MIDDELRIRGSCHE COURANT. Zaterdag 23 September. @11 Prows®. N°. '228. 148' Jaargang. 1903. Doze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 22 Sept. 8 u. vm. 54 gr., 12 u. 63 gr., av. 4 u. 62 gr. F. - Verwacht: zwakke tot matige O. wind, licht bewolkte lacht, waarsohgnlgk droog weer, dezelide temperatuur. Advertentiën20 cent por regel. Bij abonnement veel lager. Qeboorte-, dood- an alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel moer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar do plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet atkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitslaitend gerechtigd het Algemean Advcrtcntla-Barcao A. DB LA MAR Ai., N.K. Voorburgwol 266, Auuterdom. Middelburg 22 September. Het ministerie voor het eerst aan het woord. In de. laatste jaren is het meer voorgekomen dat in ons Hoogerhuis belangrijke kwesties het eerst werden besproxen. En zoo ook nu weer Donderdag, toen in die Eerste Kamer het ontstaan van het nieuwe ministerie ter sprake kwam. Het volkomen kleurloos adres van antwoord op de Troonrede gaf nooh door zjjn inhoud noch door zyn algemeene strekking aanleiding tot debat. Er zou dan ook naar allen schijn geen diB- cuisie hebben plaats gehad, zoo niet de 1 Van Houten de vraag te berde bracht of het kabinet wel was ontstaan langs constitution neelen weg. Wjj weten niet beter te doen dan omtrent het daarbij gesprokene het overzicht van Het Vaderland hier te laten volgen Wy betwijfelen zegt de schrijver ervan wjj betwijfelen of iemand in de Kamer de beduchtheid van den Bpreker uit Friesland deelde. De tegenspraak van den heer De Meester, die namens het ministerie het woord deed, is waarschijnlijk den meeaten afdoende geweest. Waarop immers was de vrees van den heer Van Houten gegrond? Op het feit, dat de Kabinetsformateur niet zelf van het ministerie deel uitmaakte. Zjjn bedenkingen leiden de oude parlemen taire gladiator het beeld is van den spreker zelf in met de haast al te parlementair- offioieele vraag of temet een der negen ministers het Kabinet had geformeerd, dan wel of mis schien de geruchten waarheid bevatten dat iemand anders met de taak der formatie belast was geweest. Mocht dit laatste onverhoopt het geval zjjn, dan bezat Nederland volgens mr Van Houten thans niet een ministerie, maar slechts negen ministers, daar immers onze con stitutioneel instellingen, geljjk die zich in den loop der vorige eeuw ontwikkeld hadden, mee brachten dat de Kabinetsformeerder zelf, als de belichaamde ministerieele idee, deel van het gevormde Kabinet moet uitmaken. De beschouwing van den heer Van Houten was wel aardig," al kan het minder aardig worden gevonden dat de eerBte woorden van dit lid der linkerzijde aan het adres der nieuwe vrjjzinnige bewindslieden in een zuurzoet cri- tisoh speeohje moeten bestaan. Het is natuurljjk juist en de heer De MeeBter dacht er dan ook geen oogenblik aan het te ontkennen dat als regel een Kabinetsformateur deel behoort uit te maken van het ministerie. Maar dit is geen regel «onder uitzonderingen. Reeds in 1868 for meerde Thorbecke het Ministerie-Fock, maar nam niet zelf daarin zitting. En Thorbeoke wiBt toch wel merkte de Minister van Financiën ter snede op wat al dan niet door den constitutioneelen bengel kan. Welnu, geljjk destjjds buitengewone omstandigheden afwijking van den regel wettigden, zoo ook thans. De heer Van Houten was echter met dit antwoord nog niet tevreden. Hjj braoht herinnering, dat in 1868 de «buitengewone omstandigheden" hierin bestonden, dat onder de liberale party groot verschil van gevoelen heerschte over koloniale vraagstukken. Thor becke was