MIDDELBÜRGSCHË
COURANT.
Hit
F 195.
Zaterdag
1872.
17 Augustus.
Dit Wad verschijnt dagelijks met uitzondering van den Zondag, den 2eü Paascü- en Pinksterdag en een der Kerstdagen.
De prijs per 3/m... i franco is f 3.50.
Middelburg 1(> Augustus.
De Vereeniging ter bevordering van de belangen des
boekhandels, die eergisteren te Amsterdam haar 55e alge
meen© vergadering hield, heeft tot afgevaardigden bij
het XII0 taal- en letterkundig congres benoemd de
heeren D. A. Thieme en W. II. Kirberger, en tot
plaatsvervangers de heeren AI. Nijhoff en B. van Dijk.
*Men schrijft ons van 15 dezer uit den Haag
„Schoon ik u in mijn vorigen brief mijne teleurstel
ling uitdrukte dat ik bij mijne terugkomst alhier te
midden eener verkiezing vielheeft diezelfde verkiezing
voor den gemeenteraad om haren uitslag eene zeer ge
wichtige heteekenis. Van de twee te vervullen vaca
tures is er een ingenomen door een der beide candidaten
van de driejarige liberale kiesvereeniging De grondwet;
die vereeniging heeft daarmede hare eerste positieve over
winning behaald. In 1869 werd zij opgericht en zag
in deu eersten tijd hare candidaten met kleine minder
heden afgescheeptzoo klein zelfs dat velen harer leden
reeds begonnen te wanhopen of men er wel ooit in sla
gen zou de verderfelijke invloeden die de politiek in
den Haag regeeren, te breken. Na eenigen tijd begon
zij een negatieven invloed uit te oefenen en behaalde
zelfs 'twas, meen ik, in 't begin van 1871 eene
kleine overwinning, daar zij den burgemeester der resi
dentie deed verkiezen in de provinciale staten van
Zuid-Holland tegenover een katholieken candidaat, die
door alle gewone tegenstanders van vrijzinnige begin
selen gesteund werd. Deze overwinning bij de kiezers
voor de provinciale staten behaald, en later bevestigd dooi
de herkiezing in dat college van twee aftredende leden,
waaronder ook de burgemeester, die mede niet in den
smaak der anti-liberale coalitie vielenwerd echter
vergald door nederlaag op nederlaag zoodra de kies-
vereenigiug in aanraking kwam met den veel bree-
deren kring der kiezers voor den gemeenteraad, op
welken eene kiesvereeniging vooral invloed behoort
uit te oefenen. Niet alleen werd tot nutoe geen
enkele der candidaten van De grondwet gekozen,
maar bij eene periodieke aftreding werd zelfs een
harer candidaten niet herkozen omdat hij een libe
raal-katholiek, niet kon worden gestemd door eene
coalitie, waaraan ultramontaansche invloeden den door
slag gaven. Later werd de niet-lierkozene wel weder
in den raad teruggebracht, maar dit herstel van onrecht
kan De grondwet zich niet toerekenen daar de (destijds
nog gematigde) conservatieve kiesvereeniging bij die
gelegenheid éene lijn met haar trok.
„De verkiezing van den heer Godon tot lid van den
Haagschen gemeenteraad is echter de eerste bepaalde
overwinning welke De grondwet behaald heeft eene
overwinning die zij verdiend heeft door haar volharding
en door haar tact. Zonder den oogenblik hare bedaard
heid te verliezen tegenover de, meer belachelijke dan
ergerlijke straattaal waarmede al wat liberaal is kier
wordt begroet, en waaraan zich, ongelukkig genoeg, de
naagsche liberalen vroeger maar al te zeer stoorden,
in het openbaar werkende, hare vergaderingen open
stellende voor de verslaggevers der dagbladen en on dei-
anderen ieder jaar eene lijst openbaar makende van
haar steeds in getal vermeerderende leden, legt de vereeni
ging er zich op toe om den verkiezingsstrijd in een
anderen toon te brengen en is zij vooral tot nogtoe er
in geslaagd om uitnemende candidaten voor te stellen
en met ernst en waardigheid aan te bevelen.
„Al scheen het bij den aanvang een hopeloos werk,
die gedragslijn blijkt haar thans een gevestigd ver
trouwen bij de kiezers bezorgd te hebbenzelfs in den
Haag kan men dus het magna est Veritas et praevaleUt
toepassen tegenover de vervalschingen en insinuatiën
waaraan hier, meer dan elders, het liberale beginsel
blootstaat.
