MIDDËLBURGSCHE COURANT.
Vrijdag
20 October.
Uit Stad en Provincie,
N°. 248.
148° Jaargang.
190S.
Deze courant verschijnt dagelijkaj, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., f 2.
Afzonderlijke nummers koBten 5 cent.
THERMOMETER ES VERWACHTING.
19 Oct.8 u. m 45 gr., 12 u. 50 gr., av. 4 n. 48 gr. F. Verwaoht: zwakke wind, bewolkte
0t nevelige lucbt, waarschijnlijk droog weer, dezelfde temperatuur.
Advertontiën: 20 eent per regel. Bjj abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
allo andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.60; elke regel meei
20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, NJjverheid en Geldwezen, is uitalaitend gerechtigd hot Algemeen AdvortenUe-Baremu
A. DE LA HAR Al., MJL Voorburgwal 306, Amsterdam.
Middelburg 19 October.
Sprokkelingen.
Wjj leven weer in de Octobermaaud met
zgne gebruikelijke werkzaamheden voor de
versohillende gemeenteraden.
Zy dienen dan de begrooting voor het vol
gend jaar vast te stellen.
En steeds moeilijker wordt het die sluitend
te maken.
De hoofdelijke omslag is in de meeste ge
meenten zoo enorm opgevoerd dat verhoogen
ervan feitelijk onmogelijk is.
En bezuinigen gaat ook niet gemakkelijk.
De finanoieele toestand bljjtt bjjna overal
zorgwekkend.
En zoolang de deatjjds benoemde commissie,
belast met het onderzoek daarnaar en naar de
middelen tot verbetering, nog haar taak niet
heeft volbracht en er geen verandering is ge
komen in de regeling der uitkeoringen van het
RJjk of geen verruiming van het gemeentebe
lastinggebied, zal het sukkelen blijven.
De Nederlander nu gaf dezer dagen een mid
del aan dat spoediger ter hand zou kunnen
worden genome».
Het ia wel niet nieuw maar de toepassing
ervan is nog altjjd onmogelijk. En nu geeft
genoemd blad een wenk om die mogelijk te
maken.
De Nederlander is n.l. van oordeel en w{j
stemmen daarmee geheel in dat het RJjk
bg de herziening der vermogens- en bedrgfs-
belasting, welke aanstaande schgnt te zgn,
alvast «ou kunnen beginnen met het aan
brengen van verbetering.
Niet veel, maar althans iets zou gewonnen
zgn, wanneer aan de ambtenaren der gemeente
onder geheimhouding inzage werd verleend
van de van Rgkswege vastgestelde kohieren.
Ook afgescheiden van den geldnood ware
deze maatregel aanbevelenswaardig.
Een eerste eiaoh van iedere belasting is toch
wel, dat ze gedragen wordt door hen aan wie
zo wordt opgelegd, m. a. w. dat ze werkt naar
haar bedoelen. Dit schgnt met de gemeente-
lgke inkomstenbelastingen slechts in beperkte
mate het geval te zgn. Wg durven wel zeggen
dat dit zoo is. Yrg algemeen is de indruk, dat
haar opbrengst in auzienlgke mate gedrukt
wordt door ontduiking. Economisch is dit
verkeerd, omdat de in theorie beat opgezette
distributie van lasten op die wgze in de
praotgk met lamheid geslagen wordt. En
moreel is het nog veel meer verkeerd, daar
het de inkomstenhetfing voor een groot deel
tot een belasting op de eerlgkheid maakt.
Overwegende bezwaren tegen de bedoelde
wetswgzigingen kunnen moeilgk bestaan. De
gemeentalgke ambtenaren toch, die door
wgziging in het Rgksgeheim zouden worden
ingewgd, zgn thans toch reeds bekend met de
geheime gemeentelgke opgaven. Uitbreiding
van hun geheime wetenschap zou er dus alleen
zgn ten opzichte van hen, die fraude plegen.
Het komt De Nederlander voor, dat niemand
zioh daarover ernstig ongerust kan maken.
