MIDDELBGMSCHE HOCRAIT.
136* Jaargang.
Woensdag
12 Februari.
BINNENLAND.
ker.
Kameroverzicht.
Uit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Knust en Wetenschappen.
Lanflhouw.
Kerknieuws.
Leger en Vloot.
Ingezonden Mededeelingen.
Verschillende Berichten.
H°. 37.
1913.
Dez« courant v»riohij*t d a g e 1 ij k i, met uitzondering Tan Zon- «n fiutügu,
f rij» per kwartaal, zoowel voor Middelburg al» voor alle plaatien in Nederland franoo pp. i 2.
Afzonderlijke nummer» koiten 5 cent.
Advertentie* by abonnement op roordeelige Toorwaarden.
Prospeotu»»en daarvan zyn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën roor het oerstvolgendo nummer moeten de» middag, t 6 r dén uur
aan het bureau bezorgd zyn.
Advertenties i 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte», dood- ea
alle andere familieberichten ea Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50) elka regel mee.
20 cent. Reolnme» 40 cent per regel. Groote letters naar de plaata, die xij innemen.
Tot de plaatsing van advertentie* an reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend.
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het AlgeaueeM ArirertentÏÏG-Buiï?®»)?
A. DB I«A HAR Ai., R.Z. Teorbir^iiral 966, Amsterdam.
i deze courant behoort een bijvoegsel
Don-
l nar
ielburg
vraagd
lp van
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Het debat over de Invaliditeitsverzekering,
dat nu een debat over de risico-overdracht is
geworden, heeft zich heden in den waren
zin, des Vroords voortgesleept. Niet, dat na
do uitvoerige verdediging van den heer Treub
aan hot eind der laatste zitting, die een even
uitvoerige weerlegging van den Minister nood
zakelijk maakte, aan een einde nog vandaag
der risieo-ovcrdracht-debattea gedacht werd
geen sprake van, maar er is bijlna geen
enkel nieuw punt ter sprake gebracht,
dat de zaak e enigszins een ander en verhel
derd aanzien heeft gegeven.
Althans voprzopverre aangaat de risico-
overdracht in deze wetgevings-materïe. Wiaöt
ten opzichte van de risioo-ovordrachfc in het
algemeen heeft do heer Goeman Borgesius
een kort maar zakelijk woord gesproKent
dat nu eens eindelijk tegenover de sociaal
democraten de juiste proporties heeft ge
steld1. Uitdrukkelijk heeft de afgevaardigde
van Rotterdam 1. die van verzekeringswezen
gelyk zelfs de heer Duys heeft moeten erken
nen, wel ,,iets" afweet, doen uitkomen, dat
het Voor hem gansch niet onmogelijk was',
dat do directie der R, V. B. zelve niets tegen
de risico-overdracht had. Er zijn voor- en na
doelen; aan de ri sic©-overdracht verbonden!,
maar een beperkte risico-overdracht moet men
toelaten. Dat er kwade dingen onder de risico-
oveWdracht zyn gebeurd, best mogelijk; wil
men dit onderzoeken naar den wensch. der
sociaal-democraten, uitmuntendmaar dan een
onpartijdig onderzoek van ©ene comioissie,
waarin ook de vertegenwoordigers der vakbe
weging! zitting hebben. In dien geest is nu
van dozen kant cone motie voorgesteld, die
later zal worden behandeld, tegelijk natuur-,
lijk met die van den heer ü^roelstra Later,
maas wanneer toch?
De Minister is zeer uitvoerig geweest in
zijn antwoord, dat vooraf gegaan was door
eene dier onsamenhangende en weinig duide
lijk» redevoeringen, waarin 'de heer Nolens
een mtecater is en waarin hij zich op het bijna
maïeVe standpunt stelde dat men de risico-
ovordracht alleen naar de artikelen van het
aanhangig ontwerp had te beoordeel en. De
Minister is vooral tegen den heer Patijn te
volde getrokkenheeft diens Rotterdamsche
cijfers trachten te verdoezelen; en heeft voorts
belangrijke mededeelingen gedaan over zijne
werkzaamheid op het terrein der landbouw-
verzekenng, besloten met de verrassing, dat
een ontwerp te dier zake gereed ligt. De Mi
nister heeft ook hier weer getoond dat hij
harden arbeid niet schuwt; hij ontwerpt en
confereert; confereert en ontwerpt; wil ieder
een en zichzelf voldoen en voldoet niemand
en waarschijnlijk ook niet zichzelf. Dat intus-
schen dit ontwerp, ware het ingediend ge
weest, door de Kamer niet zou zijn ter hand
genomen. kunnen worden, is zeker geheel juist.
