MlftmilRUSdlK 001
Maandag
6 Januari.
N*. 3.
I36c Jaargang.
1913
•eze courant v«r«chij*t dagelijks, met uitzondering van Zon- en Pesstdagam
Prijs per kwartaal, zoowel Toor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp i S
Afzonderlijke nnmmers kosten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op roordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bnre&n te bekomen.
Advertentiën roor het eerstvolgende nummer moeten des middag, vóór één aar
*nn het bnrean bezorgd zijn.
Advertentie* 20 eent per regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, éood- es
alle endere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.60elke regel mot"
20 cont. Reclames 40 eent per regeL Groot* letters naar de plaats, die zij innemes.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het AlgeanceK Adv«rtent1e.Rnv«iii
A„ DE LA MAB As.. H.25. Voorbart,(vtsK fcfifi, A»Ee4&pdas».
deze courant behoort een bijvoegsel.
Iets voor alle
Hoeveel zouden er in onze provincie zijn?
Er rijn 109 gemeenten, en in iedere gemeente
is zeker één zang-, harmonie- of fanfarege-
zelschap, in versclueddene twee, in sommige
drie of meer, dus te saam minstens honderd
en vijftig.
Hoeveel van die vereenigingen, zijn reeds
geheel tot besef gekomen van hetgeen de
gevolgen der 'auteurswet voor hen zrijn? De
groote zangvereenigingen in de steden hebben
reeds aandacht aan de kwestie geschonken,
maar toch zal ook het kleinst koortje in een
dorp er voor moeten oppassen dat het bij
oen openbare uitvoering niet in moeilijkheden
komt. We deden in Nederland nu eenmaal als
of muziek iets was, dat „genomen" en ge
bruikt kon worden, zonder dat iemand er in
gekend behoefte te worden, laat staan, iemand
betaald. De componist was een onbaatzuchtig
man, een philantroop, die voor het algemeen
belang werkte. Het schamel bedrag, door de
uitgevers betaald, was zijn eenig loon.
Ondier de vele gevolgen van de auteurswet
is ook dit: dat alle openbare pitvoeraigem
van muziekwerken van levende of eerst kort
geleden gestorven musici niet mogen plaats
hebben zonder de toestemming van hen of
hun erfgenamen of andere rechthebbenden, waf
in die praktijk wil zeggén- zonder een ver-
En dat is niet meer dan billijk. Voor een
romen-schriji-er is tuitgeven van het boek
de tbelangrijke gebeurtenis. Voor een com
ponist vooral' van koor- en orkestwerken
is de belangrijke gebeurtenis niet het uitgeven
maar het uitvoeren. De uitgever van de toch
al 'zeer kostbare koor- en orkestwerken
die voor iedere partij en ieder instrument
een ander boek vordert kan niet veel'
betalen. Maar billijk is het dat zij, die de mu
ziek gebruiken, ieder hun aandeel opbrengen.
Nu is het natuurlijk practisch ondoenlijk
dat iedere (componist zelf.zijn tantièmes int
van iedere uitvoering van zijn werken. Dat
zou misschien gaan voor een opera of een
oratorium, maar het gaat niet voor een koortje
of een marsch. Vanzelf heeft in het buiten
land de praktijk daar den weg toe aange
wezen. bi Frankrijk ohtstond da „Société des
auteurs, compositeurs ei éditeurs de musique".
In Duitschland de „Genossenschaft Deutsche!1
Tonaetzer" Beide vereerd gin gen werken vrij
wel op dezelfde manier. Zij vormden een
centraal-bureau waarbij de componisten en uit
gevers ach aansluiten. Dat bureau houdt aan-
teekraung van alles wat in 't openbaar wordt
uitgevoerd en int de auteurs-rechten
meestal een kleinigheid en rekent dan later
met de auteurs af. Welk een ontzaglijk werk
dat is, kan men wel hieruit opmaken, dat
ieder orkestnomm erfje, iedere wals op 't pro
gramma van een variété meetelt. 'tGaat om
millioenen concertnummeis.
