MIDDELBURGSCHE
C O U R A N T.
N°- 113.
Donderdag
20 September.
IHanhonMgmgm
öiimmlanitöd)c ïtjölnacn.
Deze courant verschijnt des Dingsdags, Donderdags en Zaturdags. Binnen deze gemeente en Vlis
singen geschiedt de uitgave den avond te voren ten 8 ure.
De abonnementsprijs per drie maanden is 3, franco per post 3,4-0.
De inzending van Advertentien kan geschieden tot tien ure des morgens, op den dag der uitgave.
De prijs van gewone Advertentien is 22 cent per regelvan HuwelijksGeboorte of Doodbekend-
makiugeu enz., van één tot zes regels f 1,50, voor eiken regel daarboven 22 cent.
Buitengewoon groote letters worden berekend naar de plaats die zij innemen.
Yoor elke plaatsing moet 35 cent voor zegel worden betaald. De betaling geschiedt koutant.
Editie van Woensdag avond 8 ure.
VAS HET RIJKSBESTUUR. PROVINCIALE ES G1IEESTEBISTCR1.
Publicatie.
De burgemeester en wethouders van Vlissingen
Gelezen hebbende eene bij hen ingekomene missive van den
luitenant-kolonel eerstaanvrezend ingenieur der vesting VJis-
singen, in dato 13 september 1855 no. 41.
Maken bekend
Dat uit hoofde van eenige te doene herstellingen aan de
hoofdbrug buiten de Duinpoort, de gemeenschap voor rij- en
voertuigen door die poort gestremd zal zijn gedurende donder
dag. vrijdag en zaturdag, den 20, 21 en 22 dezer maand.
Vlissingen den 14 september 1855.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
J. W. CALLENFELS.
De secretaris,
MABILOT.
üfEïdtlelbiiiFg- september.
LI. maandag had in de nabijheid van St. Anna ter Muiden
een droevig ongeluk plaats. Eenige heeren grondeigenaren te
Gent hadden zich naar een hunner hofsteden, bij het ïïazegras
hegeven, ten einde met de opening der jagt, aldaar dit vermaak
uit te oefenen. Een hunner, op een uitvliegend st.uk wild schie
tende, had het ongeluk zijnen hem vergezellenden pachter te
treffen, en wel zoodanig dat deze reeds gisteren moet zijn over
leden. De bedrijver van dit feit heeft zelve keunis van het voor
gevallene gegeven aan de policie te Brugge, doch is, als ter
goeder naam staande, op vrije voeten gebleven.
De minister van financien beeft bepaald: 1. dat het zout,
onder genot van vrijdom van accijns wordende ingeslagen en
bestemd om aan het veevoeder te worden toegevoegd, voortaan
zal worden vermengd, naar'de keuze van den veehouder, öf met
vijf pond glauberzout, drie pond schoorsteenroet en eene kan
lijnolie onder elke honderd ponden zout, in dier voege dat het
roet eerst onder de lijnolie worde gemengd en dat deze specie
vervolgens met het glauberzout onder de fijn gemaakte zouten
worden geroerd, öf met twintig pond fijn gemalen lijnkoeken,
drie pond glauberzout en eene kan lijnolie onder elke honderd
ponden fijn gemaakt zout; 2. dat het glauberzout en de lijnolie
steeds, en het roet, zoo veel noodig, door den ontvanger ten
koste van den belanghebbende zullen worden geleverd.
De gemeenteraad van Delft heeft met 12 tegen 3 stemmen
besloten de belasting op het gemaal voorloopig als eigen middel
te behouden.
By de plaatselijke commissie van geneeskundig onderzoek en
toevoorzigt te Amsterdam zijn van den 9 tot en met 5 sep-
1 ember 1855 als choleralijders aangegeven71 mannen en 71
vrouwen, te zamen 142 personen; waarvan in het hospitaal
zijn opgenomen 15 mannen en 19 vrouwen. Overleden 62 man
nen en 73 vrouwen, te zamen 135 personen; daarvan in het
hospitaal 9 mannen en 15 vrouwen; van daar uitgegaan 13
mannen en 17 vrouwen: blijven alzoodaarin behandeling 27
personen.