Onaannemelijk heeft de Minister noch de
amendementen-De Visser, noch de Bnnendemen-
ten-Treub verklaardhij heeft ze slechts als
onverantwoordelijk geschetst en botweg proef
nemingen in dezen geest geweigjerd. Er is
dan ook inderdaad van den uitslag der stem-
fnijig Bog niet veel te zeggen en de Minister
deed zeker verstandig zijn eigene positie vrij
to houden. De heer Do Visser heeft nu wel
©enige veranderingen in zijne voorstellen aan
gebracht, maar ze in beginsel onverkort ge
handhaafd. En dat beginsel wil de Minister in
zijn laatste voorstel zooveel Zwakker dat hij
het oigenlijk niet wil 1
Do heer Patijn, voor de derde mapl spre
kend, is den Minister met ongewone scherp
te to lijf gegaan en do heer Treub beeft zich!
gereed gemaakt den heer Duys to doen gevoe
len wolko plaats, ieder in een Parlement in
neemt. Maar dat doet hij liever in de bemin
nelijk© tegenwoordigheid van den afgevaar
digd© van Zaandam, die reeds was vertrok
ken, e)n do „feesteljjkheid" Werd dus uit
gesteld. Inlusschen doet des heeren Treub's
qualificatio, dat do heer Duys in het Parle
ment zelfs het minimum van goed© manieren
acht to moeten bannen uitdrukking, waar
tegen de voorzitter opkwam «en en ander
verwachten I V. d. M.
Eerste Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Do Eerste Kamer kwam 's avonds te half
negen bjjeen, voornamelijk om1 te besluiten
de rest van de begrooting in d© afdeelingen
to behandelen, en Vrijdag de openbare beraad-
elaging daarover te beginnen.
Een woord van nagedachtenis werd gewijd
aan minister Rcgout.
Van den heer Havelaar Was bericht inge
komen dat hrj wegens gezondheidsredenen ont
slag neemt. Hij had zitting voor Zuid Hollaadi
en moest in 1916 aftreden.
DE GOUDEN VIJFJES.
In. da memorie van antwoord aan de Eerste
Kamer betreffende de begrooting van finan
ciën wordt door den minister meegedeeld, dat
van de 800.000 stuks gouden vijfjes welke de
Nederlandsche Bank ontving (200.000 stuks
zijn rechtstreeks van de Munt naar de be
taalmeesters verzonden) bereids nagenoeg niets
meer in haar kelders aanwezig is, terwijl ook
bij de betaalmeesters slechts een gering© voor
raad is, zoodat voor bijna £5.000.000 aan
gouden vijfgulden stukken in circulatie
Mocht men niettemin weinig do stukken
aantreffen, dan moet zulks daaraan liggen,
dat particulieren (waaronder wellicht ook ban
ken) die stukken achterhouden.
Aan de betaalmeesters is instructie gegeven
ruim te zijn met de uitgifte en daarentegen de
rijiksdaalders eemigszins terug te houden.
Het voornemen bestaat om voorshands tot
aanmunting van een tweede f5.000.000 aan
gouden vijfjes over te gaan. Wanneer ech
ter mocht blijken dat een betrekkelijk gering
aantal particulieren de munten vasthouden,
dan wordt het doel, dat met de uitgifte werd
beoogd, niet bereikt, en is de Minister niet
voornemens verder te gaan met het onttrek
ken van goud aan de Nederlandsche Bank
en overbrenging daarvan in den vorm van vijf
guldenstukken naar de goudverzamelingen van
particulieren. Hij hoopt echter dat het publiek
zal inzien, dat men do gouden vijfjes slechts
het verkeer kan zien wanneer niemand ze
onnoodig vasthoudt.