ver in de minderheid tegenover aanhangers van Fransen van de Patte en hg zou duB, zelf minister geworden, voor de keus hebben gestaan om öf de medeverantwoorde lijkheid te dragen voor wetsvoorstellen, die togen zjjn geweten streden, öf met voorstellen komen, waar zyn partygenooton niet aanwil- den. Dat was meende de heer Van Houten de algemeen bekende reden waarom Thorbecke in '68 niet zelf Minister werd. Maar welke web de reden thans De spreker wist natuurljjk die reden even goed als de man, tot wien hjj de vraag richttte Maar hjj stelde er bljjkbaar pry a op, het ant woord te vernemen uit ministerieelen mond. Welnu, do heer De Meester heef t hem volop bescheid gegoven, een verstandige taotiok, waarmee veel onaangenaams voor de toekomst is afgesneden. Want niet onkel toonde de Voorzitter van den ministerraad geen schroom om den naam van mr Goeman Borgesius te noemen als dien van den Kabinetsformateur waarom ook te z wjj gen wat ieder weel? maar evenmin had hjj bedenking om nog eent duideljjk en open te verklaren, dat het optre den van den afgevaardigde nit Enkhuizen alB premier niet zou hebben gestrookt met het vaste plan der nieuwe bewindsliedente voeren een politiek van paoifioatie. Daarvoor had mr Borgesius te zeer in den stembusstrijd vóóraan gestaan, was zyn persoon in de oogen zyner politieke tegenstanders een to militante. Nieuw was dit alles niet. Men wist het wel, dat het nieuwe ministerie zonder een oogen blik zjjn vrijzinnigheid aan dén kapstok te hangen ook hierop legde de heer De Meester verdienden nadruk een politiek van verzoe ning beoogt. Maar het is goed, dat dit alleB jj het eerste optreden in het Parlement van de ministerstafel onomwonden verklaard is. Volmaakt klare wjjn ia op dit punt geschon ken. Aan duidelijkheid liet mr Do Meester't bondige, goed verstaanbaar uitgesproken rede Diets'te wenschen. Op de «ministerieele idee", die enkel in een Kabinetsformateur heette te kunnen zyn be lichaamd, kwam de heer Van Houten wjjsolyk niet terug. Die stelling is in haar algemeenheid ook kwaljjk houdbaar. Denkbaar is natuurljjk, dat in een Kabinet de ministerieele idee zoek is en voor de hand ligt het, ingeval de formeer der van het ministorie niet zelf minister is, tus schen die twee feiten oorzakelijk verband te zoeken. Maar zoolang uit niets bljjkt, dat het 't ministerie-De Meester hapert aan eenheid, dat het nooh in de praktjjk van bestuur en wet geving, noch in politieken zin homogeen is, is er geen enkele reden het reeds in oorsprong vitieus te heeten. Nog in ander opzioht sneed de heer De Meester onwelwillende critiek by voorbaat den weg ai Wy zelf dragen zoo luidde het be'Iist voor al ons doen en laten de volle verantwoor delijkheid, er staat niemand voor ons, naast ons of aohter ons. Het eenige mogelyke stand punt natuurljjk, maar dat dan ook van meet af met de meeste beslistheid moest worden ingenomen. Voorzoover reeds dit eerste politieke treffen de positie van het Kabinet stevigen'of verzwak- kon, is buiten kjjf de uitslag bevredigend. Rustige, verzoeningsgezinde zelfbewustheid ademde het ministerswoordovermoed noch aarzeling ontsierden het. Mr Van Houten's rede vond hg de overige liberale Kamerleden geen weerklank. Doch tegenspraak evenmin. Kennelyk meende het overig deel der Kamer, dat de politieke be- sohouwingen, ook die over den oorsprong van het Kabinet, veilig konden wachten tot de behandeling der Staatsbegrooting. Slechts twee leden der rechterzijde, de heeren Van Zinnicq Bergmann en Van Wassenaer van Rosande, vonden aanleiding tot oen korte opmerking elk. De heer Van Houten had nl. ingezet met de opmerking, dat de veranderde politieke toe