MIDBELBIBGSCBEC0EBA1ÏT.
Vrijdag
7 Februari.
N° 33. Jaargang. *943.
Dtx» courant v«»obijmt 4 a g e 1 ij k met uitzondering van Zon- en Visitdmgsm
»rijo per kwartaal, zoowel voor Middelburg alt voor alle plaatiei i* Nederlandfrnnoo pp. f 2.
Afzonderlijke ammmeri kosten 5 oeat.
Advertentiën by aboaaement op voordeelige Toorwaardoa
Prospectussen daarvaa zijn aaa hot bureau te bekomen.
Acivertentiëii voor bet eerstvolgende nummer moeten de» middag, vóór één aar
aaa het bureau bezorgd zijn.
Advartsntien i 20 oeat per regel. Bij abonnement veel lager, Geboortedood- ea
alle aadere familieberichten ea Dankbetuigingen na 1—7 regeli f 1.50elke regel meer
20 oeat. Reclame» 40 cent per regeL Groote letter* naar de plaat», die lij innemen.
Tot de plaatsing van adTerteatiëa ea reolame», niet afkomstig ait Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid ea Geldwezen, is gerechtigd het Algeiaeea 4dTertenüe*BmRI
A. DE LA HAB Am., M.Z. Voor«ral SG«S, Asaaterdaan.
j deze courant behoort een l
BINNENLAND.
De gevolgen van het huismans-
kiesrecht.
Het ifi natuurlijk onmogelijk nauwkeurig
het aantal kiezers te berekenen, dat ons de
invoering van het door de regeering voor
gestelde hnismanskiesrecht zal brengen, zoo
lang men niet weet welke niet aan 't hoofd
van een gezin staande, maar zelfstandig in
de maatschappij optredende personen ook
nog zullen worden toegelaten tot de stembus.
Maar men krijgt toch eenig inzicht in
de beteekenis van dat voorstel, door de
cijfers van de jongste volkstelling te raad
plegen.
Allereerst zij vermeld dat volgens de
kiezersatatistiek over 1912 in 't geheele rijk
het aantal mannen van 25 jaar of ouder op
1 Januari van dat jaar geraamd werd op
1.392.112 en dat daarvan kiezer waren
891.270 personen.
De jongste volkstelling had, zooals men
weet, betrekking op den toestand van 31
December 1909. De cijfers dekken elkaar
dus niet volkomen, maar dat verschil van
enkele jaren doet er hier niet zoo veel toe,
omdat 't toch slechts een globale verge
lijking is.
Volgens die volkstelling dan had men
toen in het Rijk 1.040.580 mannelijke en
140.470 vrouwelijke hoofden van huisge
zinnen. Die vrouwelijke hooiden vallen
voor 't oogenblik ai, daar de regeering het
woord «mannelijke" in de grondwet wil
laten staan. We zullen daarom verder slechts
de cijfers betreffende de mannen vermelden.
Natuurlijk worden die 1,040.580 manne
lijke gezinshoofden niet allen kiezer. De wet
heeft te bepalen in hoever het kiesrecht ge
schorst wordt voor militairen beneden den rang
van officier, en bovendien worden uitgesloten
de gezinshoofden beneden 25 jaar, en dan nog
de verschillende rubrieken zwakzinnigen,
misdadigers, en de bedeelden (wel te ver
staan slechts geteld in de drie maanden
voorafgaande aan de vaststelling der kiezers
lijst; dat is een nieuwe regeling.)
Tegenover die gezinshoofden staan 49.671
afzonderlijk levende mannelijke personen.
En voorts de bevolking van de gestichten
en instellingen, Onder het hoofdBestuur
ders, beambten en bedienden vermeldt de
de statistiek 1555 mannen m gezinnen
(waaronder echter ook de mannelijke kin
deren zijn begrepen) en 5813 afzonderlijk
levende mannen. De personen voor wie de
gestichten bestemd zijn, tellen nog 55.230
mannen, maar daarvan zvllen de meeste
wel niet kiesgerechtigd worden. Of wel
Meer aandacht verdient het cijfer van
58.009 mannelijke personen in dienstbetrek
king bq en beschouwd als lid van de huis
gezinnen, waarvan we hierboven bet aantal
der gezinshoofden meetelden. Die ruim 58.000
personen (in Zeeland 2843) zullen blijkbuar
uitgesloten worden. Immers het huisgezin,
waartoe zij gerekend worden te behooren,
wordt bij de stembus alleen vertegenwoor
digd door het hoofd. Dat is het beginsel-
Van de inwonende zonen boven 25 jaar
geeft de statistiek geen opgave.
