Bij deze eouraut bshoort een bijvoegsel
P .op U
s helpen,
ïn.
>pCt.
De LantlbouwGommisslp over
de Paclit-kwestie.
III.
Ben enkel woord slechts over den
invloed van bet pachtwezen op de ar-
beidsloonen.
Wanneer we meecleeleu dat de Staats
commissie ertegen waarschuwt zich geen
al te groote verwachting te vormen van
den invloed, dien verbetering in het pacht
wezen of vervanging daarvan door eigen
exploitatie op den toestand der landar
beiders zon hebben, dan zal inen be
grijpen dat haar oordeel ook op dit punt
negatief is.
Meer aandacht vordert, de toene
ming van het pachtwezen.
In het eerste van deze artikelen reeds
wezen we er op dat Z eland bovenaan
staat van alle provincies in het percen
tage van pachterB en ook wat toeneming
van het aantal pachters betreft. Die toe
neming heeft echter een bijzonderen
vorm, want men vindt haar het meest,
bij de kleine bedrijven en het minst bij
de groote. Naar de heer Kakebeeke in zijn
reeds vermelde »Schets" opmerkte moet
hiervan de oorzaak alleen gezocht worden
in de omstandigheid dat, wanneer boer
derijen verkocht worden, kapitalisten,
niet-exploitauten in den regel als koopers
optreden.
Is dat verschijusel van toeneming van
het aantal pachters al of niet zorgwek
kend, en moeten er krachtige maatregelen
tegen worden genomen
Zooals wo ook reeds aanhaalden uit
genoemde „Schets", is men in Zeeland
van meening dat de bezwaren tegen het
pachtstelsel, als zoodanig, niet zoo groot
zijn als beweerd wordt. Maar toch oor
deelt men ook hier niet, dat het in 't alge
meen veel gnnstiger is pachter dan boer
derij-bezitter te worden. «De positie van
een Bchnldvryen eigen-geërfden boer, aldns
de heer Kakebeeke, wordt hier de meest
gnnstige gevonden». Men zal echter niet
toegeven, zoo laat hij er op volgen, dat
men aan het land kan zien of het door
een pachter dan wel door een eigen-
geërfde beboerd wordt.
De Staatscommissie is van oordeel dat,
van algemeen standpunt uit, de eigen
exploitatie de voorkeur boven de pacht
verdient, en dat als eerstgenoemde gesta
dig afneemt, ingrijpen door de overheid
alleszins gewettigd kan worden. Let men
op de positie van den elders wonenden
eigenaar, dan vooral is 't nadeel zeer
duidelijk.
Maar als de commissie dan gaat op
sommen wat de oorzaken zijn, die de
pacht doen toenemen, dan blijkt h. i.
eerst recht, hoe moeilijk het zou zijn, de
toeneming van de pacht in haar oorzaken
aan te tasten.
Die oorzaken kunnen als volgt worden
samengevat: het aankoopen van lande
rijen voor geldbelegging door buiten het
landbouwbedrijf staande personenhet
gaan rentenieren van rijke eigengeërfden,
die dan hnn bedrijf verpachtende
splitsing van eigen of verpachte boerde
rijen in verband met de groote vraag
naar kleinere perceelen door tuinbouw rs
en arbeiders de moeilijkheden met arbei
ders, die sommige eigenaars bewegen hun
land te verpachten om zelf niet de zorg
daarvan te hebben; het opvoeden van
kinderen van welgestelde landbouwers
voor een ander vak, waardoor zij daD
later het goed verpachten.
Inderdaad zijn die oorzaken niet door
wettelijke maatregelen te bereiken en wat
de commissie dan verder bespreekt, zijn
dan ook te beschonwên als kleine mid
delen ter indirecte bevordering van eigen
exploitatie't verstrekken van een plaatsje
aan landarbeiders; het vergemakkelijken
van 't verkrjjgen en behouden door de
landbouwende bevolking van onroerend
goed, o. a. door verbetering van het
crediet-wezeu. En dan maatregelen van
fiscalen aard, inzonderheid de progres
sieve grondbelasting en de differentieele
belasting.
Evenmin als haar voorgangster van
1886 acht de Landhonwcommiesie een
progressieve grondbelasting gewenscht.
Men zou er het groot grondbezit door
beperken, maar de groot-grondbezitters
zijn in den regel niet de slechtste land.
heeren. Veeleer zijn dat die eigenaars
welke, onbekend met den landbouw en
de landbouwers, den grond als geldbe
legging kpopen en verpachten en onder
hen zijn er velen wier grondbezit niet
groot is, en die das niet gedeerd zouden
worden door een progressieve belasting.