stand voor de Eerste Kamer zyn goede zjjde had. Tegenover dit Kabinet zou zakelijker behandeling van wetsontwerpen mogeljjk bljjken dan tegenover het Ministerie-Kuyper, toen reohtsche meerderheid van den Senaat aan zuiver politieke overwegingen een gewichtig woord in haar kapittel had gegund. De opmerking stak den heer Bergmann, die het kwam opnemen voor de eer dsr Eerste Kamer, welke onder het vorig Kabinet nooit n haar overtuiging gehandeld had, en zjj verleidde den heer Van Wassenaer tot een oolykheidZal de heer Van Houten zóó ook spreken in 1907, als weder de kans geboren wordt de Provinciale Staten om te zetten Immers, als dat gelukt, kan ook de samenstel ling der Eerste Kamer weer anders worden nu de heer Van Houten zoo voortreffelijk acht. Maar de strijdbare afgevaardigde uit Fries land had gezegd noch bedoeld, dat het laten meegelden van politieke overwegingen een kwaad is, groot genoeg om een bljjvende recht- sche meerderheid in de Eerste Kamer voor lief te nemen. Trouwens, do «politiek" Bpreekt mee in elke politieke vergadering, onverschillig of de meerderheid tot de politieke tegensti ders dan wel tot de politieke vrienden der Regeering behoort. Ook in het te eenzydig lotten op détails van wetgevingstechniek, in het veronachtzamen der groote politieke ge dachten, kan politiek schuilen. En daarom gaat de tegenstelling, die de heer Van Houten maakte tusschen zakelyk-critisch en politiek optreden van parlementaire groepen, maar zeer ten deele op. Dit debuut van den heer De Meestor als woordvoerder van het nieuwe Kabinet wordt door Land en Volk niet ongelukkig genoemd. Hy kwam al dadelyk te staan tegenover parlementair zwaardvechter als mr Van Houten, die nimmer naar woorden behoeft te zoeken en in debat-vaardigheid een eerste kraoht is. Al heel licht zou een homo novus in het parlementaire Btrydperk, als minister De Meester, by een dergelyke eerste ontmoeting het onderspit hebben gedolven, wanneer hjj zynerzyds getracht had naar oratorischo effeoten of naar scherpte van uitdrukking. Maar men hoorde nóch het een nóch het ander. Men hoorde een man, die sober en gemak kelijk, maar zeer stellig niet «mooi" sprak, die de dingen gemoedelijk en eenvoudig, zonder effectbejag, onomwonden en eerlyk zei. Zooals ze voelde, zooals hy zo meende, ernstig meende. Want dit was wel de indruk, dien men van dit eerBte optreden kreeg Hier is een ernstig man aan het woord, die namens ernstige mannen spreekt. POLITIEKE BETAMELIJKHEID. De heer Róell, oud-minister, oud-lid der Eerste kamer voor Zeeland, is dus benoemd tot president der Tweede kamer. In hem zal merkt de érnh. Crt op de Kamer een voortreffelyken president hebben. Bekwaam en der zaken kundig als geen ander, heeft hy steeds een groot gemak getoond, om de meest uiteenloopende elementen om te gaan. Des te meer valt het op, dat de rechterzydo heeft gemeend, met een eigen candidaat tegen over den heer Róell te moeten optreden. De linkerzgde deed dit andersin September 1901 stemde zjj onmiddelljjk den heer Mackay. Waarom volgde de rechterzyde niet dit voorbeeld? Achtte zy soms den heer Róell niet bekwaam genoeg en den heer Van Dedem bekwamer Het schjjnt, dat de linkerzgde den heeren van rechts politieke betamelijkheid moet op dringen. OPMERKELIJKE CONTRASTEN. Standaard en Volk gaven dezer dagen bljjk van spoedige verandering van meering. Beider redacties schreven tweemaal over de troonrede. Het antirevolutionnaire hoofdorgaan keerde ten goede, het socialistische sloeg tot een ander uiterste over. Het eerste begon met tegenover het nieuwe ministerie verre van welwillend zioh te toonen, en schreef dat de troonrede pronkte met de ieren