Voor de provincie Zeeland in 't bijzonder
zij vermeld dat wij thans hebben 39.637
kiezers; dat het aantal mannelijke gezins
hoofden hier bedroeg in 1909 43.244dat
't aantal afzonderlijk levende mannelijke
personen 1427, dat der bestuurders enz.
van gestichten in gezinnen 38, afzonderlijk
levend 113, en de mannelijke bevolking in
de gestichten 957.
Het aantal mannen van 25 jaar ot ouder
werd in Zeeland op 1 Jan. 1912 geraamd
op 54.762.
Over den aard van het huismanskiesrecht
hebben we reeds onlangs ons oordeel gezegd.
De termen, door de regeering voorgesteld,
versterken slechts de meening dat men door
Rat toelaten ook van de zelfstandige afzon
derlijk levende personen, het juist te voren
genoemde beginsel van huismanskiesrecht
weer verloochent.
Dat een aanzienlijke vermeerdering van
het aantal kiezers het resultaat zal zijn, is
op grond van de bovengenoemde cijfers
waarschijnlijk. Maar als men iets bereiken
wil, dat feitelijk op algemeen individueel
kiesrecht neerkomt, waarom dan daarvan
een omsctrijiing gegeven, die door zijn
tegenstrijdige tweeledigheid een frase is
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Aan. het einde van zijn inderdaad wel heele
lange rede in repliek, heeft de heer Treub
heden de wenschelijkheid, en ook half en half
de overtuiging uitgesproken, da,t do stemming
over de door hem voorgestelde amendementen
niet zou worden beïnvloed door overwegingeu
van de aanstaande stembus, maar alleen door
zakelijke gevoelens en argumenten. De wen
schelijkheid kunnen wïj hem volkomen nazeg -
gen, maar de overtuiging mogen wij, minder
parlementair als wij buiten het parlement be
hoeven te wezen, niet geheel navolgen. Stem
busoverwegingen in dien zin, dat het al dan
niet voor deze amendementen stemmen in
vloed zal hebben op de houding van een aan
merkelijk aantal kiezers, zijn natuurlijk niet
bedoeld, maar wel in dien zin, dat de stem
ming over dit amendement op geheel het lot
van bet wetsontwerp van eenigen invloed kan
wezen. Er is geen sprake van dat de Minis
ter ter wille van de risico-0|verdracht zal
heengaan, hij moge dien niet vriendelijk gezind
zijn, doch hij heeft het onaannemelijk niet
alleen nog niet uitgesproken, maar ook in
geen enkel opzicht doen gevoelen, en de heer
De Visser, die tot de politiek zeer wel in
gelicht en ook zeer voorzichtigen behoort,
heeft zelfs niettegenstaande de bestrijding van
des Ministers kant, zijn vroeger ingediend
amendement onverzwakt gehandhaafd, heeft
zelfs eenigszins ironisch gevraagd of de Mini-
en zijn raadgevers niet Wat al te duisteren
blik op dit voorstel hadden toen zij meenden
het in het stelsel van de wet niet te kunnen
pasklaar maken I
Dit was werkelijk een vrij belangrijk moment
van den dag, want de meening was niet geheel
en al ongemotiveerd, gezien datgene wat uit
den Chxistelijk-Historischen hoek van de Ka-
in deze debatten ai meer vertoond is,
dat de heer de Visser evenals de Minister
maar een „klein" verschil aanwezig zou vin
den tusschen zijn vroeger amendement en de
inderdaad toch Wel geringe tegemoetkoming,
die de Minister getoond heeft. De heer de
Visser heeft dit niet gedaan, althans nog
niet, want ons rest nog af te wachten wat
hij zal doem, indien de Minister bij zijn dupliek
ernstig- bezwaar blijft maken over eene even-
tueele aanname van zijn amendement, die
niet zoo geheel en al onzeker is zelfs al zou
de stemming van gisteren dit niet doen ver
moeden 1
De dag van heden heeft ons een drietal re
devoeringen gebracht nevens die van den heer
de Visser; de eerste van den heer Borge-
si us, die technische fouten van gewicht con
stateerde in het artikel dat thans den over-,
gang van den arbeider van de Bank naar de
fondsen regeltde tweede van den heer
Teenstra die de mcdcdeelingen van den
Minister betreffende zijn onderhandelingen met
de Land- en Tuinbouwonderlinge recht zette
ejn de derde van. den heer Treub die nog
eens met klem van argumenten verdedigde wat
hij wil en ook getoond hoeft wat hij wil. Hij is
daarbij niet zachtzinnig tegen de sociaal-de
mocraten en in het bijzonder tegen den hoer
Duys te velde getrokkende politieke munt
die do uiterste linksche groep gisteren heeft
willen slaan uit de stemming over de motie
Van den hoer Roodhuijzcn is baar heden al
thans dubbel en dwars terugbetaald- De heer
Treub heeft er op zjjn kalme manier op ge
wezen, dat do heer Duys zich bij dit debat niet
alleen doet gevoelen als sociaal-democraat,!
