MIDDELBFRGSCHE COMMIT. 156' jaargang. Vrijdag 81 Januari. BINNENLAND. Kameroverzicht. Dit Stad en Provincie. Kunst en Wetenschappen. N°. 27. 1913. Dez» courant vsr»chy»t a g e 1 ij k met litzoaderimg Ta* Zon- as PaosUagen Pryi par kwartaal» icowal voor Middelburg nil voor alle plaataen in Nedarlaad franco pp i 2 Alionderlijke avmmeri kotten 5 cent. Advertentiöa bij abonnement op voordeelige voorwaarden Proapeotuiaen daarvan sijn aan het bureau te bekomen. Advertentiön voor het aeritvolgende nummer moeten dei middag, vóór één uur' aan het bureau bezorgd zyn. ▲dvartantiSn t 20 cant per regel. Bij abonnonaast veel lager. Gaboor'»-. dood es alia andera familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regelt f 1.50elke regel mee 20 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groote letter» naar ie plaat», die tij innemen Tot de plaatsing van advertentiön en reoJnme», niet afkomstig uit Zeolnnd, betreffen Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd het. Algemeen. Advertentie-BeseftK ADE IjA HAK An., H.Z. Voerbarder»! MO, Amsterdam. By deze courant behoort een bijvoegspj Tweede Kamer. Zitting van Donderdag. Niettegenstaande de voorzitter aan het begin van de zitting een dringend beroep heeft ge daan op den zin voor kortheid bij de leden, welken zin liij zelf toch moet weten dat niet aanwezig is, heeft men geheel den dag nog van, het onderwijsdebat genoten. Alle spre kers, dia in eersten termijn het woord hebben gevoerd, zijn ook in repliek gekomen, heb ben grootendeels onderling en slechts voor een klein gedeelte zich tegen den Minister gemt. Van rechts was het met de heeren Van Wijnbergen on Van der Molen ook nu weer de Middolburgsche afgevaardigde, de heer Blum, die zich tot kampioen voor den Minister op wierp, ook al ontkende hij ten stelligste eenige bepaalde bescherming van den Minister op het oog to hebben Hij was naar hij zeide, vanzelf tot spraken geroepen door do gehar nasts redevoeringen van links; die redevoe ringen hebben hem dus gebracht tot „go- tuigen" in den waren zm des woords. En „getuigen" deed bij ook heden weer, toen hij daad uitkomen hoezeer hij vindt dat het thans goed gaat met het onderwijs, hoezeer hij dus blijkbaar de richting van onverschilligheid welke de Minister inslaat, met zjjn inzichten kan overeenbrengen. Terecht naar zijn meening heeft de Minister den voorsprong van het openbaar op het bijzonder onderwijs niet wil len vergrooten, doch den afstand tusschen beide willen verkleinen. En do heer Blum meende zelfs, dat de linkerzijde den. Minister dankbaar moest zijn, dat zq nog steeds haar subsidies voor haar scholen krijgt en dat de openbare school gelaten is gelijk zij was. Wij ziein dus heel duidelijk wat er misschien zou geschieden, in hot gelukkig ondenkbare geval, dat de heer Blum eens heer en meester werd m het torentje 1 Van. links is het ook heden vooral de heer Bos geweest, die het voor het standpunt der linkerzijde heeft opgenomen Toch moet ge zegd worden, dat lijj te veel het standpunt van het bijzonder onderwijs als zoodanig be slageed en niet voornamelijk kwam op die ver keerdheden van hot bijzonder onderwijs, welke geconstateerd zgn kunnen worden. Dat de heer Bos stelling nam tegen de fanatieke onjuist heden, door den lieer Van Wijnbergen ver kondigd, was zeer terecht, dat hij zijnerzqds tegen do gehuichelde verontwaardiging over da taal, welke de openbare onderwijzers aan slaan een paar lieflijkheden van bijzondere onderwijzers citeerde, was begrijpelijkdoch, dat hij hel terrein der pacificatie, tevoren. <toor hem steeds bezet, eenigsrins verliet en meer militant front koos was niet in alle op zichten. juist te noemen. Overigens heeft hij in «n knap betoog de regeering aangevallen