1IIIILIVRGSC BE MIRAIT.
136* j argaflg,
1913
Donderdag
2 Januari.
dit Stad en Provincie.
Onderwijs.
Knust en Wetenschappen.
Verschillende Berichten
2.
Deze courant v«r*ohfj»t dsgelijk», met uitzondering v&e Zo*- sd Feoitdngsn
Prigt par kwartaal, zoowel roor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 3
Afzonderlijke nummer» kotten 5 cent.
edtöiteatifln Dij abonnement op roordeelige voorwaarden
Prospectnuen daarvan zijn aan het buraau te bekomen.
Advertentiön voor het öeritvolgende nkmmer moeten de* middag, vóóróöa na-
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentie» 20 cent per regel. Bij abonnement veel leger. Geboorte-, dood- en
alle andere fkmiliebsriohtsa en Dankbetuigingen ran 17 regel» f 1.50} alk» regel meer
20 oent. Reoluns» 4ö cent per regel. Groote letter» naar do plaat», die zij innemei.
Tot de plaatiiug vos edverteatiö» ei reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffond»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd het Alge*©©» Adv©rt©atf©»B*r©»se
A, BE I/A Am., ÏÏ.Z. Voorburg trui £66, AsartertI«E*.
3jj deze courant behoort een bgvoegsel
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke plaats.
Mr. VAN HOUTEN EN DE CONCENTRATIE.
In zijn j angsten staatkundigen brief beeft
mr. S. van Houten het over de strategische
voorbereiding der verkiezingen.
Bij de algcmecne b'egïootingsbescliouwingen
beeft Heemskerk hem voorgesteld als voor
stander van een verbond met de socialisten
en Borgcsius hoeft hem buiten de „vrijzin
nige concentratie" gebannen.
Aan Heemskerk antwoordt hij te hopen, te
genover zijn regeering, als zij in het tegen
woordig spoor voortgaat, niet meer een vier
bond (d i. samengaan, bij de herstemmingen,
van Unie-liberalen, Vrij-li betalen, Vrijzinnig
en. Sociaal-democraten) maar oen zeshond te
LeVoirderenEerst door toevoeging van een
Christelijk-historische vrrjhandelaarsgroep Bi
ckon van IJssel monde- is blijkbaar geen op
zich zelf staande enkeling. Eu voorts door de
vrijhandelaaxs onder de Roomschen.
.Van Boj'gesi us vraagt de schrijver, welke
reden, er voor liein was, om hem' uit den drie
bond te bannen en dit nu reeds te doen.
..Ik kan slechts dil ééne vindienn.I.
mij a priori van elke enndidatuur van den
driebönd uit te sluiten en het ostracisme
te doen vootrtduren, dat mij in modernen
vorm sedert nu bijna vier Olympiaden (vier
jarige kamertijdperkeii), ongerekend hel kleine
intermezzo van mijn driejarig lidmaatschap der
Eerste Kamer, hui ten het actieve politieke
leven heeft gehouden. Zijn uiting is kennelijk
bedoeld pis een waarschuwing aan kiesver-
eetiigingan i, vermoedelijk noodig geacht, om
dat mqu Brieven, vooral deze laatste serie, te
veel de aandacht trekken ook onder zijn
volk."
Als ik nog fictief wat zal kunnen doen in j
bel gering |Q,antal jaren, waarin ik mag hopen
mgh werkkracht hog te behouden, aldus
besluit de brief zal bet pok zijn tot vermin
dering der strafvervolgingen en administra
tieve plagerijen en tot het maken van een
onteigeningswet in den hekenden geest van
mijn voorstel van 1890, waardoor het agra
risch vraagstuk in beginsel zou Zijn opgelost
en fle aanleiding tot ontketening der inhalig
heid van de gemeentebesturen, die hel ge
volg is geworden van de woningwet, zou zjjn
vermeden. Van die dingen zwijgt het concen
tratie-program, maar op een liberaal regee-
ringgprojgram mogen zij niet ontbraken. He
laas echter dringt de loop der dingen al wat
van dien aard van liberale zijde kan worden
toegezegd vooralsnog op het tweede plan.
