MIDDELRIRGSCHE COURANT. N\ 269, Ml8 Jaargang, 1898. Dinsdag i5 November. Dose courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franee p.p., f,— Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. Thermometer Middelburg 14 Nov. 8 a. vm. 43 gr. 12 u 52 gr.} zv. 4 n. 51 gr. F. Verw. zwakke wind. Advertenties voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór uur aan het bureau bezorgd zijn. Ad verten ti5n20 cent por regel. Geboorte- dood- en alle andere familïoberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; olke regel moer 20 cent. Roclamee +0 eent per regel Groote letters naar de plaats die sjj innemen. AdvertentiSn by abonnement op voordeelige Voorwaarden. Prospectussen daarvan zijn gratie aan het bureau te bekomen. Agenteni Te 's GravenhageDe Gebr. Beltnfaute té AmsterdamA. de La Mar Azn. By deze courant behoort een Bijvoegsel. Middelburg 14 November. B£NOËMA»UiA EXZ. Bg kon. besluit is H. J. Lenderink, directeur van het blin- deu-instituut, te Amsterdam, benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau is dr C. Noorduyn, te Nijmegen, benoemd tot ridder in de ordö van den Neder landschen Leeuw is aan den luit. t./z. 2<ie k). P. A. Arriëns vergunning verleend tot het waarnemen van eene particuliere betrekking buiten het zee wezen voor den tijd van een jaar, onder stil stand va a non-activiteitatraktement en zonder opklimming in de ranglijst is aan den commies der telegraphie A. C. Degens, op zijn verzoek, eervol ontslag ver leend uit 's rijks dienst is, naar aanleiding der krijgsverichtingen in Atjeh, gedurende het tijdvak van 1 September tot en met 31 December 1897bepaald, dat in de registers van de kanselarij der Nederlandsche orden zullen worden ingeschreven de namen van de volgende, Bedert overleden militairen, te weten a als ridder 4de klasse der Militaire Willemsorde de Amboineesche sergeant vaD het korps marechautsée J. Rotingsulu; en b als eervol vermeld: de faselier H. Schenkel; benoemd tot ridder 4de klasse der Mi itaire Willemsorde de onder-luitenant W. A. Stoltz de inlandsche sergeant Kodo, en de sedert ge- gageerde korporaal P. Bakker, allen van het wapen der infanterietoegekend de eeresabel, met het gebruikelijk opschrift, aan den eerste- luit. der inf. C. J. Boon, en bepaald dat bij afzonderlijke dagorders, zoo iu Indië als in Nederland, eervol zullen worden vermeld de Bedert tot eerste-luit. bevorderde tweede-luit. der inf. G. E. Visscherde sergeant van het korps maréchaussée A. Vollenweidervan het wapen der inf.de sergeant C. V. Commerman de tamboer O. O,ordes, en de fuseliers J. W. A. J. Gietermans, J. G. de Jongb, F. C. van Eerdewijk en E. J. Hgmans, mistgaderB de ziekenoppasser W. J. Klein; is bepaald dat, ter zake van zijn gedrag bij de krijgsverrichtingen in Atjeh, gedurende het tijdvak van 1 September tot en met 31 Decem ber 1897, bij afzonderlijke dagorders, zoo in Indië als in Nederland, eervol zal worden ver meld de sedert tot eerste-luit. bevorderde tweede- luit. der inf. G. J. D. Bauduin van het leger hier te lande, gedetacheerd bij het leger in N. I. De vereeuigiug is aangegaan voor '29 jaar en heeft fen doelbevordering van natuur kennis a. onder zijne ledenb. onder de ver schillende standen der maatschappij. Ter bevordering van natuurkennis onder zijne ledez worden voorlezingen gehouden over alle onderwerpen, welke tot de algemeene natuurwetenschappen behooren. Ter bevordering van natuurkennis onder de verschillende standen der maatschappij wordeD als middelen aaDgewend; a. het toegankelijk stellen der voorlezingen voor anderen dan de gewone leden, tegen een matig bedrag; b. het aanknoopen van betrekkingen met de in