Nu zou het voor de hand liggen als ook
Nederland, bij zijn aansluiting tot de Bemer
Conventie, een eigen bureau vormde, dat die
taak van algemeen inzamelaar en verdeeler
op zich nam, ook voor de buitenlanders. De
bovengenoemde „Société" bijv. int. in Frank
rijk de Deutsche auteursrechten, en keert die
aan de Gen ossens chait uit, welke op haar
beurt in Duitschland de Fraasche rechten
int. Enkele andere landen hebben ook zoo'n
eigen bureau, en de overige aangesloten lan
den zijn door die bureaux door onderlinge
afspraak verdeeld, ten einde te voorkomen
dat. er dubbel geïnd wordt. Zoo valt België
onder den invloedsfeer van de Fransche
„Société" die in Brussel een hoofdagent heeft.
Door een aantal agenten en correspondenten
in ver schillen do plaatsen, zorgt die voor de
belangen der componisten.
Nederland, dat zich zoolang buiten deBer-
ner Conventie hield, was nog niet onder de
sfeer van een der bureaux gebracht. Maar
in de overeenkomst tusschen de Fransche
en Duitsche vereonigingen was ten opzichte
van Nederland bepaald dat da vereeni gingen
zich verplichtten, om, eer zj) hier tot han
delen overgaan, onderling tot een vergelyk
te komen.
Maai1 ziet en nu naderen we tot het
zakelijke dat ons aanleiding gaf tot deze op»
merkingen de Brusselsche hoofdagent van
de Fraasche „Société", de heer Poisat, trok
zich daar niets van aan. Want in zijn con
tract was hem ook Nederland toegewezen,
en pas was de auteurswet aangenomen, of
hij 'zette zich aan het werk en steldo m
tal van plaatsen in Nederland agenten en cor
respondenten aan.
En men heeft uit courantenberichten reeds
kunnen lezen dat hier en daar deze agenten,
benauwde oogenblikken hebben bezorgd aan
de orgamseerders van een of andere uitvoe
ring.
Op zich zelf is er natuurlijk niets te zeggen
tegen dal mnen van een recht, dat nu een
maal verschuldigd is. Maar een heel andere
vraag is het. Wie zal dat recht innen? Op
welke wijze geschiedt dat? Is die zaak wer
kelijk in de best bevoegde banden bij die
agenten of correspondenten
Die vraag wordt beslist ontkennend
beantwoord door het dezen zomer opgelichte
„Genootschap van Nederlandsche componis
ten", een vereeni ging die juist haar bestaan
te danken heeft aan „het bewustzijn dat
willekeur liet gevolg zal zijn van buitenland-
sche inmenging, waardoor nóch ons concert
leven, nóch onze componisten, nóch de con
certinstellingen gebaat rijn." Ze heeft een ivel
onderlegd en 'welsprekend, woordvoerder ge
kregen in den heer Jan van Gilse, wiens
zeer héldere artikelenreeks in „Caecalia", nu
in overdruk voor ons ligt, en ons aanlei
ding geeft alle bestuurders van muziekgezel
schappen tot overdenking dezer zaak aan te
poren.
We kupnen. het lange betoog niet op den
oet volgen. We willen echter er op wij
zen dat de heer Van Gilse uitgaat van het
denkbeeld: dat aan een hoofdagent te Brussel
van «en Fransche vereeni ging (dus niet eens
het bestuur dier vereeniging zelf), wélken
het voornamelijk te doen is om veel
tantièmes le inner, waarmee zjjjn provisie
lijgt, dat aan zoo'n hoofdagent minder
goed de belangen van het Nederlandsche mu
ziekleven zjpi toevertrouwd, dan aan een
vereeni ging van Nederlandsche componisten.
Een dergelijke vereeni ging bestaat. Het is
het bovengenoemd „Genootschap van Neder
landsche componisten", dat reeds maatregelen
heeft genomen om zelf een bureau te stichten.