van het vorige kabinet. Een dag later constateerde hetzelfde blad met dankbaarheid, dat het ministerie de goede gewoonte volgt van niet alles af te breken wat onder het vorige kabinet werd voorbereid en waardeerde het zelfs «hoogelyk" den toon der verzoening, waarin de troonrede is gesteld. De beschouwing, die Bet Volk aan de rede wjjdde, was gesplitst in twee deelen. Wat zgne redactie in het eerste schreef, haalden wy aan in ons nommer van Donderdag. Het getuigde van ingenomenheid met de para graaf omtrent do grondwetsherziening: «het boBt het laatst". En in het Blot van hare beschouwing, in eer volgend nommer, «chryft zy En daarmee komen wy tot het blanco artikel. De Koningin zal doen onderzoeken of nog meer in de Grondwet te wgzigen is. Dat beteekent een staatscommissie, allerlei nieuwe quaesties en een uitstel dat waarschijn lijk verder reikt dan het vierde jaar der re- georing, dat de povere belofte was van Bor gesius en de zgnen. Achter die commissie verdwgnt de verantwoordelijkheid der regeering. Dat is een terugtreden op het voornaamste punt, en dat is wel de ernstigste grief tegen deze troonrede." «De liberale concentratie schuift hier, monde van het door den heer Borgesius ge vormde ministerie, eene verplichting van zioh af, die werkelyk al beperkt genoeg was, maar die zy, zoover de toezegging reikte, ten volle heeft op zich genomen." Is dit nu uit een en dezelfde pen gevloeid BENOEMUNSEN, EH&. By kon. besluit: is de heer A. W. C. G. Kamerling, arts, te Herwynen, benoemd tot off. van gez. 2de kl. bg de zeemacht; is aan den kapitein der genie H. W. Forbes, thans op non-activiteit, op verzoek, eervol ontslag uit den mil. dienst verleend. Tot adsp.-adm. by de zeemacht zgn benoemd G. H. van Driel, H. Hjjlkema, A. A. Lagaay en H. P. Yersohuur. De luit. t./z. 1ste kl. S. F. Nolst Tióoité en de off. van adm. Ie kl. L. J. Mouton worden ge plaatst in de direotie der marine te Amsterdam. By het hoofdbestuur der post en telegrsphie is bevorderd tot eerste-klerk J. M. Lamers, thans tweede-klerk. Het openbaar toelatingsexamen voor den oursus in vee- en vieeschkeuring, welke op 2 October a. s. van rijkswege in Roermond zal worden geopend, vangt Maandag 25 dezer na middags te 3 uren, in het lokaal Amicitia, op de werf te Roermond aan en wordt zoo noodig voortgezet op Dinsdag d. a. v. De raad van toezicht op de spoorwegdiensten brengt ter kennis van belanghebbenden, dat gelegenheid bestaat tot plaatsing van een drie tal district-inspecteurs der spoorwegdiensten. Nadere inlichtichtingen verstrekt do Stct. no. 222. In onB nummer van Woensdag wezen wy er op dat prentbriefkaarten in den handel worden gebracht, die aan do adreezgde ook een zekere sohryfruimto besatten. Wy vestigden er toen de aandacht op dat het tot dusver niet was toegestaan op de adreszyde iets anders te plaatsen dan het adres den naam van den afzender. De St.-Crt van heden bevat thans een aan vulling van art. 11 van het kon. besluit tot uitvoering van onderscheidene bepalingen der wet tot regeling der brievenpoBterg. Tusschen het eerste en het tweede lid van ge noemd artikel wordt een nieuw lid gevoegd* luidende «indien de voorzyde der briefkaar ten daaTtoe op ziohtbare wjjze is ingericht, d. w. z. door een staande lgn in twee helften ia verdeeld, is alleen de rechterhelft voor hot adreB bestemd en mag de linkerhelft door den afzender gebezigd worden voor mededeeïmgen." Door deze bepaling, die a. a. Zondag in werking treedt, is dus het bezwaar tegen het gebruik van bedoelde briefkaarten, duB ook die te Middelburg gehouden tuin bouwtentoonstelling, vervallen. Ook de Donderdagavond in het sport- circus-Wilke, op het