over Laar houding in geheel de onderwijs- aangelegenheid en niet onduidelijk doen door schemeren, dat naar zijn meening een moreele schending van de Grondwet bij de Regeering aanwezig was. Hij heeft er voor gepleit dat mm op de openbare school geen enkele pro paganda zou voeren voor geen enkel denk beeld; dat men haar zou laten school en school alleen Zijn rede, dio met overtuiging werd uitgesproken liet niet na links groote instemming te verwekken en gaf aanleiding tot hartelijke bravo's. Het debat werd nog langen tijd voortgezet; da heer Schaper in. de kwestie der spelling en de heer De Klerk ten opzichte van het bidden der kind eren. voor de verkiezingen, haten, niet na heftig van. leer te trekken, waarbij de laatste tegenover de interruptie van den heer Ter Laan duidelijk deed uit komen, dat liet maar do vraag is wat do sociaaldemocraten onder de „vrijheid" der onderwijzers verstaan. En toen is de dupliek van den Minister gekomen; ook hier niet kort, maar in alle opzichten geestig en onderhou dend. Heel krachtig heel wat krachtiger dan wij het van den Minister gewoon zjjn is thans het beginsel dor bijzondere school door hem verdedigd; maar het feit, waarom het nu ging, hot feit van het bidden, heeft hij in duistere algemeenheid gelaten; een ster ker protest tegen zulk gebed zou gewenscht en van de zijde van. den Minister ^eken tactisch zijn geweest. Toen nog een persoonlijk incidentje, opge worpen door den heer Marchant, dio den Minister had hooren zeggen, dat niet over bidden ken worden gesproken zonder dat ter linkerzijde gelachen werd; een onderstelling, waartegen de Minister opkwam en die hij als ongerijmd achtte. En vervolgens de behan deling van de onderwijs-ar titelen met een langdurig debat over de kweekscholen en de normaallessen en over de salariüermg met tot bekroning een motie-Roodhuvzen voor ver betering der salarissen! De Minister waar deerde ironisch, dat nu men hem wat te vragen had, minder onvriendelijk over zgn bemoeiingen werd gesproken dan twee dagen tevoren 1 In de avondzitting werd het Marine-debat voortgezet en het was daarin, dat de Minister nadat de heeren Van Wassenaer van Catwijick, Verhey en Van der Voort van Zijp zich, de eerste twee met voornamelijk technische op merkingen, de laatste met een pleidooi voor den chnstelijken zin, aan de sprekers had den toegevoegd, reeds voor repliek aan het woord kwam. Het was een sober, maar juist zijn soberheid uitnemende rede, welke twee uren lang onafgebroken de Kamer, tot aan nde vrij goed bezet, m aandacht hield en welke tot in de.minste details zoo goed1 als zonder bejiulp van stukken werd voorge dragen. Weer eens temeer was deze Minister te bewonderen om zijn kennis van feiten en data; zijn kennis van details bij paxtement, dat niet eens het zqne iszijn vaste gedachtmgang en de koud-zakelijke en tegelijk overtuigende wijze om dezen door anderen te doen volgen. En weer eens temeer hebben we het gevoeld, dat thans na. een tijdperk van omtrent vijf jaren daar voor de vloot man stond, met wien men het al dan niet eens kan zijn, maar die weet wat hij wü; die in zichzelf de macht voelt en haar daardoor bezit om dit gewilde uit te voeren. Niet een Minister van heden vrijheid, morgen bevolen christelijkheid op de vloot; geen man, voor wren borden met rechts en links houden noodig zyn, maai- een bewindsman van prin cipes cn van daden! Van des Ministers antwoord was merkwaar dig en belangrijk het slotgedeelte^ dat niet kwam naar aanleiding van da redevoeringen der afgevaardigden, maar dat kwam uit eigener beweging1, met klachten ineens zijnerzijds! Heel uitvoerig had de Minister geantwoord1 op alles wat opgemerkt was; in het bijzonder stuk voor stuk de rede van den heer Hugen- holtz