Een wgziging, als die wg aanbevelen, zegt
het blad, is indertgd door den heer Van
Raalte als Kamerlid bepleit bg den toenma-
ligen minister, die er niet geheel aikeerig van
bleek.
Wellioht dat ook thans een woordje van den
minister van Justitie bg zgn collega van Finan
ciën niet in onvruchtbare aarde zou vallen en,
waar deze toch reeds wetswgziging overweegt,
op een spoedig gunstig resultaat zou kunnen
bogen.
Wg helpen het De Nederlander wensohen.
Naar aanleiding van den bekenden post
hoofdstuk I der Staatsbegrooting (Huis der
Koningin) als eersten termgn voor den bonw
van nieuwe stallen met toebehooren bg het
paleis Het Loo, merkt het Hbld op dat, al is
dit zeldzaam, het ditmaal tooh niet de eerste
keer is dat dergelgke buitengewone uitgaven
zgn aangevraagd.
Zoo vindt men in de Staatsbegrootingeu
voor de jaren 1876, 1877 en 1878, dus in drie
tormgnen, bg Hoofdstuk I gelde* uitgetrokken
voor Aanbouw van nieuwe stallen met koets
huizen en verdere aanhoorigheden in den tuin
van hot paleis des Koninga te 's Gravenhage,
kosten van het maken van ontwerpen en
van toezioht op de uitvoering daaronder be
grepen." In het geheel werd vöor deze buiten
gewone uitgaaf in de drie jaren een som van
f 526,000 toegestaan.
Op latere begrootingen, voor 1892 tot 1896,
>men posten voor ten behoeve van aansluiting
der paleizen te 's Hage, te Amsterdam, Het
Loo en het Huis ten Botch aan waterleiding en
voor brandblusohmiddelen.
Hieruit blgkt hoe de toepassing van art. 28
der grondwet sedert 1843 is geweest. Nieuwe
inrichtingen als st&llenbouw, waterleiding,
brandblusohmiddelen,werden niet onder «onder
houd" gerekend, maar met goedkeuring van
Staten-Generaal afzonderlgk ten laste van
het Rgk gebracht.
Dezelfde toepassing geldt het thans bg de
aanvraag van gelden voor den bouw van nieuwe
stallen op Het Loo.
Ook daarbg is geen sprake van gewoon
onderhoud, maar van een buitengewone uitgaat
tot verbetering van landsgebouwen, welke reedB
volgens het gewane recht ten laste komt van
den eigenaar, hier den Staat, en bovendien
onder het «in gereedheid brengen" van art. 28
der Grondwet valt.
Afgezien van de vraag of thans de aanvraag
behoort te worden toegestaan, waaromtrent de
regeering inliohtingen zal hebben te geven,
staat het dunkt het blad vast, dat van
eenigen «trjjd met de Grondwet geenerlei sprake
kan zgn.
Dit beamen wjj.
Maar de groote vraag loopt juist over de
kwestie of het in de tegenwoordige omstandig
heden gewettigd is een dergelgke som te vo-
teeren voor zulk een doel en of het niet beter
ware en ook mogeljjk op zuiniger wgze te voor
zien in eene bestaande behoefte.
Land en Volk houdt zioh overtuigd dat na
den storm, die daartegen is opgestoken, van
onze Koningin zelve het initiatief zal uitgaan
dezen post voorloopig, tot beter tjjden,
achterwege te houden, tenzij H. M. er de voor
keur aan geven mocht 's lands begrooting met
de voor deze bouwplannen noodige gelden niet
te belasten 1
Nu wg tooh dit onderwerp weêr behandelen
nemen wg de gelegenheid te baat den pers
overzicht schrijvor van Het Volk erop tewgzen
dat hg tegenover ons een vergissing heeft
begaan.
Evenals wg, aanhalende wat de Haagsohe
briefschrijver der Zaanlandsche Crt over dit
onderwerp Bohreef, laat de redacteur van Het
Volk hierop volgen: »De vrgz.-dem. Middel-
burgsche Crt is het daarmee eens, maar meent
dat de volksvertegenwoordiging vrg staat."
Een aandachtige lezing Tan hetgeen wg
in ons Hommer van Dinsdag l.L schreven, zal
hem zeli wel zgne vergissing doen inzien.