Eerst moeten de nieuwe plagerijen der dwang
verzekering verhinderd en de pcmicieuse la-
riefsverhooging gekeerd gijn-
op arrogante wijze
betaling, besloten een paar heeren van de on
derneming naar Pontianak te gaan om het
geld te halen. Toen Zij de rivier afzakten
werden zij door een aan den oever opgestelde/
haag Van koelies nagejouwd. „Kijk, dieliee-
xen loopen weg van de onderneming zonder
ons te betalen."
ld verband met dit optreden heeft genoem-
I de onderneming besloten olie Chincesche koe-
I lies tc ontslaan en slechts dajakkers onder
'hot werkvolk op te nemen. Te verwachten is
liet, dat andere ondernemingen dit voorbeeld
zullen volgen
Men weet dal dc Dajakkers zich solidair
met dc Chineesclie oproerkraaiers hadden ver
klaard. /Ook deze anders zeer rustige en
goedaardige 'bevolking weigerde belasting te
betalen
Men denke evenwel niet dat Dajakkers cu
Chineczen vrienden zijn. Verre van daar.
Doch ditmaal hebben de Dajakkors zich toch
bij dc Chineczen aangesloten. Men begrijpt
dus op welke vinnige wijze men aan het sto
ken is gegaan I
Toen hel Dajakscbo werkvolk van een on
derneming liet werk neerlegde, tjjdens de rel
letjes, en de administrateur vroeg om welke
reden men dit deed, antwoordden de Dajaks
„O meneer, -wij gaan vechten tegen de com-
penie Als de oorlog is afgeloopen, komen we
•wel Weer terug."
Wat nu hoogst urgent is?,Dat zijn wc-
politie aangehouden zékere J. J., tegen v
proces verbaal is opgemaakt.
Het ss. „Schouwen", dat Dinsdagmiddag
om 2.15 u. uit Zierikzee moest afvaren, arri
veerde eerst ten G55 u. te Middelburg, ten
gevolge van het vast zitten in de haven
aldaar.
Do Rotterdamsche bbol die heden van hier
vertrok, is na eenige urenteruggekeerd we
gens avery aan den condensor De boot had
wel Rotterdam kunnen hereiken, maar moge
lijk vandaag niet meer. Ze is daarom terugge
keerd om den dienst tegen Zondag a.s. niet
in de war te brengen. De boot zal nu morgen
vertrekken. In gewone omstandigheden was
ze morgen huiten dienst geweest
dat de aansluiting aan de waterleiding zeer
gemakkelijk kan worden verkregen. Als be
trokkenen zich tot de directie wenden twij
felt hij niet, of aan bun verlangen zal wel
worden tegemoet gekomen. Wat betreft dien
weg verzoekt hij den voorzitter hier dringend
verbetering aan te doen brengen alvorens
ongelukken gebeuren. Nog onlangs viel daar
een kind in een sloot tengevolge van. den
toestand van dien weg en dit zou beslist
verdronken zijn, ware er niet. toevallig hulp
komen opdagen.
De voorzitter zegt: hel is overal erg, doch
er zal aan worden gedaan wat kan Hij stelt
zich voor, eerstdaags met een voorstel te
komen, om dien weg daar te bagjrimden.
Tevens deölt hij mode dat hij een onder
houd beeft gehad mei de directie van de
Waterleidingmaatschappij, die een aanbod had
gedaan om een bedrag in ééns te storten
in de gemeentekas, wanneer de gemeente liet
onderhoud van de wegen, waartoe de maat
schappij nog een tijd verplicht is, overneemt
Na ©enige discussie .wordt besloten het aan
bod te aanvaarden, met dien verstande dat
hel onderhoud van de straatwegen voor reke
ming van de Maatschappij blijft.