En aan den anderen kant zou deze het
bestaan bedreigen vau die groot-eigenaars,
die zelf hnn grond exploiteeren. Boven
dien acht de commissie de grondbelasting
op zichzelf een ondeugdelijke belasting.
Hoewel zij minder principieel gekant
is tegen een differentieele rijks inkom
stenbelasting, zwaarder voor de verpach
ters, lichter voor de eigen-exploitanten,
vreest zij toch dat een dergelijk iugrijpen
in veel gevallen tot ongewenschte gevol
gen zou leiden.
Wanneer men de verpachters op die
wijze tracht te dwingen tot eigen exploi
tatie over te gaau, zullen velen hunner
gaan verkoopen en dat kan voor hnn
pachters zeer uadeelige gevolgen hebben,
omdat die dan verplicht worden om, zoo
zij blijven willen, op zware lasten eige
naar te worden.
Uit de Bijlagen blijkt dat men hier
in Zeeland die slechte gevolgen van ver
koop reeds in sterke mate ondervonden
heeft, doordat de verhoogiug der over
gangsrechten bij overlijden voor vreem
delingen vele Belgische eigenaren heeft
genoopt te verkoopen, met het gevolg,
dat daardoor de pachters voor de keuze
worden gesteld: öf vertrekken, öf hun
landen tot buitensporig hooge prijzen
koopen.
Niet zeldzaam zijn voorts de gevallen
dat een voogd onroerend goed verpachten
moet, omdat geen der erven zelf het be
drijf kan leiden.
Tal van uitzonderingen zouden dus op
den regel moeten worden gemaakt, wilde
men zulk een differentieele belasting niet
slecht in haar nawerking maken.
'i*
We hebben ons in deze artikelen voor
namelijk er toe bepaald uit den afschrik
kend dikken stapel rapporten der Staats
commissie datgene te pnren wat betref
fende de paebtkwestie de hoofdzaak was.
De lezers, die dit nog zeer beknopte
overzicht gevolgd hebben, znllen daarbij
wel moeten getroffen zijn door het nega
tieve karakter vau bijna alle adviezen
door de commissie gegeven inzake ver
beteringen door wettelijk voorschrift.
Ten opzichte van het te hoog opdrij
ven der pacht acht ze ingrijpen der
overheid bezwaarlijk, omdat men dan
inbreuk mankt op het eigendomsrecht
het dwingend remissie-recht wil ze be
palen tot enkele gevallen het verkrijgen
van meer zekerheid voor continuïteit der
pacht moet h. i. worden overgelaten aan
de partgen inzake vergoeding van de
kosten voor aangebrachte verbeteringen
ziet ze alleen mogelijkheid in contrac-
tueele, dus vrijwillige bepalingenvan
verbetering der arbeidsloonen verwacht
ze weinig van verbetering van het pacht
wezen de oorzaken van de toeneming
van het pachtwezen kunnen h. i. niet
door overheidsmaatregelen worden aange
tast.
Maar in dat negatieve van het rapport,
het moge dan in sommige opzichten wat
erg pessimistisch zijn, ligt toch ook een
krachtige positieve leer, nl. dezedat de
door de commissie als zeer noodig
erkende verbeteringen dienen uit te gaan
van de betrokkenen zelf. En dat middel
is in den regel ook gezonder dan het
geven van voorschriften van hooger hand.
Wat we in den aauvang aanhaalden
over den sleur, die in de contracten doet
bihonden, wat nit den tijd is, wijst ock
den weg aan, waarlangs de verbetering
kan gezocht worden.
Ineen derBglagm betreffende Zeeland
trof ons de volgende meedeeling»Op
Tholen is iu de 1 netste jaren gestreefd
naar een betere, zaakkundiger inrichting
der pachtcontracten Is het zoo onmo
gelijk dat ook iu andere Btreken van de
provincie dat werlc ter hand wordt ge
nomen V
Een pogiug vau een enkele zon natuur
lijk weinig baten. Er is samenwerking
noodigen de pachters zijn niet gemak
kelijk tot samenwerken te brengen. In
het hoofdstuk over »Te hooge pacht"
betoogt de commissie dat men de vak
organisaties", die in nijverheid en handel
tot bloei zjjn gekomen, niet zoo maar in
den landbouw kan overbrengen met even
veel kans op sncces, omdat daar meer
belangengemeenschap is, en de tegenstel
lingen niet zoo scherp zijn in den land
bouw als in andere takken van bestaan.