Mogen wg hem die aanbevelen.
Wg schreven geheel wat anders; want wg
waren het sleohts op een paar punten
Dit zullen onze lezers wel weten.
Een eigenaardig kgkje op de onderlinge
verhouding tussohen orthodox-Protestanten en
hunne Roomsch-Katholieke bondgenooten werd
ons dezer dagen wederom geschonken.
Dr F. J. N(ugens), de bekende strgder voor
de ultramontaansche ideeën, richtte in De
Maasbode eene waarBohuwing tot de oud-libe
ralen, en hield hun o. n. voor>De geschie
denis van onzen tgd wgst daarheen, dat eenmaal
gekozen zal moeten worden tusschen anarohie
en katholioisme".
Daarop vatte De Nederlander vuur.
Het orgaan van jhrmr A. F. de Savornin Loh-
man, den voorheen vurigen bestrgdor van
Rome's invloed en macht, noemde dit
vreemde uitlating" en zohreef verder:
Het komt ons voor, dat deze woorden cum
grano talis moeten opgevat worden.
De gesohiedenis meldt, dat de deugden van
ordelievendheid, burgerzin en krachtige hand
having van het overheidsgezag het weligst op
bloeiden in de landen waar de Reformatie
wortel sohoot. Duitsohland, Engeland en
vaderland hebben op dit punt een gunstiger
verleden dan bv. Frankrgk en Italië.
Te ontkennen valt allerminst, dat de R.-K.
Kerk met name in protestantsohe landen, en
onder de inwerking die zg van het protestan
tisme ondervindt, op publiek terrein veehdns
kracht ten goede is, een steun ook tegen
de anarohie. De macht van Rome is, sohreef
prof. Chantepie de la Saussaye, in verweer
de antipapisten, in Duitsohland en ten
onzent, «daarom niet onrustbarend omdat zg
reguleerende, geen overheersohende is".
De goede faotoren van het katholioisme komen
schaduw van het protestantisme tot
hun reoht, en geven daarmede vastigheid aan
het maatschappelgk gebouw.
Dooh de voorspelling van dr N. sohgnt ons
met de feiten voor oogen, buitenmate vreemd."
Als waar iB wat dr N. en De Nederlander
sohrgven, wanneer beiden en hun aanhang met
zooveel vertrouwen elk op de kraoht van hun
geloof, de toekomst tegengaan, waarom, vra
gen wg, dan. zulk een ophef gemaakt van de
anarchisten en de vrees voor hen zoo aange
wakkerd in verkiezingsdagen bg eigen geloofs-
genooten
Dan is steeds schering en inslag de bewe
ring dat liberalisme voert tot socialisme en
democratie en die beide weer tot anarohisme.
De groote meerderheid van onB volk is ver
standig genoeg geweest om in Juni zioh daar
door geen vrees te laten aanjagen.
Kenteekenend is dus zulk een polemiek tus
sohen dr N. en De Nederlander omdat zg
aantoont de zwakheid van hun vreesaanjagend
argument of van hun eigen geloof.
Wat ook uit die gedaohtonwisseling opnieuw
blgkt?
Hoe weinig vast en stevig het cement is,
dat beide partgen aan elkaar bindt. Terecht
merkt de Arnh. Crt. ook op dat die polemiek
bgzonder teekenend is>De gemeene wortel
des geloofs", zoo is ons sedert vier jaren ge
leerd, is de grondslag, waarop de samenwer
king gebouwd is van katholieken en protes
tanten ter bestrgding van ongeloof en anaichie
op staatkundig gebied, en nu eisohen de twee
uit dien wortel opgeschoten stengels elk voor
zioh de eer op van het bezit der kracht,
waaraan die wortel zgn weldadige werking
ontleent. Dat de katholieke stengel goeds uit
werkt, zegt De Nederlanderdankt hg hoofd-
zakelgk aan den invloed van het protestan
tisme, terwgl dr N. aan den proteBtantschen
stengel blgvende uitwerking ontzegt, natuurlgk
omdat het protestantisme eene afdwaling is,
welke, naar hg wel gelooven moet, stellig
boetvaardig erkend zal worden, zoodra het
menschdom voor het door hem voorspelde
alternatief geplaatst zal worden, om te kiezen
tusschen anarchie en het eenig ware geloot.