Maar het streven dier vereeniging wordt be
lemmerd door de handelingen "van |den Brussel -
schen hoofdagent der „Société."
Nu kunnen we ons voorstellen, dat iemand
vraagt: of het werkelijk zoo erg is dat een
agent voor die zaken zorgt, en niet een
vereeniging? Als antwoord verwijzen we dan
naar do meedeelingen over den toestand in
België, en Zwitserland en Elsaz-Lothaxingen,
die ieder ook onder een agent staan, en waar
zeer ernstig geklaagd wordt over de mis
standen en het groote nadeel voor de gjoede mu
ziek, voortvloeiende uit het niet rekening hou
den dier agenten met de belangen der mu
ziek. We hebben er maar even aan te her-
dat in ons land juist de allerbeste
muziekvereenigimgan slechts met de grootste
moeite hun rekening sluiten, om voelbaar te
maken, dat hpt ingrijpen van een harde
hand, wélke het slechts te doen is om 'pro
visie van tantièmes, de schromelijkste gevol
gen zou hebben.
En nog sterkeer werden w© in die over
tuiging, toen we lazen welke minderwaardige
middelen, de Brusselscho hoofdagent der „So
ciété" gebruikt in zijn overigens heel be-
grijpelijken strijd tegen dat genoemde Com
ponisten-Genootschap.
Wat in een circulaire, een soort „voorlich
ting" voor de correspondenten in Nederland,
werd gezegd, is niet alleen lasterlijk tegen
enkele bestuursleden der vereeniging, maar
bovendien een bedreiging met boycot van him
werken en wijst op het gevaarlqke van een
monopolie in handen van dien agent.
We halen dan ook gaarne hier de wenschen
der componisten aan, zooals de heer Van
Gilse die formuleert
„Nederlandsche concertinstellingen, helpt onze
plannen mogelijk tc maken; weest niet te
voorbarig door contracten met vertegienwoor-
digers der „Société" af ta sluiten. Wilt ge
ons helpen, zoo zult gij daarmee natuurlijk
iet bereiken een vrijstelling van belasting.
Maar welrechtvaardigheid
de heffing, een heffing uit gezichtspunten jdio
in aller belang zijn, en de wetenschap dat
uw betalingen ook werkelijk en uitsluitend aan
de eenige rechthebbenden, de auteurs, en ge
deeltelijk aan de tekstdichters en uitgevers
ton goede komen!"
De eerste secretaris van het genoemd ge
nootschap is de heer A. D. Loman JrJan
Luykenstraat. 86, Amsterdam.
Na het schrijven van het bovenstaande
kwam ons nog iets ter oore dal een zonder
ling denkbeeld geeft van dè wjjze waarop
thans in deze zaak hier ter ..slede gehandeld
wordt.
Van een vereeniging, die een uitvoering
gaf, werd door den alhier door den Bros-
selscheai hoofdagent der „Société" aan gestel-
den correspondent een gulden auteursrecht
gevorderd, naar het. heette voor de halmuziek.
Voor het opgevoerde tooneelstuk kon die hef
fing niet .gelden, daar op het aangekochte
boekje door den uitgever vermeld wordt, dat
de hij hem gekochte stukken buiten het
auteursrecht vallen.
Blyft dus nog het recht voor de babnuziek.
Maar er is door den correspondent geen. op
gave gevraagd van «lc muziek die gespeeld zou
worden, en hij is zich daarvan, ook niet
komen overtuigen. Hoe weet hij dan. dat de
gespeelde muziek was van componisten, die
door de wet beschermd worden? Voor ou
dere dansmuziek dan een halve eeuw behoeft
men zeker niets te betalen
En gesteld al dat er muziek van jongere
•componisten gespeeld weid, hoe zullen dan
ooit die componisten hun rechtmatig aan
deel in die heffing ontvangen, als de agent
niet eens (weet van wie er muziek is ge
speeld Komt dat geld eenvoudig in de kas
van den hopfdagent te Brussel?