behandeld en diens grieven met betrek king tot de behandeling der schepelingen, tot de voeding in het tuchtrecht in het al ien; tot de taak van de „Gelderland" te Constantino pel en de ziekenverpleging in het bijzondei-, beantwoord met een dergelijken nauwkeuriger! kijk in de „cuisine" van het departement en de vloot, dat een De Ruytcr of een Tromp hem zooveel lankmoedigheid niet. zouden hebben vergeven. Hij verdedigde niet alles wat er gebeurde; er viel te ver beteren en naar die verbetering zon hij stre ven, streefde by reeds, getuige de instelling eener commissie, waarin ook 't minder per soneel ruimschoots zitting heeft. Maar hij meende te moeten opkomen als zou er van schromelijke en jarenlange verwaarloozimg van het minder personeel door zijn departement sprake zijn; als zou aan te geringe zorg de geest van ontevredenheid to wijten zijn. ien en hier begon de Minister kalm maar zeer scherp zijn aanval die reden zit hoofdzakelijk elders. In een uitvoerig be toog heeft de Minister nu eens doen uitkomen hoe die oorzaak veel meer ligt in het zich dringen van een modernen vakbond in de militaire gelederen en hoe zoo iets onbe staanbaar is. Met grooten nadruk heeft de Mi nister den stand van zaken zooals die door de jaren is gegroeid, blootgelegd on ten volle zijn belofte, jegens de sociaal-democraten bij de algemeene beschouwingen gegeven, dat hij op de zaak dezer vakvereenigingen zou te rugkomen, ingelost. De heer Hugenholtz met zijn irriteerende interrupties trachtte wel steeds den Minister uit de lijn van zqm be toog te brengen; met geen ander gevolg ech ter dan dat de Minister nog kalmer betoogde, nog meer het argument tusschen duim en vinger nam en nog klemmender zijn woord herhaalde En dat de Minister de Kamer vol komen aan zijn zijde had behalve het uiterste links, het toonde rich meermalen! De Minister heeft uitvoerig de zonden van den Boud en van „Het Anker" in het licht ld. Hij heeft do Kamer vergast op een groote reeks citaten uit de stakingsdagen en even groote reeks van aanhalingen uit de circulaires van het Bondsbestuur. Hij heeft' daarmede tweeledig in het licht willen stel len: dat do Bond den klassenstrijd predikt en dus in het militaire een element inschuift, dat daarin niet zijn kan; en dat het bestuur over een disciplinaire macht beschikt, welke de discipline der vloot bijna overtreft. Ster ker nog, do Bond oefent pressie uit om zich als vakbond ook in de militaire organisatie, doen gelden en dat kan de Minister niet toestaan. Dat zal hij ook niet toestaan. Hij heeft met zijn geheime circulaire gewaar- j schuwd, zoo verklaarde hij, maar deze waar- f schuwing is nadrukkeilqk. Niemand zal wor- den ontslagen dan op grond van zijn d a-1 den; daden van heden en niet van vroeger, j Maar niettegenstaande do Minister zrjn uiterste bast zal doen, durft hy niet geloovea dat dij j veel zal helpen om den geest afdoend te ver beteren. En hij gaf ook in antwoord aan den heer Duymaer van Twist te verstaan hoe weinig overheidsmaatregelen op dien geest vermogenhoe zulke maatregelen niet dien geest zouden kunnen veranderen, dal ook ortho doxe jongelingen kunnen dienen zonder tegen zin. Hij zag 'te oplossing elders; in de mili tie ter zee Het betoog van den Minister maakte indruk. Ook op den heer Hugenholtz, wiens interrup ties verflauwd On, misschien ook omdat hij te vermoeid was en toch niet op grond van deze vermoeidheid kon verlangen, dat de Mi nister zjjn rede zou afbreken Er klonk geen bravo; en het nuchtere slot van den Minister was daarop ook niet berekend; maar velen, ook van links, kwamen den Minister de hand drukken. En de heer Duymaer offreerde als exlra-bcloonmg een fijne sigaar! v. d. M- Uit Middelburg. Wpensdag a s, geeft de afd- Middelburg en omstreken van „Onze Vloot" een feestavond het Schuttershof alhier. De beer II. M. van Bemrnelen, oud-marine-officier houdfi een vjoordracht terwijl Albert frères eenige bio^ooopnummers zullen geven die in direct of verwijderd verband staan met de marine. Bovendien zal de avond nog dooi- piauo-mu- ziek worden opgeluisterd. Deze avond, welke belangwekkend cn gezel lig belooft to ■worden, is ook voor nie Heden van de vereeniging toegankelijk tegen betaling van f 0.25. 