maar ook aJs ambtenaar der Rijksverzeke
ringsbank, dat wij telkens en telkens weer
merken dat er maar een in de Kamer is die
(dat niet merkt en dat is de beer Duys zelf
De heer Treub heeft ook getoond hoe be
angstigend dicht de heer Duys thans bij den
Minister en de Minister bij den heer Duys
staatop het laatst betitelde de afgevaardigde
van Zaandam zichzelf als het schoothondje
van. den minister, zulks natuurlijk onder luid
gelach der Kamer, die een niet te miskennen
en begrijpelijke blijdschap vertoonde dat er
eens iels was waarom gelachen kon worden.
Het is volkomen waar dat de dag van heden
zakelijk en van eenig politiek geharrewar ge
heel vrij was, maar een dergelijk voortdurend
herhalen van argumenten, die nu niet alleen
de Kamer maar ook ieder die daarbinnen en
daarbuiten met deze wet te maken heeft al
bijna, uit bet hoofd kent, wordt wel al te
zakelijk en doet aan de belangstelling der
discussie ook geen goed. Dat was niet de
schuld van den heer Treub; geenszins, want
hij moest zakelijk veel verbeteren, wat de
Minister gisteren op heel handige maar onza
kelijke manier had verkeerd voorgesteld. En
het is slechts met een uitgebreide argumen
tatie, dat bij er heden toe is kunnen komen
om niet alleen nogmaals het goede, neen het
noodzakelijke in zijne amendementen aan te
fcooncn maar ook te betoogen het foutieve van
des Ministers argumenten daartegen.
Waarschijnlijk' zal met het antwoord van den
Minister morgen het debat over de risico-
overdracht wel teneinde zijn, het heeft dan
ook juist een week geduurd.
In de avondzitting was Marine aan de
orde en hoewel dit over het algemeen een
hoofdstuk is, dat zich in veler begrijpelijke
belangstelling mag verheugen, was het toch
niets anders dan het gewone leege aspect,
hetwelk de Kamer op dezen avo(nd ver
toonde. Als begrijpelijk viel ©r na de repliek
van den Minister wel een en ander te zeg
gen, vooral door den heer Hugenholtz die
zich deze gelegenheid niet heeft laten ontne
men. Dat hij niet overtuigd zou zijn van wat
do Minister bijna droog en kort heeft mede
gedeeld dat wisten, wij reeds tevorendat bij
nog eens en opnieuw zjjne bezwaren van de
behandeling zou blijven volhouden zonder ook
maar een oogenblik te willen erkennen, dat
niet alleen daardoor in de laatste jaren
de geest zoo slecht is geworden en dat al
weer door dien slechten geest de toestand
voor de schepehngen zelfs nog minder aange;
I naam is geworden niemand die er zich
i verwonderde De heer Mare haat heeft daar
tegenover van de linkerzijde een goed werk
gedaan door aan te tooaen dat voor e
j vraag om elke wettige organisatie van het
marinepersoneel te vermoorden, de rede van
den heer Hugenholtz vooreen eersten prijs in
I aanmerking zou bomenhij heeft daardoor
j den Minister veel werk uit de hand genomen,
I die daardoor nog korter kon zijn dan hij
reeds bedoelde te weezm. En zoo is het niet
tegenstaande de lange rede van den eersten
spreker tot het einde der algcmeene beschou
wingen gekomen en mag indien de artikelen
niet al te veel besprekingen zullen vragen,
verwacht worden, dat in twee avondzittingen
do volgende Week het debat zal eindigen ©n
dan weder, maar dan ook waarschijnlijk tot
ultimo Mei aan een stuk door, de parlemen
taire machine haar gewonen parlementairen
gang zal gaan. v. d M-
I
acht de heer Van Dam het hoog tijd openlijk inknmm van f48.675 met een percentage van
te waarschuwen. i vuer ten honderd.