De instructie aan de betaalmeesters om
gouden tienguldenstukken in te houden, en
over te brengen bij de Nederlandsche Bank
is ingetrokken.
Wat het uiterlijk van het gouden vijfgul
denstuk aangaat, voor de middellijn is een dia
meter van 18 m.M. genomen (de keuze was
tusschen 18 en 19 m. M.) met het oog op de
omstandigheid, dat zoowel het 1-centstuk als
het 25-centstuk een middellijn van 19 m.M.
bezitten, daar anders de kans op verwarring,
vooral met het 1 centstuk, belangrijk grootor
zou zijn geweest dan thans het geval is. Een
diameter van meer dan 19 m.M. was uitge
sloten, aangezien het stnk dan zóó dun zou
zijn geworden, dat, behalve bezwaren van
technisch en aard, eene spoedige slijtage en be
schadiging] van de munten te verwachten zou
zijn geweest, hetgeen, wegens de kostbaarheid
van het metaal, tot niet onbelangrijk nadeel
voor den Staat zou geleid hebben.
HET NED. ROODE KRUIS OP 't OORLOGS
GEBIED.
Het Hoofdcomité van het Ned. Roode Kruis
heeft weer twee lange brieven ontvangen, een
van dr. Sikemeier, hoofd der ambulance te
Tsjorloe, en een van dr. Lingbeek, hoofd
der ambulance te Constantinopel. We hebben
helaas geen plaats om deze brieven op te
nemen, en moeten ons er toe bepalen to
melden dat de gezondheidstoestand der leden
van da ambulance goed is, hoewel die te
Tsjorloe veel ontberingen door maken, en veel
last hebben van de kou.
De patiënten zyn buitengewoon erkentelyk,
zoowel de Turken als de Boelganen.
Uft Middelburg.
Uit het overzicht over do laatste 5 jaren,
van de Nutsspaarbank alhier, ontleenen we
eenige cijfers betreffende do laatste 2 jaren.
In 1912 bedroeg de inleg £84.566.27 togen
f89.459.41 in 1911, terwijl de terugbetaling
in 1912 f93.091.08 bedroeg tegen f91.474."
in 1911.
Het saldo tegoed aan inleggers verschuldigd
beliep in 1912 de som van f 610.886,20 tegen
f532.615.25 in 1911; het gemiddeld saldo te
goed per inlegger beliep f 134.04 in 1912,
tegen "»f 131.87 m 1911.
De rente in 1912 aan inleggers vergoed be-
droeg f 16.795.76, togen f 16.495.55 in 1911.
Op de scholen werd in 1912 bespaard
£5730.06 tegen in 1911 f6016.62
Het aantal inloggers, dat in 1911 4039
bedroeg, liep 15 achteruit en was in 1912
nog 4024. Het totaal aantal inlagen bedroeg
2345 in 1912, tegen 2340 in 1911; het aantal
terugbetalingen 1338 in 1912 en 1335 in
1911, het aantal nieuwe inbrengers 217 in
1912 en 218 iïi 1911 en het aantal afgeslo-
rekeatingen 232 in 1912 en 230 in 1911.
Uit Vlissingen.
Gisterenmiddag had te Vlissingen de
teraardebestelling plaats van het stoffelijk over
schot van den heer P. v. d. Does, in leven
baas van de afd. ketelmakerij der Kon. Mij,
„De Schelde". De baar was gedekt door een
8-tal kransen van directie en personeel van
de fabriek, terwijl een 20-tal bazen en onder-
bazen de kist volgden. Aan do groeve was
onder de talrijke belangstellenden ook
wezig de directie. De heer Jos. van Raalte
roemde de hooge plichtsbetrachting van den
ontslapene, dien de fabriek noode mist.
De officier van gez. Ie kl. P. A. Ziegelor,
thans chef van den geneesk. dienst bij het
garnizoen te Vlissingen, is bestemd om bij
zijin te wachten bevordering tot dirig. offi
cier van gez. 3e kl. (majoor) op te treden als
chef van het mil. hosp. te Bergen op Zoom.