Van een politiek, die op de bevordering
van gemeenschappelijke belangen heen-
stuurt en deze versterkt, zon meer te
verwachten ziju, dan van een streven,
dat de tegenstellingen onderstreept en
den economischen strijd verscherpt.
Daarin schuilt veel waars. Maar daarin
wordt dan ook aangewezen welke orga
nisaties het meest geschikt zijn om de
leiding te nemen voor vrijwillige verbe
tering van de pachtcontracten. We hebben
in onze provincie krachtige landbouw-
maatschappijen, waarin de belangen vau
pachters en verpachters zijn vertegen
woordigd, Kunnen die niet de zaak
practisch ter hand nemen? De aauspo-
ring zou dan kunnen komen van de
centrale besturen. Maar de uitvoering
zou dan het best kunnen geschieden door
de plaatselijke vereepigingen. Er is ook
in die vereemgiugen'reeds veel over ge
sproken, maar kan er niet iets gedaan
worden
En dan ten slotte nog iets over de
publieke verpachtingen, die een voorname
oorzaak zijn van het opdrijven van de
pacht. Uit de gehouden enquête is tel
kens gebleken dat de slechtst behandelde
gronden de publiek verpachte zijn. En
behalve dat die geweldige opdrijving
natuurlijk terugslag heeft op den prijs
der onderhandsche verpachtingen, werkt
ze verderfelijk voor de pachters dier dure
landen.
Als één voorbeeld halen we uit de
Bijlagen aan een meedeeling uit Colijns-
plaat, volgens welke het gedeelte van
N -Beveland waar het onderhandsche
verpachten regel is, welvaart kent, ter
wijl daar waar de publieke verpachtiugeu
aan de orde zijn, de bevolking armer
wordt.
Die publieke verpachtingen bepalen
zich in onze provincie voornamelijk tot
de losse landenwel neemt hier en daar
ook het verpachten van boerderijen toe,
maar dit blijft toch uitzondering.
Nn is het opmerkelijke van het ver
schijnsel dat die publieke verpachting
voor de overgroote meerderheid geschiedt
door publieke lichamen gemeentebestu
ren, armbesturen, diaconieën e. d. Is het
nn zoo'n onmogelijkheid, dat die bestaren
met dat stelsel breken
De polderbesturen, óók pnblieke licha
men, maar samengesteld nit landbouwers,
Binnenland.
DE NEDERL AMBULANCE Bil DE
BOELGAREN.
Naar dr. Sikemeier meldt in een brief aan
het Hoofdcomité, werd hem in een onderhoud
op hot Boolgaarsche hoofdkwartier meege
deeld dat aan geen enkele vreemdeling werd
toegestaan in een der veldhospitalen, hetzij
bij Tsjataldzja hetzij bij Adrianopel dienst te
doen. Hem werden echter eenige iets meer
Haar achter gelegen plaatsen genoemd waar
heen men de gewondon zal txansporteeren.
Dr. Meihuizen is nu pp, weg om die plaatsen
te onderzoeken. In de ambulance in Tsjor-
loe zijn zooveel mogelijk bedden vrij gemaakt.
Dr. Koolemans Beijnen moet wegens dringen
de omstandigheden naar Nederland terugkee-
ren. De leden der ambulance zijn allen gezond.
Dit Stad en Provincie.
Dit Middelburg.
Op de kiezerslijst voor 1913/14 alhier
zijn 417 nieuwe kiezers geplaatst, verdeeld
als volgt
Belastingkiezcrs (ambtshalve en aangemeld)
234, woningkiezexs 74, loonkiezers 79, spaar-
baftikkiezers 13, en examenkiezers 17.
Hoewel het onze gewoonte niet is algemeene
vergaderingen van vereemgingen ook in deze
rubriek aan le kondigen, willen wc, met bet
oog op het feit, dat de „Openbare Leeszaal
en Bibliotheek" alhier nog zulk een jonge
vereeniguig is, er op wijzen dat Donderdag
avond 8 uur een algemeene vergadering zal
plaats hebben in het gebouw.
