MIDDELBURGS» COURANT.
Woensdag
15 November.
Uit Stad en Provincie.
N°. 270.
148' Jaargang.
1905.
Doze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Noderland franco pp., ƒ2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
14 Nov. 8 a. vm 41 gr., 12 u. 42 gr., av. 4 u. 43 gr. F. Verwacht: matige NO. wind,
betrokken laoht, waarschjjnljjk regen of sneeuw, dezelfde temperatuur.
Advertentiön20 cent por regel. Bij abonnement vool lager. Geboorte-, dood- en
allo andore familieboriohten on Dankbotuigingon von 17 regels f 1.50elko rogol meoi
20 cent. Reclames 40 oont por regel. Grooto lettors naar de plaats, diojzij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Z e e 1 a n d, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitslaitendggoreohtigd het Alg«m«*n Adv«rtontt«-BMr*»u
A. DB LA M»B As., N.X. Voorburgwal 386, Amsterdam.
Middelburg 14 November.
Sprokkelingen.
De toespraak, Vrjjdag door den Minister van
binnenlandsche zaken gehouden tot de Com
missie voor de Grondwetsherziening, geeft
weinig stof tot beschouwingen.
Zy moet strekken tot verduidelijking van dc
bedoeling der Regeering omtrent de taak, die
volgenB hare meening op de Commissie rust.
Is dit doel bereikt?
Eigenaardig klinkt zoo nu en dan de opmer
king van den Minister: ziet u, de Regeering
wil uwe volkomen vrijheid eerbiedigen maar
z|j wenschi u even op te merken dat
En dan volgen eenige vriendelijke wenken
die eigenlijk aan die volkomen vrjjheid heel
wal afbreuk doen.
Dat de Regeering zelve de kwestie van het
blanco artikel 80 enz. der Grondwet zou regelen,
wisten wg, maar de overige artikelen, met de
kiesbevoegdheid nauw in verband staande, aan
welker herziening de Commissie zich mag
wijden, worden nu aangewezen.
WÜ hebben die reeds opgesomd: de Eerste
Kamer; de vereisohten voor de benoembaar
heid harer leden; het kiesrecht voor die
Kamer; de ontbindbaarheid der Provinoiale
Staten; het al dan niet toekennen van het
reoht van amendement aan de Eerste Kamer;
de evenredige vertegenwoordiging; de verdee
ling van het Rjjk in kiesdistrictende zit
tingsduur der leden van de Staten-generaalde
schadeloosstelling van de leden der Staten-
Generaalde vereeniging van het lidmaatBohep
van een der beide Kamers met andere ambten
of bedieningen, en al datgene wat verder met
die onderwerpen kan geacht worden in ver
band te staan of uit de daaromtrent te formu
leeren voorstellen voort te vloeien.
Tot die onderwerpen wensoht de Regeering
dat de Commissie zich in hoofdzaak zal be
palen; al beweert zjj ook dat haar taak niet
expressie verbis wordt beperkt.
Dan merkt de Regeering nog op »dat
aantal onderwerpen als vanzelf naar den
achtergrond gedrongen worden, omdat daarom
trent bjj de generale Grondwetsherziening van
1887 onderzoekingen hebben plaats gehad, die
tot 't zg positieve, 't zg negatieve beslissingen
hebben geleid, welke tot heden bi gei
aangevochten zjjn gebleven, bt althans, met
ilschts enkele afwijkingen, algemeen geoor
deeld worden gehandhaafd te moeten big ven."
Ook hieromtrent das een wenk tot beper
king. Of liever om veel terzjj te schuiven of
maar te laten ruBten.
Preoies bljjkt uit dit alles de juiste bedoeling
der Regsering niet.
Tooh mogen wg daaruit wel opmaken haar
verlangen dat bjj de ft. s. Grondwetsherziening
alleen die vraagstukken aan de orde komen
welke de samenstelling der volksvertegen
woordiging raken.
En zeker zgn die het meest urgent.
Welke onderwerpen behooren tot die naar
den achtergrond gedrongene?
Moet daaronder ook soms gerekend worden
de kwcBtio der troonsopvolging?
