MIDDELBURGSCHE
COURANT.
F 234.
Woensdag
1872.
2 October.
Dit blad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2en Paasch- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3,/m. franco is f 3.£5<>-
Middelburg 1 October.
Dezer dagen deelde de 8taats-courant uit de handels
statistiek van Engeland over 1871 eenige bijzonderheden
mede aangaande de handelsbeweging tusschen dat land
en ons vaderland in genoemd jaar. Onvolledig als deze
bijzonderheden warengeven zij toch een treurig getui
genis aangaande het gebrek aan ondernemingsgeest bij
den Nederlandschen handel. Terwijl de uitvoer van
Engeland naar ons land in 1871 met 25 pet. toenam,
verminderde de waarde der invoeren uit Nederland irefc
ruim 3 milliocn guldens
De ontzaglijke toeneming van den uitvoer naar Neder
land was een gevolg van den oorlog; destijds hadden,
zooals uit het door de Staats-courant geëxcerpeerd ver
slag blijkt, de Engelschen de uitstekende gelegenheden
leeren kennen die ons land voor den transito-handel
met Duitschland aanbiedt, en zij bleven die gebruiken
en zouden er meer gebruik van maken dan van den
langeren en lastigen handelsweg door de havens der
Oostzee. Terwijl dus onze eigen handel op Engeland
verminderde niettegenstaande onze ligging en de
aard onzer producten op Engeland als de natuurlijke
markt onzer voortbrengselen wijst nam de over ons
hoofd heen gevoerde handel toe en was Nederland niet
meer dan een schakel in het verkeer der Engelschen
en Duitschers.
Nu weten wij wel dat dit voor een groot gedeelte
onzer landgenooten, die van en door den handel
leven, geen verschil maakt; bij doorvoer maken de
kleine neringdoenden, de kleine industrieelende arbei
ders enz. even goed hunne winsten als bij den meest
uitgebreiden eigen handel. Maar niettemin bewijzen de
cijfers der Engelsche statistiek tegen den ondernemings
geest der Nederlanders, met al de winstderving die uit
zijn tekortschieticg voor de gansche natie voortvloeit
de handelaars verdienen liever een matige commissie
van den vreemden koopman, dan dat zij zelve de han
den uitsteken en wagen zoo t wagen heeten mag
om te winnen.
Hier hebben wij nu met groote kosten voortreffelijke
havens verkregen, wèl getraceerde spoorwegen aange
legd; onze ligging is uitstekend voor den handel overal
heen. Het is en blijft echter de oude historie: What
will he do with il? Wij blijven zitten, en mogen nog
wel dankbaar zijn wanneer de vreemdeling zich over
onze uitnemende gelegenheden ontfermt en ons Neder
landers, die dat alles hebben aangelegdals zijne sjou
werlieden gebruikt
Zal het anders worden? Ongetwijfeld. Een dei-
onmisbare hulpmiddelen bezit ons land in overvloed,
want al moge het ook waar zijn dat zeer velen bij voor
keur geldbelegging zoeken in Amerikaansche spoorweg
waarden van allerlei gehalte of in de schuldbrieven van
eenige half failliete staten van Europazoo blijft er toch
nog voldoende kapitaal aanwezig en zoo het slechts
met eenigen waarborg van zekerheid gevraagd wordt
ook beschikbaar voor krachtige uitbreiding van onzen
handel.
Over kapitaal te kunnen beschikken is echter slechts
een der voorwaarden die vereischt worden. Grondige
kennis zoowel algemeene als speciale kennis van
het vak dat men zich kiest ondernemingsgeest en
volharding, ziedaar de eigenschappen die de trilogie
der hoofddeugden van den waren industrieel uitmaken.
Indien nu het jongere geslacht door den aanblik onzer
verbeterde zeehavens en nieuw uitgebreide communi
catiemiddelen te land mocht worden opgewekt om die
eigenschappen voor begeerlijk te houden, en het oudere
geslacht zich mocht willen beijveren om het jongere
daarin aan te moedigen, dan bestaat er zeker alle grond
voor de verwachting dat Nederland in een niet al te
verwijderd tijdstip weder een der allereerste rangen
onder de handeldrijvende staten van Europa zal innemen.