„Wat meer is, bij deze laatste verkiezing is duidelijk
geworden dat de krachten der liberale kiesvereeniging
de krachten der conservatieve overtroffen of althans
met haar gelijk staan; enkel erraTïCën nauwe aanslui
ting aan het ultramontanisme kan de conservatieven
redden. Men had aan de katholieke kiesvereeniging, ter
belooning van trouwe diensten, beloofd dat men ditmaal
eens helpen zou om een goe d katholiek in den ge
meenteraad te brengen; men hield die belofte niet en
de katholieken onthielden zich van het stemmen op de
voorgestelde candidaten, zp stemden op een enkel candi
daat en constateerden meteen hunne beschikbare krachten;
zij brachten dehelit in het veld van het getal kiezers dat De
grondwet volgt. Vandaar herstemming tusschen de candi
daten der conservatieve en der liberale kiesvereeniging;
bij de herstemming onthielden de katholieken zich ge
heel en hetgevolg was dat een van de steeds geweerde can
didaten van De grondwet gekozen werd, en de kiezers juist
dien anderen candidaat die met het luidste en krachtigste
marktgeschreeuw aangeprezen waslieten vallen. Het
is dus nu boven allen twijfel verheven dat voortaan
in de residentie des konings de ultramontauen de ver
kiezingen beheerschen'en datwillen de conservatieve
leiders hunnen invloed op de kiezers niet geheel ver
liezen, zij aan de wenken dier onverbiddelijke bondge-
nooten zullen moeten gehoorzamen. Men begrijpt ech
ter dat juist die omstandigheid bij de burgerklasse,
die de eigenlijke woelingen der ultramonfanen maar uit
de vertedoch de noodlottige gevolgen der slaafsche
onderwerping der conservatieven aan den heimei ij ken
invloed op 1 April hier vlak in de buurt, te Loosdui-
nen, heeft kunnen aanschouwen, de zaak der conser
vatieven op den duur niets dan kwaad kan doen.
„Ik sprak daar van de ledenlijstjes van De grond wet:
dezer dagen verscheen er juist weer een, dat mij in
handen kwam. Ik merk daarin op dat er twee leden
der tweede kamer, eenige advocatenleeraren bij het
middelbaar onderwijs, procureurs en ambtenaren tot
het volk achter de kiezers behooren, en dat onderhen
die niet waardig worden geacht deel te nemen aan de
verkiezingen voor de tweede kamer en de provinciale
staten o. a. gevonden worden de inspecteur van het
geneeskundig staatstoezicht en een ander lid der tweede
kamer. Een aardige bijdrage tot beoordeeling der
billijkheid van den censustabel
Bij beschikking van den minister van financiën is de
rijkstelegraaf klerk R. C. A. Briels uit 's rijles dienst
ontslagen.
Jl. Dinsdag werd te Zwolle de 21e algemeene verga
dering geopend van de Vereeniging ter bevordering van
fabriek- en handwerksnijverheid in Nederland. De voor
zitter, de heer mr. D. J. baron Mackay, opende deze
vergadering met eene zeer uitvoerige en belangrijke rede-
Nadat gebleken was dat al de afdeelingen, behalve
Middelburg, waren vertegenwoordigd, werden de voor
naamste punten uit het verslag door den secretaris
medegedeeld. Hieruit zag men o. a. dat de pogingen
der vereeniging, om eene vermindering van tarieven
voor werklieden op stoombooten en spoorwegen te ver
krijgen nog niet met een gewenschten uitslag waren
bekroond en dat een vroeger genomen besluit, om bij
de regeering aan te dringen op afschaffing der water-
tollen niet is uitgevoerdomdat gebleken is dat er
slechts vijf rijks-watertollen bestaan.
Na het benoemen van verschillende commissiën, wer
den door den secretaris eenige inlichtingen verstrekt
omtrent den stand van het verslag over de internationale
tentoonstelling te Amsterdam in 1869. Het blijkt hier
uit dat eene spoedige, volledige uitgave van dit verslag
niet waarschijnlijk is.
Alsnu werd aan de orde gesteld punt 15 a van de
punten van beschrijving, waarvan de behandeling den
verder beschikbaren tijd bijna geheel in beslag nam.
Het voorstel luidde als volgt:
„Het is een verblijdend teeken des tijds, dat de aan
dacht meer en meer gevestigd wordt op de onevenre
dige verhouding der werkloonen tot den prijs der onont
beerlijke levensmiddelen en de behoeften der werklieden,
en dat uit het overleg tusschen werkgevers en werk
lieden daarin reeds eenige verbetering is ontstaan.