N. R. C.
Dinsdag 11 Februari is aan de openbare
Leeszaal en Bibliotheek te Vlissingen,
sedert de openstelling op 27 Januari j.l. het
lOOOsbe bezoek gebracht; 65 bezoekers heb
ben zich als lid doen inschrijven
Uit Zuid-Bevel and.
Dinsdagavond 11 Febr. hield de meisjesver-
eeniging Arbeid Adelt" te Wolphaarts-
dijk hare jaarvergadering. Eerst werd door
het bestuur het jaarverslag uitgebracht
a verantwoording gedaan. De veree
rd ging mocht zich in een goeden financieelen
toestand verheugen, daar er een batig saldo
van f 145 kon geboekt worden. Daarna werd
de avond gezellig gemaakt door de opvoering
van negen aardige tooneelstukjes, die zeer
verdienstelijk werden gespeeld. Het program
ma werd afgewisseld door het spelen van
een gramaphoon en door zang door een viool
begeleid. Dr. H. Wcsse) dankte de vereeniging
voor hetgeen ze in bet afgeloopen jaar voor
het Groene Kruis had verricht en voor den
gez enigen avond, dien ze een talrijk pu
bliek had bezorgd, waarna de aanwezigen
welvoldaan huiswaarts keerden.
Zeenwsch Vlaanderen O. D.
Dinsdagavond gaf de redery'korskamer „De
Herleving" te Axel in de zaal van den heer
J. E. Blansaart haar tweede uitvoering in dit
seizoen. Opgevoerd werden„Hereenigd", too-
neelspel in drie bedrijven; „De weerbaarheid
Heidorp", kluchtspel in één bedrijf, be-
een drietal voordrachten, welke blijk
baar in den smaak van het aanwezige pu
bliek vielen. Nadat het programma was af
gewerkt, bleven vele bezoekers nog eenige
uurtjes gezellig bijeen.
Dienzelfden avond gaf ook het christelijk
uztekgezelschap „Hosannah" een uitvoering
in het „Vereenigmgslokaal" voor haar leden
en donateurs, welke ook voor betalende» toe
gankelijk was. Ook deze uitvoering werd door
een talrijk publiek bijgewoond.
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
Te Biervliet is Dinsdag in een buiten
gewone vergadering van de ingelanden van
Paulinapolder besloten den
dien polder naar de Paulinahaven te
len en vijf duizend keien aan te koopem.
Die straatweg, betrekkelijk nog nieuw, wordt
niet eens heel druk bereden, doch ia zoo
stuk, dat hij bijna onberijdbaar is geworden.
Ned. H er v. kerk.
Beroepen: te Hoenderloo H. C. Ruya
te Eèersheim te Amstelveen G. de Vries
te Gaast en Ferwoudete Jelsnm E. W.
ten Oever te Gorredijk.
angenomen: naar 's Heerenboek
(toez.) de heer J. H. Buinink, cand. te Eer
beek o. d. Veluwe.
Bedankt: voor Serooskerke A. A. van
Wessem te Hiaure.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te Staphorst J. Sluis te
Rottevallete Nes en Wierum ds. Van
Leeuwen te Oostermeer.
Christel. Gereform. kerk.
Bedankt: voor Oud-Beyerland L. A*
Berkhoff te Leeuwarden.
Het hoofdbestuur van de Maatschappij
tot bevordering der bouwkunst, heeft, naar do
Tel. bericht, aan den beer A. W. Weissman,
architect to Haarlem, een zilveren medaille
tofcjgekend, ter erkenning van zijn bijzondere
verdiensten als schrijver over bouwkunst, moer
speciaal die van Nederland.
Verleden winter heeft men voor bet A.
N. V. dan West Vlaamscheu pastoor en letter
kundige Hugo Verriest kunnen booren. In de
„Gazette van Gent" lezen wo nu dat deze
openlijk gehuldigd zal worden.
Een landelijke stoet met talrijke
wagens zal naar d© woonplaats van Ver
riest stappen. Deze woont naar men vreet te
Lngoughem. Op het plein zal een tent worden
opgeslagen, waarin wio wil aan een volks
feestmaal deel kan nemen. De Brusselscbe
hoogleer aar August Vermcylen zal
Belgische letterkundigen het woord voeren. Ook
zullen liederen ten gehoor© worden gebracht.