Aan de eene zgde zouden wg dit betreuren;
aan den anderen kant, ter bespoediging van het
voornaamste werk: de kiesreohtregeling, ware
het niet zoo ongewensebt.
Ook ten opzichte van den tgd der voltooiing
van den arbeid der Commissie wil de Regee
ring hare volkomen vrgheid eerbiedigen.
Maar hoe eerder zg tooh gereed is met haar
werk hoe liever, want de Eegaering wil »haar
voorstellen tot Grondwetsherziening zóó tgdig
indienen, dat eene beslissing in eerste instantie
kunne vallen vóór het einde van het thans
ingetreden vierjarig parlemontaire tgd vak. En
daarom verwacht zg met grond dat de Com
missie het haTe zal doen om het mogelgk te
maken, dat de Regeering van hare beschou
wingen en voorstellen ten volle nut zal kunnen
trekken."
Wil nu de Commissie ook de troonsopvolging
bespreken en daaromtrent voorstellen doen,
dan zal dit zeker heel wat tgd vorderen.
En verlangt de R9geering dan hierop verder
in te gaan, dan vreezen wg dat haar plan, om
tgdig gereed to"zgn, niet zal gelukken.
Want op den weg tot regeling van dit
vraagstuk zal zg nog heel wat moeilgkhedeo
vinden. En het zou ons niet verwonderen als
zg deze lastige kwestie liefst onaangeroerd zag.
3 geheels rede van den Minister is een
diplomatiek stuk, dat ook voor de Commissie
veel te vragen en te denken geeft.
De grenzen van de beperking harer werk
zaamheden dient zg daarom zelve te trekken.
De Regeering kan dan ait de vruchten van
haar werk een keuze doen.
Wg lazen dezer dagen do Ootober aflevering
van het Indisch Mafonniek Tijdschriftdat thans
geredigeerd wordt door mr J. H. Carpentier
Alting, als opvolger van zgn vader, voorheen
prodikant in Indiè', nu emeritus in Den Haag.
In eene beschouwing, onder het opschrift
Nieuwe Banen, wordt gewezen op de ook in
Oost-Indie veranderde toestanden en verhou
dingen.
Van politieken strgd bemerkt men daar nog
sleohts weinig als gevolg der politieke onmon
digheid, waarin men daar nog steeds wordt
gehouden, maar des te meer komt de strgd
der meeningen voor den dag op korkelgk gebied.
Van Rome's kant worden de vreedzame gees -
telgken van vroeger vervangen door volgelin
gen van Loyola.
Naast de kloosterscholen zgn nu scholen met
den bgbel voor knapen en meisjes verrezen
het orthodox geloof onder Protestanten voort
te planten.
En verder nog wordt ook in Indië eenepar-
tgverdeeling voortgezet; Bcholen met den bg
bel bleken nog te vrgzinnig voor eenigen in den
Lande en een Paul Kruyer-sohool verrees naast
de bgbelsohool, een kwitang-kerk naast
orthodox e-protes tante
»En wie weet hoever de parfg verdeeling
Indië nog voeren zall" roept de sohrgver uit.
Daartegen zgn nu de vrgzinnigen ook wak
ker geworden.
In Indië heeft thans de partgstrgd de ge-
heele Europeesobe bevolking in de gelederen
der strgdenden opgenomen de idylle van voor
heen is weggevaagd.
De schrgver betreurt het ontbranden van
dien partgstrgd niet.
Hg moest komen ook in Indië; hg was on-
af we or baar.
Er zgn er die de noodzakelgkheid van dien
strgd ontkennen.
De schrgver niet.
Wie dat doen, zegt hg, miskennen de waar
heid dat elk beginsel zgn profeten noodig heeft
om de overwinning te kunnen behalen; dat
menig nieuw denkbeeld eeuwen lang sluime
rende is gebleven omdat die profeot nog niet
was opgestaan, en eerst luide verkondigd en
ter overwinning gevoerd kon worden toen hij
eindelgk verscheen.
De schrgver en de zgnen maken zich op
dien atrgd te strgden, eerbiedigende iedera
eerlgke meening, zoolang zg gelooven kunnen
dat zoo iemand strgdt voor wat hg met over
tuiging noemt de goede zaak.