deze gemeente bestaande wetenschappelijke vereeni- gingen, inrichtingen van onderwijs en andere ter verspreiding van nuttige kennis bestemde instellingen, alsmede het sluiten van overeen komsten met deze tot wederzgdsch gebruik van elkanders werktuigen. In dezelfde St. Gt. zijn nog opgenomen wij zigingen in de statuten der Vereeniging tot het bezoeken der Armen te Middelburg. Tengevolge van die wijzigingen worden de statuten als volgt gelezen. Aan het hoofd der vereeniging staat eene directie, samengesteld uit vijf door de alge meene vergadering uit eene alpbabetisch ge stelde aanbeveling der directie te verkiezen mannelijke ingezetenen, die, óf door hunne kennis van het armwezeD, óf door hunne be trekking tot besturen of instellingen van wel dadigheid, geacht worden daartoe meest ge schikt te zijn. De vereeniging bestaat uit een onbepaald aantal mannelijke of vrouwelgke leden. Het aantal vrouwelijke leden blijft echter beperkt tot de kleinste helft. De leden worden benoemd door de directie en, zonder onderscheid van godsdienstige ge zindte, enz. ATJEH. De vorige week ontving het N. v. d. D. een telegram, meldende dat Toekoe Moeda Latit zich had onderworpen, doch daarbij was een onbekende plaats van herkomst vermeld, zoo dat verondersteld werd, dat hier een seinfout in het spel moest zijn. Bg die onduidelijkheid verloor, meenden wij, het bericht alle waarde en daarom namen wij het niet over. Thans schryft men van bevoegde zijde aan Het Vad.: Ongetwyfeld is bedoeld T. Moeda Latif van Lam Loöt, die, blijkens het Atjehverslag van 3 tot en met 16 Juli, had doen mededeelen, dat hij zich by het bestuur wenschte aan te ■stelden. Lam Loöt behoort tot de sagi der XXII Moekims en de onderwerping van genoemd hoofd mag als een zeer verblijdend teeken wor den beschouwd, aangezien hij steeds behoorde tot de invloedrijke leden der partij van ver zet en o. a. een krachtige steun was voor den bekenden Tengkoe di Boesoe, die langen tijd het gebied der Djerir en Kemiroe, zijrivieren der Atjehrivier, onveilig maakte, maar door ons onvermoeid patrouilleeren en herhaalde nachteiyke overvallingen genoopt was dieper het gebergte in te trekken. Aan een particulier schrijven van een offi cier, die sedert een paar jaar te Atjeh ver toeft, ontleent het Hbld. het volgende 19 September jl. begonnen eenige djabats van een bende onder Pang Arab 's avonds om 7 uur 't kampement te Tjot Mentjeng te be schieten. Zy waren pl. m. 800 meter ver in de sawata, doch hun kogels kwamen prachtig. Niemand werd getroffen, doch een kogel schoot den stok van 't gedecoreerde vaandel door midden. Dit vaandel stond in 't vertrek van den kampementscommandant majoor Van Haeften. De officieren zullen nu een zilveren band met inscriptie om den stok laten mal Toen een patrouille uitrukte, gingen de djahats als naar gewoonte er van door! UIT STAD EN PROVINCIE. In de St. Ct. van Zondag en Maandag zij, opgenomen de statuten van Het Natuurkundig Gezelschap to Middelburg. Het was Zondag 13 Nov. vijftig jaar ge leden dat de heer Iz. P. Hildernisse op 19-jarigen leeftijd in dienst kwam bij den heer M. V. Lie- bert alhier, terwijl hij, toen 1 Januari 1875 de, nu circa 120 jaar bestaande zaak overging in handen van den heer J. J. H. Doorenbos, die haar voortzette onder de firma M. Volkrijk Liebert en Co, ook daarbij in betrekking bleef Dat de diensten, door hem zoo'n geruimen tgd aan de zaak bewezen, werden gewaardeerd bleek hem dien dag op duidelijk sprekende wijze. Hartelijke betuigingen van den tegenwoor- digen eigenaar en zijne familie, gepaard aan tastbare bewijzen van waardeering, vielen hem ten deel, terwijl het hem ook niet ontbrak aan