Ruim een week. geleden werd het 600ste lid
kon. De gedacktenstrijd is nu van het alge
meen belang afgedwaald naar een goschit ia.
don boezem van een vereeniging, en een be
sproking daarover hoort thius in den kring
van de belanghebbenden zelf
Maandagavond hield ds. C. L Voorhoeve
van Vlissingen in de gexef. kerk te Oost-
kapelle eene rede in 't belang der stich
ting „Vj-ederusl" naar aanleiding van Marcus
9 vers 1426 Aan het einde bleven belang
stellenden bijeen en werd opgericht een af-
deeling Oostkapollc van de Vereeniging tot
christcl verzorging van krankzinnigen in Zee
land
In hot bericht betreffende de gemeentcraads
verkiezing te Domburg is abusievelijk gezet
1 Maart in plaats van 3 Maart De gcheolc
opgave luidt. 3 Maart verkiezing, 14 Maart
stemming, 25 Maart zoo noodig herstemming.
Uit Vlissingen.
Voor plaatsing op de kiezerslijst te Vlis
singen 1913/1914 hebben zich niet minder
dan 638 personen ajangemeld, terwijl het
aantal nieuwe belastingkiezers 406 bedraagt.
(VI. Cxt.)
Blrjkens het jaarverslag over 1912 van de
afd. Vlissingen van Mexcurius bestond
deze afdeeling op 31 Dec. 1.1. uit 63 ledcm,
tegen 56 op 31 Dec. 1911.
Een cursus werd gehouden in machine-
schrijven6 personen namen daaraan deel.
Een cursus in Engelsche Handelscorrespon
dentie is nog Ioopende.
Aan verschillende patroons worden circu
laires verzonden betreffende een vroeger slui
tingsuur op Zaterdag, echter voor zoover be
kend, zonder resultaat.
Adhaesie werd betuigd aan 't adres van
Gemeenschappelijk Belang inzake wettelijke
winkelsluiting.
Dank zij het beslaan van het fonds tot uit-
keering bij werkeloosheid kon aan 2 leden
rente uitbetaald worden resp. over 53 eta 90
dagen tot een bedrag van f 71.50, waarbij
nog te voegen een gemeentelijke toeslag van
f 53 over 106 dagen
De heeren J. IV. R. N de Vroom en W. H.
Appel vertegenwoordigden de afdeeling op de
algemeene vergadering te Nijmegen
Uit S oh of we a - D ml re laad.
Tot lichtwachter bij de Rijkskustverlichling
aan de Vpl bij Zien kzee, is naar de ,,Z.
Nb." meldt, benoemd do heer J. bij de Vaate.
Maandag voormiddag kreeg de 14-jarige D B.
t* Bruiaisse zoo'n hevigen slag van een
paard legen zijn hoofd, dat hij heng bloedend
neerviel, zoodat geneeskundige hulp moest
worden ingeroepen
Zeenwscb Vlaanderen O. D.
Door Gedeputeerde Staten is aan den heer
J. Gort te Neuzen, lid van den Raad van
beroep (Ongevallenverzekering) te Middelburg,
op zijn verzoek ontslag verleend
Uit Z.-V 1 a a n d e r o n IV. D.
Onze Biervlietsch© berichtgever
schrijft ons
De coalitiebladcn hebben correspondenten,
die er maar luk-raak los op schrijven
Hoofdplaat zou 65 nieuwe kiezers leveren,
dank zij de xoomsche actie, was zulk een
bericht, misschien om als aansporing te die
nen, ter navolging in andere katholieke ge
meenten, of ontsteltenis te wekken in de li
berale gelederen. Van een pu tori lei t aldaar
vernam ik 15 Febr dal de winst 20 kiezers
bedraagt.
In mijn eigen gemeente Worden door de
Nieuwe Zeeuwsche 40 roomsche kiezers als
winst geboekt, dat is maar offentjes meer
dan de helft gelogen
j We kunnen er ons op gewapend houden,
i dat nog wel erger leugens, pardon onjnist-
heden, zullen gedebiteerd worden ,,Vele recht-
j sche bladen staan voor niets", is een ge
boekstaafde uitspraak
Zaterdagavond werd te Vlissingen in
het Concertgebouw aan de Emmastraal een
tooneelvoorstclling gegeven door de Ulrecht-
schc onderwijzers tooneelvereeniging ten bate
van de Kinderherstellings- en Vacantiekolonies.
d. 'z. d'us JrakundS'i komen «"meer 8"»'» was vol Opgerand werd
en meer van terug. In Zeeuwsch Vlaan
deren O. D. willen die polderbesturen
meestal niets vau publieke verpachting
weten.