Maar daartegenover stellen zg tooh ook de
hunne.
Daarvoor zullen eg een krachtigen strgd
aanvaarden, ruiterlgk mot open vizier.
Indië ondervindt dus thans en zal meer en
eer ervaren wat Nederland reeds jaren kent.
Het kan Indië goed doen, omdat het do
lesten zal wakker schudden. En Indië ook
juist op geeBtelgk gebied zooveel behoefte
heeft aan kracht, manlgkheid en werkzaamheid.
Van hier zien zeker velen, die weten wat
zulk een strgd beteekent, met belangstelling
uit naar de gebeurtenissen daar. Want op dit
punt zgn ook moederland en koloniën éen.
De audiëntie van den minister van koloniën
zal Vrgdag a. s. niet plaats hebben.
De St. ct. no. 267 bevat een besluit waarbg
wordt bepaald dat do motor- en rgwielwet 1
Januari in werking treedt.
KORTE MEDEDKELINGEN
VERGADERINGEN.
In de jaarvergadering, te Amsterdam ge
houden, van de Vereeniging tegen de Kwakzalverij
medegedeeld, dat het ledental steeg van 667
tot 718 en het aantal intoekenaarB op het
Maandblad ook voortdurend toeneemt.
In de vacatures dr W. Rutgers van der
oeff (niet herkiesbaar) en A. J. Wgnne (die
bedankte) werden tot lid van het bestuur
gekozen de heeren dr E. J. Abrahams en C.
Nannes Gorter, beiden te Amsterdam.
Dit laatste ter verbetering van het bericht
in ons vorig nommer.
Oost-In dië.
Uit Batavia wordt aan het Bdbl. geseind
»Tjoet Njadin is niet gesneuveld maar ge-
ingen. Zg was de weduwe van Toekos Oemar.''
Bg de administratie der troepenmacht te
Djambi hebben, volgens het Bal. Nbid., knoeio-
rgen plaats gehad, waafÜg een officier en
vorscheidene onderofficieren betrokken zgn-
Ze zouden aan het licht gebracht zgn door
een ontslagen onderofficier, die het niet kon
verkroppen, dat hg er niet langer aan deel
kon nemen. De klager is er echter zelf »bg",
zooals men dat zegt.
Binnenkort zal men wol moor van deze
zaak hooren.
De Russische vrouw, die h i e r t e r
stede vertoefd heeft, is voor rekening van
het Israelietisoh armbestuur naar Rotterdam
vervoerd. De bedoeling is te trachten haar
door de zorg van de Montefiore-stichting i
Amerika te laten reizen.
Met ingang van 2 Nov. is de brieven
gaarder te V e e r e P. P. Visser eervol ont
slagen.
De gemeenteraad van Serooskerke
(W.) besloot om voortaan bg de huwelgks-
voltrekkingen uit te reiken een werkje, uitge
geven door de Ned. Vereen, van Ned. Kinder
artsen betreffende de opvoeding van den zui-
geling.
Tot bestuursleden van de aldeeling Krui-
ningen der Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland zgn gekozen de
heeren M. Kostense, J. Welleman, J. Wonder-
gem en J. G. van Nieuwenhugzen.
De heer W. in 't Anker, die benoemd was,
bedankte.
rd-
Andere beweren dat, ware er geen schandaal
gemaakt, het stuk nu reeds vergeten zou zgn.
Hoyermana heett het slot van het stuk ver
anderd. Rosa verdrinkt zioh niet maar wil
Jodin worden, waarop Rafael echter zich van
haar afwendt.
Die verandering wordt vrg algemeen alles
behalve gelukkig genoemd.
Het spel werd algemeen geprezen.
De groote bibliotheek van wglen C. H
Spurgeon, vooral rgk aan puriteinsohe boeken,
gaat naar Amerika. Ze is gekocht door hei
WtlUam Jewell college, een van de voornaamste
inrichtingen voor onderwgs in de Vereenigde
Staten, 50 jaar geleden, in de stad Liberty
door de baptisten vau Missouri, met degelde-
lgke hulp van Jewell, gesticht. N. v. d B.