Met ingang van heden zal bet rijkstelegraaf-kantoor
te Veere open zijn: op werkdagen van 8 tot 9 uren voor
middags, van 10^ uur voor- tot 2 uren namiddags en van
tot 7 uren namiddagsop Zon- en feestdagen van 8
tot 9 uren voor- en van 1 tot 4 uren namiddags.
{Staats-cour?)
In eene plechtige buitengewone terechtzitting der
arrondissements-rechtbank te Zierikzee, gisteren namid
dag te 2 uren gehouden, werd de nieuw benoemde
rechter in die rechtbank, jonkheer mr. P. J. F. Eethaan
Macaré, geïnstalleerd. Wat bij eene gelegenheid als deze
te Zierikzee iels nieuws mocht heeten was dat de plech
tigheid met de tegenwoordigheid van eenige dames
werd vereerd, voor welke eer de geïnstalleerde in zijne
toespraak zijne erkentelijkheid betuigde.
Z. M. de koning is gisteren nacht uit den Haag naar
het Loo vertrokken.
Voor het huldeblijk ter nagedachtenis van mr. J. R.
Thorbecke is in deze gemeente door 155 personen voor
ruim f 500 ingeschreven.
De Staats courant van heden bevat het koninklijk
besluit van den 22en September jl. tot aanvulling van art.
14 van het koninklijk besluit van den 15en December
1849 (Staatsblad n° 62), houdende nadere bepalingen ten
aanzien van de vergoeding voor reis- en verblijfkosten.
Naar aanleiding van het onderhoud der commissie
uit het hoofdbestuur der schippers-vereeniging Schutte-
vaer met den minister van binnenlandsche zaken, be
treffende den onhoudbaren toestand voor schipperij en
handel, inzonderheid gedurende den'stormtijd in 't voor-
en najaar, aan de Oranjesluizen beneden 'tY, is geble
ken dat de minister op het onlangs ingediend adres ter
bekoming van een veilige haven een onderzoek in loco
door bevoegde deskundigen heeft bevolen, en na ont
vangen rapport dienaangaande 't hoofdbestunr daarmede
in kennis zal stellen.
In de Staats-courant is opgenomen eene uitnoodiging
van den Franschen consul te Rotterdam aan de Fran-
schcn of vreemdelingendie zich in de provinciën
Zuid-HollandZeelandNoord-Brabant en Limburg be
vinden, om ten spoedigste aan genoemd consulaat over
tc leggeu de iu hun bezit zijnde authentieke extracten
van de akten, ingeschreven op de registers van den
burgerlijken stuud van Parijs, teneinde bedoelde door
brand vernielde akten te kunnen herstellen.
BENOEMINGEN EN BESLUITEN.
middelbaar onderwijs. Benoemd tot leeraar aan
de rijks hoogere burgerschool te Leeuwarden G. Koniug
Altmann, en tot tijdelijk leeraar aan genoemde school
F. J. Heeris.
lager onderwijs. Benoemd tot vierden onderwijzer
bij de rijks-kweekschool voor onderwijzers te Haarlem
P. H. van der Ley.
ONDERWIJS.
Jl. Donderdag werd te Wolfaartsdijk 't vergelijkend
examen gehouden voor de betrekking van hoofdonder
wijzer aan de nieuwe openbare school te Oud-Sabbinge.
Van de 17 personen die aan't examen deel namen, wer
den op de voordracht geplaatst: 1° H. Scholten, hulp
onderwijzer te Ellewoutsdijk; 2° B. C. van Driel, hulp
onderwijzer te Goes; 3° M. de Korte, hulponderwijzer te
Tholen. Uit deze voordracht is jl. Zaterdag benoemd
de heer H. Scholten.
Tot hulponderwijzer aan diezelfde school is benoemd
de heer A. Kok, thans te Colijnsplaat.
KERKNIEUW S.
Beroepen tot predikant bij de Nederduitsche her
vormde gemeente te Nisse de heer J. van 't Hooftte
's Ileerenhoek.
Bedankt voor het beroep tot predikant bij de
Nederduitsche hervormde gemeente te Giessen en Rijs
wijk door den heer J. P. P. Clinge Doorenbos, te
Wilhelminadorp.