S Hot kohier der hondenbelasting werd vast-
gesteld tot een bedrag van f 76 met 38 aaa-
slagen
HET KAMERLID VOOR BERGEN OP ZOOM., begroeting over 1912 weid gewijrigd
Te Bergen op Zoom werd m besloten kring im verband mcl do waterleiding. Een af en
tijdens do carnavalsfeesten bet Kamerlid Deoverschrijving had plaats uit den post van
Ram voorgesteld en, doelende op diens houding1 0111,1001,351016 uitgaven
in ons parlement, kon men daarbij lezen
spieken is zilver, maar zwijgen is goud
Dit mag misschien als bet eerste symptoom
van verzet tegen het verlengen van het man
daat van den heer De Ram aangemerkt wor
den. Van goed ingelichte zijde vernamen
wij, dat men voornemens is a. s zomer voor
de verkiezing van een Kamerlid voor Belgen op
Zoom tegenover den aftredende een katholiek
tegencandidaat te plaatsen
Uit Stad en Provincie.
Dit Middelburg.
In onze premie-uitgave „Pak me mee" vin
den onze lezers een welgelijkend portret van
onzen vroegeren hoofdredacteur, wijlen den
heer Joh. L. van der Pauwert.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
alhier is tegen Maandag 10 Febr a.s. des
nam. om 3 uur ten. raadliuize bijeengeroepen
Op de agenda staan: benoemingen en rekening.
De jaarwedde van den klokkenist-klokluider
werd op diens verzoek verhoogd met f10 en
gebracht op f 60
Op hel verzoek van den heer J. Nieuwen-
huize om verhooging van vergoeding voor het
onderhoud van hel schoolgebouw werd gun
stig beschikt en deze gebracht van f40 op
f 52, terwijl het culres van den heer J Zandee
c. s. om begnndmg van den Oudelandschen
dijk niet ingewilligd werd.
Aan de politie verleende de Raad naar
gewoonte een gratificatie.
In de gehouden vergadering der vrijzinnige
kiesveroeniging te K a p e 11 e is tot voorat-
ter gekozen in plaats van wijlen den heer
D. J van der Have do heer W K C Schrier.
De aftredende bestuursleden J. Tollenaar en
H. Blok werden herkozen
De gemeentekas te Ierseke heeft deze
week een buitenkansje gehad eenigje hoopen
slip van den grintweg en de kaai hebben
bij openbaren verkoop zuiver f 126 opgebracht.
Deze gunstigje uitslag moet daaraan toegeschre
ven worden, dat er verscheidene huizen m
aanbouw zijn Iemand die het wel meent
met de gemeente heeft de verzuchting ge
slaakt konden we maar een slikfabriek op-
I Woensdagavond 5 Febr. j.l. hield de afdee-
lmg Middelburg van don Ned. Militairen
Bond haar algcmeene jaarvergadering Uit het
verslag van den secretaris bleok dat de afdee- j zetten
hng in bloei verkeert, en haar Mil. Tehuis I
j onder do voortreffelijke leiding van den huis-1 De arbeider-telegrafist bij do S.S. Maat-
vader Lukas, gaarne en getrouw door tal van schappij C. Kooman te Vlake, is met in-
1 militairen wordt bezocht. Het getal bezoeken gang van. 16 Febr. a.s als zoodumg verplaatst
bedroeg dit jaar 6193, terwijl heel dit jaar j naar de halte America (bij Vcnlo), terwijl
door een prettige en opgewekte stemming in als zijn vervanger aldaar is aangewezen J.
het Tehuis heerschte. Er werd gezorgd voor Molhoek te Oudanbosch, vroeger te 's-IIeer
Arendskerke.