Moet de Christelgke coalitie gehandhaafd
blgven, dan schgnt 't ons niet voorzichtig dat
de twee stengels over en weer in het open
baar elkaar's kraoht en beteekenis in discre-
diet brengen"
Voor ons, die altgd gewezen hebben op de
broosheid van de coalitie, ia die wederzgd-
sohe taxatie koren op onzen molen.
Het hoofd der (Herv.) christelgke Bohool te
St. Jacoba parochie, de heer Kuyper, beklaagt
zich, met ontroering en verbazing, in De Heraut
dat de meeste ouders, leden der Gereformeerde
kerk, weigeren hun kinderen bg hem te zen
den, en ze op de openbare school deden of
lieten.
En in De Nederlander wgst de heer Klaassen,
predikant bg de Ned. Herv. gemeente te
Dassen, er op dat, zoo men bg hen omgaven
komt voor de chr. school aldaar, dit niet is
een Hervormde, maar een doleerende school 1
Veelzeggende teekenen des tgds, en e(
treffende logenstraffing bovendien van het in
verkiezingsdagen ook in onze omgeving zoo
luide verkondigde beweren, dat de ondergrond
van den schoolstrgd was de antithese tussohen
openbaring en rede.
Hoe worden zg in het gelgk gesteld, die
jweerden dat het vooral ging om uitbreiding
an kerkelgken invloed.
Wg zullen eens zien hoeveel «zegen" de
gouden regen uit de schatkist, door de vorige
regeering over het bgzondor ondorwgs uitge
stort, brengen zal aan den inwendigen bloei
en de kracht van het bgzonder onderwgs.
BENOEMINGEN, EN2.
Bg bon. besluit:
is de heer J. L. Dekkers erkend en toegelaten
als vice-consul van België, te Amsterdam
zgn bevorderd tot luit. t/z. 1ste kl. de luit.
t/z. 2de kl., R. L. Dgkhnis, en tot luit. t/c.
2de kl. de adelb. 1ste kl. E. Th. de Veer, W.
Voorbeytel Cannenburg en J. G. van der Laan.
In de commissie tot het examineeren van
>n, die een diploma van geëxamineerd en
beëedigd landmeter verlangen, voor het jaar
1905, zgn benoemd tot lid en voorz. H. J*
Heuvelink, hoogl. aan de Teohn. HoogeBchool
Delft en tot leden A. W. E. Kwisthout,
ing.-verit. van het kadaster te Roermond, en
M. S. van Dunnó, insp. der registr. en do
meinen te Delft.
De in Juli hier ter stedegearresteer-
Bslg P. J. Ngs, verdacht van den sohilde-
rgen-diefatal in het Mauritshuis te 's-Graven-
hage, die naar Den Haag werd overgebracht en
daar sedert in voorloopige hechtenis werd go-
houden, is, naar wg vernemen, dezer dagen
aan de Belgische justitie uitgeleverd, wgl hg
in België terecht moet staan wegens opliohting.
geen termen te zgn gevon
den om hem wegens den diefstal in het Mau
ritshuis te vervolgen. 1
De sergeant-majoor J. G. Broeksma, van
het 2e bataljon Se regiment infanterie te
Middelburg, is voor den militairen dienst
ongeschikt bevonden en zal deze eerlang met
pensioen verlaten.
Uit Vlissing en.
De Btoomboot Walcheren, van den provincialen
■toombootdienst, ligt thans in de binnenhaven
aldaar.
Vermoedelgk is dus de schade, veroorzaakt
aan de Wcdzoordenwaarvoor de Walcheren
dienBt deed, reedB hersteld en het schip weder
in de vaart gebracht.
De offioier-machinist 2e klasse M. Griek
wordt met ingang van 7 November geplaatst bg
de maatschappg De Schelde teVlissingen.
Reeds gemeld in een deel der oplaag van
ons vorig nommer.