gelukwenschen van vele personen, die met hem in aanraking kwamen en hem hoogachten als welwillend en hulpvaardig mensch. De bij het 3e regt. inf. benoemde kapi tein A. A. Heisterkamp wordt ingedeeld bij het 2e bataljon te Middelburg. Naar men ons, ter waarschuwing, uit Zuid-Beveland schryft, loopt een onbekend persoon, voorgevende koopman te zyn en ver schillende woonplaatsen opgevende, de gemeenten daar af, voorzien van een pak goed, als hand doeken, stukken linnen enz. Hij geeft voor bij verschillende landbouwers, die hij by name noemt, de goederen te hebben verkocht. Hij presenteert deze voor een „prikkie", zooals hij zegt; en begint dan met f 30 te vragen voor zoo'n pak. Ten laatste daalt hij tot f 20, maar ongeluk kig als men dan toeslaat, want na den koop blijkt dat men toch nog bedrogen is. Laat ieder dus voorzichtig zijn Een paar dagen geleden is door de rijks politie een beruchte strooper uit :s Heerenhoek bekeurd wegens het jagen met een lichtbak, onder de gemeente 'sHeer Arendskerke. Bij de rijkspostbrug te Wemeldinge vond men Zaterdagavond het lijk van den lider A. R. uit Sebore, liggende in een breede sloot, grenzende aan het bietenveld, waarop hij werkzaam was geweest. De politie en een ontboden geneesheer konden geen tee kenen van geweld bespeuren. Men vermoedt dat de man Vrijdagavond in den donker in het water is geraakt. De overledene was een oppassend persoon en vader van 3 kinderen. De officier-machinist der 2de klasse C. Wakerlin wordt met 1 December a. s. gedeta cheerd te V1 i s s i n g e n bij de fabriek van de koninklijke maatschappij de Schelde aldaar. Terwgl Zaterdagmorgen, tengevolge van den zwaren mist, de booten van andere dien sten op Engeland te laat aankwamen, was de boot der Zeeland een half uur vroeger daD gewoonlijk te Vlissingen. Uit Goes schrijft men ons Wat hier door enkele personen werd ge mompeld, is uitgesproken in het voorloopig verslag der Tweede kamer over Bfdst. V (Binnenlandsche Zaken) afd. O n d e r w ij s. Daar leest men (zie Midd. Crt. van Zater dag 12 Nov.). „Met het oog op hetgeen is voorgevallen aan de gemeentelgke Hoogere burger school to Goes, waar tengevolge van de inmenging van den inspecteur van het middelbaar onderwijs, eene althans bruikbare organisatie nu gedesorganiseerd schgnt te zijn, werd gevraagd, of het niet wenschelijk ware, dat het staatstoezicht niet in te sterke mate zijn wil opdringe aan de locale besturen en commission." Eene bruikbare organisatie. Een der leeraren gaf, hoewel onbevoegd, reeds sedert eenige jaren les in een der vakken van het M. 0. Die leeraar was niet gelukkig bij het doen van examens, maar de leerlingen kregen op het eindexamen „meer dan vol doende", en dat is toch de hoofdzaak? Nu werd tengevolge eener reorganisatie, die volgens de opmerking in de Tweede Kamer een desorganisatie is, bedoelde leeraar van het onderwgs in dat vak ontheven, en daarvoor in de plaats benoemd een jong leeraar die ook de bevoegdheid voor dat vak mist. Niet alleen komt het den opmerker in de Tweede Kamer gewenscht voor „dat het staats toezicht niet in te sterke mate zijn wil op dringe aan locale commissien en besturen" ook vele Goesenaars zouden gaarne gezien heb ben, dat de bestaande organisatie niet plaats hadde gemaakt voor wat zoo juist genoemd wordt „een desorganisatie". In een plaatsje van 7000 zielen kan men den leeraren natuurlijk geen traktement aan bieden, geiyk staande met dat aan Rijks hoogere burgerscholen, waaraan bovendien nog het voordeel van pensioen verbonden is, of die aan gemeentelijke inrichtingen van giootere plaatsen. Daarom kan men het den leeraren niet kwalijk nemen, als zij trachten een beter