DE VOLGORDE
Uit een driestar m de „Standaard" onder
het opschrift „Vaste Orde" halen we de vol
gende beginregels aan.
„Blijkbaar bekruipt enkelen de vrees, dat,
komt het na September tot Grondwetsherzie
ning, de nog aanhangige sociale wetten dan
nogmaals achterop zullen gaan en ad caleodas
graecas zullen worden verschoven
Dit zou spijtig zijn, en mag niet.
Staat in September hetzelfde Kabinet nog
aohter de groene tafel, dan moet eerst worden
afgedaan, wat in Juni niet klaar kwam, en wel
van heel do sociale weigering, en kan eerst
daarna, en niet daarvóór, de Grondwetsrerisio
aan. de orde komen."
lectuur, gezelschapsspelen, goede en goed
koop© consumptie. Tijdens de kermis werden
4 gezellige samenkomsten georganiseerd, die
zeer geslaagd mogen boeten. De Chr. Mil
Jongelingsvereeniging telde 14 leden en aan
de Ned. Ilerv. jongelingen werd gelegenheid
gegeven catechetisch onderwijs te ontvangen.
Hulde werd gebracht aan de dames die het
bestuur ter zijde stonden bij den verkoop
van „de Oranjebloem" op den jaardag van
H. M onze geëerbiedigde Koningin Hun wei-
willendo toewijding was mede oorzaak dat de
verkoop een succes werd voor ons tehuis en
de penningmeester dit jaar zrjn rekening sloot
met een flink batig saldo van fl79.99i/2
Ontvangen werd f 1230.61Vs- Uitgegeven
f 1050.62.
Naar aanleiding van de actie in ons land
gevoerd tegen den verkoop van de „Oranje-1 meer 0
bloem" werd er de nadruk op gelegd dat het I
[Mil. Tehuis openstaat voor lederen militair) Te Oud-Vossemeer werden een drietal
en de arbeid van de afdeelmg „Christelijk" kinderen, respectievelijk 4, 5 en 7 jaren, op
(doch niet kerkelijk wil zjjn. Door de ver- j den weg naar Tholen, verlaten aangetroffen;
gaderimg werden tot bestuursleden herkozen ,le grootouders van vaderszijde wonen
Uit Schouwen-Duiveland.
Te Zierikzee circuleert een adres ten
einde den heer G. J. Lunenberg Jr., candi-
daat-notaris te Zierikzee, benoemd te krij
gen als notaris te dezer stede.
Uit Tholen.
Naar wij vernemen zal vanwege „Schut-
tevaer" een onderzoek eraaar ingesteld wor
den in hoeverre de mogelijk te loggen brug
de Eendracht bij Tholen bezwaar voor
de scheepvaart zal opleveren. Wil die ver-
eeniging, zoo vraagt onze berichtgever, te
vens niet eens een onderzoek instellen naar
de verzanding van de Eendracht bij Vosse-
niet van minder belang?
de heeren ds. de Ligt, voorz.mr. A. A.
Veer, W. A. de Rjijcke en de secretaris ds L.
De voorzitter sprak den wensch uit, dat de
af deeling met haar Mil. Tehuis steeds meer
haar kracht zou mogen ontplooien ten bate
onzer militairen, door de toenemende belang
stelling en steun der Zeeuwen
DE HEER LOHMAN ALS HANDLANGER DER
KWAKZALVERIJ.
In het jongste nummer van het Maandblad
tegen de Kwakzalverij wordt onder dit op
schrift in een ingezonden stuk door B. A.
P. van Dam in Den Haag een brief meege
deeld van jlir. mr. A F. de Savornin Lobman,
minister van sta^t, 24 Maart jl. gericht aan.
een hem onbekende dame waarin hij haar
aanspoort om deel te nemen in een leening
aan den heer Veltman, den verkooper van
„orrietanose", een zg. middel tegen suiker
ziekte, ten einde hem in staat te stellen tot
betere exploitatie.