0 Uit Vlissingen. Tengevolge van het stormweer is de loods- dienst te Vlissingen hedennacht moeten worden gestaakt Bijzonderheden vielen niet Maandag 3 februari wordt hier per nacht boot uit Engeland verwacht Z. K. H. Prins Albert van Sleeswijk Holstein, die met den N oordd ui tschen mail trein zijn reis naar Ber lijn zal voortzetten. Uit Walcheren. Kon. besluit van 29 dezer is goedge keurd, dat aan mr. H. F. Lantsheer, burge meester der gem. Arnemuiden, op zijn verzoek, met ingang van 1 Februari, eervol ontslag is verleend als secretaris dier ge meente. (St. Crt Met de gasleiding in Nieuw en St Joosland is men thans, voor wat de hoofdleiding betreft zop goed al3 klaar. Enkele perc-celen zijn reeds aangesloten, en de be woners daarvan hebben zich al kunnen over tuigen, welk een groot verschil het gaslicht oplevert met hun vroegere petroleumlichten. Om de inwoners dezer gemeente wat meer op de hoogte te brengen van alles wat met gas gedaan en verkregen kan worden, is Donderdagavond in een der lokalen van de openbare school vanwege de gasfabriek te Vlissingen een lezing daarover gehouden. Door den heer van der Jagt, adj. directeur dier fabriek werd op duidelijk© wijze het ont staan, het voordeel, bet nut en het gemak uiteengezet van het gas. Door dit aanschouwe lijk voor te stellen kon men zich overtuigen welk een enorme vooruitgang in de gastech- niek zich heeft ontwikkeld. Ook werd er met gas gekookt, gebakken en gebraden, wat de verbazing van toeschouwers opwekte; hetgeen aan de toehoorders gepresenteerd werd, viel met recht „zeer in den smaak". Door den heer Van Niftrik, directeur, wer den nog een paar vragen van uit het publiek beantwoord en op duidelijke wijze een en ander nader uiteengezet. Door den burgemeester waren de heer van der Jagt, en de dame die zou koken met een enkel woord bij het publiek ingeleid, terwijl na afloop de heer van Niftrik een woord van dank bracht aan B. en W. voor het afstaan van het lokaal, aan het hoofd der school die welwillend had meegewerkt, en aan het publiek voor hunne opkomst. Het lokaal der school bleek te klein om allen te kunnen bevatten. Een betrekkelijk groot aantal personen had den Donderdag gehoor gegeven aan eene oproe ping tot oprichting eener zangvereeniging te Big ge kerk o met het resultaat dat er een vereeniging is opgericht onder den naam van „Oefening kweekt Kunst", aanvankelijk met 29 leden. Als directeur zal vermoedelijk optreden, de >ea- J. Louwerse onderwijzer te Koudekerke. Uit Zuid-Be vel and. Donderdagavond gaf de Chr. Zaogvere ging „Laus Deo" to Goes haar eerste openbare uitvoering in de concertzaal der sociëteit ,,V 0 V.". Do zaal was overvol, zoodat veten zich met een staanplaats je moesten vergenoegen Na een kort openingswoord en gebed van dm voorzitter Werd het programma, dat. oen 12-tai zangnummers bevatte, over hot geheel genomen, gped uitgevoerd. Echter liet de zuiverheid der stemming hier en daar nogal te wenschen over, wat mede oorzaak vond in de bovenmatige kachel- warmte, dio iri de zaal heerschte Een woord van lof mag niet onthouden worden aan de baspartij, waaronder rich zeer goede krachten bleken te bevinden Do directeur, de heer I C Anderson, gaf ter afwisseling enkele pianonummers ten