8EN0EMINBEN, EN&
Bg kon. besluit
is aan mr J. B. Peyrot, in verband met zgn
benoeming tot lid vau den raad van toezicht
op de spoorwegdiensten, eervol ontslag
leend uit zgn betrekking van referendaris bg
het dep. van binnenlandsohe zaken
is de heer A. Lengkoek benoemd tot tweede
techn. ambtenaar aan het bureau gravure
het dep. van marine.
De minister van binnenlandsohe zaken zal
voortaan eiken Zaterdag, te beginnen met 18
dezer, niet meer te 12, maar te 2 uren aan
het lokaal van het dep. van binnenlandsohe
zaken, allen ontvangen die hem over de zaken
van zgn departement wenschen te spreken.
De raadsvergadering, Maandag te N o o
gouwe gehouden, had een eenigszins fee
Igk karakter, daar het juist 40 jaar geleden
dat de heer J. de Vlieger ala raadslid
werd geïnstalleerd.
Alvorens tot de werkzaamheden, o. a.
opmaken van het suppletoir kohier van den
hooidelgken omslag, over te gaan, wenschte
burgemeester den heer De Vlieger geluk met
het beleven van dezen dag, herinnerde aan
eenige belangrijke zaken, in dat40jarigtgdvak
door zgne medewerking verricht, overhandigde
namens de overige raadsleden en den
seoretaris, een stoffelgk blgk van waardeering
en vriendschap en uitte den wenscb, dat het
gegeven worde, nog eenige jaTen in het
belang van de gemeente werkzaam te zgn.
De heer De Vlieger dankte voor een en
onder in gevoelvolle woorden en beval zich
verder in aller vriendschap aan.
Na de behandeling der voornoemde
sprak ook de secretaris een woord van hulde,
waardeering en dank tot den jubilaris, waar
mede hjj al dien tgd en speoiaal de 33 jaren
van diens wethouderschap zoo aangenaam ge
werkt had. Ook hg uitte de beste wenBohen
het nog verdere leven van den nog krassen
en waardigen man.
De klerk der postergen en telegraphie
2e kl. M, de Haas is van Rotterdam verplaatst
naar Breskens.
Het werk aan de los- en laadplaats
Philippine is afg9loopen en door burg.
weth. goedgekeurd. Het geheel mag eene
groote verbetering heeten, zoowel voor de
visschers als voor de landbouwers.
LETTEREN EN KUNST.
Frits Bouwmeester is naar Indie gegaan
niet echter om bg zgn broer maar om bg het
Brondgeest-ensemble op te treden.
Mengelberg had te New York een groot
succes.
Over Ghetto van Heyermans is de Ber-
ljjnscbe pers zeer verdeeld, zooals trouwen'
steedB het geval is. Sommige critici r
het hoog, en spreken zelfs van een groot succes.
Verschillende Berichten.
In December, en zoo noodig Januari e. k..
zal te Leiden, Utrecht, Groningen en Amster
dam gelegenheid worden gegeven tot het af
leggen der practische examens van apotheker.
Die examens zullen aanvangen te Leiden en
te Groningen op 11, to Utrecht en te Amster
dam op 7 Dec. e. k., en do volgende dagen
Nadere bg zonderheden meldt de St.ct. no. 267.
De Koninkljjke familie wordt Woensdag
avond te ongeveer haltnegen per extra-trein
op Het Loo terugverwacht.
De Koningin en de Prins Hendrik be
vinden zioh thans te Stuttgart, waar zjj door
do koninklijke familio van Wurtemburg zeer
hartelijk ontvangen werden.
Te Mannheim is door het bestuur van
de Mannheimer Goederenbeurs eene vergade
ring bijeengeroepen van belanghebbenden bg
den Rotterdamschen graanhandel. Die vergade
ring was druk bezocht.
Behalve vertegenwoordigers van de Mann
heimer Beurs waren afgevaardigden aanwezig
van de graanbeurzen en markten van Frank
fort, Keulen, Duisburg, Dortmund, Kreteld en
Mainz.