.Omtrent den verderen loop der cholera, ontleenen wij weder
het volgende aan het Nederlandsch weekblad voor genaeskun-
digen
In Wcenen blijft de cholera op de zelfde hoogte. Van 25
augustus tot 1 september stierven er 360; op het platt eland van
Oostenrijk blijft voortdurend de ziekte sterk lieerscliende. In
Lintz komen dagelijks een lötal sterfgevallen voor. InBrunn
zijn van 2 junij tot 18 augustus 1600 personen aan de cholera
overleden. In Praag heerscht de ziekte sedert eenigen tijd, en
komen aldaar dagelijks een 15tal sterfgevallen voor. In Pest is
de epidemie afwisselend iets verminderd, mi weder iets vermeer
derd. In de week van 1622 augustus kwamen 67, in de week
tot 29 augustus 53 sterfgevallen voor. In Lemberg blijft zij
voortdurend verminderen. In Stiermarken worden enkele ge
vallen opgemerkt. Ih de Ivreis van Trente is de epidemie op de
zelfde hoogte gebleven. In het geheel zijn er thans 4251 sterf
gevallen vermeld. Overigens wordt uit Tyrol nog melding ge
maakt van gevallen in Botzen. In Triest daalde het dagelijkseh
sterftecijfer van 13 tot op 6 op den 5 september. Uit Venetie,
Verona, Vicenza is de epidemie nagenoeg geweken. In Milaan
was het dagelijkseh sterftecijfer tusschc» 18 en 24. In Florence
en Parma heerscht de epidemie nog voortdurend sterk. In den
kerkelijben staat komen in Bologna dagelijks een 20 sterfgeval
len voor. Volgens een berigt zou in Napels en Sicilië de ziekte
weer op eene verontrustende wijze zich vertooneu. Over Spanje
ontmoetten wij alleen het korte berigt dat de cholera daar af
neemt. Uit Marseille wordt in de Gazette des hopitanx gemeld
dat de cholera daar meer intensiteit zou hebben gekregen, en
een 15 a 20 gevallen daags voorkomen. Volgens andere bladen
zijn te Parijs in de hospitalen van 20 augustus tot J1 septem
ber 145 cholerazieken overleden. Uit Zwitserland wordt berigt
dat in Bazel, Zurich $h Tessin de ziekte, doch in geriuge mate,
voorkomt. In Breslau is de ziekte toegenomen. Het sterftecij
fer bedroeg in de laatste dagen tusschen 16 en 27. In Maag
denburg kwamen maar weinig gevalisa (3) daags voor. Ia Er
furt is zij sedert half augustus uitgebroken. Iu Koningsbergen,
Dantzig, Stettin, Straalsund, blijft de ziekte voortduren. Iu
Memel heeft zij opgehouden. In Londen was het cijfer der aan
cholera overledenen iu de week tot 8 september op 6 gedaald.
In Amsterdam was het getal der aan de cholera overledenen,
aan den burgerlijken stand aangegeven, 8 september 23, 9 en
10de 41, 11de 24,12de 28,13de 15,14de 16, het totaal dus in
de vorige week tot vrijdag 147dat der vorige week 167, het
totaal van het begin der epidemie 740. Te Groningen heeft zich
iusgelijks de cholera geopenbaard. Er zijn een lOtal gevallen
iu de laat.stel4 dagen voorgekomen, het eerst en meest weder bij
schippers die van elders waren gekomen. Te Kampen zijn van
15 dezer overleden 39 choleralijders, van 610 dezer 2S;
te Zwolle van 513 dezer 2te Deventer 8in eene reeks van
kleinere plaatsen in Overijssel enkele. Te Leyden zijn van 8
13 dezer 13 overleden.