beste. Aan het slot sprak ds. Van der Veen een opwekkend woord tot de jonge vereeniging, die nu I1/2 jaar bestaat, haar- aansporende op den ingeslagen weg voort te gaan en door ernstige studie naai- meerdere volmaakt heid te streven Met dankgebed sloot spr. dezen avond. Donderdag 30 Jan weiden de gronden van het burgerlijk armbestuur te W,olphaarts- dijk voor den tijd van 7 jaar verpacht. De prijzen beliepen 78 tot 191 gld. de H.A. De totale pachtsom bedroeg 3373 gld. tegen f 2580.51 bij dc vorige verpachting, zoodat het land jaarlijks f 792 49 meer opbrengt Donderdag gaf het fanfajegezolschap „Eu terpe" te Heinkenszand haar tweede wintercopcert voor het algemeen. Een vijftal muziekstukken benevens het toioneelstuk „In den val geloppen." en een drietal voordrachten vielen bijl de aanwezigen zeer goed in den ak. Een gezellig bal besloot den genoegen lijken avond. Naar men ons meldt uit Hoedekens, kerke, heeft de heer Th. de Vries, onder wijzer aan de parochiale school te K waden- damme tegen 1 Februari ontslag aangevraagd. Men schrijft ons uit Schore: Een heer uit Hansweert vermiste Donder dag een bankbiljet van f40. Bij eenig nadenken vermoedde hy dat dit wellicht deai avond te voren bij het afgeven van zijn kaartje op het station Vlake, uit portemonnaie kon zijn gewaaid. 31 onderzoek werd ingesteld met het re sultaat dat het bankbiljet inderdaad door oen der beambten van de spoorbrug op de lijn werd gevonden. De vinder ontving een billijke belooning. De heer L. V|3n der Weele, schipper bij de visscherij-politie telerseke is met ingang van 14 Febr. overgeplaats naar Veere en zal vervangen worden door den heer P. A. van Duin, thans waarnemend schipper bij den zelfden dienst te Veere, Uit Sch on wen - D ui reland, Onze correspondent te Zierikzee schrijft ons d.d. 30 Jan. dat de provinciale boot, ter voorkoming van vertraging in de haven, deze dien morgen vroeg heeft verlaten. De passa- konden rich aan het havenhoofd insche pen, waartoe de provincie 3 rijtuigen dis ponibel had gestéld. Onze correspondent slaakt ten slotte de ver zuchting „dat men de passagiers nu in het naradg ook afhate, wanneer de boot de ha ven niet binnen kan komen.' Donderdagmorgen omstreeks 6 uur is ten- ivoige van bet zuigen van het slijk in de haven, van Zierikzee onder water vast blijven zitten en volgeloopen het aakschip „Cor nelia", van St. Philipsland, schipper De Ruiter, geladen met steencn. Het ongeval werd tijdig opgemerkt, zoodat het zonder persoonlijke ongelukken afliep. Druk is men doende de lading te lossen. Door de trambool „Zijpe" zijn in het jaar 1912 naai- en vim den provincialen steiger to Stavenisse vervoerd 11800 passagiers, ter wijl do andere stoomboolen aldaar circa GOOO personen hebben opgenomen cn afgezet hi de Woensdag te St. Maartensdqk gehouden gemeenteraadsvergadering, was in gekomen in verband met de plannen tot clectriciteitsvexlichting een schrijven vajn do Mg. tol bouw en exploitatie van gemeentebe drijven te Utrecht, waarbij deze Mij. ev op wees, dat gasverlichting aanbeveling verdiende boven electrieiteit Nu, op dit punt is den raadsleden al zooveel verschillends aange prezen en afgekeurd, dat rij op den duur in 't geval gaan verkeeren van den vader en den zoon, die samen met een ezel op "weg gingen. Ook was tor tafel gebracht «en proef van het water, dat, npor de voorstanders hopen, een maal door leidingbuizcii onze woningen bin nengevoerd, het regenbakwaler zal vervangen De leden gebruikten er allen een glas vaa en. roemden, den goeden smaak en de helderheid van kleur Behalve nog enkele kleinere za k«r werd de huur dei- nieuw te bouwen arbei derswoningen vastgesteld nis volgt. Type A' op f 67, type B op f 65 >31 type C op f67.5 en tevens de