Door «enige personen was ecu adres in
gediend, behelzende het verzoek aan den raad
om pogingen aan te wenden tot verkrijging
va|n een intercommunale telefoon. Hiervoor
zullen de noodige stappen worden gedaan
lujuau u»i ««- - Tot leden van de commissie tot wering van
«en, en nog eens wegen. Dc verbinding lus^l)Iui®s en wandelstokken vormen het leeuwen-schoolverzuim werden herbenoemd de hemen
5cl,« d„ hoofdplaat, on het binnenland «I»"** Meerdere Mukk® van waarde zijn M Ktwlae, P Molhoek, i P. Rijn m
te getaekltig, dan dat van eenigo odnlrolo gouta, l,ortóSes, ketap® nn- StevBnK
op «tl daar diep het binnenland in broeit B<®- IIcl Op «n verzoek van don beer J de Poorter,
eenige sprake kan wezen Ook de verbindingofmeipeii «'et opgevraagd, en wordtslager 1e Hansweert. om ontheffing in zijn
tusschen de binnenplaatsjes onderling is hoogst bder 1011 bale, van hel Rijk te Utreehl aanslag in don hoofdolijkcn omstap werd af
gebrekkig. Alles gaal. over het water publiek verkocht J wijzend beschikt, aangezien do raad eenstem-
F i m an c. i eele steun gau China.
Dc heer See Tong, uit Foochow naar Sema-
rang gekomen om lc werken voor de stichting
van een bank, waarin de Cliineezen in cn bui -
ten Cliina een tiende yjoai hun vermogen bin- j
vijf jaren zouden hebben te storten, om
Uit VTïssingen.
De lieer J. M Hoekstra te V 1 i s s i n g e n,
ambtenaar der hiaatschappij „Zeeland" is ge
slaagd voor het examen Frahsche en Duilscho
handelscorrespondentie.
Hel Engclsche s.s, „Nymphea" kwam Dins
dagnamiddag te V1 is i n g e n binnen met
eed lading melasse komende van Cuba
Gedurende het jaar 1912 zijn bij den sta
tionschef der Staatsspoor lc V1 i s s i n g e n
aangebracht 741 gevonden voorwerpen. Para-
mig van meening was, dat de vaxkcsisfokkerij
Do z.ljimct-coiiunios dor StatMjw», do mlke de hM!r dc PoIlrlor m dra,
T nr-"-" i 1 dc-
heer J. 11. Wijthoff, is met ingang
j zer bevordeid tol commies.
Uit Zuid-Sevelaad.
DE VERDEDIGING VAN NED.-INDIË
De Haagsche correspondent van de Tel
meldt
De staatscommissie, hij Ivon. besluit van
5 Juli 1912 ingesteld ten einde vooprstellen
te doen omtrent de inrichting van de verde
diging van Oost-Indië is, naar wij vernemen,
met haar larbcid gereed. De commissie, die
(in twee sub-commissies verdeeld) de tech
nische' politiek en financieel© zijde van het
vraagstuk heeft onderzocht, komt in haar rap
port o.a. tot deze conclusie, dat de aanhouW
van ©enige zoogenoemde - dreadnoughts ge
wen scht is. De kosten daarvan zouden door
Jndic moeten worden gedragen.
uitoefent, wel degelijk als een bedrijf
beschouwen
Bij de rondvraag verzocht de lieer Verliaage
den voorzitter geen raadsvergaderingen meer
i op Oudejaarsdag te willen beleggen; hqacht
man China het noodige geld te kunnen ver- sch^Coi^t"Miaar honderdiaris bestaan!' Wel i<üein ltiag VOOr ledeB minder SC:Schitct
schaffen, heoit nu nok Solo en Jogja bezochl, j vmctaB1 he[ Jrste nm,nicr VBn w blad dm "»al als <bt u den namiddap Rebenrt
lezen |wi, m de JbLoc 2 Januari 1795, maar na liet uitgeven van
Tc Jogja wenschten de voorname Chinee-
zen, onder wie ook de officieren, liever geen
propagande voor dc zaak te maken zonder
medeweten van het bestuur. De heer See
Tong heeft toe-u een bezoek gebracht aan
resident Liefrinck, die tegen het streven van
den heer See Tong niet het minste bezwaar
had. Daarop werd er te Jogja een groote
vergadering gehouden waar reeds voor on
geveer vier ton word toegezegd.
„De Loc." verneemt, dat ook de liecren Oei
Tioti Ham en Te-Ing-Tiang te Semarang de
overeenkomst hebben getcekend.
Hoe rijke Chineezen trouwen.