Later bezocht de heer Lobman de bedoelde
dame om haar over te balen f 1000 beschik
te stellen, hoewel hem geschreven was door
j den arts van die dame, dat zij niet door aan-
bevelingen voor „zekeren Veltman" wenschte
[lastig gevallen te worden, daar deze als een
minderwaardig en onbetrouwbaar persoon te
boek staat.
De beer Lobman had ook geschreven dat
dr Roessing groote waarde aan het midde]
schijnt te hechten. De heer Roessing ver-
klaarde echter aan den heer Van Dam dat hem
I van de werking van genoemd middel niets be-
kond is.
Dat de heer Lohman er zelf duizend gulden
voor over had bewijst zijn goede trouw, maar
als hij aan hem onbekende personen geld
j vraagt voor een zaak van verdacht allooi.
Uit VlisaingeQ.
Gisterenmiddag ontspoorden bij het café
Bellamy aan de Keersluis eenige goederen
wagens, welke door de Willy (de machine
der Schelde) daar naar toe gebracht werden.
De reizigers per tram van 4.10 uit Middel
burg moesten daar overstappen
De weg was evenwel spoedig weer vrij.
Uil Zuid-Be Tel and.
Onze berichtgever te Goes schrijft ons:
Naast het drukfeilen- is nu nog gekomen
hot telefoonkwelduiveltje, dat een satanische
vreugde smaakt, wanneer het den opnemer
aan het toestel in de maling heeft genomen.
Het was alsof mij den nagalm van het satan
lachje in do ooren klonk toen ik las, hoe
het in het bericht van de vergadering der
Vereeniging tot Weezenverpleging in Zuid-Be
veland in het nummer van gisteren, Donderdag,
een en ander in den verrespreker heeft weten te
verhaspelen. Zoo heeft het brutaalweg „dat
gezorgd werd" erin gesmokkeld", inplaatsvan
laten spreken van deze weezen en
Oud-Vossemeer; de moeder met hun stiefvader,
die zwervende zijn, schijnen de plaat gepoetst
te hebben naar Antwerpen, blijkbaar met het
doel de dne kinderen op den hals der groot
ouders te schuiven
Te Scherpenisse ligt, naar „DoZeeuw"
meldt, een adres ter toekening om de lande
rijen, toebehoorende aan hel Kroondomein,
niet meer openbaar maar onderhands te ver
pachten zulks ter voorkoming van het meestal
uit vijandschap tegen elkander opbieden
Woensdagavond vergaderde te Stave-
nasse de afd. „Stavenisse" van de Schip-
persvereemiging „Schuttevaer". Ten gevolge
van den open winter waren de moeste schip
pers afwezig, zoodat er slechts ruim 20 leden
aanwezig waren. Met algemeen e stemmen werd
besloten de betrekkingen van secr en pen-
ningm. in één persoon te vereenigen.
Het lid Dorst besprak de wenschelijkheid
om buiten of vóór de haven een ton te doen
leggen, waardoor men gelegenheid zou heb
ben daaraan een lijn vast te maken, ten einde
gemakkelijker buiten te kunnen komen. Beslo
ten werd hierop voorloopig niet in te gaan,
daar er vele andere zaken van meer urgen
ten aard zijn.
Het lid Moerland zag gaarne, dat er ui de
haven aan de kanten eenige flinke perkoen-
palen werden geplaatst, ten einde daaraan
een lijn te kunnen bevestigen, zoodat men het
anker nimmer aan den dijk zou moeten vast
maken. Het Ld Knippen vroeg of er in do
toppunt van oppermachtige beschikking tramhaven-Zijpe mag geladen en gelost wor-
pleegouders als verplegers aangediend, den, waarop de voorzitter antwoordde, dat
En het gewone lid, dat deze vergadering medo, deze haven alleen aangedaan mag worden
bijwoonde, werd brutaalweg verdonkeremaand 1 bij storm en bij avcry. Besloten werd het re-
door dit despootje met bokspootenl glement dier haven by den Havenmeester op
te vragen, om te zien of er ook dispensatie
In de raadsvergadering te Nesse van gegeven ban worden. Spreker vond hel ook
Woensdag j.l. werd hot kohier van den hoof- wenschelijk, dat schepen met stoomvermogen
dal ijk on omslag opgemaakt tot een belastbaar de haven, alhier alleen met verminderde kracht