respectieve huurders aange wezen. Ook werd nog besloten gemeentegrond in erfpacht uit te geven voor woniiigbouw. Zeeuw ach Vlaanderen 0. D bi de Donderdag te S ft s v a n Gent gehou den raadszitting werd afgewezen een verzoek van de fanfaxevereeniguig „De Verbroedering" om aan haar uit te keeren cene subsidie van f 50, aangezien de vereeniging niet voldoet aan de voorwaarde, dat alleen ingezetenen der gemeente van hel gezelscliap deel irtogtm uitmaken. Aan H. Docfcstaei, in diens' getreden als onderwijzer aan school A, werd eervol ontslag erlcend als onderwijzer aan school B. Met algemeen© stemmen werd benoemd tot onderwijzeres aan sch ooi B tnej. M. S. de Koek, onderwijzeres aan de R. K. bijz school te Axel. Mede stonden op de voordracht de dames H M. de Raadt te Harmeien en A F. Mennes, volontair aan school E te Vlissingen. Naar aanleiding van een verzoek van den gemeente-secretaris, de heer F. Stubbe, werd besloten diens salaris met f 100 te verhoogeo, ingaande 1 Jan. 1.1. Als plaats voor het bouwen eener nieuwe openbare school werd aangewezen een ter rein aan de Wilhelminalaan, achter hel post kantoor. Door eenige leden werd de wenschLe lijkheid betoogt ook een. onderwjjzerswoning te bouwen, wat de voorzitter en de wethouder Pauwels voor het opgenblik, met het oog op de kosten, ontraadden. Uit een mededoeling van den wethouder Pauwels bleek dat er vjan de zijde der douanen te Selzaete kan gerekend worden op mode- werking voor het verkrijgen van vergunning om aldaar des Dinsdags vee in te voeren. Men acht dat te Sas van Gent aooüig in het belang der wekelijksche veemarkt, die men dan zou willen verplaatsen naai' den Maandagnamiddag. Als het vee dan Dinsdag morgen wordt ingevoerd, kan het tjjdig da slachthuizen in de groote plaatsen van België bereiken. I Naar aanleiding eener gestelde vraag gaf de .voorzitter te kennen dat er mogelijkheid zou bestaan om op voordeelige voorwaarden een overeenkomst te sluiten voor het invoeren van electrische verlichting enz. met de zich over de grens gevormd hebbende Maatschappij, dorih dat tot hiertoe nog geen vergunning is verkregen om met ©en buitenlandsche maat schappij een contract aan te gaan. Naar hjj heeft gehoord worden thans pogingen aange wend om in verband met de cokes-ovens te Sluiskil een centrale te stichten. (Zooala in het vorig nummer is gemeld werd voor die zaak Woensdag te Ter Neuzen een vergadering gehouden). Uit Tholen. Daartoe in staat gesteld door den heer jhr. J. van Vredenburch is het bestuur van do af- deeling Tholen van den Volksbond, Vereeni ging tegen drankmisbruik, voornemens het volgend jaar kleine stukjes grond bij de kom der gemeente in huur te geven voor het kweckea van groenten. Te Oud-Vossemeer werd in do jaar vergadering van den kolenbond in het verslag medegedeeld, dat de vereeniging het vorige jaar 263 leden telde, welk getal door toe treding met 10 vermeerderde, maar dat 71 leden geschrapt waren wegens niet nako ming hunner verplichtingenhel getal leden is daardoor gedaald tot 202 [Concert Nooidewier-De Haan V erhey. In tegenstelling met vroeger, toen de darues Noordewier en Do Haan hier liedera vonden gaven van meer gewijde muziek, nam hun trouwe metgezel, do heer Anton Verhey, dit- maal op het podium plaats on zette hij rich aan den vleugel. Laat ik het maar dadelijk zeggen: met volte teugen hebben we wederom kunnen gemeten van al het superieure, dat ons ter innige over denking en tot verkwikking van den geest is Welk een edele kunst I Hier staal de knticus voor een gemakkelijke en tegelijk moeilijke taak. Gemakkelijk, omdat hij zijn kritische pen kan neerleggen. Voorzoover iets men schel ijk sch'

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1913 | | pagina 1