Maar dan. is dat ook lijnrecht strijd!
met de bedoeling der auteurswet. En dan ós
deze o. i. onwettige praktijk een nieuw ar
gument voor de plannen om zoo spoedig
mogelyk door een Nederlandsche com-
ponistenveteeniging te trachten een betere
regeling te verkrijgen.
Uit Stal 8B ProfiDGie.
ült Middelburg.
De heer M. Fokker, onze gemeente-ontvan
ger, die de vorige week Maandag zijn ontslag,
als zopdajoig vroeg tegen 1 Maart, is Zater
dag op 69jarigen leeftijd overleden. Hij' had
week te voren een operatie ondergaan,
maar arijm. reeds lang zeer 'wankele gezondheid
kop: daardoor piet meer gered woiden.
'W|© hadden bij het bericht van de ontslag,-
aanvrage gelegenheid in herinnering te bren
gen dat de heer Fokker sedert 1884 het ambt
van gemeente-ontvanger vervulde, en dat hij
zich daarby gekenmerkt had als iemand van
groote bekwaamheid en welwillendheid.
Zijn arbeidslust deed hem echter niet slechts
bevrediging vinden in zijn ontvangers-ambt.
Zijn jaarlijksche statistiek van de gemeente
Middelburg was een werk dat gewaardeerd
werd, en waarvan de waarde vooral later z&l
worden erkend.
Voorts heeft hij als thesaurier van het
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
maar bovenal als de beheerder van de kost
bare en veel te weinig bekende verzameling
„Zelandia Illustrata" zich een actief verzame
laar en, degelijk plantkundige betoond.
Vóór Iiij het ontvangeisambt aanvaardde
was hij eenige jaren lid van den gemeente
raad.
Het aantal leden der leeszaal alhier is
geklojrnmen tot over de 500. By de opening
was het OfUital 171
In de maand December zijn ongeveer 700
boeken uitgeleend. Het aantal dat Zaterdags
wordt uitgeleend is van 70 aangegroeid tot
108 en daaronder waren Zaterdag j.l. 16 stu
dieboeken. Het aantal studieboeken, dat ge
vraagd wordt, neemt ook geleidelijk toe. Spoe
dig zullen in de mededeelingen -der vereeni
ging de (belangrijke aanwinsten van boek
werken, die sedert de opening zijn ingeko
men, worden gemeld.
Het bezoek is ongeveer 30 personen per
dag. Zaterdag j.l. was dit aantal 47.
In de Spanjaardsüraat alhier geraakte he
denmorgen een paard, gespannen voor een
wagen op hol. Het dier werd tot staan ge
bracht zonder dat het persoonlijke ongeluk
ken veroorzaakt had.
Dopr de politie alhier is aangehouden
de 14-jarige B die de ouderlijke woning
was ontloopen- De knaap had den nacht door
gebracht in een waggon v,an do S.S., op het
spooremplacement alhier Ilij is aan de ouders
teruggegeven.
D,oor de politie alhier is proces-verbaal
opgemaakt tegen den voddenkoopman P. S.,
die eenige ijzeren kettingen had gestolen van
de firma Broekert en Ca-
Uit Vlissingea.
Na een gehouden expertise waarvan het
gevolg waa de uitreiking van oeu certificaat
van zeewaardigheid, is liet Duitsche stoom
schip „Constantia" der Hamburg-Amerika-lijh.
dat op het Leugenaarslioofd heeft aan den
grond gezeten, Zondagmorgen naar Hamburg
vertrokken.
Uit Walcheren.
Bij koninklijk besluit van 27 Dcc. 1912
js het besluit van burg. en weth. van O. en
Wr Souburg va<n 9 Dec. j.l. (waarbij de
heer Blonk, ambtenaar ter secretarie aldaar
met ingang v,an 1 Januari werd ontslagen),
geschorst tot 1 Ju»i 1913.
Uit Z uld-B ere land.
Zaterdagavond zijn de schepen Fendel 39
en Esperance in de haven te Hans weert
met elkaar' in aanvaring geweest. Beide sche
pen (bekwamen zware averij.