Te Hoedekenskerke is de Engel-
sche barge Het tij, met gzer van Antwerpen
naar Engeland, door windstilte tegen den dgk
aangedreven. Vermoedelgkzal het met hoog
water weer vlot komen,
Gedurende de maand September werden
uit Zeeland verzondendoor Bergen op
Zoom 47.998 kg. oesters en 264.156 kg mosselen;
door Krabbendgke 4.376 kg. oesters; doorKrui-
ningen—Terseke 129.283 kg. oesters en 750 kg.
door Vlake 21.302 kg. oesters en
385 kg. mosselen en door Bruimsse 27.850 kg.
oesters en 1.753.000 kg. mosselen. Te Philip
pine werden aangevoerd 1.380.500 kg. mosselen.
Te T h o 1 e n is Woensdagavond
tweede samenkomst gehouden van de daar
opgerichte afdeeling van het Groene Kruis, ter
benoeming van een bestuur.
Gekozen werden mevr. L. PotMeger, mevr.
N. WagthoVan der Burght, mej. A. M. Pou-
mej. M. de Lange— Chrietiaanse, be-
e heeren mr J. Plet, C. A. H. Wagtho,
W. F. van Dgk, J. W. Walpot, J. B. Soomers,
H. Cornelisse, C. van Eekelen en H. J. Laban.
De aideeling telt thans 104 leden.
De Zondagavond te Moerbeke gewonde
Ad. R. is, hoewel niet buiten gevaat,
ign woning overgebracht.
R. moet, naar ons uit Koewacht wordt
bericht, tegenover het parket verklaard heb
ben den waren dader niet juist te kennen
dit wist hg evenwel dat de aangehouden V.
d. V. of een zekere P. v. D., van Koewacht,
hem den Bteek heeft toegebracht.
Het parket van Gent heeft Woensdag nog
6 personen gehoord.
Een achtergelaten hoed en de kleeren van R.
zgn in beslag genomen.
Het bovenstaande werd nog medegedeeld in
de tweede editie van ons vorig nommer.
Voor
de tgdelgke waarneming van het
vacante ontvangkantoor der directe belastingen
en aocgnzen te Breskens iB aangewezen
heer D. O. Norel, surnumerair ter directie te
Middelburg.
In de provinsie Zeeland kwamen ge
durende de afgeloopen week van 1117
October 11 gevallen van beBmettelgke ziekte
voor: 1 van Febris typhoidea, Wissekerke, 6
Roodvonk, waarvan 2 Ellewontsdgk en
Wolphaartsdgk en 1 Kruiningen en SaB van
Gent, 4 van Diphteritis, 2 te Aardenburg en
1 O. en W. Souburg.
De colleote voor de Unie, Scholen met
den Bgbel, bracht te Goes f 195.366 en te
Vrouwepolder f 18.15 op.
Te Utrecht slaagde voor het theoretiBoh
apothekers-examen de heer A. Thomassen.
RECHTSZAKEN,
De afdeeling van den Raad van State
voor de gesohillen van bestuur, behandelde
Woensdag o. a. het beroep van H. M. van
Brakel te Middelburg, tegen het besluit
burg. en weth. dier gemeente, waarbg
geweigerd is hem te ontslaan van do naleving
van eene der voorwaarden, waaronder hem bg
kon. besluit van 19 Sept. 1899 vergunning is
verleend tot opriohttng van eon huidenzouterg
in de Lange Geere. Uit het over deze zaak
door Staatsraad mr Asser uitgebracht rapport
bleek dat apellant verzocht een tweetal lacht-
kokers 2 meter lager te mogen maken dan
was voorgesohreven, en zulks op grond dat de
luchtkokers van de voorgeschreven hoogte
(9 meter) tengevolge van het zwiepen door
den wind schade veroorzaken aan het dak der
inrichting.
De provinciale hoofdingenieur adviseerde
het verzoek van appellant toe te staan. Gedep.
Staten wezen op plaats gehad hebbende infor
maliteiten, waardoor appellant niet ontvankolgk
zou zgn in zgn beroep en het bestreden be
sluit wegens strgd met de wet zou behoor en
te worden vernietigd.