De correspondent tc Bandoeng van het
„Bat. Nhl." schrijft
„Een schatrijke Cliineesclie weduwe is de
zer dagen hertrouwd, naar men zegt met een
even rijken Chinees. Drie dagen lang is or
gefuifd. Muziek, gamelan, en prachtige illu
minatie, een openlucht bioscoop en veel moois
luisterden de trouwpartij op. De resident met
zijn echtgenoote en verscheidene Enropcesche
families kwamen gisteravond de gehuwden hun
gelukwenschen aanbieden. Er werd gedineerd
en daarna gedanst onder de tonen van een
strijkorkest.
Tot besluit werd om elf uur prachtig vuur
werk aangestoken. Vreeseljjk dreunende bom-
meffi maakten half Bandoeng wakker. Er waren
er, die verschrikt liet bed uitvlogen, denkende
(aam een aardbeving.
Naar men zegt hebben deze feestelijkheden
ca If 25.000 gekost."
OOST-INDIË.
De toes tand in West Borneo.
Het „Bat. Nbl heeft een onderhoud gehad
met een uit Wcsl-Borneo aangekomen admi
nistrateur ©ener onderneming aldaar, en de Ze
■waarschuwde dat men niet (e spoedig ge-
Loof (moest slaan aan het bericht, dat de
rust in het gewest weer zou zijn terugge-
keeïd
Allesbehalve goed was.hij te spraken over
de lichte stxaf, die. den Chinees werd op
gelegd, die den militairen commandant was
te lijf gegaan en dezen vrij ernstig letsel bad
tofSgebracht. De man werd tot drie maan-
den gevangenisstraf veroordeeld.
Nog een ander staaltje van de brutaliteit
vain deze Cheneezen. Eenige dagen vóór het i
uitbreken der opstootjes lieersclite op de rub
ber -ofndernemi ng Raja, hij Mandor, eon on
tevreden geest einder de Chineesclie koelies,,
omdat zij hun loon iels later dan gewoonlijk
zouden ontvangen- De remiso was te laat
aangekomen, wat gezien de gebrekkige ver
keerswegen (waarover straks nader) niet zoo
heel erg is on vaak voorkomt- Daar de
Uil Middelburg.
Zooals wij indertijd hebben gemeld had zicli
een commissie gevormd, gedeeltelijk uit Mid
delburgers, gedeeltelijk uit Amsterdamsche hee
ren bestaande om gelden in te zamelen, ten
einde te geraken tot herstel van de graven
en opliooging van de Port. Israël, begraaf
plaats (alhier.
Deze commissie had reeds eenige giften
van verschillende zijden in ontvangst geno
men toen dezer dagen een bemiddeld Am-
stordammer aanbood alle verdere kosten voor
zijn rekening te nemen, zoodat do inza
meling gestaakt kon worden.
Van. dit aanbod is dankbaar gebruik ge
maakt,
Verdacht van vernieling van een gaslan
taarn bij de stadsschuur, en het verbrijzelen
van een ruit iu de Hoogstraat alhier, bene
pens hel indrukken van een ruit en het daar
na wegnemen van een flosch met pepermuntjes
in een woning in do Gortstraat is door do
nummers hield het blad op te heslaan,
om eerst in 1813 onder andere uitgevers
en redacteuren weder te verschijnen. In
1795 verving de „Goesche Courant" de tot
dien tijd bestaan hebbende D,Zeeuwsclie
Avondbode" en dal haar bestaan maar tot
enkele nummers beperkt bleef, zal wel voor
namelijk in de Fraasche overheersching ge
zocht jnoeten worden.
Wij zenden bij deze herdenking aan direc-
teur ©n redacteurs onzen collegialen igleluk.
wensch en groet I
Maandagavond 30 Dec. hield de schietver-
eeniging „Frank van Borselen" te Borssele
haar -eerste algemeene jaarlijksche vergade
ring. Het bleek dat het aantal leden, dat op
15 Juni j.l. (den dag van oprichting) 47 lie-
droeg, gestegen was tot 80. De inkomsten
bedroegen gedurende het vereeoigingsjaar de
som van f 174.68 en de uitgaven die van
f174.16, zoo dat de rekening sloot met een
batig slot van £0.52
In de plaats der aftredende bestuursleden.
A. Nieuwenliuijse en R. J de Krijger, welk©
zich niet herkiesbaar stelden, werden gekozen
P Kareis© en J. Lcijs; deze namen hun be
noeming aan.