gesalarieerde betrekking te bekomen, al mocht men verwachten, dat zij den termijn van hun hier-zijn niet zoo kort mogelijk maakten. Maar wanneer nu door eene inmenging van het Staatstoezicht gedesorganiseerd wordt eene regeling, waarmede ieder genoegen nam omdat in de pracfijk was gebleken bruikbaar te zijn, dan ondervindt onze Bchool nadeel van eene zijde, vanwaar men dat niet had mogen verwachten. Te Hulst overleed de vorige week, :n den ouderdom van 89 jaren, de heer Haver- korn, die den tiendaagschen veldtocht heeft medegemaakt, ridder was van het Metalen Kruisgerechtigd tot bet dragen der medaille van de citadel van Antwerpen en nog eenigen tijd te Brussel krijgsgevangen is geweest. In Hulst stapte een paar weken ge leden in een logement een heerschap af en bestelde logies. Toevallig kwam hij uit een streek, waarvan ook de hotelhouder afkomstig daar deze bovendien ook de familie van sinjeur eenigszins kende, waren beiden spoedig in een vertrouwelijk gesprek gewikkeld, waar <g de gast zeer royaal tracteerde. Als doel van zijn reis gaf hg op te trachten als volontair ter secretarie te Hulst te komen, omdat bij burgemeester van d'een of d'andero plaats wilde worden. Werkelijk kwam hij den volgenden dag ter secretarie. Evenwel had men 't daar niet op den vreemden gast begrepen. Dit heeft hg blijkbaar bemerkt, want hy is spoedig vertrokken, na nog eerst een fijn diner in 't hotel te hebben gebruikt en zich nieuwe manchetten en een boord te hebben laten halen, alles zonder een cent te betalen. Er is tegen den klant proces-verbaal opge maakt. LANDBOU W VERSLAG. Door den commissaris der koningin in Zeeland zyn dezer dagen aan de burge meesters van de provincie toegezonden de gebruikelgke twee exemplaren van het formu lier voor het gemeentelijk landbouwverslag over 1898. Hij schrijft daarbij het volgende „Ten opzichte van den door u in te roe pen bijstand eener commissie geldt ook thans de aanschrijving, gevoegd bij de circulaire van 24 Januari 1891 (Provinciaal blad no. 13), be houdens deze afwyking, dat de verslagen voor taan uitsluitend moeten worden onderteekend door den Burgemeester en dus niet door de leden der bedoelde commissie, wier namen ech ter aan het slot van het verslag behooren te worden vermeld. Bij de toezending der stukken schrijft de minister van binnenlandsche zaken mij o.a. het volgende „„Naar aanleiding van de correspondentie waar toe, ten aanzien van verscheidene gemeenten, de invulling der verslagen over 1897 heeft aanleiding .gegeven, meen ik U.H.E.G. te moeten verzoeken om al de burgemeesters in uw gewest er met nadruk op te wijzen, dat het opmaken van het gemeentelgk landbouw verslag een deel uitmaakt van hunne taak als ambtenaar, en dat de verantwoordelijkheid om- trent do juistheid der verlangde opgaven niet op de commissieleden rust, ook niet op den burge meester én de commissieleden, maar op den burgemeester alléén, waarom die ambtenaar dan ook in de keuze der commissieleden geheel vrij wordt gelaten. Eindelijk dat ge noemde commissieleden te minder mede ver antwoordelijk kunnen worden geacht voor den inhoud van het verslag, omdat het meerendeel der voornaamste opgaven behoort verkregen te worden door van gemeentewege van huis aan huis gegevens te verzamelen. „»Dat dus de commissieleden alleen moeten beschouwd worden als adviseurs van den burge meester, en dat, wanneer hunne taak aldus wordt opgevat, bet niet waarscbijniyk is, dat de burgemeesters moeite zullen hebben per sonen te vinden die bereid zijn, om zonder daarvoor betaling te ontvangen dezen bij het opmaken van het gemeentelgk landbouw verslag by te staan."" Uwe aandacht zij in het bg zon der op