Het onlangs verschenen no. van het nederlandsch muziekaal
tijdschrift Cecilia deelt een berigt mede, dat ookteu onzent met
deelneming zal worden vernomen. De lieer C. W. vom llath,
tenorzanger te 's liage, moet dezer dagen aldaar eene bloedspu
wing gehad hebben eu in vrij bedenkelijken toestand verkeeren.
Niet lang na de verschijning der cholera asiatica in ons va
derland, heeft de voorzitter der Provinciale commissie van ge
neeskundig onderzoek en toevoorzigt in Zeeland eene circulaire
gerigt aan de gemeente-besturen in dit gewest, waarin eenige
maatregelen worden aangewezen ter voorkoming uf verminde
ring der uitheemsche ziekte.
Het is ons voorgekomen, dat de inhoud van genoemde circu
laire eene algemeene belangstelling wekken moeten haremede-
deeling in deze oogenblikken derhalve niet ongepast zou zijn, en
het doet ons daarom genoegen dat men, op daartoe gedaan ver
zoek, ons tot de mededecling welwillend heeft in staat gesteld.
De circulaire luidt als volgt
Toen in het vorig najaar dè cholera asiatica op nieuw in ons
vaderland is verschenen, heeft zijne cxc. de minister van binnen-
landsche zaken een schrijven gerigt aan de voorzitters dei-
provinciale commission van geneeskundig onderzoek en toe
voorzigt, waarbij met aanwijzing van eenige hoofdpunten
hun de taak wordt opgedragen, de gemeente-besturen bekend
te maken met de middelen ter afwering of vermindering dei-
noodlottige ziekte. Naar aanleiding van des ministers schrijven
heeft destijds de heer commissaris des konings in Zeeland bij
eene circulaire de heeren burgemeesters en wethouders der
verschillende gemeenten in dit gewést op hetgewigt dezer zaak
gewezen en mij zijne bereidvaardigheid kenbaar gemaakt, om
aan het beoogde doel voortdurend bevorderlijk te zijn. lteels
hadden, ten gevolge dezer circulaire, eenige gemeente-besturen
zich tot mij gewend, ten einde de maatregelen te kennen, welke
in dezen stand van zaken konden en behoorden te worden geno
men. Terwijl ik mij onledig hield aan dit verlangen te voldoen,
nam de ook in deze provincie verschenen ziekte een gunstiger
keer om weldra uit haar te verdwijnen. Voorshands bestond
dus minder noodzakelijkheid, om aan het opgevat plan gevolg
I te geven. Nu echter rle cholera asiatica, na reeds geruitneu tijd
verschillende landen van Europa op nieuw bezocht, te hebben,
ook in ons vaderland is binnengetreden, acht ik geraden de
aanwijzing van doeltreffende maatregelen ter afwering en ver
mindering dezer ziekte niet langer achterwege te laten. Niet
ongepast is het, hieraan eenige opmerkingen vooraf te laten
gaan.
Ofschoon de cholera asiatica reeds bij herhaling in ons va
derland is verschenen, heeft zij in Zeeland dank licbbe de
Voorzienigheid! niet die reeks van rampen aangebragt,
welke zoo vele oorden in Nederland hadden te betreuren. Deze
gelukkige uitkomst heeft bij niet weinigen de meening doen ge
boren worden, dat deze provincie in hare geaardheid en luchts-
gesteldheid de beveiiigiugsmiddelen zou bezitten tegen het ont
staan en de uitbreiding der gevreesde ziekte. Dwaling is het
zoodanige meening te koesteren meer dan dwaling, hierbij
zorgeloos neer te zitten. Dit gunstig verleden waarborgt geens
zins eene gunstige toekomst. Noch Zeelands bodem, noch Zee-
lands luchtsgesteldheid geven die beveiligingsmiddelen uit
beiden laat zelfs het tegendeel zich met meer regt verdedigen.