De bisschop van Breda heeft benoemd: tot pastoor
te Biervliet, A. Broeders; tot kapellaan te Boschka-
pelle, F. van Eekelentot kapellaan te Hontenisse,
A. M. A. de Kort; tot kapellaan te Koewacht, J. J. A.
Jongeneden; tot kapellaan te Stoppeldijk, L. Ciaassen;
tot kapellaan te IJzendijke, A. M. Juten.
KOLONIËN. <£RA\
De per mail hier aangebrachte berichten loopen tot -
17 Augustus.
De berichten uit Deli, door de Javasehe courant van
den 16cn Augustus medegedeeld, luiden aldus:
Ten vervolge van de in het nommer (fer Javasehe
courant van 9 dezer opgenomen berichten omtrent den
stand van zaken in het Delische kunnen de volgende
mededeelingen worden ontleend aan een schrijven van
den resident van Riouw, gedagteekend 9 dezer.
Zr. M\ stoomschip den Briel was 31;Juli te voren te
ruggekeerd naar Deli met het restant vivres, bestemd
voor de van Batavia afgezonden expeditionaire troepen.
Na dien tijd werden te Riouw geene nadere berichten
van Deli ontvangen.
De chef der expeditie heeft het noodig geoordeeld de
aanvankelijk uit het garnizoen van deze hoofdplaats
naar Deli gezonden expeditionaire kclonne voorloopig nog
aan te houden.
Vermoedelijk hebben de kapitein Koops en zijne offi
cieren en manschappen daartoe zeiven het aanzoek ge
daan, in welk geval die maatregel ten bewijs kan
strekken, dat deze niet zoodanig door vermoeienis en
inspanning zijn uitgeput als gevreesd werd. De oorzaak
en de gansche omvang van het verzet in het Delische
zijn nog niet duidelijk aan het licht gekomen; de sultan
zelf kwam eerst na den aanval van Soelong-Barat uit
het gebergte tot het inzicht van de uitgebreidheid der
zaak.
Omstandige berichten worden deswege van den ad-
sistent-resident van Siak nader tegemoet gezien; doch
ook deze kan waarschijnlijk voor het oogenbük nog
niet alle vertakkingen van het complot met zekerheid
overzien.
Volgens door het Nieuw Bataviaasch Handelsblad
ontvangen particuliere brieven van Deli, dd. 31 Juli jl
bevestigd door de Pinang gazette, hebben de Battaks
een van onze posten aangevallen, waarbij zij 67 man
aan gesneuvelden verloren en slechts een der onzen ge
kwetst wercl. Die berichten spreken verder van ver
deeldheid onder de opstandelingen, die in het gebergte
gevlucht zijn.
Het Nieuw Bataviaasch Handelsblad ontleent het
volgende aan de Pinang Gazette van den 3en Augustus
Een particuliere brief uit Deli bericht ous dat de Bat
taks den 26en Juli met eene sterke macht een aanval
deden op een van de nieuw opgerichte Hollandsche
sterkten nabij Deli, maar met verlies van 67 dooden
teruggeslagen werdenterwijl aan de Hollandsche troe
pen geenerlei nadeel werd toegebracht slechts óen koe
lie werd licht gewond. Nadat de Battaks verdreven
warenbleek het dat zij de vlucht naar het gebergte
genomen hadden. De Hollanders zetten hen een lan
gen tij d achternazij verbrandden en vernielden naar wij
raeenen een aantal kampongs.
De Hollanders verzamelen thans eene groote troepen
macht om de Battaks in het gebergte in het binnenland
te vervolgen. Tenzelfden tijde is een voldoende wacht
van militairen op elke plantage te Deli achtergelaten, zoo
dat zij die aldaar vrienden hebbengeenerlei vrees be
hoeven te koesteren omtrent hunne veiligheid.
Een ander bericht, door hetzelfde blad medegedeeld,
luidt aldus:
De Hollanders hebben een expeditie naar Ujoug Parret
gezonden; de troepen hebben ongeveer 67 Battaks ge
dood zonder zeiven eenig verlies te lijden.
Dezelfde brief meldt, dat de tot nutoe vijandelijke
Battaks en de twee voornaamste oproerige datoes het
onderling oneens zijn. Na den aanval te Tan doch Benoach
beloofden de datoes den Battaks tot belooning 500 dol
lars te bepalen, maar toen de bepaalde dag aanbrak
kwam men met een bedrag van slechts 300 dollars te