Voorts werden nog rapporten uitgebracht
door staatsraad mr Asser omtrent het be
roep van Jao. Kools en anderen teOostburg
tegen het beBluit van burg. en weth. dier
gemeente, waarbg aan de Mg. tot détailver
koop van petroleum de Automaat vergunning
is verleend tot oprichting van een bewaar
plaats voor gezuiverde petroleum; en door
staatsraad mr Huber, betreffende het beroep
van den raad der gemeente Z i e r i k z e e tegen
het besluit van Ged. Staten van Zeeland,
waarbg goedkeuring is onthouden aan de be
grooting der gemeente Zierikzee voor 1905.
De kon. beslissingen volgen later.
De kantonrechter te Haarlem heeft den
dokter, die beschuldigd was een onjuiste doods
oorzaak te hebben afgegeven, vrijgesproken.
Verschillende Berichten.
Gedep. Staten van Zuid-Holland hebben
hunne goedkeuring onthouden aan het besluit
van den gemeenteraad van 's-Gravenhage tot
aai koop van grond ter verbreeding van de
Heulstraat, hoofdzakelijk op grond dat dit be
sluit werd genomen aan het einde eener ver
gadering, terwgl de beraadslaging over dezen
aankoop niet in den oproepingsbrief was ver
meld on dus zoodanig raadsbesluit niet den
noodigen waarborg aanbiedt dat het zonder
overjjling genomen werd en werkeljjk weergeeft
het gevoelen van de meerderheid van den raad.
Aan een besluit, voor het vermogen der ge
meente van gewicht, genomen onder omstan
digheden welke overjjling niet uitsluiten,
kunnen Ged. Staten geen goedkeuring verleenen.
Bjj de stemming voor een lid der Eerste
uner in de Provinciale staten van Gelderland,
waarbg, zooals gemeld, de heer Van Löben
Seis (A.) is gekozen, waren 18 stemmen uit
gebracht op jbr G. A. van Nispen (R.-K.)
Het moet in het voornemen van het
ministerie van landbouw, handel en njjverheia
liggen om binnenkort vgf perBonen naar Ame
rika te zenden, ter bestudeering van het be
waren van fruit.
De gouverneur van West-Indië, de oud
minister A. W. F. Idenburg, vertrekt naar
Paramaribo met het stoomschip Prins Willem I.
Te Hilversum overlepd de gepensionneer-
de kapitein-paardenarts H. C. Ittmann.
Voor de betrekking van vader en moeder
van het Diaconiehuis der Ned. Herv. gemeente
te Voorburg hebben zioh een veertigtal ge
huwde paren aangeboden.
Bg de begrafenis van een hoofdagent van
politie te Rotterdam stond Dinsdagmiddag een
groot aantal politieagenten op een houten
grafatelling rond de groeve. Juist toen een
collega een toespraak zou houden, bezweek de
stelling en vielen de doodgraver en een zestal
hoofdagenten en brigadiers in de geopende
groeve.
De meesten hunner bezeerden zich aan de
beenen en knieën, doch geen bunncr bekwam
overigens ernstig letsel, wat daaraan te danken
was, dat sleohts één kist in het ruime graf
stond, waardoor de mannen meorendeels in
hot zand terecht kwamen.
Te Enschede is een 13jarige fabrieksar
beider levensgevaarljjk in de long verwond.
De dader is onbekend. De gewonde» werd
naar het ziekenhuis vervoerd.
Een Groninger modemagazijn is door een
sluwe oprichtster afgezet voor een elegant
ooBtuum, een waarde van f 25 vertegenwoor-
i. De «dame" kwam 's avonds in het
magazjjn, zocht er een montelcostuum uit en
verzocht dit op zicht te willen zenden aan
een opgegeven adres. De opdracht word uit
gevoerd, een looper bracht het pak naar het
aangegeven adroB, waar het door de dame, die
toevallig reeds stond te wachten, werd in
ontvangst genomen met de boodschap den
anderen morgen om bescheid te komen. Dit
gesohiedde maar toen de looper aan de woning
kwam waar hg het goed had afgegeven, bleek
men daar van niets te weten.