Molenwater alhier, geh ouden voorstolling werd zeer druk bezocht op alle rangen. Een uitgebreid en afwisselend programma werd door de talryke aanwezigen warm toege juicht. Yan de onlangs benoemde surnumerairs der directe belastingen, invoerrechten en accgn- zen zyn met 1 October a. s. by de direotie te Middelburg ingedeeld de heeren J. N. Groustra, N. Beyderwellen en A. van Diermen. De heeren J. van Koningsdaal, C. M. L. de Haan en G. A. Meyer zyn verplaatst van directie te Middelburg respectievelgk naar die te Amsterdam, 's Hertogenbosch en Groningen. De miliciens der lichting 1905 van het 3e regiment infanterie (de z. g. n. viermaan- ders) zullen op 30 September a. in het genot van groot verlof worden gesteld. Door den heer H J. Baning te Goes iB ontslag genomen als lid der commissie van toezicht op het lager ondcrwys aldaar. Binnen kort zal de visschergpolitie op de Schelde en Zeeuwache stroomen uniform- kleeding krggen. Tot heden onderscheidde haar alleen de pet. Te Neuzen is Donderdag aangehouden een knecht van een op de kermis stas caroussel, die verdacht wordt den avond te voren in een café een anderen bezoeker een briefje van f 10 te hebben ontfutseld. Hy is heden ter beschikking van de justitie te Middelburg gesteld. Provinciale Staten van Zeeland. In het voorstel van Ged. Staten aan de Provinciale Staten van Zeeland om afwgzend te beschikken op het adres van de besturen der gemeenten Sas van Gent om aan het verleenen van een subsidie voor den aanleg van een tramlgn van Hontenisse naar Selzaete de voorwaarde te verbinden dat eene zjjljjn naar Sas van Gent gelegd wordt, geljjktjjdig met het aanleggen der hoofdlyn, wordt het vol gende gezegd Een subsidie voor den aanleg en de exploi tatie van een stoomtramweg van Hontenisse tot de Belgische grens in de richting van Selzaete werd verleend by besluit der Staten van 9 Juli 1902, na verwerping van een amen dement van den heer Van Deinse, om aan de aanvragers de verplichting op te leggen tot het maken van eene zjjljjn naar Sas van Gent. Zoolang dat besluit van kracht bljjft, kan aan het verzoek van de gemeentebesturen niet worden voldaan. In do vergadering van 11 Nov. 1904 werd eene aanvraag van het comité voor de tot standkoming van eene stoomtramverbinding tnssohen Hontenisse en Selzaete om snbBidie voor eene zjjljjn naar Sas van Gent in handen van Ged. Staten gesteld, om te zyner tyd dienaangaande een nader voorstel te doen Het is het college sedert gebleken, dat het comité voor den aanleg van den tramweg zich tot den minister van waterstaat, handel en nijverheid heeft gewend met verzoek, om van den eisch van gelyktjjdigen aanleg van hoofd lyn en zjjtak af te zien, omdat het er niet in geslaagd is, kapitaal voor den aanleg van den zjjtak te verkrjjgen. Eene beslissing dienaangaande is aan Ged. Staten niet bekend. In dezen stand der zaak meenenzy, dat het verzoek behoort te worden afgewezen. By besluit der Staten van 4 Juli 1905 werd het verzoek van het bestuur van den Kleinen St.-Albert- of Sas-van-Genlpolder om een rente loos voorschot uit de Provinciale fondsen voor wegsverbetering in handen van Ged. Staten gesteld, ten einde daarover in de najaarszitting een voorstel te doen. Daar het noodige onderzoek nog niet is af- geloopen, stellen zy voor het stuk andermaal in hnnne handen te stellen, ten einde daarover in de aanstaande zomerzitting een voorstel te doen. OUDERWIJS. De voordraoht voor onderwijzeres aan de openbare sohool teHeinkenszand bestaat nit de dames E. E. M. de Yogel, Breda, A. Oudenhoven, Goes, J. J. Poulusse, Tholen, en T. J. Braat, Vlissingon. Het examen ter verkrijging van akten van bekwaamheid voor