Kwarts.
Maandag hield prof. de Haas uit Delft in
het Natuurkundig Gezelschap alhier een
lezing over kwarts.
Kwarts is een zeer verspreid mineraal,
hot voornaamste bestanddeel van zand. De
chemische benaming is siliciumoxyde of Mo-
zelzuur en in den fraction kristallijnen vorml
heet het bergkristal.
Er bestaat verband tusschen de physische
eigenschappen eencr stof en haar kristalvorm/
dit vertoont kwarts bijzonder duidelijk.
Kristalvormen, zooajs bij kwarts, wier spiegel
beeld niet met den loojrspionkelijken vorm
kan samenvallen, wijzen op een onsymme-
trischo structuur der moleculen en hiermee
overeenkomende eigenschappen, die door spie
geling zich zelf niet gelijk blijven. Men heeft
bijv. kwarts, dat het polarisatie-vlak rechts
draait en het enantiomorfc, dat hot links
draait.
De polaire assen, die optreden bij ciet-
hojoledrische kristalvormen doen zich ken-:
nen door piezo- en pyro electrische verschijn
selen en het al of niet. optreden dezer laatste
verschaft ons tevens een middel om schijn-J
bare hemiedrie van do echte te onderscheiden.
ings is op deze Wijze gebleken, dat dia
mant inderdaad holoedrisch kristalliseert.
Bravais heeft zich de moleculaire structuur
van. kristallen voorgesteld door middel van
ruimtematten die do ruimte in prisma's, rhoiri-
boeders, enz. verdeel en en in wier knoop
punten de moleculen geplaatst zyn. Hy' neemt
14 van zulk© ruimtetralies aam
Proeven onlangs genomen over diffractie-'
Verschijnselen met X-stralen gaven photogra-
pliiën, di© op verrassende wyze deze beschouw
wingen bevestigden. De uiterst klein© golf
lengte der X-stralen in vergelijking met dio
der lichtstralen, maakt, dat de bewegings
verschijnselen. dezer stralen een beeld geven
van de ligging der moleculen. Het asymme
trisch© van een kristallijn© stof is nu niet ge
legen in de ligging den moleculen onderling,
maar in de atoomligging van elk molecuul af
zonderlijk.
Kwarts laat do ultraviolette stralen door en
kan daarom dienst doen bij de kwikbooglampi,
wanneer van de werking dezer stralen ge
bruik moet worden gemaakt.
~jj hooge temperatuur verliest het zyn kris
tallijn© structuur en laat zich vormen tot
utiensiliden, die in laboratoria goede diensten
bewijzen, daar kwarts door geen zuren, uit
gezonderd fluorwaterstofeuur, wordt aange
tast. Ook de fijn© kwarts draden, voor het
eerst door Boys vervaardigd, zijn thans veel
vuldig in gebruik.
Kwarts is een goede warmtegeleider en
bestand tegen groote temperatuurwisseling,
waardoor het zich gunstig1 van glas onder
scheidt en voor vele doeleinden gebruikt kan
worden, waar glas onbruikbaar is.
Deze interessante eigenschappen werden
door uitstekend geslaagde proeven aangetoond,
waarvan dio betreffende de piezoelectricï-
teit, do ultraviolette stralen en de verandering
van electriciteit van den aether in glas, dat
met de hand een geringe buiging onderging
en daardoor dnbbel brekend werd, hier vooraJ
mogen worden gemeld.
Do aanwezigen volgden de lezing met groote
belangstelling.
- Maandag a.s. elf uur is er
vergadering van de afd. Middelburg Z. L.
Na de behaudeling der agenda zal daar
door den heer I. G. J. Kakebeeke, rijksland-
bouwieeraar, een lezing gehouden worden over
„Te hooge waterstand."
De afdeeling G o o s houdt Dinsdag baar
voorjaarsvergadering.
Bij beschikking van den president der
arrondissements-rechtbank te Middel
burg in kort geding d.d. 17 Januari 1913
is gesehorst de executoriale verkoop van
eenige aan Jan Riemens te Zaamslag toe-
behoorende onroerende goederen, welke ver
koop, heden zon hebben plaats gehad. Van
gemelde presidiale beschikking is appèl aan-
geteekend.