„Het is intusschen niet te ontkennendat tot nogtoe
bij de plaats gehad hebbende loonsverhooging meer is
gelet op enkele vermeerdering van den prijs van den
arbeid, dan op de belooning naar bekwaamheid en ge
schiktheid, waarin voor den werkman een sterke prik
kel moet gelegen zijn tot het leveren van goed werk.
„Het is daarom dat de algemeene vergadering als
haar gevoelen uitspreekt:
„Dat de enkele verhooging der werkloonen op zich
zelve niet voldoende is, om in den financieelen toestand
van den werkman eene duurzame "en vooruitgaan de ver
betering teweeg te brengen, doch dat hiertoe tevens
noodig is: betaling van het weekloon per stuk, óf
waar dit niet mogelijk is betaling van een deel van
het werkloon in den vorm van premiën voor meerderen
ijver of bekwaamheid óf wel verdeeling der werklie
den in klassen, naarmate hunner bekwaamheid."
Na toelichting door den heer W. J. van Zeggelen en
uitvoerige debatten, werd met 21 tegen 20 stemmen
aapgenomen een amendement van den heer Kuyper,
strekkende dat de vergadering als haar gevoelen zou
uitspreken, dat gelijkmatige loonsverhooging niet be
antwoordt aan de verwachtingendie vele werklieden
er van koesteren, maar doodend is voor de ontwikke
ling en vermeerdering van kennis. Voorts dat de ver
gadering van gevoelen isdat bij de loonsverhooging
gelet moet worden op bekwaamheid waarover het
oordeel moet worden overgelaten aan de patroons.
Vóór het sluiten dezer eerste bijeenkomst werd in de
vijf vacaturen in het hoofdbestuur voorzien door de
benoeming van de heeren AL L. Hermans, mr. W. O. T.
van OudheusdenJ. A. van Hengst, P. C. Knijff en
J. Swens.
Woensdag morgen werd de vergadering door den
voorzitter, den heer Alackay, te half tien uur geopend.
De rapporteurs der verschillende commissiën, welke
Dinsdag waren benoemd tot onderzoek der reke
ning en verantwoordingtot beoordeeling der voordrach
ten tot het uitreiken van getuigschriften, tot beoordee
ling van het verslag over de prijsvraag betreffende het
vrouwelijk onderwijs brachten hun verslagen uit,
met welker, conclusiën de vergadering zich vereenigde.
Overeenkomstig het advies der laatstgenoemde commis
sie werd besloten te bekronen het antwoord dat onder
het motto „Pestalozzi" op de uitgeschreven prijsvraag
was ingekomen.
Daarop werd punt 15 lstrekkende om aan de regee
ring verhooging te vragen van de arbeidsloonenvoor
rijkswerken vastgesteld, op voorstel van den heer Wol-
bers uit Utrecht zonder discussie of stemming aange
nomen.
Punt 15 cbet wenschelijko van de oprichting van
voorschotbanken volgens Schultze-Delitsck uitsprekende,
werd op verzoek van den voorzitter door den heer
Goeman Borgesius, in een welsprekende rede toege
licht, en na eenige bespreking met algemeene stemmen
aangenomen en tevens beslotende afdeeling Amster
dam, welke bezig is de zaak der spaar- en voorschot
banken voor te bereiden, uit te noodigon haar bevin
ding zoo spoedig mogelijk aan 'thoofdbestuur mede te
deelen.
Op punt 15 d luidende als volgt: „De algemeene
vergadering is overtuigd, dat de ambachtsscholen op
dit oogenblik in eene dringende behoefte van den wer
kenden stand kunnen voorzien, en noodigt de afdee
lingen uit de oprichting daarvan elk in haren kring te
bevorderen" wordt door den heer Wolbers een amen
dement voorgesteld, strekkende om aan de regeering
te verzoeken, de oprichting van ambachtsscholen te
bevorderen, door wijziging in de wet op het middel
baar onderwijs. Om de beide voorstellen te vereenigen,
achtte de voorzitter het beter, bij de regeering aan te
dringen op vrijgevigheid in 'tverleenen van vrijstelling
en op het nemen van al zoodanige maatregelen, die de
oprichting van ambachtsscholen kunnen bevorderen,
zoo het noodig mocht blijken, zelfs door wijziging der
wet. Dienovereenkomstig wordt besloten.
Het nemen van een besluit omtrent den arbeid van
kinderen in fabriekenovereenkomstig punt 15 e werd
verdaagden vervolgens de wenschelijkheid uitgesproken