Met algemeene stemmen werd de volgende
motie aangenomenNadat de poging van de
Boven-Rjjnsohe en de Rjjnsch-Westfaalsche
graanbeurzen en markten, om door uitzending
van gedelegeerden mede te werken tot de be
legging van het conflict in de Rotterdamsohe
haven, is mislukt, raden wjj onzen collega's
dringend aan, geen verzendingen meer naar
doen, maar deze over andere
havens te leiden, totdat te Rotterdam weder
geregelde toestanden heersohen.
Hot hoofdbestuur vau de Nederlandschc
Banketbakkers Vereeniging, vertegenwoordigende
ongeveer 600 banketbakkers, heeft zich mat
een adres tot den minister van binnenlandsohe
zaken gericht, met het verzoek, bg de in de
Troonrede aangekondigde herziening der drank
wet te willen letten op verschillende bepalin
gen, die thans de banketbakkers in de uitoefe
ning van hun beroep belemmeren.
De raad van Barendrecht heeft, nadat de
heer Wjjokerheld Bisdom benoemd
dier gemeente, vergaderd en in
het reglement van orde voor de vergaderingen
van den raad aan art. 5 een nieuwe alinea toe
gevoegd, waarin aan den voorzitter wordt op
gedragen, bg opening en sluiting der vergade
ring het gebed op zeer eerbiedige wjjze voor
te lezen.
Door de Westersiktrraffinaderij is gekoobt
de Amstelsuiker raffinaderij, om vast te stellen
of het mogelgk zal zjjn in de fabriek
speciaal artikel, dat de Wester thans niet vol
doende maken kan, loonend te kunnen fabrioee-
Beantwoordt die proef niet aan de ver
wachting dan zal de koop geannuleerd kunnen
worden. Het telegram betreffende dezen koop,
in ons vorig nommer opgenomen, was onjuist
begrepen.
Ongeveer 40 jaren lang heeft men te
Sommelsdjjk voor de straatverliohting gas ge-
Thans heeft men hot gaslicht weer
vervangen door de oude petroleumlampen 1
Dr C. W. Bollaan en zgne eohtgenoote
te Rotterdam hebben tegen 1 Januari
ontslag genomen als geneesheer-directeur en
oIb directrice van de eenige jaren geleden door
hem daar opgerichte I eree-dging ter bestriding
van lupus in Nederland.
Door de Dumche regeering z§n bg de
onze langs diplomatieken weg bezwaren in
gebracht tegen hot toelaten van hazardspel
to Vaals in Limburg. Men speelt daar reeds
met minima van 1000 francs.
Bloemrjjk. Uit do rede van ds. Sikkel
op het feest van Patrimonium»De edelman Hovy
en de werkman Kater, die hand in hand ston
den aan do wieg van het Bpruitje, dat thans
eon machtige boom iB geworden."
Te
dat deze den wonsch had te kennen ge
geven dat zjjn dochter door eon huweljjk met
den touwslager in haar eer zou worden her
steld. De ernstig verwonde man is naar hot
ziekenhuis gebracht. De dader is gearresteerd.
Een der bekendste ambtenaren der ge-
meente-seoretarie te 's-Hage heeft Donderdag
ochtend zgn bureau verlaten en is nóch daar,
nóch in de eohtelgke woning teruggekeerd.
Vermoedelijk onder den indruk van ambteljjke
voorvallen, heett hg zich buiten do stad be-
goven en uit het Noorden des lands de kost
baarheden, die hg bg zich droeg, naar's-Hage
gezonden.
Aan den afslag aan de Scheveningsohe
haven ia een groote roofvisch aangebracht, een
»Hoozemond", met een gevaarljjk grooten muil.
Het beest, dat 1 moter lang ie en welks kop
zoo groot is als de helft van het lichaam,
vond geen koopers.
Onder Tiel onstond Maandagmiddag tus-
schen eenige dronken marktbezookors een
vechtpartij, waarbg een steenovenarbeider tot
onherkenbaar too gestoken en gesneden werd.
Toen de man, per rjjtuig bg een dokter ge-
braoht, daar aankwam was hjj uitgeput door
bloedverlies. De dader ie bekendhet is
iemand uit Ochten.