deze opmerking van den minister gevestigd." ONDERWIJS. Op de Zaterdagavond jl. in de sociëteit St. Joris te Middelburg, onder voorzitter- ip van den heer A. de Haas, door de af deel ing Walcheren van het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap gehouden vergade ring, waren slechts 14 leden opgekomen. Na afdoening der huiselijke aangelegenheden, luisterde de vergadering met aandacht naar bet uitvoerig en belangrijk verslag van bet verhandelde op de algemeene vergadering van het Genootschap, in Aug. 11. te Wageningen gehouden. De heer A. de Haas, ofschoon geneigd om plaats voor een ander te maken, werd even wel met algemeene stemmen als bestuurslid Het voorstel Schagen, om tot eene betere regeling der salarissen te komen, kwam ver volgens in discussie. Bij referendum moest, daaromtrent beslist worden. Ofschoon sommi gen de voorkeur gaven aan de cyfers, door bet Genootschap aanbevolen, besloot men zich met het mindere te vergenoegen en werden alzoo alle stemmen uitgebracht voor bovenge noemd voorstel. Bij de stemming over de 5 voorstellen aan gaande de aan de Gewestelijke kas te geven bestemming werden alle stemmen op twee na uitgebracht op het voorstel Walcheren, luidende„De gelden, bij de opheffing der Gewestelijke vereeniging op 31 Dec. a. s. in hare kas aanwezig, worden verdeeld onder de selingen naar evenredigheid van het aantal leden." De afdeeling Goes spreekt in hare circulaire van 18 Juli van een verdeeling onder de leden dat is dus, zegt onze berichtgever, blijkbaar vergissing. Ook de daarin voorkomende mededeeling omtrent het kosteloos vergaderen van de leden der provinciale commissie voor het ondersteuningsfonds is niet geheel juist een deel der leden althans betaalde bv. hun reiskosten zelf. Door burg. en weth. van Waarde is tot tijdelijk onderwgzer benoemd de heer F. J. Nipperus van Veendam, die deze benoeming beeft aangenomen. De heer J. van de Ree, van Ter- neuzen, is Zaterdag aan de hoogeschool te Amsterdam geslaagd als semi-arts. Te Biggekerke, met Meliskerke, Maria- kerke en Koudekerke bracht dit jaar de col lecte voor de Scholen met den By bel f 60.34 op. Bij beschikking van den minister van binnenl. zaken, is, voor het tydvak van 16 November tot en met 31 December 1898, be noemd tot assistent voor de natnurkunde aan de rijks-universiteit te Leiden dr F. Hasenöhrl KERKNIEUWS. Ongeveer drie maanden kon de protestan- ache kerk te Hoofplaat niet gebruikt wor den wegens restauratie, mogelijk geworden door tal van bydrageD, daartoe door ingezetenen en anderen geschonken. Zondag jl. na werd bet gerestaureerde ge bouw voor het eerst in gebruik genomen. De consulent, de heer J. Homburg, predikant te Biervliet, sprak bij die gelegenheid naar aan leiding van Paalm 84 vers 2 en 3. Alle ringpredikanten en vele belangstellen den uit de omgeving waren tegenwoordig. Het gebouw heeft een gansch ander aanzien. Toren, dak, plafond, schutting, muren, alles is vernieuwd en geverfd. Aan den aannemer Haartsen te Groede en aan den architect Yan Male te Schoondijke werd dank gebracht. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. Herv. kerk. Beroepen naarKootwijk C. van der Voort van Zijp, cand.; Wateringen en Steenweg Her- wold N. C. Bakker te Wijngaarden (Z.