Hooge Raad.
Het O. M. bij den Hoogen Raad heelt
gisteren geconcludeerdambtshalve lo. tot
vernietiging van het vonnis der rechtbank
te Middelburg, waarbij J. S. B., commies
bij 's rijks belastingen met vernietiging van
een vonnis van den kantonrechter te Goes,
op verzet gewezen, en met bekrachtiging
van een verstek-vonnis van dien kanton
rechter, tot drie dagen hechtenis was ver
oordeeld wegens openbare dronkenschap te
K o r t g e n e, en 2o. tot verwijzing van de
zaak naar bet gerechtshof te's-Gravenhage
en zulk9 op grond, dat een proces-verbaal
betreffende het ter terechtzitting van den
kantonrechter voorlezen van een stuk, waarop
ten bezware van den beklaagde was acht
geslagen en het proces-verbaal omtrent het
uitgesproken verstek-vonnis niet. door den
kantonrechter waren onderteekend, zoodat
rechtbank het verstek-vonnis niet had mogen
bekrachtigen.
Uitspraak 10 Maart. N. R. C.
Opheffing korporaalsrang.
Men schrijft aan de «De Avp.»
Na de invoering der nieuwe organisatie
op 1 April a. s. zullen de bestaande vaca
tures in den korporaalsrang bij het wapen
der infanterie pl. m. 800 niet meer
worden aangevuld.
Aangezien op genoemden datum 264
korporaals bevorderd kunnen worden tot den
rang van sergeant, zal de korporaalsrang
spoedig tot het verleden behooren.
Rbenmatische pijnen.
Rheumatische pijnen vertoon en zich het
sterkst bij verandering van het weer. Zij
worden veroorzaakt door het urinezuur, dat
gevolge van niet behoorlijk© werking
der mieren, m het lichaam achterbleef en
zich kon kristalhseeren in de spieren en ge
wrichten. Verschietende pijnen, dio zich nu
eens hier, dan weer daar doen gevoelen, tre
den op Wanneer de onzuiverheden zich een
maal vastgenesteld hebben, 13 het lichaam.
zyn natuurlijk© bronnen zelden ui staat
om: haar te verwijderen an indien aan de
mieren geen hulp geboden wordt, hoopt het
meer en moer op. De pijnen
worden ondraaglijk, de patient kan zich ten
slotte niet meer bewegen, de gewrichten wor
den verwoest, terwijl de handen knobbels
gaan vertoon en. en misvormd worden. De
ziekte kan zich tot een chronische kwaal
ontwikkelen.
Het is daarom van belang om bij het op
treden van de eerste pijn in de lendenen
en gewrichten Foster's Rugpijn Nieren Tillen
te gebruiken. Door hun versterkenden invloed
nieren bewerken zij, dat deze organen
hun werk naar behooren verrichten, en voort
durend en geregeld het urinezuur uit het
lichaam afvoeren.
T© Middelburg verkrygb. by dén beer Joh.
Roos, Vlasmarkt K 157. Toezending ge
schiedt franco na ontv.
v postwissel A f 1.75
voor één, of f 10. - voor
zes doozen. Eiaoht de
echte Foster's Rugpgn
Nieren Pillen weigert
elke dooB, die niet voor-
zien is van nevenstaand
«ars. handelsmerk.
Heden, Woensdag, is het vijf jaar gele
den, dat het kabinet-Heemskerk aan hei be
wind kwam. Hiermee heeft het ministerie, wat
zittingsduur betreft, al zyn voorgangers
smds 1848 geslagen. Tot heden stond het re
cord op naam van het kabinet-Heemskerk
vader. Tel.
- Het bestuur van de S. D. A. P. heeft,
blijkens een bericht in Het Volk, besloten,
aan het party-congres, dat 23, 24 en 25
Maart 1e Utrecht gehouden wordt, voor te>
stellen op den dag van do camdidaatsteliing
voor de Kamer op verschillende plaatsen be-
toogingen en bijeenkomsten te houden voor de
invoering van het algemeen kiesrecht tooi;
mannen en vrouwen.