De heer C. A. Steketee, klerk vam den ge
meente-secretaris te Rilland-Ba,tb, is be-
laoemd tot tijdelijk ambtenaar Ier secretarie
te IJselstcin.
Uit Soh ou wen-Du i vel and.
Men! meldt ons uit Bruinisse:
Het pa^rbip Anna Maria, schipper Bo-
lijn van Dordrecht, dat Donderdagmiddag een
gedeelte der lading van de omhoog gevaren
stoomboot Stad Amsterdam II overnam endoor
het lage wafer zelf aan Ren grojnd bleef zitten
OP de Kxammerplaatt is Zaterdagnacht bij
hoog wafer vlot gekomen? en meF TjèhuIjTvan
3e pleepboot Bastiana,, kapitein. Beck, van
Ifansweert, gesleept en vooïloopig in de
tramhaven aan het Zijpe binnengebracht.
Posterijen eu Telegrafie.
(Voor bet
burg zie n
telegraafkantoor te M i cl d e 1-
en het Bijvoegsel).
Loop der Bevolking.
De bevolking der gemeente Goes bedroeg
op 31 Dec. 1911 3617 mannen en 3994 vrou
wen, samen 7611. Ia den loop van het jaar
kwamen er door geboorte bij 99 m. en 89 vr.
en door vestiging 245 m en 296 vr., te
zomen dus 344 m. en 385 vr. Er gingen ai
door overlijden 47 m. en 31 vr. en door ver
trek 271 rn. en 327 vr. Totaal dus 318 m.
en 358 vr. De totale vermeerdering was dus
26 m. en 27 vr., zoodat do bevolking op 31
December 1912 bestond uit 3643 m. en 4021
vr., totaaj 7664 personen.
To Ka t tend ijke bedroeg d© bevolking
op 1 Januari 1912 592 mannen en 567 vrou
wen, totaal 1159. Ingekomen zijn 45 m. en
31 vr., totaal 76, en géboren 16 m. en 15
vr, totaal 31vertrokken zijn 68 m. en
58 vrouwen., totaal 126, overleden 11 m-
en 4 vr-, totaal 15, te zamen 141.
De geheele bevolking op 1 Januari 1913
bedroeg 1125.
Eül werden iu 1912 5 huwelijken fessloten.
De gemeente Hoedekenskerke bestond
OP 31 Dcc. 1911 uit 652 mannen en 648 vrou
wen. Samen 1300 zielen.
In 1912 vestigden zich 15 m. en 22 vr.,
totaal 37 Géboren werden 16 m. en 16 vr.
totaal 32.
Uit do gemeente vertrokken 31 m. en 38
vr totaal 69, texwtrjl overleden zijn 6 m.
en 8 vr., totaal 14.
Op 31 Dec. 1912 bestond dus de bevolking
juit 646 m. en 610 vr. Totaal 1286 zielen.
Er werden 5 huwelijken geslabem.
De bevolking der gemeente Hulst bestond
op 31 Dec. 1912 uit 1598 mannen, 1763
ouwen, totaal 3361 inwoners.
Zij vermeerderde door de geboorte van 48
mannen, 47 vrouwen, totaal 95 en door vesti
ging van 139 mannen, 120 vrouwen, totaal 159.
Zif verminderde door overlijden van 37 man
nen, 42 vrouwen, totaal 79 en door vertrek
van 94 mannen, 133 vrouwen, totaal 227.
Alzoo bestond de bevolking op 31 Deo 1912
uit 1654 mannen, 1755 vrouwen, totaal 3409.
Er werden 17 huwelijken gesloten.
De bevolking is alzoo vermeerderd met 48
idea.
Als levenloos werden aangegeven 5 kinderen.
Op het hulppostkantoor te W,o s t k a p e 11 e
Kijft in 1912 ontvangen 18613 brieven aan-
geteekendc brieven verzonden 101 en ont
vangen 337. Postwissels verzonden 1341 en
ontvangen 702. Post bewijzen uitbetaald 13.