Te Groningen is oen geheel gozin onwel
geworden na het eten van poffertjes, welke ge
bakken waren met olie in een geëmailleerd
pannetje. De vader, die een stuk sohelvisoh
gegeten had, dat met dezelfde olie was gebak
ken, kTeeg het hevig benauwd, zoodatmen het
ergste vreesde. Gelukkig zgn allen ten slotte
weer hersteld.
Ongelukken. Aan het stationsplein te
Hilversum is door don rangeerenden lokaal-
trein op Utrecht een conducteur overreden en
gedood. De man laat een vrouw met vier
kinderen achter. Te Rotterdam kreeg een
werkman, bg het lossen van een stoomschip
eenige balen jutte op het hoofd. De man kreeg
schedelbreuk en bleef op de plaats dood.
Te Okkenbroek wierp een landbouwer een
gaffel naar een hond, dooh raakte een 25-jarigen
arbeider, die een der punten in den rechter
slaap kreeg, waardoor de dood onmiddellijk
intrad. Een onderwijzer te Noordwjjk a.
Zee was Zaterdagavond naar Hillegom gegaan.
Op den terugweg wilde h|j op do in gang
zgnde stoomtram springen, die naar Leiden
vertrok. De sprong moet hem mislukt zgn,
zoodat hg onder de tram geraakte. Hg is op
en in het ziekenhuis te Leiden. Men
vreest, dat zgn been geamputeerd moet worden
Rotterdam is een 70jarige man, die
in de deur van zgn woning stond, door een
door drank opgewonden touwslager ernstig met
een mes in de linkerborst nabjj de hartstreek
verwond. De touwslager had eenigen tgd
voren met den ouden man woorden gehad o
Men wil te Oostende stoom visohsloepen
doen bouwen, welke 13-15 knoopen zullen
loopen en bestemd zgn voor de visscherjj op
kusten van Marokko, waar visch in over
vloed wordt aangetroffen. De snelvarende
trawlers zonden even spoedig den afstand tussohen
Oostende en Marokko afleggen als de thans
bestaande stoomaloepen tgd noodig hebben
om naar IJsland te gaan.
Te Lophem, nabg Brugge, is in den nacht
van Zondag op Maandag weer een stroopers-
drama voorgevallen. Een jachtopziener hoorde
nachts Bchieten nabjj zgn huis en bemerkte
dat men zgn hond had geraakt. Hg ging naar
buiten en zag het licht van een lichtbak Op
hetzelfde oogenblik klonk een tweede schot
en zonk h|j dood neer aan de voeten van zgn
vrouw. Vermoedelijk is de reden wraakneming
over een bekeuring.
Een der olifanten, die in het Beketowte
Antwerpen optraden, heeft zich overeten en
is aan de gevolgen eener indigestie gestorven.
Het beeBt had nl. den inhoud van een koffer
met kledingstukken naar binnengespeeld
Het l|jk is naar het slachthuis gevoerd. Het
dier was omtrent 50 jaar oud.
In het gehuoht Noirmont, nabjj Aarle*
was de vrouw van een landbouwer uitgegaan,
terwjjl haar twee kinderen, slechts eenige
maanden oud, in de wieg sliepen. Toen zg
terugkwam, sprong zg verschrikt achteruit.
Twee zeer groote ratten sprongen van het
bedje en namen de vlucht. Een der kinderen
gaf geen teeken van leven meer. Van het ge
laat waren neus en ooren afgeknaagd en de
oogen uitgekrubt. Het andere had een diep.
bloedende wonde in de keel De geneesheer
hoopt het jongste kind in 't leven te behouden-
De moeder is zinneloos van droefheid en ver
keert zelfs in levensgevaarlijken toestand.
Vrgdag ging een koewachter toLooten-
hulle in den stierstal, en bemerkte dat de
zoon van den boer dood op den grond lag
Je Btier was los en stond naast het
daohtoffer.
De jongen had eene wonde aan den rechter
slaap, hem door den stier met een zjjner
hoorns toegebracht.
Velen zullen in do laatste drie dagen wel
met verbazing den ongewoon lagen barometer
stand hebben waargenomen zonder dat die door
een storm werd begeleid.
Op de Franeche kusten heeft men echter