Ligt het nn ouïc niet op den weg der
andere pnblieke lichamen, om het kwaad
van te hoog opdrijven der pacht zooveel
mogelijk tegen te gaan? 't Is waar dat
ze er zelf financieel direct voordeel van
hebben. Nog eenige wekeu deelde ons een
correspondent mee, dat de publieke ver
pachting voor 7 jaar door het burg. arm
bestuur te Wolpbanrtsdijk dit jaar f 3373
opbracht tegen f 2580.51 bij de vorige
verpachting, dus een jaarlijksche meerdere
opbrengt van f 792.49. Het is mogelijk
dat er nu door dat armbestuur meer
armen kunnen worden verzorgd. Maar
het maakt, er ook waarschijnlijk armen -f. ,tal "f™
,i~~- „„„a u-- ii i i .- schrijft niet in te zullen gaan op het stukje
door, want b„ anlk een stekelmatige rm dm beer
opclrgving kan verarming niet uitblijven, dringend verzoekt een stuk te willen opnemen
Eu voor de waarde van het land is 'tdat ons binnen enkele dagen zal toegezonden
zeker niet gnnstig. worden door hei Fanfarecorps.
We achten het gewenscht zoo spoedig moge-
MHakij lijk mee te deelen, dal we die kwestie hief
verder in deze courant kunnen laten bespre-
„Mijnheer de Senator" blijspel in drie be
drijven van F. von Schönthau en G. Kadel-
berg.
De zeevarende J. de Schepper te Vlissin
gen woonachtig, is benoemd tot matroos bij
den dienst te Antwerpen.
Er heeft zich te Vlissingen een comité
gevormd tot stichting van een Protestantsch
Christelijk ziekenhuis. In dit comité hebben
zitting de dames J. W. A. GewinVader, E.
S. T. van Doorn van KoudekerkeScbüssler,
J. J. A Ilogerzeil—Mijnsseu en de heeren ds
C. L. Voorhoeve en ds. H, C. Hogerzeil.
Uit Walcheren.
Het Bestuur van de Vereeniging van Nering
doenden „Ons Belang" te Souburg zond
GEZONDHEIDSCOMMISSIE TE GOES.
Maandagavond werd door de gezondheids
commissie, zetel Goes, een openbare vergade
nng gehouden ondor voorzitterschap van den
heer I). Mulder van Ovezand.
j Na opening der vergadering, die door allo
leden der commissie en doortwee ver
slaggevers werd bijgewoond, werd door den
secretaris voorlozing gedaan van het verslag
dier commissie over 1912, welke voorlezing
meer dan een uur lijds vorderde.
Waar, nadat dit verslag in druk zal zijn
verschenen, dit in hoofdzaak aan de lezers
van dit blad zal worden ter kennis gebracht,
willen wij ons thans slechts bepalen tot het
mededeclen van enkele in ons oog meest be-
I langrijke zaken.
j Zoo zjjn in 1912 vooTgekomeo te Goes 50
en te Kloetinge 44 gevallen van diphtheritic,
zonder sterfgeval, te Goes met 1 sterfgeval
aan die ziekte.
Waar in de meeste van deze gevallen het
ziektebeeld van ernstige diphthcritis niet werd
geconstateerd, wijst het groote aantal gevallen
meer op nauwkeuriger onderzoek dan vroeger
dan dal het van veronlruslenden aard kan ge
acht worden, temeer waar het bacteriologisch
onderzoek zich ook uitstrekt tot bacillendra
gers van de genoemde ziekte.
De oorzaak van het veelvuldig voorkomen
van de dipbthentis in de twee boven ver
melde gemeenten kon niet opgespoord worden.
Het sterftecijfer in de verschillende gemeen
ten was over het algemeen niet groot te
noemen-
Bij het geboortecijfer werd medegedeeld, dat
in de gemeente 's-Heet Arendskorko van de
j 100 geborenen er 27 het levenslicht aan
schouwden zonder lussckenkomst van verlos
kundigen, wat ons een te merkwaardig feit
toeschijnt om het hier onvermeld te laten. Of
zulks geregeld aldaar voorkomt werd niet ge
rapporteerd.
Voor een in te stellen onderzoek naar de
zuigelingverpleging, uitgaande van de vereeni
ging „Het Groene Kruis" in Zuid-Beveland,
werd door de commissie f 175 's jaars gedo
rende 4 achtereenvolgende jaren toegestaan