Dinsdagmorgen zijn te Ierseke door de
rijkspolitic twee ongunstig hekend staande jon
gelingen gearresteerd als verdacht van dief
stal van oesters uit feon (put. Zo hebben bekend
eir zjjn toen vrij1 gelaten
Nabij Waarde op de Wester-Schelde is
dezen nacht de roef en de inboedel aan
boord van het schip „Anna Maria", schip
per Dekker, totaal verbrand. Oorzaak onbe
kend.
Dinsdagnamiddag vergaderde te S c. h o r e
do gemeenteraad. Als ingekomen stukken wer
den o.a. behandeld een schrijven van het
polderbestuur „Breede Watering Bewesten Ier
seke", behelzende hel verzoek om den weg
van af het dorp naar den zeedijk, in een
behoorlijken berijd- en liegaanbaxen toestand
te brengen. Tevens verzoekt dat bestuur pis-
nog in de politieverordening op te nemen
het verbod, om mei zeer beslijkte of hemod-
derde wagens over openbare wegen, te rij
den, welk verzoek in èen volgende verga
dering zal worden behandeld
Een verzoek van bewoners van de buurt
„Achter do brug", le om aanleg waterleiding
to bevorderen, en 2e om wegverbeterimg to
verkrijgen, aangezien ook aldaar de weg dh-
berijd- en onbegaanbaar is, zooals uit het
schrjjven bleek, ontlokle ook nog al veel
discussie. De lieer Verhaage betoogde dat
het adres, als zijnde tweeledig, met voor be
handeling vatbaar was. Hij vermeende echter
De voorzitter is echter van mcening, dat,
walmeer zooals thans de vergadering aan
vangt te half drie, daar niemand bezwaar
tegen kan Ji ebben.
Daarna werd de vergadering gesloten.
Zeeuwich Vlaander»» O. D.
liet nieuwe jaar is aan de in aanbouw zijn
de cokes-ovens te Sluiskil droevig inge
zet. Daar weid Woensdag gewerkt Op den
kolensilo Waren twee Luikenaars, de chef-
monteur Oviede en de monteur Madaert, met
een man uit Sluiskil, bezig niet het verplaat
sen een er hijschstelling
Door het breken van een koevoet vielen
allen en de twee eerstgenoemdon stortten op
den 15 meter lager gelegen hetonvloer. De
derde wist zich voor vallen tc behoeden, door
nog een touw te grijpen.
De chef-monteur, ongehuwd en 38 jaar oud,
bïak den hals en was terstond dood. De mon
teur, 25 jaar, gehuwd en vader van 2 kin
deren, leefde nog een paar uren, doch dr.
Buijze, die spoedig aanwezig was, kon ook
niets meer tot zijn redding verrichten. Hij
liad eenige ribben gebroken, die in de longen
waren gedrongen. De Sluiskillennor is met
den schrik vrijgekomen
De heer C. A. Cajmmaert, arts 1e Kloos-
terzande heeft Zondag 1e Hulst voor een
goed bezette zaal een voordracht gehouden
over de bestrijding van tuberculose
Uit Z. - V1 a a n d e r e n W. D.
De heer A. de Weerd te Middelburg heeft
voor de lienoeming van gemeente-geneesheer
te Biervliet bedankt
De beer Vail Gorkom is oudejaarsdag naar
Ursem (N-H.) vertrokken, zoodat nu Biervliet
zonder dokter is,
Men meldt d.d. 30 Dec aan „De Tijd".
Vrijdag j.l. trok mr. dr. Jan van Best naar
de oude veste Sluis om daar cene verkie
zingsrede te houden ten gunste van denanti-
revolutionnair Dioleman, die in 1913 candidaat
zal worden gesteld in de komende vacature
Vorsterman van Oyen, 's Avonds, na afloop,
zou mr v B. door een der ingezetenen per
auto naar Bruggje worden gebracht. Door on
bekende omstandigheden kwam echter de auto
alvorens Brugge te bereiken, in een kreek te
recht. De auto bleef onbeschadigd, doch de
beide ingezetenen waren lot den hals doornat
en vol modder. Door de hulp van enkele
boeren, die weiden opgeklopt, kwam dc auto
weer op het droge en werd do reis naar
Brugge voortgezet. De heer Van Best moest
echter Zaterdag lc Brugge tot één uur in hel
bed blijven, omdat ja, omdat..z'h garde
robe nog niet in orde was.