Kwitantiëji ter invordering ontvangen 857
en verzonden 3. Rijkspostspaarbank inlagen
887 cn terugbetalingen 198. Postpaketteh ver
zonden 471 en ontvangen 1504.
Aantal handelingen voor de Rijksverzeke
ringsbank 336 expresse stukken ontvangen 4.
In. 'I afgeloopen jaar zijn op bet hulppost-
kantoor te Kolijnsplaat behandeld 36224
brieven en briefkaarten 1099 aongeteekende
'brieven, t.w. verzonden 491, ontvangen 608;
4113 postwissels, verzonden 3082. ontvan
gen 1031 3351 kwitanties, aangeboden 19,
ontvangen 3332injagen spaarbank 500, te
rugbetalingen 155 8478 postpaid ten, ver
zonden 1895, ontvangen 6583 175 bajndelin1-
gen: 'Rijksverzekeringsbank
Aan frankeerzegels enz werd verkocht voor
©cm bedrag van f 2685.90®
In liet jaar 1912 weiden te Bruinisso
door den telegraafdienst verzonden 2382 en
ontvangen -1879 telegrammen
Verder werden behandeld 557 diensltele-
grammen en meteorologische 75, terwijl wer
den opgenomen en vendor geseind 20 tele
grammen Te zajnen werden dus behandeld
7913 telegrammen.
Interlocal© gesprekken kwamen voor 1083
uitgaande en 387 inkomende totaal 1470 ge
sprekken, nog kwamen voor 15 uitgaande in
ternationale gesprekken.
Kerknieuws.
Ned. Herv. kerk.
Aangenomen: naar Ankeveen (toez.)
J. G. Hooijer. cand. te Nieuwveen.
Kunst en Wetenschappen.
Concert uitgesteld.
Het concert op 14 dezer door mevr. Schip-
per-Hol en de heeren Swaap en Wonders m
de concert- en gehoorzaal kan door oen. lichte
ongesteldheid van den violist, den heer Safn
Swaap piet doorgaan. Het Zal nu pp een nader
bekend te maken datum in het laatst van Ja
nuari pf ia bet begin van Februari
Onderwijs.
De Prov. Grom Ct. spreekt het faencht
it dr. Sellouts tot hoogteeraar te Groningen
zal worden benoemd en dat aan de Fakkel
ontleend was, met beslistheid tegen.
Rechtzaken.
Hedenmorgen is gearresteerd en naar
Middelburg overgebracht Mej. V. S., verdacht
van het opwekken van abortus.
SPORT.
Voetbal.
Voor de Zuidelijke tweede klasse A word
doordat het terrein van Zeelandia werd
afgekeurd, 6lechts één wedstrijd gespeeld.
In Breda speelden nl. N. A. C. en Wil-
helmina gelijk 3—3.
In Zuid B werden twee wedstrijden ge
speeld. M. V. V. kreeg in Veplo van V. V. V.
klop met 2—1, terwijl Valkenburg en
Helmond 11 speelden.
Voor de Zeeuwsche competitie zijn drie
wedstrijden gespeeld. Zeelandia II won van
ZeelaDdia III met 3—2; Goes wist op eigen
terrein de Vliss. Sportcl. te kloppen met
31 en E. M. M. II werd door M. V. V.
O. II geklopt met 51.
De stand dezer competitie is thans
Clubs. .Vr. ..I. ml. punt
Goes5 5 0 0 10 16 5 2.—
Zeelandia II 5 4 0 1 8 20 7 1.60
Zeel. Vooruit 6 4 0 2 8 27 12 1.33
Vliss. Sportcl 7 4 0 3 8 22 11 1.14
M. V. V. 0. n. 6 3 0 3 6 17 12 1.—
Zeelandia Hl. 5 1 0 4 2 7 16 0.40
E. M. M. II 8 0 0 8 0 4 48 0.—
In bet Westen ontving Ajax Haarlem e*
werd geklopt met 20. V. O. C. en D.