-H,); Schermerhorn W. van Leeuwen Boomkamp, eand.; Vleuten A. Prins, cand.; Staphorst H. A. Hejjer te Li en denOldeboltpade J. Brains te Terwispel; Maasdam P. van Willems waard te Krimpen aan den IJselen naar Edam H. W. ter Haar te Franeker. Aangenomen naarOost- en WeBt Souburg door L. C. Terneden te HoekWoud bij Dol ft door A. J. Bosman, cand.; Nijkerk op de Veluwe door P. Bartstra te ZBgveldby Woer den Vledder (toez.) door A. H. van der Hoeven, cand.; Hem (cl. Hoorn) door A. J. Werner, cand.; en naar Peperga c. a. door K. Bakker, cand. Bedankt voorWilhelminadorp en Zeven huizen door H. J. van der Zee, cand.; Naarden door dr P. Jr. Proost te Koog aan de Zaan Nieuw Amsterdam door H. W. A. Voorhoeve te Rekken (Geld.); Ureterp door J. Buiskool, cand.; Den Hoorn door J. L. de Mol Moncourt te DrogebamBreda door J. D. van Arkel te Ellecom (Geld.) en voor Oosterdyk door A. J. Werner, cand. Gereform. kerken. •n naarDen Helder J. van Haerin- gen te KatendrechtWinsum en Baard W. W. Meynen, cand.; Oosterbierum F. W. Sluiter te Maassluis; en naar Ten Post (Gron.) B. Roorda te Burum. Bedankt voor Luljegast door F. Bruinsma te Oldeboorn c. a. RECHTSZAKEN. Door het O. M. bij de rechtbank te Breda is tegen Govardus Fasen, 29 jr., slager te Leur, beschuldigd van den op 9 Januari aldaar ge- pleegden moord op Adriana Smits, levenslange gevangenisstraf geeischt. In deze zaak moesten niet minder dan 62 getuigen worden gehoord, onder wie als des kundigen een drietal professoren en eenige doctoreD. Door verschillende omstandigheden was de verdenking gevallen op genoemden Fasen, bij wien de verslagene diende en met wien zij omgang had. Een der meest verdachte feiten was de om standigheid, dat, toen bH Fasen door de politie een onderzoek werd ingesteld, het bleek, dat zijn Zondagsche kleeren vochtig waren on daarop bij nader onderzoek bloedsporen werden gevonden. Verschillende kleedingstukken waren ge- asschen en van de schoenen waren zelfs de zolen schoon gemaakt. Beklaagde gaf voor Zondags geslacht te hebben en dat het bloed aan zyn kleeren varkensbloed was. Na microscopisch en chemisch-spectroBCO- pisch onderzoek rapporteerden prof. Spronck prof. Wefers Bettink, dat waarschijniy k het bloed op de broek van beklaagde menschen- bloed zou zyn. Prof. Siegenbeek van Heukelom kon de con clusie van het rapport niet onderschrijven, volgens hem was dit niet geoorloofdmoreel was hij overtuigd dat het menschenbloed was, doch uit de hoeveelheid was dit niet op te In de nabyheid der vermoorde vrouw was een bebloede sigaar gevonden, die, naar men kon nagaaD, een der sigaren moest zijn, door Fasen denzelfden dag van den moord gekocht. Beklaagde bleef steeds zijn schuld ontkennen. De verdediger zou beden zijn pleidooi, dat hy Zaterdag aanving, voortzetten. LETTEREN EN KUNST. Te Amsterdam is Zaterdagavond opge richt de Berner-Conventiebond, die zich ten stelt de aansluiting van Nederland tot de Berner-Conventie te bereiken. De contributie bedraagt 50 cents. Reeds velen, onder wie mannen van naam, traden tot den Bond toe. Prof. Quack's De Socialisten, Personen en Stelsels is uitverkocht: wel een feit van beteekenis bij een werk van zulk een omvang en zoo kostbaar. De heer J. A. Bsrgmeyer is opgetreden als verantwoordelijk redacteur van Recht voor Allen. Verschillende Berichten. Door de besturen der" liberale kiesver- eenigingen Vrijheid en HervormingWaarheid en RechtVryzinnige Kiesvereeniging Deventer en de Volkspartij, allen te Deventer, is beslo ten bij de a. s. Kamerverkiezing samen te werken. Dat is een verstandige maatregel. Zoo alleen kan men den gemeenschappelijken vijand het clericalisme, dat al wat naar voor uitgang streeft, tegenhoudt of bekampt, be strijden. De commissie, die zich gevormd heeft om gelden byeen te brengen voor het naar huis terugzenden der Javanen, die op de Hsagsche tentoonstelling optraden, beeft het noodige geld byeen. Successievelijk konden reeds groepjes Javanen vertrekkeneerstdaags zal het laatste tiental worden ingescheept. 4

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1898 | | pagina 1