En te Sluis vertelt men De rede was goed
doch de redenaar viel in 't water
Mej. M. M. Kamermaus a-1 h i e r
slaagde voor Duitsche Handelscorrespon
dentie bij liet examen der Federatie van
Handels- en KantoorbediendenvereenigiMgen.
Gislaagd voor boekhouder, Mercurius-
diploma, de heer F. L. d2 Jonge B.z., vroe
ger te Hoedekenskerke, thans te
Botterdam.
Tot onderwijzer mot verplichte hoofd-
acte aan de openbare school te Nicuw-
Namen is benoemd dc heer P Neve te
Hontenisse
Gewijde kunst.
Prof. dr. H. IJ. Groenewegen uit Leiden
komt heden over i cht dagen in de Waal-
sche kerk alhier voor de afd. Middelburg
van den Ned. Protestantenbond lezen over
Godsdienst en Kunst, welke lezing zal wor
den onderbroken door gewijde muziek en
zang. Mej. Melie Groenewegen, altzangereB
uit Leiden en de heer A. Lvsen, organist
van de Waalsohe kerk zullen deze uit
voeren.
Het belooft een mooie avond te zullen
worden.
Voor nadere bijzonderheden zie men de
advertentie in ons nummer van heden.
Volgens bet Huisgez, beeft de centrale
anti-revolutionaire kiesvereeniging in het
district Sliedrecbt als haar oordeel uitge
sproken, dat een samengaan met de chris-
telijk-bistoriscben onmogelijk wordt zonder
n vast accoord en betere organisatie.
Uit denNieuwjaarswenech van Thomaes-
vaer en Pieternel op bet Leidsche plein te
Amsterdam
ThomasMaar Pieternel, weet jij waarom,
De stuiver vierkant werd
PieternelHoe dom
Zeg, als ik dat niet wist!
Minister Kolkman is cnbi6t
DE WAARDE VAN SCHRIFTONDERZOEK
Een medewerker van het Hbl. deelt een
treffend staaltje mee van het gevaarlijke om
te spoedig een conclusie van schriftkundigen
te aanvaarden.
Een dame, elders woonachtig, ontving ©en
anoniemen brief, die b>j onderzoek, bleek ge
post te zijn in den trt'>- «msterdamEm
merik. Het getal van hen, pp wie de ver
denking kon vallen, was uiterst gering, ge
geven liet feit. dat in den brief zaken be
sproken werden die slecjits in beperkten
kring hekend waren.
De familie deed een hekend schriftkundi
ge brief en enveloppe toekomen, vergezeld
van eenige briefkaarten en andere schrif
turen. .Reeds spoedig gaf het onderzoek aan,
dat geen hunner de schrijver (ster) kon zijn.
Als zijn meening gaf de deskundige te ken
nen dat ©en onontwikkelde vrouw, die een
zeer verdraaide hand gebezigd had, de
schrijfster moest zijn.
Dié aanwijzing Was oorzaak dat de fami
lie zorgde het handsclirift te verkrijgen van
e©n dienstbode, die mogelijk van de zaak
afwist, doch ook hij onderzoek van dit schrift
was de uitslag negatief.
Ten. einde raad, besloot men, te trachten
een brief in handen te krijgen van iemand,
wonende aan de lijn AmsterdamArnhem,
van wien men Wel niet vermoedde dat hij
de dader was, docli met wien men, daar
hij misschien over de in den anonionien
brief behandelde quoestie door derden kon
zijn ingelicht, meende geen uitzondering te
moeten maken. En zijn handschrift ging naar
den deskundige.
Deze vcTraste na enkele dagen de fami-
lei door de mededeehng dat licht in de zaak
kwam, doch ter vaststelling zijner diagnose
liad hij noodig de reeds vroeger onderzochte
schrifturen, daar een vergelijking wel de noo
dige zekerheid zou brengen
Inderdaad na nog een paar dagen kwain
beriobt en dit was door verschillende tee-
keningen gedocumenteerd dat de man,
wonende aan de lijn AmsterdamArnhem
(Emmerik), niet beslistheid kon worden aan
gewezen als de schrijver van den anojnie-
mem brief.