Indien men, naar mcnschelijke berekening, in iets eenige gerust
stelling vinden kan men zoeke die in de maatschappelijke toe
standen, eigen aau onze provincie, zameng-estelcl als zij voor het
grootste deel is uit eilanden, waarover wel talrijke, maar in om
vang en in aantal zijner bewoners beperkte dorpen verspreid
zijn, waarop weinige en niet digt bevolkte steden .gevonden
worden,— waar in het algemeen het verkeer met andere oorden
minder levendig is, zoodat aldaar een groote toevoer van vreem
delingen niet bestaat, terwijl de komenden en doortrekkenclen in
den regel niet geheel onopgemerkt blijven. Dan, zoo wij al aan
deze maatschappelijke toestanden opzigtens het ontstaan en de
verspreiding der cholera asiatica eene geruststellende bet eekenis
geven bittere teleurstelling zou men kunnen ondervinden, met
hierop alleen zijn vertrouwen te vestigen. Zij, die de geschiede
nis van den oorsprong cn van de verspreiding der vreemde ziekte
in Zeeland kennen, weten het, hoe noodlottig de kwaal in enkele
zeeuwsche gemeenten ook op de eilandengewerkt hecfr.
Hun is het tevens bekend, wat krachtige maatregelen vermog-
ten, om in menige gemeente de ziekte öf reeds bij haar ontstaan
te stuiten öf hare verspreiding tegen te gaan. Zoo heeft reeds
eigen ondervinding, in dit gewest verkregen, vele geschikte mid
delen ter bestrijding doen kennen, terwijl de ondervinding uit
andere oorden onzes vaderlands en uit den vreemde tot ons
gekomen, het doeltreffende dier middelen bevestigd en tot hunne
strenge toepassing heeft aangespoord. Intusschen is het mij ge
bleken, dat de kennis of toepassing dier middelen ter afwering of
vermindering der ziekte niet zoo algemeen is, zelfs in enkele
gemeenten van Zeeland veel te wenschen overlaat. Mitsdien heb
ik te eerder gemeend aan den wensch des ministers te voldoen
door de meest gepaste maatregelen ter bestrijding hier terneder
te schrijven, zoncler echter in alle bijzonderheden te treden,-wel
ke tijd, plaats cn omstandigheden noodwendig wijzigen moeten.
Onder die maatregelen nu komen in aanmerking
Uït naauwlettend (jadeslaan van personen, die uil oorden ko
men of oorden doorgetrokken zijn waar de as 'atiache cholera
heerscht.
In de gemeenten dezer provincie, waar men een volledig on
derzoek naar den oorsprong der ziekte heeft kunnen doen
inzonderheid op de Zeeuwsche eilanden is het gebleken, dat
de eerste choleralijders vreemdelingen of inwoners waren, van
plaatsen gekomen, waar de ziekte bestond. Met voorbeelden nn
zou men het kunnen staven, dat het naauwlettend gadeslaan
van zoodanige personen tot de tijdige kennisgeving van het
ontstaan der ziekte gevoerd heeft en daardoor met meer vrucht,
krachtige middelen tegen hare verspreiding hebben kunnen ge
bezigd worden. In tegenstelling ontbreekt het niet aan feiten,,
waar, met het verzuimen dezer voorzorgen, de kwaal zich heeft
uitgebreid.
liet ruimen der woningwaarde cholera is uitgebroken.
Het ligt voor de hand, dat deze maatregel alleen dan Uitvoer
baar is, wanneer het aantal ziektegevallen niet over te vele
woningen verspreid is. Overigens is liet weïligt cle meest af
doende maatregel. Hiervan levert reeds de eerste verschijning
der cholera in 1332 en 1833 een merkwaardig en navolgings-
waardig voorbeeld In de maand julij 1S33 kwamen teZierikzee,
waar men de ziekte toen slechts hij gerucht kende, twee beurt
schepen uit het besmette Rotterdam. Op deze schepen hadden
zich choleragevallen gedurende den togt voorgedaan. Eenige
schepelingen bragten na hunne aankomst denayond door in eene
kleine en morsige woning, door vier vrouwen en een kind be-