huis- on schoolonderwijs in de vrjje en orde-oefeningen der gymnastiek zal aanvangen op 17 October e. k. Zy, die zich aan dit examon wenschen te onderwerpen, gelieven zich vóór 5 Ootober a. s. aan te melden by den voorzitter der com missie. Nadere inlichtingen verstrekt de St.Ct. LANDBOUW. Bjj de in het Huis van Nassau te Zie- r i k z e e door de Centrale tentoonstellings- vereeniging Landbouwbelang Donderdag gehou den tentoonstelling van zaaigranen enz. werden bekroond de volgende firma's: Yan den BoBoh en Co. te Goes met eerste prijzen voor Essex- tarwe, rogge, met tweede prjjzen voor Wil- helminatarwe, gladarige Essextarwe, rogge en wintergerat en derden prjjs voor roggeJ. W. Romejjn te Ouwerkerk met eerste prjjzen voor Essextarwe en diverse tarweC. van Bloois te Dreisohor met derden prjjs voor Essextarwo J. Lodder Cz. te Goedereede mot eersten pr(js voor WilheJminaiarwe on J. O. Pilaar te Goes met eersten prys voor wintergerat. In verband met de bietencampagne meldt men ons nit Zeeuwsch-Vlaanderons O. D. de volgende mededeelingen De Boschkapolsohe Bietenbond heelt zgne bieten verkocht aan de Sucreries d'ath et de Beloeil nabjj Doornik. s waarborg voor de betaling der levering, welke Maandag a. s. zal beginnen, is door het bestunr der Sucreries eene som van f 18.000 gestort op de Boerenleenbank to BoBChkapelle, welke som tot na sffoop der leverantie er op geplaatst bljjft, zoodat tusBohentjjdache beta lingen ook niet van deze gelden geschieden. De campagne aan de Oudo Suikerfabriek te Sas van Gent is deze week begonnen de Lvoer der bieten was er zoo druk, dat men e twee dagen heeft gestaakt. De campagne aan de Coöperatieve aldaar zal aanvangen op het einde der volgende week. Bjj het bietenaanvoeren langs do spoorlijn MeohelenNeuzen doet zich, geljjk telken jare, weer het geval voor van tekort aan wagens en daar zeer vele landbouwers van de «vroogo" levering gebruik maken, is dit tekort op som mige tydes zeer groot. Zoo telde men aan't station K jj k u i t een zeventigtal boerenwagens, die op hunne beurt wachtten om te lossen. De losplaats bg 't Btation was vol en er waren geen spoorwagens om beeten op te nemen. RECHTSZAKEN. Arrondissemente-rechtbank te Middelburg. DIEFSTAL. Voor deze rechtbank stond heden terecht G. M. L, oud 20 jaar, vroeger rijwielhersteller, thans zonder beroep, geboren en wonende to Middelburg. Hjj werd beklaagd dat hjj in of omstreeks het eind van Juli te Middelburg, ten huize van P. J. Wytenburg, met het oogmerk van wederreohtelyke toeëigening, heeft weggenomen twee rijwielbanden en twee freewheels, welke voorwerpen toebehoorden aan voornoemden Wjjtenburg, althanB aan een ander dan aan >m beklaagde. In deze zaak waren van wege het openbaar ministerie vier getuigen gedagvaard, tot het hooren waarvan werd overgegaan. De eerste P. J. Wytenburg, rijwielhandelaar, verklaarde dat beklaagde ongeveer een week of acht bjj hem in dienst is geweesthjj werd in Juli door hem ontslagen. Getuige herkende de hem vertoonde banden en freewheels als hem behoord hebbende. De banden en de freewheels lagen op den zolder of op 't kantoor achter den winkel. De beklaagde erkende de genoemde zaken weggenomen te hebben, do banden van den zolder, de freewheels nit het kantoor. W. S. Bongers, telegrambesteller, deelde mede dat beklaagde op het eind van Juli hom ge vraagd heeft of hy de banden en freewheels voor hem wilde verkoopen. De banden verkooht getuige aan Jobse voor i 3.50; de freewheels heeft hg niet verkocht. Hg ontving van Jobse f 3, doch droeg die niet af omdat het gansche bedrag nog niet was betaald. Hjj wist dat

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1